Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
సేఖియకణ్డం
Sekhiyakaṇḍaṃ
౧. పరిమణ్డలసిక్ఖాపదవణ్ణనా
1. Parimaṇḍalasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘అన్తరఘరే’’తి విసేసేత్వా న వుత్తత్తా ‘‘ఆరామేపి అన్తరఘరేపి సబ్బత్థా’’తి వుత్తం. ఆరామేపీతి బుద్ధూపట్ఠానాదికాలం సన్ధాయ వుత్తం. యథా ‘‘తత్రిమే చత్తారో పారాజికా ధమ్మా ఉద్దేసం ఆగచ్ఛన్తీ’’తిఆదినా తత్థ తత్థ పరిచ్ఛేదో కతో, ఏవమేత్థాపి ‘‘తత్రిమే పఞ్చసత్తతి సేఖియా ధమ్మా ఉద్దేసం ఆగచ్ఛన్తీ’’తి కస్మా పరిచ్ఛేదో న కతోతి ఆహ ‘‘ఏత్థ చా’’తిఆది. వత్తక్ఖన్ధకే వుత్తవత్తానిపీతి ఆగన్తుకావాసికగమికానుమోదనభత్తగ్గపిణ్డచారికారఞ్ఞసేనాసనజన్తాఘరవచ్చకుటిఉపజ్ఝాచరియసద్ధివిహారికఅన్తేవాసికవత్తాని. ఇదఞ్చ నిదస్సనమత్తం అఞ్ఞేసమ్పి ఖన్ధకవత్తానం ఏత్థేవ సఙ్గహస్స ఇచ్ఛితబ్బత్తా. అయఞ్హేత్థ అధిప్పాయో – సేఖియగ్గహణేన చేత్థ వత్తక్ఖన్ధకాదీసు (చూళవ॰ ౩౫౬ ఆదయో) ఆగతవత్తాదీనమ్పి గహణం. తేపి హి సిక్ఖితబ్బట్ఠేన ‘‘సేఖియా’’తి ఇచ్ఛితా. తస్మా మాతికాయం పారాజికాదీనం వియ సేఖియానం పరిచ్ఛేదో న కతోతి. న కేవలం వత్తక్ఖన్ధకాదీసు (చూళవ॰ ౩౫౬ ఆదయో) ఆగతవత్తాదీనం గహణత్థమేవాతి ఆహ ‘‘చారిత్తవినయదస్సనత్థఞ్చా’’తి. ఏత్థాపి పరిచ్ఛేదో న కతోతి ఆనేత్వా యోజేతబ్బం. మాతికాయ ‘‘దుక్కట’’న్తి అవుత్తే కథం పనేత్థ దుక్కటన్తి వేదితబ్బన్తి ఆహ ‘‘యో పనా’’తిఆది.
‘‘Antaraghare’’ti visesetvā na vuttattā ‘‘ārāmepi antaragharepi sabbatthā’’ti vuttaṃ. Ārāmepīti buddhūpaṭṭhānādikālaṃ sandhāya vuttaṃ. Yathā ‘‘tatrime cattāro pārājikā dhammā uddesaṃ āgacchantī’’tiādinā tattha tattha paricchedo kato, evametthāpi ‘‘tatrime pañcasattati sekhiyā dhammā uddesaṃ āgacchantī’’ti kasmā paricchedo na katoti āha ‘‘ettha cā’’tiādi. Vattakkhandhake vuttavattānipīti āgantukāvāsikagamikānumodanabhattaggapiṇḍacārikāraññasenāsanajantāgharavaccakuṭiupajjhācariyasaddhivihārikaantevāsikavattāni. Idañca nidassanamattaṃ aññesampi khandhakavattānaṃ ettheva saṅgahassa icchitabbattā. Ayañhettha adhippāyo – sekhiyaggahaṇena cettha vattakkhandhakādīsu (cūḷava. 356 ādayo) āgatavattādīnampi gahaṇaṃ. Tepi hi sikkhitabbaṭṭhena ‘‘sekhiyā’’ti icchitā. Tasmā mātikāyaṃ pārājikādīnaṃ viya sekhiyānaṃ paricchedo na katoti. Na kevalaṃ vattakkhandhakādīsu (cūḷava. 356 ādayo) āgatavattādīnaṃ gahaṇatthamevāti āha ‘‘cārittavinayadassanatthañcā’’ti. Etthāpi paricchedo na katoti ānetvā yojetabbaṃ. Mātikāya ‘‘dukkaṭa’’nti avutte kathaṃ panettha dukkaṭanti veditabbanti āha ‘‘yo panā’’tiādi.
అట్ఠఙ్గులమత్తన్తి పకతఙ్గులేన అట్ఠఙ్గులమత్తం. యో పన సుక్ఖజఙ్ఘో వా మహాపిణ్డికమంసో వా హోతి, తస్స సారుప్పత్థాయ అట్ఠఙ్గులాధికమ్పి ఓతారేత్వా నివాసేతుం వట్టతి.
Aṭṭhaṅgulamattanti pakataṅgulena aṭṭhaṅgulamattaṃ. Yo pana sukkhajaṅgho vā mahāpiṇḍikamaṃso vā hoti, tassa sāruppatthāya aṭṭhaṅgulādhikampi otāretvā nivāsetuṃ vaṭṭati.
పాసన్తన్తి పాసస్స అన్తం, దసామూలన్తి అత్థో.
Pāsantanti pāsassa antaṃ, dasāmūlanti attho.
అపరిమణ్డలం నివాసేస్సామీతి ‘‘పురతో వా పచ్ఛతో వా ఓలమ్బేత్వా నివాసేస్సామీ’’తి ఏవం అసఞ్చిచ్చ. కిఞ్చాపి పరిమణ్డలం నివాసేతుం అజానన్తస్స అనాపత్తి, తథాపి నివాసనవత్తం సాధుకం ఉగ్గహేతబ్బమేవ. సఞ్చిచ్చ అనుగ్గహణఞ్హి అనాదరియం సియాతి ఆహ ‘‘అపిచ నివాసనవత్తం ఉగ్గహేతబ్బ’’న్తి.
Aparimaṇḍalaṃ nivāsessāmīti ‘‘purato vā pacchato vā olambetvā nivāsessāmī’’ti evaṃ asañcicca. Kiñcāpi parimaṇḍalaṃ nivāsetuṃ ajānantassa anāpatti, tathāpi nivāsanavattaṃ sādhukaṃ uggahetabbameva. Sañcicca anuggahaṇañhi anādariyaṃ siyāti āha ‘‘apica nivāsanavattaṃ uggahetabba’’nti.
పరిమణ్డలసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Parimaṇḍalasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.