| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ကင္ခာဝိတရဏီ-အဘိနဝ-ဋီကာ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
သေခိယကဏ္ဍံ
Sekhiyakaṇḍaṃ
၁. ပရိမဏ္ဍလသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
1. Parimaṇḍalasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘အန္တရဃရေ’’တိ ဝိသေသေတ္ဝာ န ဝုတ္တတ္တာ ‘‘အာရာမေပိ အန္တရဃရေပိ သဗ္ဗတ္ထာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာရာမေပီတိ ဗုဒ္ဓူပဋ္ဌာနာဒိကာလံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယထာ ‘‘တတ္ရိမေ စတ္တာရော ပာရာဇိကာ ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိအာဒိနာ တတ္ထ တတ္ထ ပရိစ္ဆေဒော ကတော, ဧဝမေတ္ထာပိ ‘‘တတ္ရိမေ ပဉ္စသတ္တတိ သေခိယာ ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ ကသ္မာ ပရိစ္ဆေဒော န ကတောတိ အာဟ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ။ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တဝတ္တာနိပီတိ အာဂန္တုကာဝာသိကဂမိကာနုမောဒနဘတ္တဂ္ဂပိဏ္ဍစာရိကာရညသေနာသနဇန္တာဃရဝစ္စကုဋိဥပဇ္ဈာစရိယသဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝာသိကဝတ္တာနိ။ ဣဒဉ္စ နိဒသ္သနမတ္တံ အညေသမ္ပိ ခန္ဓကဝတ္တာနံ ဧတ္ထေဝ သင္ဂဟသ္သ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ အယဉ္ဟေတ္ထ အဓိပ္ပာယော – သေခိယဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ ဝတ္တက္ခန္ဓကာဒီသု (စူဠဝ. ၃၅၆ အာဒယော) အာဂတဝတ္တာဒီနမ္ပိ ဂဟဏံ။ တေပိ ဟိ သိက္ခိတဗ္ဗဋ္ဌေန ‘‘သေခိယာ’’တိ ဣစ္ဆိတာ။ တသ္မာ မာတိကာယံ ပာရာဇိကာဒီနံ ဝိယ သေခိယာနံ ပရိစ္ဆေဒော န ကတောတိ။ န ကေဝလံ ဝတ္တက္ခန္ဓကာဒီသု (စူဠဝ. ၃၅၆ အာဒယော) အာဂတဝတ္တာဒီနံ ဂဟဏတ္ထမေဝာတိ အာဟ ‘‘စာရိတ္တဝိနယဒသ္သနတ္ထဉ္စာ’’တိ။ ဧတ္ထာပိ ပရိစ္ဆေဒော န ကတောတိ အာနေတ္ဝာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ မာတိကာယ ‘‘ဒုက္ကဋ’’န္တိ အဝုတ္တေ ကထံ ပနေတ္ထ ဒုက္ကဋန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ယော ပနာ’’တိအာဒိ။
‘‘Antaraghare’’ti visesetvā na vuttattā ‘‘ārāmepi antaragharepi sabbatthā’’ti vuttaṃ. Ārāmepīti buddhūpaṭṭhānādikālaṃ sandhāya vuttaṃ. Yathā ‘‘tatrime cattāro pārājikā dhammā uddesaṃ āgacchantī’’tiādinā tattha tattha paricchedo kato, evametthāpi ‘‘tatrime pañcasattati sekhiyā dhammā uddesaṃ āgacchantī’’ti kasmā paricchedo na katoti āha ‘‘ettha cā’’tiādi. Vattakkhandhake vuttavattānipīti āgantukāvāsikagamikānumodanabhattaggapiṇḍacārikāraññasenāsanajantāgharavaccakuṭiupajjhācariyasaddhivihārikaantevāsikavattāni. Idañca nidassanamattaṃ aññesampi khandhakavattānaṃ ettheva saṅgahassa icchitabbattā. Ayañhettha adhippāyo – sekhiyaggahaṇena cettha vattakkhandhakādīsu (cūḷava. 356 ādayo) āgatavattādīnampi gahaṇaṃ. Tepi hi sikkhitabbaṭṭhena ‘‘sekhiyā’’ti icchitā. Tasmā mātikāyaṃ pārājikādīnaṃ viya sekhiyānaṃ paricchedo na katoti. Na kevalaṃ vattakkhandhakādīsu (cūḷava. 356 ādayo) āgatavattādīnaṃ gahaṇatthamevāti āha ‘‘cārittavinayadassanatthañcā’’ti. Etthāpi paricchedo na katoti ānetvā yojetabbaṃ. Mātikāya ‘‘dukkaṭa’’nti avutte kathaṃ panettha dukkaṭanti veditabbanti āha ‘‘yo panā’’tiādi.
အဋ္ဌင္ဂုလမတ္တန္တိ ပကတင္ဂုလေန အဋ္ဌင္ဂုလမတ္တံ။ ယော ပန သုက္ခဇင္ဃော ဝာ မဟာပိဏ္ဍိကမံသော ဝာ ဟောတိ, တသ္သ သာရုပ္ပတ္ထာယ အဋ္ဌင္ဂုလာဓိကမ္ပိ ဩတာရေတ္ဝာ နိဝာသေတုံ ဝဋ္ဋတိ။
Aṭṭhaṅgulamattanti pakataṅgulena aṭṭhaṅgulamattaṃ. Yo pana sukkhajaṅgho vā mahāpiṇḍikamaṃso vā hoti, tassa sāruppatthāya aṭṭhaṅgulādhikampi otāretvā nivāsetuṃ vaṭṭati.
ပာသန္တန္တိ ပာသသ္သ အန္တံ, ဒသာမူလန္တိ အတ္ထော။
Pāsantanti pāsassa antaṃ, dasāmūlanti attho.
အပရိမဏ္ဍလံ နိဝာသေသ္သာမီတိ ‘‘ပုရတော ဝာ ပစ္ဆတော ဝာ ဩလမ္ဗေတ္ဝာ နိဝာသေသ္သာမီ’’တိ ဧဝံ အသဉ္စိစ္စ။ ကိဉ္စာပိ ပရိမဏ္ဍလံ နိဝာသေတုံ အဇာနန္တသ္သ အနာပတ္တိ, တထာပိ နိဝာသနဝတ္တံ သာဓုကံ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗမေဝ။ သဉ္စိစ္စ အနုဂ္ဂဟဏဉ္ဟိ အနာဒရိယံ သိယာတိ အာဟ ‘‘အပိစ နိဝာသနဝတ္တံ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ။
Aparimaṇḍalaṃ nivāsessāmīti ‘‘purato vā pacchato vā olambetvā nivāsessāmī’’ti evaṃ asañcicca. Kiñcāpi parimaṇḍalaṃ nivāsetuṃ ajānantassa anāpatti, tathāpi nivāsanavattaṃ sādhukaṃ uggahetabbameva. Sañcicca anuggahaṇañhi anādariyaṃ siyāti āha ‘‘apica nivāsanavattaṃ uggahetabba’’nti.
ပရိမဏ္ဍလသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Parimaṇḍalasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
