| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਅਭਿਨવ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
ਸੇਖਿਯਕਣ੍ਡਂ
Sekhiyakaṇḍaṃ
੧. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
1. Parimaṇḍalasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ’’ਤਿ વਿਸੇਸੇਤ੍વਾ ਨ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਰਾਮੇਪਿ ਅਨ੍ਤਰਘਰੇਪਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਆਰਾਮੇਪੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧੂਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਥਾ ‘‘ਤਤ੍ਰਿਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਕਤੋ, ਏવਮੇਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਤਤ੍ਰਿਮੇ ਪਞ੍ਚਸਤ੍ਤਤਿ ਸੇਖਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਕਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ। વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ વੁਤ੍ਤવਤ੍ਤਾਨਿਪੀਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾવਾਸਿਕਗਮਿਕਾਨੁਮੋਦਨਭਤ੍ਤਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਾਰਞ੍ਞਸੇਨਾਸਨਜਨ੍ਤਾਘਰવਚ੍ਚਕੁਟਿਉਪਜ੍ਝਾਚਰਿਯਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਤ੍ਤਾਨਿ। ਇਦਞ੍ਚ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਖਨ੍ਧਕવਤ੍ਤਾਨਂ ਏਤ੍ਥੇવ ਸਙ੍ਗਹਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸੇਖਿਯਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇਤ੍ਥ વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕਾਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੫੬ ਆਦਯੋ) ਆਗਤવਤ੍ਤਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਗਹਣਂ। ਤੇਪਿ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਸੇਖਿਯਾ’’ਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਦੀਨਂ વਿਯ ਸੇਖਿਯਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਕਤੋਤਿ। ਨ ਕੇવਲਂ વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕਾਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੫੬ ਆਦਯੋ) ਆਗਤવਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਗਹਣਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਾਰਿਤ੍ਤવਿਨਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚਾ’’ਤਿ। ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਕਤੋਤਿ ਆਨੇਤ੍વਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਮਾਤਿਕਾਯ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਅવੁਤ੍ਤੇ ਕਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ।
‘‘Antaraghare’’ti visesetvā na vuttattā ‘‘ārāmepi antaragharepi sabbatthā’’ti vuttaṃ. Ārāmepīti buddhūpaṭṭhānādikālaṃ sandhāya vuttaṃ. Yathā ‘‘tatrime cattāro pārājikā dhammā uddesaṃ āgacchantī’’tiādinā tattha tattha paricchedo kato, evametthāpi ‘‘tatrime pañcasattati sekhiyā dhammā uddesaṃ āgacchantī’’ti kasmā paricchedo na katoti āha ‘‘ettha cā’’tiādi. Vattakkhandhake vuttavattānipīti āgantukāvāsikagamikānumodanabhattaggapiṇḍacārikāraññasenāsanajantāgharavaccakuṭiupajjhācariyasaddhivihārikaantevāsikavattāni. Idañca nidassanamattaṃ aññesampi khandhakavattānaṃ ettheva saṅgahassa icchitabbattā. Ayañhettha adhippāyo – sekhiyaggahaṇena cettha vattakkhandhakādīsu (cūḷava. 356 ādayo) āgatavattādīnampi gahaṇaṃ. Tepi hi sikkhitabbaṭṭhena ‘‘sekhiyā’’ti icchitā. Tasmā mātikāyaṃ pārājikādīnaṃ viya sekhiyānaṃ paricchedo na katoti. Na kevalaṃ vattakkhandhakādīsu (cūḷava. 356 ādayo) āgatavattādīnaṃ gahaṇatthamevāti āha ‘‘cārittavinayadassanatthañcā’’ti. Etthāpi paricchedo na katoti ānetvā yojetabbaṃ. Mātikāya ‘‘dukkaṭa’’nti avutte kathaṃ panettha dukkaṭanti veditabbanti āha ‘‘yo panā’’tiādi.
ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਕਤਙ੍ਗੁਲੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਂ। ਯੋ ਪਨ ਸੁਕ੍ਖਜਙ੍ਘੋ વਾ ਮਹਾਪਿਣ੍ਡਿਕਮਂਸੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਾਰੁਪ੍ਪਤ੍ਥਾਯ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਾਧਿਕਮ੍ਪਿ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ ਨਿવਾਸੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
Aṭṭhaṅgulamattanti pakataṅgulena aṭṭhaṅgulamattaṃ. Yo pana sukkhajaṅgho vā mahāpiṇḍikamaṃso vā hoti, tassa sāruppatthāya aṭṭhaṅgulādhikampi otāretvā nivāsetuṃ vaṭṭati.
ਪਾਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਾਸਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ, ਦਸਾਮੂਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Pāsantanti pāsassa antaṃ, dasāmūlanti attho.
ਅਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿવਾਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ‘‘ਪੁਰਤੋ વਾ ਪਚ੍ਛਤੋ વਾ ਓਲਮ੍ਬੇਤ੍વਾ ਨਿવਾਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿવਾਸੇਤੁਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਨਿવਾਸਨવਤ੍ਤਂ ਸਾਧੁਕਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇવ। ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਨੁਗ੍ਗਹਣਞ੍ਹਿ ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਸਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਪਿਚ ਨਿવਾਸਨવਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ।
Aparimaṇḍalaṃ nivāsessāmīti ‘‘purato vā pacchato vā olambetvā nivāsessāmī’’ti evaṃ asañcicca. Kiñcāpi parimaṇḍalaṃ nivāsetuṃ ajānantassa anāpatti, tathāpi nivāsanavattaṃ sādhukaṃ uggahetabbameva. Sañcicca anuggahaṇañhi anādariyaṃ siyāti āha ‘‘apica nivāsanavattaṃ uggahetabba’’nti.
ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Parimaṇḍalasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
