Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
၇. သေခိယကဏ္ဍော
7. Sekhiyakaṇḍo
၁. ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
၅၇၆. ‘‘သိက္ခိတသိက္ခေနာတိ စတူဟိ မဂ္ဂေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ အဋ္ဌင္ဂုလမတ္တံ ဩတာရေတ္ဝာ နိဝတ္ထမေဝ နိသိန္နသ္သ စတုရင္ဂုလမတ္တံ ဟောတိ, တသ္မာ ဥဘောပေတေ အဋ္ဌကထာဝာဒာ ဧကပရိစ္ဆေဒာ, ‘‘အဍ္ဎတေယ္ယဟတ္ထ’’န္တိ သုခုမံ, ဧကပတ္တံ ဝာ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉ္ဟိ ယထာဌာနေန တိဋ္ဌတိ။ ဒုပဋ္ဋံ သန္ဓာယ ‘‘ဒ္ဝိဟတ္ထပ္ပမာဏမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဥပတိသ္သတ္ထေရော။ ဧကပဋ္ဋံ, ဒ္ဝိပဋ္ဋံ ဝာ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန ‘‘ဒ္ဝိဟတ္ထပ္ပမာဏ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝုတ္တဉ္ဟိ နိသ္သဂ္ဂိယအဋ္ဌကထာယံ ‘‘တိရိယံ ဒ္ဝိဟတ္ထောပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ, တဉ္စ ခော အလာဘေ ဧဝ ‘‘အလာဘေ တိရိယံ ဒ္ဝိဟတ္ထပ္ပမာဏမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဣဒံ သဗ္ဗံ အဓိဋ္ဌာနုပဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝိရုဒ္ဓံ ဒိသ္ဝာ သဇ္ဇေတဗ္ဗံ။ နော စေ သဇ္ဇေတိ, ဒုက္ကဋံ။ သစိတ္တကံ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနစိတ္တေနေဝ ‘‘အနာဒရိယံ ပဋိစ္စာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, န ဝတ္ထုဝိဇာနနစိတ္တေန ‘‘ဣဒမေဝံ ကတ’’န္တိ ဇာနတောပိ အာပတ္တိယာ အဘာဝတော။ ဖုသ္သဒေဝတ္ထေရဝာဒောပိ ဧကေန ပရိယာယေန ယုဇ္ဇတိ။ တထာ ဥပတိသ္သတ္ထေရဝာဒောပိ။ ပညတ္တေပိ သိက္ခာပဒေ အပညတ္တေပိ ယံ ပကတိယာ ဝဇ္ဇံ, တံ လောကဝဇ္ဇံ။ ဣဒံ ပန ပညတ္တေယေဝ ဝဇ္ဇံ, နာပညတ္တေ, တသ္မာ ဣတရလောကဝဇ္ဇေန အသဒိသတ္တာ န လောကဝဇ္ဇံ။ ပဏ္ဏတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ဝဇ္ဇတော ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ။ အနာဒရိယစိတ္တေနေဝ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ သစိတ္တကံ, တသ္သ စိတ္တသ္သ တိဝေဒနတ္တာ တိဝေဒနံ။ ယသ္မာ အနာဒရိယစိတ္တတာ နာမ ကေဝလံ အကုသလမေဝ, တဉ္စ ပကတိယာ ဝဇ္ဇံ, တသ္မာ ဣဒံ လောကဝဇ္ဇံ။ သဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကမနံ နာမ ဒောမနသ္သိကသ္သေဝ ဟောတီတိ ဒုက္ခဝေဒနံ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ပာဏာတိပာတာဒိ ဝိယ နိဝာသနာဒိဒောသော လောကဂရဟိတော န ဟောတီတိ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇန္တိ ဖုသ္သဒေဝတ္ထေရော’’တိ လိခိတံ။
576.‘‘Sikkhitasikkhenāti catūhi maggehī’’ti vuttaṃ. Yasmā aṭṭhaṅgulamattaṃ otāretvā nivatthameva nisinnassa caturaṅgulamattaṃ hoti, tasmā ubhopete aṭṭhakathāvādā ekaparicchedā, ‘‘aḍḍhateyyahattha’’nti sukhumaṃ, ekapattaṃ vā sandhāya vuttaṃ. Tañhi yathāṭhānena tiṭṭhati. Dupaṭṭaṃ sandhāya ‘‘dvihatthappamāṇampī’’ti vuttanti upatissatthero. Ekapaṭṭaṃ, dvipaṭṭaṃ vā heṭṭhimaparicchedena ‘‘dvihatthappamāṇa’’nti vuttanti veditabbaṃ. Vuttañhi nissaggiyaaṭṭhakathāyaṃ ‘‘tiriyaṃ dvihatthopi vaṭṭatī’’ti, tañca kho alābhe eva ‘‘alābhe tiriyaṃ dvihatthappamāṇampi vaṭṭatī’’ti vuttattā. Idaṃ sabbaṃ adhiṭṭhānupagaṃ sandhāya vuttaṃ. Viruddhaṃ disvā sajjetabbaṃ. No ce sajjeti, dukkaṭaṃ. Sacittakaṃ paṇṇattivijānanacitteneva ‘‘anādariyaṃ paṭiccā’’ti vuttattā, na vatthuvijānanacittena ‘‘idamevaṃ kata’’nti jānatopi āpattiyā abhāvato. Phussadevattheravādopi ekena pariyāyena yujjati. Tathā upatissattheravādopi. Paññattepi sikkhāpade apaññattepi yaṃ pakatiyā vajjaṃ, taṃ lokavajjaṃ. Idaṃ pana paññatteyeva vajjaṃ, nāpaññatte, tasmā itaralokavajjena asadisattā na lokavajjaṃ. Paṇṇattito paṭṭhāya vajjato paṇṇattivajjaṃ. Anādariyacitteneva āpajjitabbattā sacittakaṃ, tassa cittassa tivedanattā tivedanaṃ. Yasmā anādariyacittatā nāma kevalaṃ akusalameva, tañca pakatiyā vajjaṃ, tasmā idaṃ lokavajjaṃ. Sañcicca vītikkamanaṃ nāma domanassikasseva hotīti dukkhavedanaṃ. Gaṇṭhipade pana ‘‘pāṇātipātādi viya nivāsanādidoso lokagarahito na hotīti paṇṇattivajjanti phussadevatthero’’ti likhitaṃ.
၅၇၇. ဝိဟာရေပီတိ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနာဒိကာလေ, တသ္မာ ‘‘ပာရုပိတဗ္ဗ’’န္တိ ဥတ္တရာသင္ဂကိစ္စဝသေန ဝုတ္တံ။ ပဌမဒုတိယသိက္ခာပဒေသု ပရိဠာဟာဒိပစ္စယာ ကပ္ပတိ, န အန္တရဃရပဋိသံယုတ္တေသု။
577.Vihārepīti buddhupaṭṭhānādikāle, tasmā ‘‘pārupitabba’’nti uttarāsaṅgakiccavasena vuttaṃ. Paṭhamadutiyasikkhāpadesu pariḷāhādipaccayā kappati, na antaragharapaṭisaṃyuttesu.
၅၈၂. ‘‘ဧကသ္မိံ ပန ဌာနေ ဌတ္ဝာ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဂစ္ဆန္တောပိ ပရိသ္သယာဘာဝံ ဩလောကေတုံ လဘတိယေဝ။ တထာ ဂာမေ ပူဇ’’န္တိ လိခိတံ, တံ ပန ‘‘ဧကသ္မိံ ဌာနေ ဌတ္ဝာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တာဒိသံ အန္တရာယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
582.‘‘Ekasmiṃpana ṭhāne ṭhatvā’’ti ettha ‘‘gacchantopi parissayābhāvaṃ oloketuṃ labhatiyeva. Tathā gāme pūja’’nti likhitaṃ, taṃ pana ‘‘ekasmiṃ ṭhāne ṭhatvā’’ti vuttattā tādisaṃ antarāyaṃ sandhāya vuttanti veditabbaṃ.
ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၁. ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂော • 1. Parimaṇḍalavaggo
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၁. ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၁. ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၁. ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၁. ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂ-အတ္ထယောဇနာ • 1. Parimaṇḍalavagga-atthayojanā