| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ
7. Sekhiyakaṇḍaṃ
೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ
1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ಸೇಖಿಯೇಸು ಸಿಕ್ಖಿತಸಿಕ್ಖೇನಾತಿ ಚತೂಹಿ ಮಗ್ಗೇಹಿ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ ಸಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಠಿತೇನ, ಸಬ್ಬಸೋ ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಕಿಚ್ಚೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಾದಿನಾತಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಲೋಕಧಮ್ಮೇಹಿ ಅಕಮ್ಪಿಯಟ್ಠೇನ ತಾದಿನಾ।
Sekhiyesu sikkhitasikkhenāti catūhi maggehi tisso sikkhā sikkhitvā ṭhitena, sabbaso pariniṭṭhitakiccenāti vuttaṃ hoti. Tādināti aṭṭhahi lokadhammehi akampiyaṭṭhena tādinā.
೫೭೬. ಸಿಕ್ಖಾ ಕರಣೀಯಾತಿ ‘‘ಏವಂ ನಿವಾಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆರಾಮೇಪಿ ಅನ್ತರಘರೇಪಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಿಕ್ಖಾ ಕತ್ತಬ್ಬಾ। ಏತ್ಥ ಚ ಯಸ್ಮಾ ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತವತ್ತಾನಿಪಿ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬತ್ತಾ ಸೇಖಿಯಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾರಾಜಿಕಾದೀಸು ವಿಯ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನ ಕತೋ, ಚಾರಿತ್ತನಯದಸ್ಸನತ್ಥಞ್ಚ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಓಲಮ್ಬೇನ್ತೋ ನಿವಾಸೇಯ್ಯ, ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಆಪತ್ತಿನಾಮೇನ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಸಿಕ್ಖಾ ಕರಣೀಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಪಾಳಿ ಆರೋಪಿತಾ। ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ‘‘ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅನಾದರಿಯಕರಣೇ ದುಕ್ಕಟಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ವುತ್ತನ್ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಯಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಮತ್ತಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ನಿವತ್ಥಮೇವ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಚತುರಙ್ಗುಲಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉಭೋಪೇತೇ ಅಟ್ಠಕಥಾವಾದಾ ಏಕಪರಿಚ್ಛೇದಾ। ತೇ ಸಬ್ಬೇತಿ ನಿವಾಸನದೋಸಾ।
576.Sikkhā karaṇīyāti ‘‘evaṃ nivāsessāmī’’ti ārāmepi antaragharepi sabbattha sikkhā kattabbā. Ettha ca yasmā vattakkhandhake vuttavattānipi sikkhitabbattā sekhiyāneva honti, tasmā pārājikādīsu viya paricchedo na kato, cārittanayadassanatthañca ‘‘yo pana bhikkhu olambento nivāseyya, dukkaṭa’’nti evaṃ āpattināmena avatvā ‘‘sikkhā karaṇīyā’’ti evaṃ sabbasikkhāpadesu pāḷi āropitā. Padabhājane pana ‘‘āpatti dukkaṭassā’’ti vuttattā sabbattha anādariyakaraṇe dukkaṭaṃ veditabbaṃ. Vuttanti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Yasmā aṭṭhaṅgulamattaṃ otāretvā nivatthameva nisinnassa caturaṅgulamattaṃ hoti, tasmā ubhopete aṭṭhakathāvādā ekaparicchedā. Te sabbeti nivāsanadosā.
ತಂ ಪನಾತಿ ತಂ ಅನಾದರಿಯಂ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಕುರುನ್ದಿವಾದಂ ಪಚ್ಛಾ ವದನ್ತೇನ ‘‘ಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ನಿವಾಸೇತುಂ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋ, ತಥಾಪಿ ನಿವಾಸನವತ್ತಂ ಸಾಧುಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಮೇವ। ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಅನಾದರಿಯಂ ಸಿಯಾ। ತೇನೇವ ಮಾತಿಕಾಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ಪರಿಮಣ್ಡಲಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ) ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ನಿವಾಸೇತುಂ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಅಪಿಚ ನಿವಾಸನವತ್ತಂ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ।
Taṃ panāti taṃ anādariyaṃ. Kiñcāpi kurundivādaṃ pacchā vadantena ‘‘parimaṇḍalaṃ nivāsetuṃ ajānantassa anāpattī’’ti ayamattho patiṭṭhāpito, tathāpi nivāsanavattaṃ sādhukaṃ uggahetabbameva. Sañcicca anuggaṇhantassa anādariyaṃ siyā. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. parimaṇḍalasikkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘ajānantassāti parimaṇḍalaṃ nivāsetuṃ ajānantassa anāpatti, apica nivāsanavattaṃ uggahetabba’’nti.
ಸಚಿತ್ತಕನ್ತಿ ವತ್ಥುವಿಜಾನನಚಿತ್ತೇನ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಿಜಾನನಚಿತ್ತೇನ ಚ ಸಚಿತ್ತಕಂ ‘‘ಅನಾದರಿಯಂ ಪಟಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ। ‘‘ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಿ ವಿಯ ನಿವಾಸನದೋಸೋ ಲೋಕಗರಹಿತೋ ನ ಹೋತೀತಿ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜ’’ನ್ತಿ ಫುಸ್ಸದೇವತ್ಥೇರೋ ಆಹ। ಉಪತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಅನಾದರಿಯವಸೇನೇವ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತ್ತಾ ಕೇವಲಂ ಅಕುಸಲಮೇವ, ತಞ್ಚ ಪಕತಿಯಾ ವಜ್ಜಂ, ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ವೀತಿಕ್ಕಮನಞ್ಚ ದೋಮನಸ್ಸಿತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಲೋಕವಜ್ಜಂ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ದುಕ್ಖವೇದನ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಅನಾದರಿಯಂ, ಅನಾಪತ್ತಿಕಾರಣಾಭಾವೋ, ಅಪರಿಮಣ್ಡಲನಿವಾಸನನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಪನೇತ್ಥ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಯಥಾ ಚೇತ್ಥ, ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪುರಿಮಾನಿ ದ್ವೇ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವುತ್ತಪಟಿಪಕ್ಖಕರಣಞ್ಚಾತಿ ತೀಣಿಯೇವ ಹೋನ್ತಿ।
Sacittakanti vatthuvijānanacittena paṇṇattivijānanacittena ca sacittakaṃ ‘‘anādariyaṃ paṭiccā’’ti vuttattā. ‘‘Pāṇātipātādi viya nivāsanadoso lokagarahito na hotīti paṇṇattivajja’’nti phussadevatthero āha. Upatissatthero pana ‘‘yasmā anādariyavaseneva āpajjitabbattā kevalaṃ akusalameva, tañca pakatiyā vajjaṃ, sañcicca vītikkamanañca domanassitasseva hoti, tasmā lokavajjaṃ akusalacittaṃ dukkhavedana’’nti āha. Anādariyaṃ, anāpattikāraṇābhāvo, aparimaṇḍalanivāsananti imāni panettha tīṇi aṅgāni. Yathā cettha, evaṃ sabbattha purimāni dve tattha tattha vuttapaṭipakkhakaraṇañcāti tīṇiyeva honti.
೫೭೭. ದುತಿಯಾದೀಸು ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರಂ ಗಿಹಿಪಾರುತನ್ತಿ ಸೇತಪಟಪಾರುತಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಪಾರುತಂ ಏಕಸಾಟಕಪಾರುತನ್ತಿಆದಿ ಅನೇಕಪ್ಪಭೇದಂ ಗಿಹಿಪಾರುತಂ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಖನ್ಧಕೇಯೇವ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ವಿಹಾರೇಪೀತಿ ಬುದ್ಧುಪಟ್ಠಾನಾದಿಕಾಲಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।
577. Dutiyādīsu anekappakāraṃ gihipārutanti setapaṭapārutaṃ paribbājakapārutaṃ ekasāṭakapārutantiādi anekappabhedaṃ gihipārutaṃ. Tassattho khandhakeyeva āvi bhavissati. Vihārepīti buddhupaṭṭhānādikālaṃ sandhāya vuttaṃ.
೫೭೮. ‘‘ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಸಸೀಸಂ ಪಾರುತೋ ಸಬ್ಬಥಾ ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನತ್ತಾ ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ ಯಸ್ಸ ಸಿಯಾ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ನ ಸಸೀಸಂ ಪಾರುತೇನಾ’’ತಿಆದಿ।
578. ‘‘Suppaṭicchanno’’ti vuttattā ‘‘sasīsaṃ pāruto sabbathā suppaṭicchannattā suppaṭicchanno nāma hotī’’ti yassa siyā, taṃ sandhāyāha ‘‘na sasīsaṃ pārutenā’’tiādi.
೫೮೨. ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪನ ಠಾನೇ ಠತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಗಚ್ಛನ್ತೋಪಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾಭಾವಂ ಓಲೋಕೇತುಂ ಲಭತಿಯೇವ, ತಥಾ ಗಾಮೇ ಪೂಜ’’ನ್ತಿ ತೀಸುಪಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ।
582.Ekasmiṃ pana ṭhāne ṭhatvāti ettha ‘‘gacchantopi parissayābhāvaṃ oloketuṃ labhatiyeva, tathā gāme pūja’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗೋ • 1. Parimaṇḍalavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೧. ಪರಿಮಣ್ಡಲವಗ್ಗ-ಅತ್ಥಯೋಜನಾ • 1. Parimaṇḍalavagga-atthayojanā
