| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
7. සෙඛියකණ්‌ඩං
7. Sekhiyakaṇḍaṃ
1. පරිමණ්‌ඩලවග්‌ගවණ්‌ණනා
1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
සෙඛියෙසු සික්‌ඛිතසික්‌ඛෙනාති චතූහි මග්‌ගෙහි තිස්‌සො සික්‌ඛා සික්‌ඛිත්‌වා ඨිතෙන, සබ්‌බසො පරිනිට්‌ඨිතකිච්‌චෙනාති වුත්‌තං හොති. තාදිනාති අට්‌ඨහි ලොකධම්‌මෙහි අකම්‌පියට්‌ඨෙන තාදිනා.
Sekhiyesu sikkhitasikkhenāti catūhi maggehi tisso sikkhā sikkhitvā ṭhitena, sabbaso pariniṭṭhitakiccenāti vuttaṃ hoti. Tādināti aṭṭhahi lokadhammehi akampiyaṭṭhena tādinā.
576. සික්‌ඛා කරණීයාති ‘‘එවං නිවාසෙස්‌සාමී’’ති ආරාමෙපි අන්‌තරඝරෙපි සබ්‌බත්‌ථ සික්‌ඛා කත්‌තබ්‌බා. එත්‌ථ ච යස්‌මා වත්‌තක්‌ඛන්‌ධකෙ වුත්‌තවත්‌තානිපි සික්‌ඛිතබ්‌බත්‌තා සෙඛියානෙව හොන්‌ති, තස්‌මා පාරාජිකාදීසු විය පරිච්‌ඡෙදො න කතො, චාරිත්‌තනයදස්‌සනත්‌ථඤ්‌ච ‘‘යො පන භික්‌ඛු ඔලම්‌බෙන්‌තො නිවාසෙය්‍ය, දුක්‌කට’’න්‌ති එවං ආපත්‌තිනාමෙන අවත්‌වා ‘‘සික්‌ඛා කරණීයා’’ති එවං සබ්‌බසික්‌ඛාපදෙසු පාළි ආරොපිතා. පදභාජනෙ පන ‘‘ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සා’’ති වුත්‌තත්‌තා සබ්‌බත්‌ථ අනාදරියකරණෙ දුක්‌කටං වෙදිතබ්‌බං. වුත්‌තන්‌ති මහාඅට්‌ඨකථායං වුත්‌තං. යස්‌මා අට්‌ඨඞ්‌ගුලමත්‌තං ඔතාරෙත්‌වා නිවත්‌ථමෙව නිසින්‌නස්‌ස චතුරඞ්‌ගුලමත්‌තං හොති, තස්‌මා උභොපෙතෙ අට්‌ඨකථාවාදා එකපරිච්‌ඡෙදා. තෙ සබ්‌බෙති නිවාසනදොසා.
576.Sikkhā karaṇīyāti ‘‘evaṃ nivāsessāmī’’ti ārāmepi antaragharepi sabbattha sikkhā kattabbā. Ettha ca yasmā vattakkhandhake vuttavattānipi sikkhitabbattā sekhiyāneva honti, tasmā pārājikādīsu viya paricchedo na kato, cārittanayadassanatthañca ‘‘yo pana bhikkhu olambento nivāseyya, dukkaṭa’’nti evaṃ āpattināmena avatvā ‘‘sikkhā karaṇīyā’’ti evaṃ sabbasikkhāpadesu pāḷi āropitā. Padabhājane pana ‘‘āpatti dukkaṭassā’’ti vuttattā sabbattha anādariyakaraṇe dukkaṭaṃ veditabbaṃ. Vuttanti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Yasmā aṭṭhaṅgulamattaṃ otāretvā nivatthameva nisinnassa caturaṅgulamattaṃ hoti, tasmā ubhopete aṭṭhakathāvādā ekaparicchedā. Te sabbeti nivāsanadosā.
තං පනාති තං අනාදරියං. කිඤ්‌චාපි කුරුන්‌දිවාදං පච්‌ඡා වදන්‌තෙන ‘‘පරිමණ්‌ඩලං නිවාසෙතුං අජානන්‌තස්‌ස අනාපත්‌තී’’ති අයමත්‌ථො පතිට්‌ඨාපිතො, තථාපි නිවාසනවත්‌තං සාධුකං උග්‌ගහෙතබ්‌බමෙව. සඤ්‌චිච්‌ච අනුග්‌ගණ්‌හන්‌තස්‌ස අනාදරියං සියා. තෙනෙව මාතිකාට්‌ඨකථායං (කඞ්‌ඛා. අට්‌ඨ. පරිමණ්‌ඩලසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා) වුත්‌තං ‘‘අජානන්‌තස්‌සාති පරිමණ්‌ඩලං නිවාසෙතුං අජානන්‌තස්‌ස අනාපත්‌ති, අපිච නිවාසනවත්‌තං උග්‌ගහෙතබ්‌බ’’න්‌ති.
Taṃ panāti taṃ anādariyaṃ. Kiñcāpi kurundivādaṃ pacchā vadantena ‘‘parimaṇḍalaṃ nivāsetuṃ ajānantassa anāpattī’’ti ayamattho patiṭṭhāpito, tathāpi nivāsanavattaṃ sādhukaṃ uggahetabbameva. Sañcicca anuggaṇhantassa anādariyaṃ siyā. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. parimaṇḍalasikkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘ajānantassāti parimaṇḍalaṃ nivāsetuṃ ajānantassa anāpatti, apica nivāsanavattaṃ uggahetabba’’nti.
සචිත්‌තකන්‌ති වත්‌ථුවිජානනචිත්‌තෙන පණ්‌ණත්‌තිවිජානනචිත්‌තෙන ච සචිත්‌තකං ‘‘අනාදරියං පටිච්‌චා’’ති වුත්‌තත්‌තා. ‘‘පාණාතිපාතාදි විය නිවාසනදොසො ලොකගරහිතො න හොතීති පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජ’’න්‌ති ඵුස්‌සදෙවත්‌ථෙරො ආහ. උපතිස්‌සත්‌ථෙරො පන ‘‘යස්‌මා අනාදරියවසෙනෙව ආපජ්‌ජිතබ්‌බත්‌තා කෙවලං අකුසලමෙව, තඤ්‌ච පකතියා වජ්‌ජං, සඤ්‌චිච්‌ච වීතික්‌කමනඤ්‌ච දොමනස්‌සිතස්‌සෙව හොති, තස්‌මා ලොකවජ්‌ජං අකුසලචිත්‌තං දුක්‌ඛවෙදන’’න්‌ති ආහ. අනාදරියං, අනාපත්‌තිකාරණාභාවො, අපරිමණ්‌ඩලනිවාසනන්‌ති ඉමානි පනෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි. යථා චෙත්‌ථ, එවං සබ්‌බත්‌ථ පුරිමානි ද්‌වෙ තත්‌ථ තත්‌ථ වුත්‌තපටිපක්‌ඛකරණඤ්‌චාති තීණියෙව හොන්‌ති.
Sacittakanti vatthuvijānanacittena paṇṇattivijānanacittena ca sacittakaṃ ‘‘anādariyaṃ paṭiccā’’ti vuttattā. ‘‘Pāṇātipātādi viya nivāsanadoso lokagarahito na hotīti paṇṇattivajja’’nti phussadevatthero āha. Upatissatthero pana ‘‘yasmā anādariyavaseneva āpajjitabbattā kevalaṃ akusalameva, tañca pakatiyā vajjaṃ, sañcicca vītikkamanañca domanassitasseva hoti, tasmā lokavajjaṃ akusalacittaṃ dukkhavedana’’nti āha. Anādariyaṃ, anāpattikāraṇābhāvo, aparimaṇḍalanivāsananti imāni panettha tīṇi aṅgāni. Yathā cettha, evaṃ sabbattha purimāni dve tattha tattha vuttapaṭipakkhakaraṇañcāti tīṇiyeva honti.
577. දුතියාදීසු අනෙකප්‌පකාරං ගිහිපාරුතන්‌ති සෙතපටපාරුතං පරිබ්‌බාජකපාරුතං එකසාටකපාරුතන්‌තිආදි අනෙකප්‌පභෙදං ගිහිපාරුතං. තස්‌සත්‌ථො ඛන්‌ධකෙයෙව ආවි භවිස්‌සති. විහාරෙපීති බුද්‌ධුපට්‌ඨානාදිකාලං සන්‌ධාය වුත්‌තං.
577. Dutiyādīsu anekappakāraṃ gihipārutanti setapaṭapārutaṃ paribbājakapārutaṃ ekasāṭakapārutantiādi anekappabhedaṃ gihipārutaṃ. Tassattho khandhakeyeva āvi bhavissati. Vihārepīti buddhupaṭṭhānādikālaṃ sandhāya vuttaṃ.
578. ‘‘සුප්‌පටිච්‌ඡන්‌නො’’ති වුත්‌තත්‌තා ‘‘සසීසං පාරුතො සබ්‌බථා සුප්‌පටිච්‌ඡන්‌නත්‌තා සුප්‌පටිච්‌ඡන්‌නො නාම හොතී’’ති යස්‌ස සියා, තං සන්‌ධායාහ ‘‘න සසීසං පාරුතෙනා’’තිආදි.
578. ‘‘Suppaṭicchanno’’ti vuttattā ‘‘sasīsaṃ pāruto sabbathā suppaṭicchannattā suppaṭicchanno nāma hotī’’ti yassa siyā, taṃ sandhāyāha ‘‘na sasīsaṃ pārutenā’’tiādi.
582. එකස්‌මිං පන ඨානෙ ඨත්‌වාති එත්‌ථ ‘‘ගච්‌ඡන්‌තොපි පරිස්‌සයාභාවං ඔලොකෙතුං ලභතියෙව, තථා ගාමෙ පූජ’’න්‌ති තීසුපි ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං.
582.Ekasmiṃ pana ṭhāne ṭhatvāti ettha ‘‘gacchantopi parissayābhāvaṃ oloketuṃ labhatiyeva, tathā gāme pūja’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
පරිමණ්‌ඩලවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. පරිමණ්‌ඩලවග්‌ගො • 1. Parimaṇḍalavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 1. පරිමණ්‌ඩලවග්‌ගවණ්‌ණනා • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 1. පරිමණ්‌ඩලවග්‌ගවණ්‌ණනා • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 1. පරිමණ්‌ඩලවග්‌ගවණ්‌ණනා • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 1. පරිමණ්‌ඩලවග්‌ග-අත්‌ථයොජනා • 1. Parimaṇḍalavagga-atthayojanā
