੧. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ

1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā

੫੭੬. ਸੇਖਿਯੇਸੁ ਯਸ੍ਮਾ વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੫੬ ਆਦਯੋ) વੁਤ੍ਤવਤ੍ਤਾਨਿਪਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਸੇਖਿਯਾਨੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾਦੀਸੁ વਿਯੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਕਤੋ। ਚਾਰਿਤ੍ਤਨਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਓਲਮ੍ਬੇਨ੍ਤੋ ਨਿવਾਸੇਯ੍ਯ, ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਅવਤ੍વਾ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾ ਕਰਣੀਯਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿ ਆਰੋਪਿਤਾ। ਪਦਭਾਜਨੇ ਪਨ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨਾਦਰਿਯਕਰਣੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।

576. Sekhiyesu yasmā vattakkhandhake (cūḷava. 356 ādayo) vuttavattānipi sikkhitabbattā sekhiyāneva, tasmā pārājikādīsu viyettha pāḷiyaṃ paricchedo na kato. Cārittanayadassanatthañca ‘‘yo pana bhikkhu olambento nivāseyya, dukkaṭa’’nti avatvā ‘‘sikkhā karaṇīyā’’ti sabbattha pāḷi āropitā. Padabhājane pana ‘‘āpatti dukkaṭassā’’ti vuttattā sabbattha anādariyakaraṇe dukkaṭaṃ veditabbaṃ.

ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਤਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਧਿਕਂ, ਊਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਤੇਨੇવ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਨ ਹਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਮੇવਾਤਿ ਸਕ੍ਕਾ ਨਿਯਮੇਤੁਂ ਊਨਾਧਿਕਤ੍ਤਸਮ੍ਭવਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਹੋਤਿ ਏવਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਾਨੁਸਾਰੇਨ ਨਿવਾਸਨਞ੍ਞੇવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨੇવ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਕ੍ਖਜਙ੍ਘੋ વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ‘‘ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਦਰਂ ਕਤ੍વਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਜਾਨਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਪਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਨਿવਾਸਨਪਾਰੁਪਨવਤ੍ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਸਿਕ੍ਖਿਤੋ ਅਨਾਦਰਿਯਮੇવ। ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਗ੍ਗਹਣੇਨ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਨਿવਾਸਨਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વਾ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ વਾ’’ਤਿ।

Aṭṭhaṅgulamattanti matta-saddena tato kiñci adhikaṃ, ūnampi saṅgaṇhāti. Teneva nisinnassa caturaṅgulamattampi vuttaṃ. Na hi nisinnassa caturaṅgulappamāṇaṃ, ṭhitassa aṭṭhaṅgulamevāti sakkā niyametuṃ ūnādhikattasambhavato. Tasmā yathā sāruppaṃ hoti evaṃ aṭṭhaṅgulānusārena nivāsanaññeva adhippetanti gahetabbaṃ. Teneva vakkhati ‘‘yo pana bhikkhu sukkhajaṅgho vā’’tiādi. Kurundiyaṃ ‘‘ajānantassa anāpattī’’ti ādaraṃ katvā uggaṇhantassāpi ajānanaṃ sandhāya vuttaṃ. Tenāpi nirantaraṃ nivāsanapārupanavattaṃ sikkhitabbaṃ, asikkhito anādariyameva. Parimaṇḍalaggahaṇena ukkhipitvā nivāsanampi paṭikkhittanti āha ‘‘ukkhipitvā vā otāretvā vā’’ti.

ਸਚਿਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁવਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ। ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ ਪਨ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰવਾਦਨਯੇਨ ਲੋਕવਜ੍ਜਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘વਤ੍ਥੁવਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਸਚਿਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਸੇਖਿਯਕਣ੍ਡ ੩.੫੭੬) વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਚ વਤ੍ਥੁવਿਜਾਨਨਂ વਿਸੁਂ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਿਜਾਨਨੇਨ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋਗਧਭਾવਤੋ ਇਦਂ વਤ੍ਥੁਂ ਏવਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਹਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ વਿਜਾਨਾਤੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰવਾਦੇ ਚੇਤ੍ਥ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਅਜਾਨਿਤ੍વਾ ਅਪਰਿਮਣ੍ਡਲਨਿવਾਸਨਾਦਿવਤ੍ਥੁਮੇવ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવੀਤਿਕ੍ਕਮਾਨਾਦਰਿਯਾਭਾવਾ ਸਬ੍ਬਸੇਖਿਯੇਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏવ ਅਭਿਮਤਾ, ਤਞ੍ਚ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਕੋਸਮ੍ਬਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾવ॰ ੪੫੧ ਆਦਯੋ) વਚ੍ਚਕੁਟਿਯਂ ਉਦਕਾવਸੇਸਂ ਠਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਿਜਾਨਨਾਭਾવੇਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ …ਪੇ॰… ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਮਹਾવ॰ ੪੫੧)। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ‘‘ਤ੍વਂ ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਭਾવਂ ਨ ਜਾਨਾਸੀਤਿ, ਆਮ ਨ ਜਾਨਾਮੀਤਿ। ਹੋਤੁ ਆવੁਸੋ, ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ, ਸਚੇ ਹੋਤਿ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਤੇ, ਆવੁਸੋ, ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਸਤਿਯਾ ਕਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਦਿਟ੍ਠਿ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੫੧) વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ‘‘ਅਧਮ੍ਮવਾਦੀਤਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁવਤ੍ਤਕੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੫੭-੪੫੮) ਚ વੁਤ੍ਤਂ। ਖਨ੍ਧਕવਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਸੇਖਿਯਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤੋ ਨਯੋ ਇਮੇਸਂ, ਇਧ વੁਤ੍ਤੋ ਚ ਤੇਸਂ ਸਾਧਾਰਣੋવ ਹੋਤੀਤਿ। ਤੇਨੇવ ‘‘ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਸਤਿਯਾ ਕਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਇਧ વੁਤ੍ਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਨਯੋ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਫੁਸ੍ਸਦੇવਤ੍ਥੇਰવਾਦੇ ਏવ ਠਤ੍વਾ વਤ੍ਥੁવਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨੇવ ਸਬ੍ਬਸੇਖਿਯਾਨਿ ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ, ਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ। ਭਿਯ੍ਯੋਕਮ੍ਯਤਾਯਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞੀਤਿ ਦ੍વੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਲੋਕવਜ੍ਜਾਨਿ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਸੇਸਾਨਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਾਨਿ, ਤਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਿવੇਦਨਾਨਿ ਚਾਤਿ ਗਹਣਮੇવ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨੇવੇਤ੍ਥ ‘‘ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਾਤਿ ਪੁਰਤੋ વਾ ਪਚ੍ਛਤੋ વਾ ਓਲਮ੍ਬੇਤ੍વਾ ਨਿવਾਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏવਂ ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਤ੍ਥੁਅਜਾਨਨવਸੇਨੇવ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਣ੍ਣਨਾ ਕਤਾ, ਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤવਸੇਨ।

Sacittakanti vatthuvijānanacittena sacittakaṃ. Sāratthadīpaniyaṃ pana upatissattheravādanayena lokavajjattaṃ gahetvā ‘‘vatthuvijānanacittena, paṇṇattivijānanacittena ca sacittaka’’nti (sārattha. ṭī. sekhiyakaṇḍa 3.576) vuttaṃ. Tattha ca vatthuvijānanaṃ visuṃ na vattabbaṃ. Paṇṇattivijānanena tassāpi antogadhabhāvato idaṃ vatthuṃ evaṃ vītikkamantassa āpattīti vijānanto hi paṇṇattiṃ vijānātīti vuccati. Upatissattheravāde cettha paṇṇattiṃ ajānitvā aparimaṇḍalanivāsanādivatthumeva jānantassa paṇṇattivītikkamānādariyābhāvā sabbasekhiyesu anāpatti eva abhimatā, tañca na yuttaṃ kosambakkhandhake (mahāva. 451 ādayo) vaccakuṭiyaṃ udakāvasesaṃ ṭhapentassa paṇṇattivijānanābhāvepi āpattiyā vuttattā. Vuttañhi tattha ‘‘tena kho pana samayena aññataro bhikkhu āpattiṃ āpanno hoti …pe… so aparena samayena tassā āpattiyā anāpattidiṭṭhi hotī’’tiādi (mahāva. 451). Aṭṭhakathāyañcassa ‘‘tvaṃ ettha āpattibhāvaṃ na jānāsīti, āma na jānāmīti. Hotu āvuso, ettha āpattīti, sace hoti, desessāmīti. Sace pana te, āvuso, asañcicca asatiyā kataṃ, natthi āpattīti. So tassā āpattiyā anāpattidiṭṭhi ahosī’’ti (mahāva. aṭṭha. 451) vuttaṃ, tathā ‘‘adhammavādīti ukkhittānuvattakesu aññataro’’ti (mahāva. aṭṭha. 457-458) ca vuttaṃ. Khandhakavattānañhi sekhiyattā tattha vutto nayo imesaṃ, idha vutto ca tesaṃ sādhāraṇova hotīti. Teneva ‘‘asañcicca asatiyā kataṃ, natthi āpattī’’ti evaṃ idha vutto āpattinayo tatthāpi dassito. Tasmā phussadevattheravāde eva ṭhatvā vatthuvijānanacitteneva sabbasekhiyāni sacittakāni, na paṇṇattivijānanacittena. Bhiyyokamyatāyasūpabyañjanapaṭicchādanaujjhānasaññīti dve sikkhāpadāni lokavajjāni akusalacittāni, sesāni paṇṇattivajjāni, ticittāni, tivedanāni cāti gahaṇameva yuttataraṃ dissati. Tenevettha ‘‘asañciccāti purato vā pacchato vā olambetvā nivāsessāmīti evaṃ asañciccā’’tiādinā vatthuajānanavaseneva anāpattivaṇṇanā katā, na paṇṇattivijānanacittavasena.

ਅਪਿਚ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਮੇવ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਲੋਕવਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕવਣ੍ਣਨਾ) ਇਮਿਨਾ ਲਕ੍ਖਣવਚਨੇਨਾਪਿ ਚੇਤਂ ਸਿਜ੍ਝਤਿ। વਤ੍ਥੁવਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤવਸੇਨੇવ ਹੇਤ੍ਥ ‘‘ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਤਰਥਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਮ੍ਪਿ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਤ੍ਤਨਿਯਮੇਨ ਲੋਕવਜ੍ਜਤ੍ਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਮੇવ ਨ ਸਿਯਾ, ਇਦਞ੍ਚ વਚਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਸਿਯਾ ਇਮਿਨਾ વਚਨੇਨ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਭਾવਾ। ਨ ਚ ਸੇਖਿਯੇਸੁ વਤ੍ਥੁવਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਸੁ વਿਯ ਅਕੁਸਲਮੇવਾਤਿ ਨਿਯਮੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੇਨੇਤ੍ਥ ਲੋਕવਜ੍ਜਤਾ ਪਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ‘‘ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਚੇਤਂ ਪਾਲ਼ਿવਚਨਂ વਤ੍ਥੁਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੀਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ વੀਤਿਕ੍ਕਮਮੇવ ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨੇવ વੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਞ੍ਞਥਾ ਖਨ੍ਧਕਪਾਲ਼ਿਯਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਞ੍ਚ વਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ। ਯਥਾ વਾ ਨ વਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਥਾ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਗવੇਸਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਨਾਦਰਿਯਂ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਾਭਾવੋ , ਅਪਰਿਮਣ੍ਡਲਨਿવਾਸਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਕੇવਲਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਕਰਣવਸੇਨ ਤਤਿਯਙ੍ਗਯੋਜਨਮੇવ વਿਸੇਸੋ।

Apica ‘‘yassa sacittakapakkhe cittaṃ akusalameva hoti, taṃ lokavajja’’nti (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapārājikavaṇṇanā) iminā lakkhaṇavacanenāpi cetaṃ sijjhati. Vatthuvijānanacittavaseneva hettha ‘‘sacittakapakkhe’’ti vuttaṃ. Itarathā paṇṇattivijānanacittavasena sabbasikkhāpadānampi sacittakapakkhe cittassa akusalattaniyamena lokavajjattappasaṅgato paṇṇattivajjameva na siyā, idañca vacanaṃ niratthakaṃ siyā iminā vacanena nivattetabbassa sikkhāpadassa abhāvā. Na ca sekhiyesu vatthuvijānanacittena sacittakapakkhe cittaṃ pāṇātipātādīsu viya akusalamevāti niyamo atthi, yenettha lokavajjatā pasajjeyya, ‘‘anādariyaṃ paṭiccā’’ti cetaṃ pāḷivacanaṃ vatthuṃ jānitvā tīhi cittehi vītikkamameva anādariyaṃ katvā vuttaṃ, na paṇṇattiṃ jānitvā akusalacitteneva vītikkamanti gahetabbaṃ. Aññathā khandhakapāḷiyā, aṭṭhakathāyañca pubbāparañca virujjhanatoti amhākaṃ khanti. Yathā vā na virujjhati, tathā ettha adhippāyo gavesitabbo. Anādariyaṃ, anāpattikāraṇābhāvo , aparimaṇḍalanivāsananti imānettha tīṇi aṅgāni. Yathā cettha, evaṃ sabbattha. Kevalaṃ tattha tattha vuttapaṭipakkhakaraṇavasena tatiyaṅgayojanameva viseso.

੫੭੭. ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁ ਗਿਹਿਪਾਰੁਤਨ੍ਤਿ ਸੇਤਪਟਪਾਰੁਤਾਦਿ। વਿਹਾਰੇਪੀਤਿ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਨਿਪਾਤਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।

577. Dutiyādīsu gihipārutanti setapaṭapārutādi. Vihārepīti saṅghasannipātabuddhupaṭṭhānādikālaṃ sandhāya vuttaṃ.

੫੭੮. ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾਤਿਆਦਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨવਿਧਿਦਸ੍ਸਨਂ। ਗੀવਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਗੀવਂ, ਮਣਿਬਨ੍ਧਨਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਂ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ ਅਨੋਲਮ੍ਬੇਤ੍વਾ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਮੇવ ਪਾਰੁਪਿਤਬ੍ਬਂ।

578.Gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvātiādi paṭicchādanavidhidassanaṃ. Gīvaṃ paṭicchādetvātiādinā vuttattā sañcicca gīvaṃ, maṇibandhanañca appaṭicchādentassa āpatti. Etthāpi parimaṇḍalasikkhāpadassa sādhāraṇattā jāṇumaṇḍalato heṭṭhā caturaṅgulamattaṃ otāretvā anolambetvā parimaṇḍalameva pārupitabbaṃ.

੫੭੯. વਿવਰਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਤੋਤਿ વਿਹਾਰੇ વਿਯ ਏਕਂਸਪਾਰੁਪਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘વਾਸਤ੍ਥਾਯ ਉਪਗਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਾਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ વਿਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਪਰਿਤ੍ਤਭਣਨਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਸੁਚਿਰਮ੍ਪਿ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨ੍ਤਰਘਰવਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੇਨੇવ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਨਿਸੀਦਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਏવ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ‘‘વਾਸੂਪਗਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਾਸਤ੍ਥਾਯ ਅਨ੍ਤਰਘਰਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤਾਦਿਸਬ੍ਬਂ ਅਕੋਪੇਨ੍ਤੇਨੇવ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ। ‘‘વਾਸੂਪਗਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਉਪਗਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਾਸਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਕਤੇ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਯਥਾਸੁਖਂ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਗੇਹਸ੍ਸਾਮਿਕੇਹਿ ‘ਯਾવ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਿવਸਿਸ੍ਸਥ, ਤਾવ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮਂ ਗੇਹਂ ਦੇਮੀ’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨੇ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅવਾਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਹਿ ਅਨ੍ਤਰਾਰਾਮੇ વਿਯ ਯਥਾਸੁਖਂ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਨਿਸੀਦਿਤੁਞ੍ਚ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਤਥਾવਚਨਾਭਾવਾ, ਦਾਨਲਕ੍ਖਣਾਭਾવਾ, ਤਾવਤ੍ਤਕੇਨ વਿਹਾਰਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨੁਪਗਮਨਤੋ ਚ। ‘‘ਯਾવ ਨਿਸੀਦਿਸ੍ਸਥ, ਤਾવ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮਂ ਗੇਹਂ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਦੇਨ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਤਾવਕਾਲਿਕਮੇવ ਦੇਤਿ વਤ੍ਥੁਪਰਿਚ੍ਚਾਗਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਦਾਨਸ੍ਸ।

579.Vivaritvā nisīdatoti vihāre viya ekaṃsapārupanaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Vāsatthāya upagatassā’’ti vuttattā vāsādhippāyaṃ vinā dhammadesanaparittabhaṇanādiatthāya sucirampi nisīdantena sabbaṃ antaragharavattaṃ pūrenteneva nisīditabbaṃ. Nisīdanapaṭisaṃyuttesu eva ca sikkhāpadesu ‘‘vāsūpagatassā’’ti anāpattiyā vuttattā vāsatthāya antaragharaṃ upagacchantenāpi suppaṭicchannatādisabbaṃ akopenteneva gantabbaṃ. ‘‘Vāsūpagatassā’’ti hi vuttaṃ, na pana upagacchamānassāti. Keci pana ‘‘ekekasmiṃ paṭhamaṃ gantvā vāsapariggahe kate tato aññehi yathāsukhaṃ gantuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti. Apare pana ‘‘gehassāmikehi ‘yāva tumhe nivasissatha, tāva tumhākaṃ imaṃ gehaṃ demī’ti dinne aññehi avāsādhippāyehi antarārāme viya yathāsukhaṃ gantuṃ, nisīdituñca vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ sabbaṃ na gahetabbaṃ tathāvacanābhāvā, dānalakkhaṇābhāvā, tāvattakena vihārasaṅkhyānupagamanato ca. ‘‘Yāva nisīdissatha, tāva tumhākaṃ imaṃ gehaṃ demī’’ti dentopi hi tāvakālikameva deti vatthupariccāgalakkhaṇattā dānassa.

੫੮੨. ਚਤੁਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ વਡ੍ਢਕੀਹਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।

582.Catuhatthappamāṇanti vaḍḍhakīhatthaṃ sandhāya vuttanti vadanti.

੫੮੪. ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚੀવਰੋ ਹੁਤ੍વਾਤਿ ਕਟਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਾਦਿਦਸ੍ਸਨવਸੇਨੇવੁਕ੍ਖਿਪਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤੋ ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਾਦਿਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ। ਤੇਨੇવ ‘‘ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਪਨ ਧਮਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਹਿ ਖਨ੍ਧੇ ਲਗ੍ਗਪਤ੍ਤਤ੍ਥવਿਕਾਦਿਤੋ ਧਮਕਰਣਂ ਨੀਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਟਿਤੋ ਉਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਚ ਪਾਰੁਪਿਤਚੀવਰਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਜਙ੍ਘਪਿਣ੍ਡੇਹਿ ਅਨੁਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾવ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇવ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘વਾਸੂਪਗਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਸੀਦਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਛਟ੍ਠਅਟ੍ਠਮੇਸੁ ਅવੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਾਸੂਪਗਤੇਨਾਪਿ ਸੁਸਂવੁਤੇਨ ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾવ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨੇવ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ વਿਸੇਸਂ ਅવਤ੍વਾ ਇਧੇવ ‘‘વਾਸੂਪਗਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ) વੁਤ੍ਤਾ।

584.Ukkhittacīvarohutvāti kaṭito uddhaṃ kāyabandhanādidassanavasenevukkhipanaṃ sandhāya vuttaṃ piṇḍāya carato pattaggahaṇādimattassa anuññātattā. Teneva ‘‘nisinnakāle pana dhamakaraṇa’’ntiādi vuttaṃ. Nisinnakāle hi khandhe laggapattatthavikādito dhamakaraṇaṃ nīharantassa kaṭito uddhampi dissati, tathā adassetvā nīharitabbanti adhippāyo. Āsane nisīdantassāpi ca pārupitacīvaraṃ kiñci ukkhipitvā saṅghāṭiṃ jaṅghapiṇḍehi anukkhipitvāva nisīditabbaṃ. Imasmiññeva pana sikkhāpade ‘‘vāsūpagatassā’’ti vuttattā nisīdanapaṭisaṃyuttesu chaṭṭhaaṭṭhamesu avuttattā vāsūpagatenāpi susaṃvutena okkhittacakkhunāva nisīditabbaṃ. Teneva mātikāṭṭhakathāyampi tesaṃ visesaṃ avatvā idheva ‘‘vāsūpagatassa pana anāpattī’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. ukkhittakasikkhāpadavaṇṇanā) vuttā.

ਪਰਿਮਣ੍ਡਲવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.

Next: ੨. ਉਜ੍ਜਗ੍ਘਿਕવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 2. Ujjagghikavaggavaṇṇanā

Related texts:

ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੧. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲવਗ੍ਗੋ • 1. Parimaṇḍalavaggo

ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੧. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā

ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੧. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā

ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੧. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 1. Parimaṇḍalavaggavaṇṇanā

ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੧. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲવਗ੍ਗ-ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ • 1. Parimaṇḍalavagga-atthayojanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact