| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga |
१०. परिणतसिक्खापदं
10. Pariṇatasikkhāpadaṃ
६५७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सावत्थियं अञ्ञतरस्स पूगस्स सङ्घस्स सचीवरभत्तं पटियत्तं होति – ‘‘भोजेत्वा चीवरेन अच्छादेस्सामा’’ति। अथ खो छब्बग्गिया भिक्खू येन सो पूगो तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा तं पूगं एतदवोचुं – ‘‘देथावुसो, अम्हाकं इमानि चीवरानी’’ति। ‘‘न मयं, भन्ते, दस्साम। अम्हाकं सङ्घस्स अनुवस्सं सचीवरभिक्खा पञ्ञत्ता’’ति। ‘‘बहू, आवुसो, सङ्घस्स दायका, बहू सङ्घस्स भत्ता 1। मयं तुम्हे निस्साय तुम्हे सम्पस्सन्ता इध विहराम। तुम्हे चे अम्हाकं न दस्सथ, अथ को चरहि अम्हाकं दस्सति? देथावुसो, अम्हाकं इमानि चीवरानी’’ति। अथ खो सो पूगो छब्बग्गियेहि भिक्खूहि निप्पीळियमानो यथापटियत्तं चीवरं छब्बग्गियानं भिक्खूनं दत्वा सङ्घं भत्तेन परिविसि। ये ते भिक्खू जानन्ति सङ्घस्स सचीवरभत्तं पटियत्तं, न च जानन्ति छब्बग्गियानं भिक्खूनं दिन्नन्ति, ते एवमाहंसु – ‘‘ओणोजेथावुसो, सङ्घस्स चीवर’’न्ति। ‘‘नत्थि, भन्ते। यथापटियत्तं चीवरं अय्या छब्बग्गिया अत्तनो परिणामेसु’’न्ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खू जानं सङ्घिकं लाभं परिणतं अत्तनो परिणामेस्सन्ती’’ति ! अथ खो ते भिक्खू छब्बग्गिये भिक्खू अनेकपरियायेन विगरहित्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… ‘‘सच्चं किर तुम्हे, भिक्खवे, जानं सङ्घिकं लाभं परिणतं अत्तनो परिणामेथा’’ति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, जानं सङ्घिकं लाभं परिणतं अत्तनो परिणामेस्सथ! नेतं, मोघपुरिसा, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
657. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sāvatthiyaṃ aññatarassa pūgassa saṅghassa sacīvarabhattaṃ paṭiyattaṃ hoti – ‘‘bhojetvā cīvarena acchādessāmā’’ti. Atha kho chabbaggiyā bhikkhū yena so pūgo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā taṃ pūgaṃ etadavocuṃ – ‘‘dethāvuso, amhākaṃ imāni cīvarānī’’ti. ‘‘Na mayaṃ, bhante, dassāma. Amhākaṃ saṅghassa anuvassaṃ sacīvarabhikkhā paññattā’’ti. ‘‘Bahū, āvuso, saṅghassa dāyakā, bahū saṅghassa bhattā 2. Mayaṃ tumhe nissāya tumhe sampassantā idha viharāma. Tumhe ce amhākaṃ na dassatha, atha ko carahi amhākaṃ dassati? Dethāvuso, amhākaṃ imāni cīvarānī’’ti. Atha kho so pūgo chabbaggiyehi bhikkhūhi nippīḷiyamāno yathāpaṭiyattaṃ cīvaraṃ chabbaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ datvā saṅghaṃ bhattena parivisi. Ye te bhikkhū jānanti saṅghassa sacīvarabhattaṃ paṭiyattaṃ, na ca jānanti chabbaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ dinnanti, te evamāhaṃsu – ‘‘oṇojethāvuso, saṅghassa cīvara’’nti. ‘‘Natthi, bhante. Yathāpaṭiyattaṃ cīvaraṃ ayyā chabbaggiyā attano pariṇāmesu’’nti. Ye te bhikkhū appicchā… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ attano pariṇāmessantī’’ti ! Atha kho te bhikkhū chabbaggiye bhikkhū anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ attano pariṇāmethā’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ attano pariṇāmessatha! Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
६५८. ‘‘यो पन भिक्खु जानं सङ्घिकं लाभं परिणतं अत्तनो परिणामेय्य, निस्सग्गियं पाचित्तिय’’न्ति।
658.‘‘Yo pana bhikkhu jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ attano pariṇāmeyya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
६५९. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अय इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।
659.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… aya imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
3 जानाति नाम सामं वा जानाति अञ्ञे वा तस्स आरोचेन्ति सो वा आरोचेति।
4Jānāti nāma sāmaṃ vā jānāti aññe vā tassa ārocenti so vā āroceti.
7 लाभो नाम चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानप्पच्चयभेसज्जपरिक्खारा। अन्तमसो चुण्णपिण्डोपि, दन्तकट्ठम्पि, दसिकसुत्तम्पि।
8Lābho nāma cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā. Antamaso cuṇṇapiṇḍopi, dantakaṭṭhampi, dasikasuttampi.
9 परिणतं नाम दस्साम करिस्सामाति वाचा भिन्ना होति।
10Pariṇataṃ nāma dassāma karissāmāti vācā bhinnā hoti.
अत्तनो परिणामेति, पयोगे दुक्कटं। पटिलाभेन निस्सग्गियं होति। निस्सज्जितब्बं सङ्घस्स वा गणस्स वा पुग्गलस्स वा। एवञ्च पन, भिक्खवे, निस्सज्जितब्बं…पे॰… इदं मे, भन्ते, जानं सङ्घिकं लाभं परिणतं अत्तनो परिणामितं निस्सग्गियं। इमाहं सङ्घस्स निस्सज्जामीति…पे॰… ददेय्याति…पे॰… ददेय्युन्ति…पे॰… आयस्मतो दम्मीति।
Attano pariṇāmeti, payoge dukkaṭaṃ. Paṭilābhena nissaggiyaṃ hoti. Nissajjitabbaṃ saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ…pe… idaṃ me, bhante, jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ attano pariṇāmitaṃ nissaggiyaṃ. Imāhaṃ saṅghassa nissajjāmīti…pe… dadeyyāti…pe… dadeyyunti…pe… āyasmato dammīti.
६६०. परिणते परिणतसञ्ञी अत्तनो परिणामेति, निस्सग्गियं पाचित्तियं।
660. Pariṇate pariṇatasaññī attano pariṇāmeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
परिणते वेमतिको अत्तनो परिणामेति, आपत्ति दुक्कटस्स। परिणते अपरिणतसञ्ञी अत्तनो परिणामेति, अनापत्ति। सङ्घस्स परिणतं अञ्ञसङ्घस्स वा चेतियस्स वा परिणामेति, आपत्ति दुक्कटस्स। चेतियस्स परिणतं अञ्ञचेतियस्स वा सङ्घस्स वा पुग्गलस्स वा परिणामेति, आपत्ति दुक्कटस्स। पुग्गलस्स परिणतं अञ्ञपुग्गलस्स वा सङ्घस्स वा चेतियस्स वा परिणामेति, आपत्ति दुक्कटस्स। अपरिणते परिणतसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स। अपरिणते वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। अपरिणते अपरिणतसञ्ञी, अनापत्ति।
Pariṇate vematiko attano pariṇāmeti, āpatti dukkaṭassa. Pariṇate apariṇatasaññī attano pariṇāmeti, anāpatti. Saṅghassa pariṇataṃ aññasaṅghassa vā cetiyassa vā pariṇāmeti, āpatti dukkaṭassa. Cetiyassa pariṇataṃ aññacetiyassa vā saṅghassa vā puggalassa vā pariṇāmeti, āpatti dukkaṭassa. Puggalassa pariṇataṃ aññapuggalassa vā saṅghassa vā cetiyassa vā pariṇāmeti, āpatti dukkaṭassa. Apariṇate pariṇatasaññī, āpatti dukkaṭassa. Apariṇate vematiko, āpatti dukkaṭassa. Apariṇate apariṇatasaññī, anāpatti.
६६१. अनापत्ति कत्थ देमाति पुच्छियमानो यत्थ तुम्हाकं देय्यधम्मो परिभोगं वा लभेय्य पटिसङ्खारं वा लभेय्य चिरट्ठितिको वा अस्स यत्थ वा पन तुम्हाकं चित्तं पसीदति तत्थ देथाति भणति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
661. Anāpatti kattha demāti pucchiyamāno yattha tumhākaṃ deyyadhammo paribhogaṃ vā labheyya paṭisaṅkhāraṃ vā labheyya ciraṭṭhitiko vā assa yattha vā pana tumhākaṃ cittaṃ pasīdati tattha dethāti bhaṇati, ummattakassa, ādikammikassāti.
परिणतसिक्खापदं निट्ठितं दसमं।
Pariṇatasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
पत्तवग्गो ततियो।
Pattavaggo tatiyo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
द्वे च पत्तानि भेसज्जं, वस्सिका दानपञ्चमं।
Dve ca pattāni bhesajjaṃ, vassikā dānapañcamaṃ;
सामं वायापनच्चेको, सासङ्कं सङ्घिकेन चाति॥
Sāmaṃ vāyāpanacceko, sāsaṅkaṃ saṅghikena cāti.
६६२. उद्दिट्ठा खो, आयस्मन्तो, तिंस निस्सग्गिया पाचित्तिया धम्मा। तत्थायस्मन्ते पुच्छामि – ‘कच्चित्थ परिसुद्धा’? दुतियम्पि पुच्छामि – ‘कच्चित्थ परिसुद्धा’? ततियम्पि पुच्छामि – ‘कच्चित्थ परिसुद्धा’? परिसुद्धेत्थायस्मन्तो, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामीति।
662. Uddiṭṭhā kho, āyasmanto, tiṃsa nissaggiyā pācittiyā dhammā. Tatthāyasmante pucchāmi – ‘kaccittha parisuddhā’? Dutiyampi pucchāmi – ‘kaccittha parisuddhā’? Tatiyampi pucchāmi – ‘kaccittha parisuddhā’? Parisuddhetthāyasmanto, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmīti.
निस्सग्गियकण्डं निट्ठितं।
Nissaggiyakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.
पाराजिकपाळि निट्ठिता।
Pārājikapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / १०. परिणतसिक्खापदवण्णना • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / १०. परिणतसिक्खापदवण्णना • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / १०. परिणतसिक्खापदवण्णना • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / १०. परिणतसिक्खापदवण्णना • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
