| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-अभिनव-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
१०. परिणतसिक्खापदवण्णना
10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
ननु चायं सङ्घस्स परिणतो, न परिच्चत्तो, अथ कथं सङ्घसन्तको होतीति आह ‘‘सो ही’’तिआदि। तत्थ सोति लाभो। एकेन परियायेनाति परिणतभावसङ्खातेन एकेन परियायेन। ‘‘लभितब्ब’’न्ति इमिना लाभसद्दस्स कम्मसाधनमाह। चीवरादिवत्थुन्ति चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानपच्चयभेसज्जपरिक्खारं अन्तमसो चुण्णपिण्डम्पि दन्तकट्ठम्पि दसिकसुत्तम्पि। परिणतन्ति सङ्घस्स निन्नं सङ्घस्स पोणं सङ्घस्स पब्भारं हुत्वा ठितन्ति अत्थो। येन पन कारणेन सो परिणतो होति, तं दस्सेत्वा तस्स अत्थं दस्सेतुं ‘‘दस्साम करिस्सामा’’तिआदि वुत्तं। अत्तनो परिणामेन्तस्साति ‘‘इदं मय्हं देही’’ति सङ्घस्स परिणतभावं ञत्वा अत्तनो परिणामेत्वा गण्हन्तस्स। पयोगेति परिणामनप्पयोगे। एत्थ च ‘‘इदं मे, भन्ते, जानं सङ्घिकं लाभं परिणतं अत्तनो परिणामिकं निस्सग्गिय’’न्ति इमिना नयेन निस्सज्जनविधानं वेदितब्बं।
Nanu cāyaṃ saṅghassa pariṇato, na pariccatto, atha kathaṃ saṅghasantako hotīti āha ‘‘so hī’’tiādi. Tattha soti lābho. Ekena pariyāyenāti pariṇatabhāvasaṅkhātena ekena pariyāyena. ‘‘Labhitabba’’nti iminā lābhasaddassa kammasādhanamāha. Cīvarādivatthunti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ antamaso cuṇṇapiṇḍampi dantakaṭṭhampi dasikasuttampi. Pariṇatanti saṅghassa ninnaṃ saṅghassa poṇaṃ saṅghassa pabbhāraṃ hutvā ṭhitanti attho. Yena pana kāraṇena so pariṇato hoti, taṃ dassetvā tassa atthaṃ dassetuṃ ‘‘dassāma karissāmā’’tiādi vuttaṃ. Attano pariṇāmentassāti ‘‘idaṃ mayhaṃ dehī’’ti saṅghassa pariṇatabhāvaṃ ñatvā attano pariṇāmetvā gaṇhantassa. Payogeti pariṇāmanappayoge. Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ attano pariṇāmikaṃ nissaggiya’’nti iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ.
सङ्घचेतियपुग्गलेसूति एत्थ च अन्तमसो सुनखं उपादाय यो कोचि सत्तो ‘‘पुग्गलो’’ति वेदितब्बो। अञ्ञसङ्घादीनन्ति अञ्ञसङ्घचेतियपुग्गलानं। इदं वुत्तं होति – ‘‘सङ्घस्स परिणतं अञ्ञस्स सङ्घस्स वा चेतियस्स वा पुग्गलस्स वा, चेतियस्स परिणतं अञ्ञस्स चेतियस्स वा सङ्घस्स वा पुग्गलस्स वा, पुग्गलस्स परिणतं अञ्ञस्स पुग्गलस्स वा सङ्घस्स वा चेतियस्स वा परिणामेन्तस्स दुक्कट’’न्ति।
Saṅghacetiyapuggalesūti ettha ca antamaso sunakhaṃ upādāya yo koci satto ‘‘puggalo’’ti veditabbo. Aññasaṅghādīnanti aññasaṅghacetiyapuggalānaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘saṅghassa pariṇataṃ aññassa saṅghassa vā cetiyassa vā puggalassa vā, cetiyassa pariṇataṃ aññassa cetiyassa vā saṅghassa vā puggalassa vā, puggalassa pariṇataṃ aññassa puggalassa vā saṅghassa vā cetiyassa vā pariṇāmentassa dukkaṭa’’nti.
इदानि अनापत्तिं दस्सेतुं ‘‘अपरिणतसञ्ञिनो’’तिआदिमाह। परिणते, अपरिणते च अपरिणतसञ्ञिनो चाति सम्बन्धो, परिणते, अपरिणते चाति उभयत्थापि अनापत्तीति अत्थो। वुत्तञ्हेतं ‘‘परिणते अपरिणतसञ्ञी अत्तनो परिणामेति, अनापत्ति। अपरिणते अपरिणतसञ्ञी अनापत्ती’’ति (पारा॰ ६६०)। देय्यधम्मोति चत्तारो पच्चया। आदिसद्देन ‘‘पटिसङ्खारं वा लभेय्य, चिरट्ठितिको वा अस्स, यत्थ वा पन तुम्हाकं चित्तं पसीदति, तत्थ देथा’’ति (पारा॰ ६६१) वचनानं गहणं। सचे पन दायका ‘‘मयं सङ्घभत्तं कत्तुकामा, चेतियपूजं कत्तुकामा, एकस्स भिक्खुनो परिक्खारं दातुकामा, तुम्हाकं रुचिया दस्साम। भणथ, कत्थ देमा’’ति (पारा॰ अट्ठ॰ २.६६०) वदन्ति, एवं वुत्ते तेन भिक्खुना ‘‘यत्थ इच्छथ, तत्थ देथा’’ति वत्तब्बा।
Idāni anāpattiṃ dassetuṃ ‘‘apariṇatasaññino’’tiādimāha. Pariṇate, apariṇate ca apariṇatasaññino cāti sambandho, pariṇate, apariṇate cāti ubhayatthāpi anāpattīti attho. Vuttañhetaṃ ‘‘pariṇate apariṇatasaññī attano pariṇāmeti, anāpatti. Apariṇate apariṇatasaññī anāpattī’’ti (pārā. 660). Deyyadhammoti cattāro paccayā. Ādisaddena ‘‘paṭisaṅkhāraṃ vā labheyya, ciraṭṭhitiko vā assa, yattha vā pana tumhākaṃ cittaṃ pasīdati, tattha dethā’’ti (pārā. 661) vacanānaṃ gahaṇaṃ. Sace pana dāyakā ‘‘mayaṃ saṅghabhattaṃ kattukāmā, cetiyapūjaṃ kattukāmā, ekassa bhikkhuno parikkhāraṃ dātukāmā, tumhākaṃ ruciyā dassāma. Bhaṇatha, kattha demā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.660) vadanti, evaṃ vutte tena bhikkhunā ‘‘yattha icchatha, tattha dethā’’ti vattabbā.
परिणतसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
पत्तवग्गो ततियो।
Pattavaggo tatiyo.
इति कङ्खावितरणिया पातिमोक्खवण्णनाय
Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
विनयत्थमञ्जूसायं लीनत्थप्पकासनियं
Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ
निस्सग्गियवण्णना निट्ठिता।
Nissaggiyavaṇṇanā niṭṭhitā.
