Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
౧౦. పరిణతసిక్ఖాపదవణ్ణనా
10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
౬౫౭. తేన సమయేనాతి పరిణతసిక్ఖాపదం. తత్థ పూగస్సాతి సమూహస్స; ధమ్మగణస్సాతి అత్థో. పటియత్తన్తి పటియాదితం. బహూ సఙ్ఘస్స భత్తాతి సఙ్ఘస్స బహూని భత్తాని అనేకాని లాభముఖాని; న సఙ్ఘస్స కేనచి పరిహానీతి దీపేన్తి. ఓణోజేథాతి దేథ. కిం పనేవం వత్తుం వట్టతీతి కస్మా న వట్టతి? అయఞ్హి అభిహటభిక్ఖా అభిహరిత్వా ఏకస్మిం ఓకాసే సఙ్ఘస్సత్థాయ పటియత్తా అభిహటపటియత్తే చ ఉద్దిస్స ఠపితభాగే చ పయుత్తవాచా నామ నత్థి.
657.Tena samayenāti pariṇatasikkhāpadaṃ. Tattha pūgassāti samūhassa; dhammagaṇassāti attho. Paṭiyattanti paṭiyāditaṃ. Bahū saṅghassa bhattāti saṅghassa bahūni bhattāni anekāni lābhamukhāni; na saṅghassa kenaci parihānīti dīpenti. Oṇojethāti detha. Kiṃ panevaṃ vattuṃ vaṭṭatīti kasmā na vaṭṭati? Ayañhi abhihaṭabhikkhā abhiharitvā ekasmiṃ okāse saṅghassatthāya paṭiyattā abhihaṭapaṭiyatte ca uddissa ṭhapitabhāge ca payuttavācā nāma natthi.
౬౫౮. సఙ్ఘికన్తి సఙ్ఘస్స సన్తకం. సో హి సఙ్ఘస్స పరిణతత్తా హత్థం అనారూళ్హోపి ఏకేన పరియాయేన సఙ్ఘస్స సన్తకో హోతి, పదభాజనే పన ‘‘సఙ్ఘికం నామ సఙ్ఘస్స దిన్నం హోతి పరిచ్చత్త’’న్తి ఏవం అత్థుద్ధారవసేన నిప్పరియాయతోవ సఙ్ఘికం దస్సితం. లాభన్తి పటిలభితబ్బవత్థుం ఆహ. తేనేవస్స నిద్దేసే ‘‘చీవరమ్పీ’’తిఆది వుత్తం. పరిణతన్తి సఙ్ఘస్స నిన్నం సఙ్ఘస్స పోణం సఙ్ఘస్స పబ్భారం హుత్వా ఠితం. యేన పన కారణేన సో పరిణతో హోతి, తం దస్సేతుం ‘‘దస్సామ కరిస్సామాతి వాచా భిన్నా హోతీ’’తి పదభాజనం వుత్తం.
658.Saṅghikanti saṅghassa santakaṃ. So hi saṅghassa pariṇatattā hatthaṃ anārūḷhopi ekena pariyāyena saṅghassa santako hoti, padabhājane pana ‘‘saṅghikaṃ nāma saṅghassa dinnaṃ hoti pariccatta’’nti evaṃ atthuddhāravasena nippariyāyatova saṅghikaṃ dassitaṃ. Lābhanti paṭilabhitabbavatthuṃ āha. Tenevassa niddese ‘‘cīvarampī’’tiādi vuttaṃ. Pariṇatanti saṅghassa ninnaṃ saṅghassa poṇaṃ saṅghassa pabbhāraṃ hutvā ṭhitaṃ. Yena pana kāraṇena so pariṇato hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘dassāma karissāmāti vācā bhinnā hotī’’ti padabhājanaṃ vuttaṃ.
౬౫౯. పయోగే దుక్కటన్తి పరిణతలాభస్స అత్తనో పరిణామనపయోగే దుక్కటం, పటిలాభేన తస్మిం హత్థం ఆరూళ్హే నిస్సగ్గియం. సచే పన సఙ్ఘస్స దిన్నం హోతి, తం గహేతుం న వట్టతి, సఙ్ఘస్సేవ దాతబ్బం. యోపి ఆరామికేహి సద్ధిం ఏకతో ఖాదతి, భణ్డం అగ్ఘాపేత్వా కారేతబ్బో. పరిణతం పన సహధమ్మికానం వా గిహీనం వా అన్తమసో మాతుసన్తకమ్పి ‘‘ఇదం మయ్హం దేహీ’’తి సఙ్ఘస్స పరిణతభావం ఞత్వా అత్తనో పరిణామేత్వా గణ్హన్తస్స నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. ‘‘ఇమస్స భిక్ఖునో దేహీ’’తి ఏవం అఞ్ఞస్స పరిణామేన్తస్స సుద్ధికపాచిత్తియం. ఏకం పత్తం వా చీవరం వా అత్తనో, ఏకం అఞ్ఞస్స పరిణామేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియఞ్చేవ సుద్ధికపాచిత్తియఞ్చ. ఏసేవ నయో బహూసు. వుత్తమ్పి చేతం –
659.Payogedukkaṭanti pariṇatalābhassa attano pariṇāmanapayoge dukkaṭaṃ, paṭilābhena tasmiṃ hatthaṃ ārūḷhe nissaggiyaṃ. Sace pana saṅghassa dinnaṃ hoti, taṃ gahetuṃ na vaṭṭati, saṅghasseva dātabbaṃ. Yopi ārāmikehi saddhiṃ ekato khādati, bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabbo. Pariṇataṃ pana sahadhammikānaṃ vā gihīnaṃ vā antamaso mātusantakampi ‘‘idaṃ mayhaṃ dehī’’ti saṅghassa pariṇatabhāvaṃ ñatvā attano pariṇāmetvā gaṇhantassa nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. ‘‘Imassa bhikkhuno dehī’’ti evaṃ aññassa pariṇāmentassa suddhikapācittiyaṃ. Ekaṃ pattaṃ vā cīvaraṃ vā attano, ekaṃ aññassa pariṇāmeti, nissaggiyaṃ pācittiyañceva suddhikapācittiyañca. Eseva nayo bahūsu. Vuttampi cetaṃ –
‘‘నిస్సగ్గియేన ఆపత్తిం, సుద్ధికేన పాచిత్తియం;
‘‘Nissaggiyena āpattiṃ, suddhikena pācittiyaṃ;
ఆపజ్జేయ్య ఏకతో;
Āpajjeyya ekato;
పఞ్హా మేసా కుసలేహి చిన్తితా’’తి. (పరి॰ ౪౮౦);
Pañhā mesā kusalehi cintitā’’ti. (pari. 480);
అయఞ్హి పరిణామనం సన్ధాయ వుత్తో. యోపి వస్సికసాటికసమయే మాతుఘరేపి సఙ్ఘస్స పరిణతం వస్సికసాటికం ఞత్వా అత్తనో పరిణామేతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. పరస్స పరిణామేతి, సుద్ధికపాచిత్తియం. మనుస్సా ‘‘సఙ్ఘభత్తం కరిస్సామా’’తి సప్పితేలాదీని ఆహరన్తి, గిలానో చేపి భిక్ఖు సఙ్ఘస్స పరిణతభావం ఞత్వా కిఞ్చి యాచతి, నిస్సగ్గియం పాచిత్తియమేవ. సచే పన సో ‘‘తుమ్హాకం సప్పిఆదీని ఆభటాని అత్థీ’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ఆమ, అత్థీ’’తి వుత్తే ‘‘మయ్హమ్పి దేథా’’తి వదతి, వట్టతి. అథాపి నం కుక్కుచ్చాయన్తం ఉపాసకా వదన్తి – ‘‘సఙ్ఘోపి అమ్హేహి దిన్నమేవ లభతి; గణ్హథ, భన్తే’’తి ఏవమ్పి వట్టతి.
Ayañhi pariṇāmanaṃ sandhāya vutto. Yopi vassikasāṭikasamaye mātugharepi saṅghassa pariṇataṃ vassikasāṭikaṃ ñatvā attano pariṇāmeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Parassa pariṇāmeti, suddhikapācittiyaṃ. Manussā ‘‘saṅghabhattaṃ karissāmā’’ti sappitelādīni āharanti, gilāno cepi bhikkhu saṅghassa pariṇatabhāvaṃ ñatvā kiñci yācati, nissaggiyaṃ pācittiyameva. Sace pana so ‘‘tumhākaṃ sappiādīni ābhaṭāni atthī’’ti pucchitvā ‘‘āma, atthī’’ti vutte ‘‘mayhampi dethā’’ti vadati, vaṭṭati. Athāpi naṃ kukkuccāyantaṃ upāsakā vadanti – ‘‘saṅghopi amhehi dinnameva labhati; gaṇhatha, bhante’’ti evampi vaṭṭati.
౬౬౦. సఙ్ఘస్స పరిణతం అఞ్ఞసఙ్ఘస్సాతి ఏకస్మిం విహారే సఙ్ఘస్స పరిణతం అఞ్ఞం విహారం ఉద్దిసిత్వా ‘‘అసుకస్మిం నామ మహావిహారే సఙ్ఘస్స దేథా’’తి పరిణామేతి .
660.Saṅghassa pariṇataṃ aññasaṅghassāti ekasmiṃ vihāre saṅghassa pariṇataṃ aññaṃ vihāraṃ uddisitvā ‘‘asukasmiṃ nāma mahāvihāre saṅghassa dethā’’ti pariṇāmeti .
చేతియస్స వాతి ‘‘కిం సఙ్ఘస్స దిన్నేన, చేతియస్సపూజం కరోథా’’తి ఏవం చేతియస్స వా పరిణామేతి.
Cetiyassa vāti ‘‘kiṃ saṅghassa dinnena, cetiyassapūjaṃ karothā’’ti evaṃ cetiyassa vā pariṇāmeti.
చేతియస్స పరిణతన్తి ఏత్థ నియమేత్వా అఞ్ఞచేతియస్సత్థాయ రోపితమాలావచ్ఛతో అఞ్ఞచేతియమ్హి పుప్ఫమ్పి ఆరోపేతుం న వట్టతి. ఏకస్స చేతియస్స పన ఛత్తం వా పటాకం వా ఆరోపేత్వా ఠితం దిస్వా సేసం అఞ్ఞస్స చేతియస్స దాపేతుం వట్టతి.
Cetiyassapariṇatanti ettha niyametvā aññacetiyassatthāya ropitamālāvacchato aññacetiyamhi pupphampi āropetuṃ na vaṭṭati. Ekassa cetiyassa pana chattaṃ vā paṭākaṃ vā āropetvā ṭhitaṃ disvā sesaṃ aññassa cetiyassa dāpetuṃ vaṭṭati.
పుగ్గలస్స పరిణతన్తి అన్తమసో సునఖస్సాపి పరిణతం ‘‘ఇమస్స సునఖస్స మా దేహి, ఏతస్స దేహీ’’తి ఏవం అఞ్ఞపుగ్గలస్స పరిణామేతి, దుక్కటం. సచే పన దాయకా ‘‘మయం సఙ్ఘస్స భత్తం దాతుకామా, చేతియస్స పూజం కాతుకామా, ఏకస్స భిక్ఖునో పరిక్ఖారం దాతుకామా, తుమ్హాకం రుచియా దస్సామ; భణథ, కత్థ దేమా’’తి వదన్తి. ఏవం వుత్తే తేన భిక్ఖునా ‘‘యత్థ ఇచ్ఛథ, తత్థ దేథా’’తి వత్తబ్బా. సచే పన కేవలం ‘‘కత్థ దేమా’’తి పుచ్ఛన్తి, పాళియం ఆగతనయేనేవ వత్తబ్బం. సేసమేత్థ ఉత్తానత్థమేవ.
Puggalassa pariṇatanti antamaso sunakhassāpi pariṇataṃ ‘‘imassa sunakhassa mā dehi, etassa dehī’’ti evaṃ aññapuggalassa pariṇāmeti, dukkaṭaṃ. Sace pana dāyakā ‘‘mayaṃ saṅghassa bhattaṃ dātukāmā, cetiyassa pūjaṃ kātukāmā, ekassa bhikkhuno parikkhāraṃ dātukāmā, tumhākaṃ ruciyā dassāma; bhaṇatha, kattha demā’’ti vadanti. Evaṃ vutte tena bhikkhunā ‘‘yattha icchatha, tattha dethā’’ti vattabbā. Sace pana kevalaṃ ‘‘kattha demā’’ti pucchanti, pāḷiyaṃ āgatanayeneva vattabbaṃ. Sesamettha uttānatthameva.
తిసముట్ఠానం – కాయచిత్తతో వాచాచిత్తతో కాయవాచాచిత్తతో చ సముట్ఠాతి, కిరియం, సఞ్ఞావిమోక్ఖం, సచిత్తకం, లోకవజ్జం, కాయకమ్మవచీకమ్మం, అకుసలచిత్తం, తివేదనన్తి.
Tisamuṭṭhānaṃ – kāyacittato vācācittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammavacīkammaṃ, akusalacittaṃ, tivedananti.
సమన్తపాసాదికాయ వినయసంవణ్ణనాయ
Samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya
పరిణతసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
నిట్ఠితో పత్తవగ్గో తతియో.
Niṭṭhito pattavaggo tatiyo.
నిస్సగ్గియవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Nissaggiyavaṇṇanā niṭṭhitā.
పారాజికకణ్డ-అట్ఠకథా నిట్ఠితా.
Pārājikakaṇḍa-aṭṭhakathā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౧౦. పరిణతసిక్ఖాపదం • 10. Pariṇatasikkhāpadaṃ
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౧౦. పరిణతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౧౦. పరిణతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౧౦. పరిణతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā