Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā |
౧౦. పరిణతసిక్ఖాపదవణ్ణనా
10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
౬౫౭. దేథావుసో అమ్హాకన్తి ఏత్థ అకతవిఞ్ఞత్తి హోతి న హోతీతి? హోతి, యది ఏవం అఞ్ఞాతకవిఞ్ఞత్తిసిక్ఖాపదస్స చ ఇమస్స చ కిం నానాకరణన్తి? తం అఞ్ఞాతకఅప్పవారితేయేవ విఞ్ఞాపేన్తస్స, ఇదం ఞాతకపవారితేపి, తం అనచ్ఛిన్నచీవరస్సేవ, ఇదం తస్సపి, తం చీవరంయేవ విఞ్ఞాపేన్తస్స, ఇదం అచీవరమ్పి. ఏవం సన్తే ఇదం తం అన్తోకత్వా ఠితం హోతి, తస్మా ద్విన్నమ్పి అఙ్గసమ్పత్తియా సతి కేన భవితబ్బన్తి? ఇమినా భవితబ్బం ఇమస్స నిప్పదేసతోతి ఏకే. ద్వీహిపి భవితబ్బం ఉభిన్నమ్పి అఙ్గసిద్ధితోతి ఏకే. ఇమాని తస్స అఙ్గాని వికప్పనుపగచీవరతా, సమయాభావో, అఞ్ఞాతకవిఞ్ఞత్తి, తాయ చ పటిలాభోతి చత్తారి. ఇమస్స పన సఙ్ఘే పరిణతభావో, ఞత్వా అత్తనో పరిణామనం, పటిలాభోతి తీణి. ఏత్థ పఠమో వాదో అయుత్తో కత్వాపి ఓకాసం అట్ఠకథాయం, పరివారే చ అవిచారితత్తా. యది ఏవం తత్థ అఙ్గేసు ‘‘అనఞ్ఞపరిణతతా’’తి వత్తబ్బన్తి చే? న వత్తబ్బం, అత్థతో సిద్ధత్తా. పరిణతసిక్ఖాపదద్వయసిద్ధితో, పరిణతసఞ్ఞితో, ఆపత్తిసమ్భవతో చ ‘‘మయ్హమ్పి దేథా’’తి వదతి, ‘‘వట్టతీ’’తి అనుద్దిట్ఠం, ‘‘అమ్హాకమ్పి అత్థీ’’తి వుత్తత్తా వట్టతి. ‘‘సఙ్ఘస్స పరిణతం…పే॰… ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి ఏత్థ ‘‘పుగ్గలస్సా’’తి న వుత్తం, యతో సుద్ధపాచిత్తియవసేన ఆగతత్తా. ‘‘అఞ్ఞచేతియస్సా’’తి న వుత్తం సఙ్ఘస్స అచేతియత్తా, తస్మాయేవ ‘‘చేతియస్స పరిణతం…పే॰… ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి ఏత్థాపి ‘‘అఞ్ఞసఙ్ఘస్స అఞ్ఞపుగ్గలస్సా’’తి న వుత్తం. ‘‘యతో తథా ఇధ చ ‘పుగ్గలస్స పరిణతం…పే॰… ఆపత్తి దుక్కటస్సా’తి ఏత్థ చ ‘అత్తనోపీ’తి కిఞ్చాపి న వుత్తం, తథాపి సమ్భవతీ’’తి వదన్తి. తం పన ఇధ అత్తనో పరిణామనాధికారత్తా ఇమస్స సిక్ఖాపదస్స న వుత్తన్తి ఏకే. తతుత్తరిసిక్ఖాపదే ‘‘అఞ్ఞస్సత్థాయా’’తి (పారా॰ అట్ఠ॰ ౨.౫౨౬) పదం వియాతి ఏకే. తం న, ఏత్థ పుగ్గలపరిణామనసిక్ఖాపదే అవుత్తత్తా. ధమ్మసిరిత్థేరో పనాహ –
657.Dethāvusoamhākanti ettha akataviññatti hoti na hotīti? Hoti, yadi evaṃ aññātakaviññattisikkhāpadassa ca imassa ca kiṃ nānākaraṇanti? Taṃ aññātakaappavāriteyeva viññāpentassa, idaṃ ñātakapavāritepi, taṃ anacchinnacīvarasseva, idaṃ tassapi, taṃ cīvaraṃyeva viññāpentassa, idaṃ acīvarampi. Evaṃ sante idaṃ taṃ antokatvā ṭhitaṃ hoti, tasmā dvinnampi aṅgasampattiyā sati kena bhavitabbanti? Iminā bhavitabbaṃ imassa nippadesatoti eke. Dvīhipi bhavitabbaṃ ubhinnampi aṅgasiddhitoti eke. Imāni tassa aṅgāni vikappanupagacīvaratā, samayābhāvo, aññātakaviññatti, tāya ca paṭilābhoti cattāri. Imassa pana saṅghe pariṇatabhāvo, ñatvā attano pariṇāmanaṃ, paṭilābhoti tīṇi. Ettha paṭhamo vādo ayutto katvāpi okāsaṃ aṭṭhakathāyaṃ, parivāre ca avicāritattā. Yadi evaṃ tattha aṅgesu ‘‘anaññapariṇatatā’’ti vattabbanti ce? Na vattabbaṃ, atthato siddhattā. Pariṇatasikkhāpadadvayasiddhito, pariṇatasaññito, āpattisambhavato ca ‘‘mayhampi dethā’’ti vadati, ‘‘vaṭṭatī’’ti anuddiṭṭhaṃ, ‘‘amhākampi atthī’’ti vuttattā vaṭṭati. ‘‘Saṅghassa pariṇataṃ…pe… āpatti dukkaṭassā’’ti ettha ‘‘puggalassā’’ti na vuttaṃ, yato suddhapācittiyavasena āgatattā. ‘‘Aññacetiyassā’’ti na vuttaṃ saṅghassa acetiyattā, tasmāyeva ‘‘cetiyassa pariṇataṃ…pe… āpatti dukkaṭassā’’ti etthāpi ‘‘aññasaṅghassa aññapuggalassā’’ti na vuttaṃ. ‘‘Yato tathā idha ca ‘puggalassa pariṇataṃ…pe… āpatti dukkaṭassā’ti ettha ca ‘attanopī’ti kiñcāpi na vuttaṃ, tathāpi sambhavatī’’ti vadanti. Taṃ pana idha attano pariṇāmanādhikārattā imassa sikkhāpadassa na vuttanti eke. Tatuttarisikkhāpade ‘‘aññassatthāyā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.526) padaṃ viyāti eke. Taṃ na, ettha puggalapariṇāmanasikkhāpade avuttattā. Dhammasiritthero panāha –
‘‘అత్తనో అఞ్ఞతో లాభం, సఙ్ఘస్సఞ్ఞస్స వా నతం;
‘‘Attano aññato lābhaṃ, saṅghassaññassa vā nataṃ;
పరిణామేయ్య నిస్సగ్గి, పాచిత్తియమ్పి దుక్కట’’న్తి.
Pariṇāmeyya nissaggi, pācittiyampi dukkaṭa’’nti.
తస్సత్థో – సఙ్ఘస్స పరిణతం అత్తనో పరిణామేయ్య నిస్సగ్గియం. తదేవ అఞ్ఞతో పరిణామేయ్య పాచిత్తియం. అఞ్ఞస్స పరిణతం అత్తనో వా పరస్స వా పరిణామేయ్య దుక్కటన్తి, తస్మా అఞ్ఞాతకవిఞ్ఞత్తిఆదీసు వుత్తాపత్తిసమ్భవతో ఇధ పరిణతద్వయే ‘‘అత్తనో’’తి పదం న వుత్తం. తస్మిఞ్హి వుత్తే దుక్కటమత్తప్పసఙ్గో సియా, అవుత్తే పనేతేసు వుత్తాపత్తీనం యథాగమమఞ్ఞతరా చ ఇధ అవుత్తసిద్ధి దుక్కటఞ్చాతి ద్వే ఆపత్తియో ఏకతో హోన్తీతి వినయధరానం అనవసేసఞాణస్స ఓకాసో కతో హోతీతి.
Tassattho – saṅghassa pariṇataṃ attano pariṇāmeyya nissaggiyaṃ. Tadeva aññato pariṇāmeyya pācittiyaṃ. Aññassa pariṇataṃ attano vā parassa vā pariṇāmeyya dukkaṭanti, tasmā aññātakaviññattiādīsu vuttāpattisambhavato idha pariṇatadvaye ‘‘attano’’ti padaṃ na vuttaṃ. Tasmiñhi vutte dukkaṭamattappasaṅgo siyā, avutte panetesu vuttāpattīnaṃ yathāgamamaññatarā ca idha avuttasiddhi dukkaṭañcāti dve āpattiyo ekato hontīti vinayadharānaṃ anavasesañāṇassa okāso kato hotīti.
ఇతి తింసకకణ్డం సారమణ్డం,
Iti tiṃsakakaṇḍaṃ sāramaṇḍaṃ,
అలమేతం వినయస్స సారమణ్డే;
Alametaṃ vinayassa sāramaṇḍe;
ఇధ నిట్ఠితసబ్బసారమణ్డం,
Idha niṭṭhitasabbasāramaṇḍaṃ,
వినయవసేన పునాతి సారమణ్డన్తి.
Vinayavasena punāti sāramaṇḍanti.
పరిణతసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
నిట్ఠితో పత్తవగ్గో తతియో.
Niṭṭhito pattavaggo tatiyo.
నిస్సగ్గియవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Nissaggiyavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౧౦. పరిణతసిక్ఖాపదం • 10. Pariṇatasikkhāpadaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౧౦. పరిణతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౧౦. పరిణతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā