Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
೧೦. ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
೬೫೭. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಪೂಗಸ್ಸಾತಿ ಸಮೂಹಸ್ಸ; ಧಮ್ಮಗಣಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಟಿಯತ್ತನ್ತಿ ಪಟಿಯಾದಿತಂ। ಬಹೂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭತ್ತಾತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಬಹೂನಿ ಭತ್ತಾನಿ ಅನೇಕಾನಿ ಲಾಭಮುಖಾನಿ; ನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕೇನಚಿ ಪರಿಹಾನೀತಿ ದೀಪೇನ್ತಿ। ಓಣೋಜೇಥಾತಿ ದೇಥ। ಕಿಂ ಪನೇವಂ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಕಸ್ಮಾ ನ ವಟ್ಟತಿ? ಅಯಞ್ಹಿ ಅಭಿಹಟಭಿಕ್ಖಾ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಪಟಿಯತ್ತಾ ಅಭಿಹಟಪಟಿಯತ್ತೇ ಚ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಠಪಿತಭಾಗೇ ಚ ಪಯುತ್ತವಾಚಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।
657.Tena samayenāti pariṇatasikkhāpadaṃ. Tattha pūgassāti samūhassa; dhammagaṇassāti attho. Paṭiyattanti paṭiyāditaṃ. Bahū saṅghassa bhattāti saṅghassa bahūni bhattāni anekāni lābhamukhāni; na saṅghassa kenaci parihānīti dīpenti. Oṇojethāti detha. Kiṃ panevaṃ vattuṃ vaṭṭatīti kasmā na vaṭṭati? Ayañhi abhihaṭabhikkhā abhiharitvā ekasmiṃ okāse saṅghassatthāya paṭiyattā abhihaṭapaṭiyatte ca uddissa ṭhapitabhāge ca payuttavācā nāma natthi.
೬೫೮. ಸಙ್ಘಿಕನ್ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ। ಸೋ ಹಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತತ್ತಾ ಹತ್ಥಂ ಅನಾರೂಳ್ಹೋಪಿ ಏಕೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕೋ ಹೋತಿ, ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ‘‘ಸಙ್ಘಿಕಂ ನಾಮ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ ಪರಿಚ್ಚತ್ತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯತೋವ ಸಙ್ಘಿಕಂ ದಸ್ಸಿತಂ। ಲಾಭನ್ತಿ ಪಟಿಲಭಿತಬ್ಬವತ್ಥುಂ ಆಹ। ತೇನೇವಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸೇ ‘‘ಚೀವರಮ್ಪೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಪರಿಣತನ್ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪೋಣಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಬ್ಭಾರಂ ಹುತ್ವಾ ಠಿತಂ। ಯೇನ ಪನ ಕಾರಣೇನ ಸೋ ಪರಿಣತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದಸ್ಸಾಮ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ನಾ ಹೋತೀ’’ತಿ ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತಂ।
658.Saṅghikanti saṅghassa santakaṃ. So hi saṅghassa pariṇatattā hatthaṃ anārūḷhopi ekena pariyāyena saṅghassa santako hoti, padabhājane pana ‘‘saṅghikaṃ nāma saṅghassa dinnaṃ hoti pariccatta’’nti evaṃ atthuddhāravasena nippariyāyatova saṅghikaṃ dassitaṃ. Lābhanti paṭilabhitabbavatthuṃ āha. Tenevassa niddese ‘‘cīvarampī’’tiādi vuttaṃ. Pariṇatanti saṅghassa ninnaṃ saṅghassa poṇaṃ saṅghassa pabbhāraṃ hutvā ṭhitaṃ. Yena pana kāraṇena so pariṇato hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘dassāma karissāmāti vācā bhinnā hotī’’ti padabhājanaṃ vuttaṃ.
೬೫೯. ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಪರಿಣತಲಾಭಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮನಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪಟಿಲಾಭೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಹತ್ಥಂ ಆರೂಳ್ಹೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ಸಚೇ ಪನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ದಾತಬ್ಬಂ। ಯೋಪಿ ಆರಾಮಿಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಖಾದತಿ, ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಪರಿಣತಂ ಪನ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ವಾ ಗಿಹೀನಂ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಮಾತುಸನ್ತಕಮ್ಪಿ ‘‘ಇದಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಅತ್ತನೋ, ಏಕಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚೇವ ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಬಹೂಸು। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –
659.Payogedukkaṭanti pariṇatalābhassa attano pariṇāmanapayoge dukkaṭaṃ, paṭilābhena tasmiṃ hatthaṃ ārūḷhe nissaggiyaṃ. Sace pana saṅghassa dinnaṃ hoti, taṃ gahetuṃ na vaṭṭati, saṅghasseva dātabbaṃ. Yopi ārāmikehi saddhiṃ ekato khādati, bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabbo. Pariṇataṃ pana sahadhammikānaṃ vā gihīnaṃ vā antamaso mātusantakampi ‘‘idaṃ mayhaṃ dehī’’ti saṅghassa pariṇatabhāvaṃ ñatvā attano pariṇāmetvā gaṇhantassa nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. ‘‘Imassa bhikkhuno dehī’’ti evaṃ aññassa pariṇāmentassa suddhikapācittiyaṃ. Ekaṃ pattaṃ vā cīvaraṃ vā attano, ekaṃ aññassa pariṇāmeti, nissaggiyaṃ pācittiyañceva suddhikapācittiyañca. Eseva nayo bahūsu. Vuttampi cetaṃ –
‘‘ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ಆಪತ್ತಿಂ, ಸುದ್ಧಿಕೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
‘‘Nissaggiyena āpattiṃ, suddhikena pācittiyaṃ;
ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಏಕತೋ।
Āpajjeyya ekato;
ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ॥ (ಪರಿ॰ ೪೮೦)।
Pañhā mesā kusalehi cintitā’’ti. (pari. 480);
ಅಯಞ್ಹಿ ಪರಿಣಾಮನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತೋ। ಯೋಪಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಮಯೇ ಮಾತುಘರೇಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಪರಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಪ್ಪಿತೇಲಾದೀನಿ ಆಹರನ್ತಿ, ಗಿಲಾನೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾಚತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ। ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಪ್ಪಿಆದೀನಿ ಆಭಟಾನಿ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಆಮ, ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಥಾಪಿ ನಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಂ ಉಪಾಸಕಾ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಸಙ್ಘೋಪಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ ದಿನ್ನಮೇವ ಲಭತಿ; ಗಣ್ಹಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ।
Ayañhi pariṇāmanaṃ sandhāya vutto. Yopi vassikasāṭikasamaye mātugharepi saṅghassa pariṇataṃ vassikasāṭikaṃ ñatvā attano pariṇāmeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Parassa pariṇāmeti, suddhikapācittiyaṃ. Manussā ‘‘saṅghabhattaṃ karissāmā’’ti sappitelādīni āharanti, gilāno cepi bhikkhu saṅghassa pariṇatabhāvaṃ ñatvā kiñci yācati, nissaggiyaṃ pācittiyameva. Sace pana so ‘‘tumhākaṃ sappiādīni ābhaṭāni atthī’’ti pucchitvā ‘‘āma, atthī’’ti vutte ‘‘mayhampi dethā’’ti vadati, vaṭṭati. Athāpi naṃ kukkuccāyantaṃ upāsakā vadanti – ‘‘saṅghopi amhehi dinnameva labhati; gaṇhatha, bhante’’ti evampi vaṭṭati.
೬೬೦. ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಸಙ್ಘಸ್ಸಾತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಂ ವಿಹಾರಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಮಹಾವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಥಾ’’ತಿ ಪರಿಣಾಮೇತಿ ।
660.Saṅghassa pariṇataṃ aññasaṅghassāti ekasmiṃ vihāre saṅghassa pariṇataṃ aññaṃ vihāraṃ uddisitvā ‘‘asukasmiṃ nāma mahāvihāre saṅghassa dethā’’ti pariṇāmeti .
ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾತಿ ‘‘ಕಿಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನೇನ, ಚೇತಿಯಸ್ಸಪೂಜಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇತಿ।
Cetiyassa vāti ‘‘kiṃ saṅghassa dinnena, cetiyassapūjaṃ karothā’’ti evaṃ cetiyassa vā pariṇāmeti.
ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪರಿಣತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ರೋಪಿತಮಾಲಾವಚ್ಛತೋ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಮ್ಹಿ ಪುಪ್ಫಮ್ಪಿ ಆರೋಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಏಕಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪನ ಛತ್ತಂ ವಾ ಪಟಾಕಂ ವಾ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೇಸಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ದಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
Cetiyassapariṇatanti ettha niyametvā aññacetiyassatthāya ropitamālāvacchato aññacetiyamhi pupphampi āropetuṃ na vaṭṭati. Ekassa cetiyassa pana chattaṃ vā paṭākaṃ vā āropetvā ṭhitaṃ disvā sesaṃ aññassa cetiyassa dāpetuṃ vaṭṭati.
ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣತನ್ತಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಸುನಖಸ್ಸಾಪಿ ಪರಿಣತಂ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಸುನಖಸ್ಸ ಮಾ ದೇಹಿ, ಏತಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕಾ ‘‘ಮಯಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ದಾತುಕಾಮಾ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪೂಜಂ ಕಾತುಕಾಮಾ, ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದಾತುಕಾಮಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ರುಚಿಯಾ ದಸ್ಸಾಮ; ಭಣಥ, ಕತ್ಥ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಯತ್ಥ ಇಚ್ಛಥ, ತತ್ಥ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಪನ ಕೇವಲಂ ‘‘ಕತ್ಥ ದೇಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತನಯೇನೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।
Puggalassa pariṇatanti antamaso sunakhassāpi pariṇataṃ ‘‘imassa sunakhassa mā dehi, etassa dehī’’ti evaṃ aññapuggalassa pariṇāmeti, dukkaṭaṃ. Sace pana dāyakā ‘‘mayaṃ saṅghassa bhattaṃ dātukāmā, cetiyassa pūjaṃ kātukāmā, ekassa bhikkhuno parikkhāraṃ dātukāmā, tumhākaṃ ruciyā dassāma; bhaṇatha, kattha demā’’ti vadanti. Evaṃ vutte tena bhikkhunā ‘‘yattha icchatha, tattha dethā’’ti vattabbā. Sace pana kevalaṃ ‘‘kattha demā’’ti pucchanti, pāḷiyaṃ āgatanayeneva vattabbaṃ. Sesamettha uttānatthameva.
ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ – ಕಾಯಚಿತ್ತತೋ ವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಕಿರಿಯಂ, ಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಸಚಿತ್ತಕಂ, ಲೋಕವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।
Tisamuṭṭhānaṃ – kāyacittato vācācittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammavacīkammaṃ, akusalacittaṃ, tivedananti.
ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯ ವಿನಯಸಂವಣ್ಣನಾಯ
Samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya
ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ನಿಟ್ಠಿತೋ ಪತ್ತವಗ್ಗೋ ತತಿಯೋ।
Niṭṭhito pattavaggo tatiyo.
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Nissaggiyavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pārājikakaṇḍa-aṭṭhakathā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧೦. ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 10. Pariṇatasikkhāpadaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೧೦. ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೧೦. ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೧೦. ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā