| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
೧೦. ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
10. Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā
ನನು ಚಾಯಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತೋ, ನ ಪರಿಚ್ಚತ್ತೋ, ಅಥ ಕಥಂ ಸಙ್ಘಸನ್ತಕೋ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸೋ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಸೋತಿ ಲಾಭೋ। ಏಕೇನ ಪರಿಯಾಯೇನಾತಿ ಪರಿಣತಭಾವಸಙ್ಖಾತೇನ ಏಕೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ। ‘‘ಲಭಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಲಾಭಸದ್ದಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸಾಧನಮಾಹ। ಚೀವರಾದಿವತ್ಥುನ್ತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಚುಣ್ಣಪಿಣ್ಡಮ್ಪಿ ದನ್ತಕಟ್ಠಮ್ಪಿ ದಸಿಕಸುತ್ತಮ್ಪಿ। ಪರಿಣತನ್ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪೋಣಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಬ್ಭಾರಂ ಹುತ್ವಾ ಠಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೇನ ಪನ ಕಾರಣೇನ ಸೋ ಪರಿಣತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದಸ್ಸಾಮ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಇದಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ। ಪಯೋಗೇತಿ ಪರಿಣಾಮನಪ್ಪಯೋಗೇ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಇದಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಜಾನಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಲಾಭಂ ಪರಿಣತಂ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮಿಕಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನವಿಧಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Nanu cāyaṃ saṅghassa pariṇato, na pariccatto, atha kathaṃ saṅghasantako hotīti āha ‘‘so hī’’tiādi. Tattha soti lābho. Ekena pariyāyenāti pariṇatabhāvasaṅkhātena ekena pariyāyena. ‘‘Labhitabba’’nti iminā lābhasaddassa kammasādhanamāha. Cīvarādivatthunti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ antamaso cuṇṇapiṇḍampi dantakaṭṭhampi dasikasuttampi. Pariṇatanti saṅghassa ninnaṃ saṅghassa poṇaṃ saṅghassa pabbhāraṃ hutvā ṭhitanti attho. Yena pana kāraṇena so pariṇato hoti, taṃ dassetvā tassa atthaṃ dassetuṃ ‘‘dassāma karissāmā’’tiādi vuttaṃ. Attano pariṇāmentassāti ‘‘idaṃ mayhaṃ dehī’’ti saṅghassa pariṇatabhāvaṃ ñatvā attano pariṇāmetvā gaṇhantassa. Payogeti pariṇāmanappayoge. Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ attano pariṇāmikaṃ nissaggiya’’nti iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ.
ಸಙ್ಘಚೇತಿಯಪುಗ್ಗಲೇಸೂತಿ ಏತ್ಥ ಚ ಅನ್ತಮಸೋ ಸುನಖಂ ಉಪಾದಾಯ ಯೋ ಕೋಚಿ ಸತ್ತೋ ‘‘ಪುಗ್ಗಲೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಞ್ಞಸಙ್ಘಾದೀನನ್ತಿ ಅಞ್ಞಸಙ್ಘಚೇತಿಯಪುಗ್ಗಲಾನಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ।
Saṅghacetiyapuggalesūti ettha ca antamaso sunakhaṃ upādāya yo koci satto ‘‘puggalo’’ti veditabbo. Aññasaṅghādīnanti aññasaṅghacetiyapuggalānaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘saṅghassa pariṇataṃ aññassa saṅghassa vā cetiyassa vā puggalassa vā, cetiyassa pariṇataṃ aññassa cetiyassa vā saṅghassa vā puggalassa vā, puggalassa pariṇataṃ aññassa puggalassa vā saṅghassa vā cetiyassa vā pariṇāmentassa dukkaṭa’’nti.
ಇದಾನಿ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಪರಿಣತಸಞ್ಞಿನೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಪರಿಣತೇ, ಅಪರಿಣತೇ ಚ ಅಪರಿಣತಸಞ್ಞಿನೋ ಚಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ಪರಿಣತೇ, ಅಪರಿಣತೇ ಚಾತಿ ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ‘‘ಪರಿಣತೇ ಅಪರಿಣತಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅಪರಿಣತೇ ಅಪರಿಣತಸಞ್ಞೀ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೬೦)। ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯಾ। ಆದಿಸದ್ದೇನ ‘‘ಪಟಿಸಙ್ಖಾರಂ ವಾ ಲಭೇಯ್ಯ, ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸ, ಯತ್ಥ ವಾ ಪನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತಿ, ತತ್ಥ ದೇಥಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೬೧) ವಚನಾನಂ ಗಹಣಂ। ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕಾ ‘‘ಮಯಂ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕತ್ತುಕಾಮಾ, ಚೇತಿಯಪೂಜಂ ಕತ್ತುಕಾಮಾ, ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದಾತುಕಾಮಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ರುಚಿಯಾ ದಸ್ಸಾಮ। ಭಣಥ, ಕತ್ಥ ದೇಮಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೬೦) ವದನ್ತಿ, ಏವಂ ವುತ್ತೇ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಯತ್ಥ ಇಚ್ಛಥ, ತತ್ಥ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ।
Idāni anāpattiṃ dassetuṃ ‘‘apariṇatasaññino’’tiādimāha. Pariṇate, apariṇate ca apariṇatasaññino cāti sambandho, pariṇate, apariṇate cāti ubhayatthāpi anāpattīti attho. Vuttañhetaṃ ‘‘pariṇate apariṇatasaññī attano pariṇāmeti, anāpatti. Apariṇate apariṇatasaññī anāpattī’’ti (pārā. 660). Deyyadhammoti cattāro paccayā. Ādisaddena ‘‘paṭisaṅkhāraṃ vā labheyya, ciraṭṭhitiko vā assa, yattha vā pana tumhākaṃ cittaṃ pasīdati, tattha dethā’’ti (pārā. 661) vacanānaṃ gahaṇaṃ. Sace pana dāyakā ‘‘mayaṃ saṅghabhattaṃ kattukāmā, cetiyapūjaṃ kattukāmā, ekassa bhikkhuno parikkhāraṃ dātukāmā, tumhākaṃ ruciyā dassāma. Bhaṇatha, kattha demā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.660) vadanti, evaṃ vutte tena bhikkhunā ‘‘yattha icchatha, tattha dethā’’ti vattabbā.
ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಪತ್ತವಗ್ಗೋ ತತಿಯೋ।
Pattavaggo tatiyo.
ಇತಿ ಕಙ್ಖಾವಿತರಣಿಯಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖವಣ್ಣನಾಯ
Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
ವಿನಯತ್ಥಮಞ್ಜೂಸಾಯಂ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಿಯಂ
Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Nissaggiyavaṇṇanā niṭṭhitā.
