| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
35. පරිනිබ්‌බානඤාණනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා
35. Parinibbānañāṇaniddesavaṇṇanā
86. පරිනිබ්‌බානඤාණනිද්‌දෙසෙ ඉධාති ඉමස්‌මිං සාසනෙ. සම්‌පජානොති සාත්‌ථකසම්‌පජඤ්‌ඤං, සප්‌පායසම්‌පජඤ්‌ඤං, ගොචරසම්‌පජඤ්‌ඤං, අසම්‌මොහසම්‌පජඤ්‌ඤන්‌ති ඉමෙහි චතූහි සම්‌පජඤ්‌ඤෙහි සම්‌පජානො. පවත්‌තන්‌ති සබ්‌බත්‌ථ යථානුරූපං පරියුට්‌ඨානපවත්‌තඤ්‌ච අනුසයප්‌පවත්‌තඤ්‌ච. පරියාදියතීති උපචාරප්‌පනාවසෙන වුත්‌තෙසු වික්‌ඛම්‌භනවසෙන, විපස්‌සනාවසෙන වුත්‌තෙසු තදඞ්‌ගවසෙන, මග්‌ගවසෙන වුත්‌තෙසු සමුච්‌ඡෙදවසෙන ඛෙපෙති අප්‌පවත්‌තං කරොති. පෙය්‍යාලමුඛෙන හි දුතියාදිඣානසමාපත්‌තිමහාවිපස්‌සනාමග්‌ගා සංඛිත්‌තා. යස්‌මා එතං පච්‌චවෙක්‌ඛන්‌තස්‌ස පවත්‌තං ඤාණං පරිනිබ්‌බානෙ ඤාණං නාම හොති, තස්‌මා වික්‌ඛම්‌භනපරිනිබ්‌බානං තදඞ්‌ගපරිනිබ්‌බානං සමුච්‌ඡෙදපරිනිබ්‌බානන්‌තිපි වුත්‌තමෙව හොති. එතෙහි කිලෙසපරිනිබ්‌බානපච්‌චවෙක්‌ඛණඤාණං වුත්‌තං. අථ වා පනාතිආදීහි ඛන්‌ධපරිනිබ්‌බානපච්‌චවෙක්‌ඛණඤාණං නිද්‌දිසති. අනුපාදිසෙසාය නිබ්‌බානධාතුයාති දුවිධා හි නිබ්‌බානධාතු සඋපාදිසෙසා ච අනුපාදිසෙසා ච. තත්‌ථ උපාදීයතෙ ‘‘අහං මමා’’ති භුසං ගණ්‌හීයතීති උපාදි, ඛන්‌ධපඤ්‌චකස්‌සෙතං අධිවචනං. උපාදියෙව සෙසො අවසිට්‌ඨොති උපාදිසෙසො, සහ උපාදිසෙසෙන වත්‌තතීති සඋපාදිසෙසා. නත්‌ථෙත්‌ථ උපාදිසෙසොති අනුපාදිසෙසා. සඋපාදිසෙසා පඨමං වුත්‌තා. අයං පන අනුපාදිසෙසා. තාය අනුපාදිසෙසාය නිබ්‌බානධාතුයා. චක්‌ඛුපවත්‌තන්‌ති චක්‌ඛුපවත්‌ති චක්‌ඛුසමුදාචාරො. පරියාදියතීති ඛෙපීයති මද්‌දීයතීති. එස නයො සෙසෙසු.
86. Parinibbānañāṇaniddese idhāti imasmiṃ sāsane. Sampajānoti sātthakasampajaññaṃ, sappāyasampajaññaṃ, gocarasampajaññaṃ, asammohasampajaññanti imehi catūhi sampajaññehi sampajāno. Pavattanti sabbattha yathānurūpaṃ pariyuṭṭhānapavattañca anusayappavattañca. Pariyādiyatīti upacārappanāvasena vuttesu vikkhambhanavasena, vipassanāvasena vuttesu tadaṅgavasena, maggavasena vuttesu samucchedavasena khepeti appavattaṃ karoti. Peyyālamukhena hi dutiyādijhānasamāpattimahāvipassanāmaggā saṃkhittā. Yasmā etaṃ paccavekkhantassa pavattaṃ ñāṇaṃ parinibbāne ñāṇaṃ nāma hoti, tasmā vikkhambhanaparinibbānaṃ tadaṅgaparinibbānaṃ samucchedaparinibbānantipi vuttameva hoti. Etehi kilesaparinibbānapaccavekkhaṇañāṇaṃ vuttaṃ. Atha vā panātiādīhi khandhaparinibbānapaccavekkhaṇañāṇaṃ niddisati. Anupādisesāya nibbānadhātuyāti duvidhā hi nibbānadhātu saupādisesā ca anupādisesā ca. Tattha upādīyate ‘‘ahaṃ mamā’’ti bhusaṃ gaṇhīyatīti upādi, khandhapañcakassetaṃ adhivacanaṃ. Upādiyeva seso avasiṭṭhoti upādiseso, saha upādisesena vattatīti saupādisesā. Natthettha upādisesoti anupādisesā. Saupādisesā paṭhamaṃ vuttā. Ayaṃ pana anupādisesā. Tāya anupādisesāya nibbānadhātuyā. Cakkhupavattanti cakkhupavatti cakkhusamudācāro. Pariyādiyatīti khepīyati maddīyatīti. Esa nayo sesesu.
පරිනිබ්‌බානඤාණනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Parinibbānañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi / 35. පරිනිබ්‌බානඤාණනිද්‌දෙසො • 35. Parinibbānañāṇaniddeso
