| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೫. ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Parinibbānasuttavaṇṇanā
೧೮೬. ಏವಂ ತಂ ಕುಸಿನಾರಾಯ ಹೋತೀತಿ ಯಥಾ ಅನುರೋಧಪುರಸ್ಸ ಥೂಪಾರಾಮೋ ದಕ್ಖಿಣಪಚ್ಛಿಮದಿಸಾಯಂ, ಏವಂ ತಂ ಉಯ್ಯಾನಂ ಕುಸಿನಾರಾಯ ದಕ್ಖಿಣಪಚ್ಛಿಮದಿಸಾಯಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತುಕಾಮಾ ಉಯ್ಯಾನತೋ ಉಪೇಚ್ಚ ವತ್ತನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಉಪವತ್ತನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ। ತನ್ತಿ ಸಾಲಪನ್ತಿಭಾವೇನ ಠಿತಂ ಸಾಲವನಂ। ಅನ್ತರೇನಾತಿ ವೇಮಜ್ಝೇ। ಅಪ್ಪಮಜ್ಜನಂ ಅಪ್ಪಮಾದೋ, ಸೋ ಪನ ಅತ್ಥತೋ ಞಾಣೂಪಸಂಹಿತಾ ಸತಿ। ಯಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಸತಿಯಾ ಬ್ಯಾಪಾರೋ ಸಾತಿಸಯೋ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಸತಿಅವಿಪ್ಪವಾಸೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಪ್ಪಮಾದಪದೇಯೇವ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಭಾಸಿ ಅತ್ಥತೋ ತಸ್ಸ ಸಕಲಸ್ಸ ಬುದ್ಧವಚನಸ್ಸ ಸಙ್ಗಣ್ಹನತೋ।
186.Evaṃ taṃ kusinārāya hotīti yathā anurodhapurassa thūpārāmo dakkhiṇapacchimadisāyaṃ, evaṃ taṃ uyyānaṃ kusinārāya dakkhiṇapacchimadisāyaṃ hoti. Tasmāti yasmā nagaraṃ pavisitukāmā uyyānato upecca vattanti gacchanti etenāti upavattananti vuccati, tasmā. Tanti sālapantibhāvena ṭhitaṃ sālavanaṃ. Antarenāti vemajjhe. Appamajjanaṃ appamādo, so pana atthato ñāṇūpasaṃhitā sati. Yasmā tattha satiyā byāpāro sātisayo, tasmā ‘‘satiavippavāsenā’’ti vuttaṃ. Appamādapadeyeva pakkhipitvā abhāsi atthato tassa sakalassa buddhavacanassa saṅgaṇhanato.
ಝಾನಾದೀಸು ಚಿತ್ತೇ ಚ ಪರಮುಕ್ಕಂಸಗತವಸೀಭಾವತಾಯ ‘‘ಏತ್ತಕೇ ಕಾಲೇ ಏತ್ತಕಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಸಮಾಪಜ್ಜನಂ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಪರಿಕಮ್ಮನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಥೇರೋತಿ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರೋ।
Jhānādīsu citte ca paramukkaṃsagatavasībhāvatāya ‘‘ettake kāle ettakā samāpattiyo samāpajjitvā parinibbāyissāmī’’ti kālaparicchedaṃ katvā samāpattisamāpajjanaṃ parinibbānaparikammanti adhippetaṃ. Theroti anuruddhatthero.
ಅಯಮ್ಪಿ ಚಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಪಞ್ಚಸಟ್ಠಿಯಾ ಝಾನಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಕಥಾಪಿ ಸಙ್ಖೇಪಕಥಾ ಏವ। ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ತದಾ ದೇವಸಿಕಂ ವಳಞ್ಜನಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಅಪರಿಹಾಪೇತ್ವಾ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ ಏವಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ನಿಬ್ಬಾನಪುರಂ ಪವಿಸನ್ತೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಚತುವೀಸತಿ…ಪೇ॰… ಪವಿಸಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಕೇಚಿ ತಾವ ಆಹು ‘‘ಭಗವಾ ದೇವಸಿಕಂ ದ್ವಾದಸಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಮಹಾಕರುಣಾಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ದ್ವಾದಸಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಕ್ಖತ್ತುಮೇವ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ತದಾಪಿ ಚತುವೀಸತಿಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ ‘ತಥಾಗತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದ್ವೇ ವಿತಕ್ಕಾ ಬಹುಲಂ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ ಖೇಮೋ ಚ ವಿತಕ್ಕೋ ಪವಿವೇಕೋ ಚ ವಿತಕ್ಕೋ’ತಿ (ಇತಿವು॰ ೩೮)। ಖೇಮೋ ಹಿ ವಿತಕ್ಕೋ ಭಗವತೋ ಮಹಾಕರುಣಾಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಠಿತೋ, ಪವಿವೇಕವಿತಕ್ಕೋ ಅರಹತ್ತಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ। ಬುದ್ಧಾನಂ ಹಿ ಭವಙ್ಗಪರಿವಾಸೋ ಲಹುಕೋ ಮತ್ಥಕಪ್ಪತ್ತೋ ಸಮಾಪತ್ತೀಸು ವಸೀಭಾವೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಮಾಪಜ್ಜನವುಟ್ಠಾನಾನಿ ಕತಿಪಯಚಿತ್ತಕ್ಖಣೇಹೇವ ಇಜ್ಝನ್ತಿ। ಪಞ್ಚ ರೂಪಾವಚರಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಚತಸ್ಸೋ ಅರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿ ಅರಹತ್ತಫಲಸಮಾಪತ್ತಿ ಚಾತಿ ದ್ವಾದಸೇತಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಭಗವಾ ಪಚ್ಚೇಕಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ತಥಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತನ್ತಿ ಏವಂ ಚತುವೀಸತಿಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾ ದೇವಸಿಕಂ ವಳಞ್ಜನಕಕಸಿಣಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ।
Ayampi cāti yathāvuttapañcasaṭṭhiyā jhānānaṃ samāpannakathāpi saṅkhepakathā eva. Kasmā? Yasmā bhagavā tadā devasikaṃ vaḷañjanasamāpattiyo sabbāpi aparihāpetvā samāpajji evāti dassento ‘‘nibbānapuraṃ pavisanto’’tiādimāha. Catuvīsati…pe… pavisitvāti ettha keci tāva āhu ‘‘bhagavā devasikaṃ dvādasakoṭisatasahassakkhattuṃ mahākaruṇāsamāpattiṃ samāpajjati, dvādasakoṭisatasahassakkhattumeva phalasamāpattiṃ samāpajjati, tasmā tadāpi catuvīsatikoṭisatasahassasaṅkhā samāpattiyo samāpajjati. Vuttañhetaṃ bhagavatā ‘tathāgataṃ, bhikkhave, arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dve vitakkā bahulaṃ samudācaranti khemo ca vitakko paviveko ca vitakko’ti (itivu. 38). Khemo hi vitakko bhagavato mahākaruṇāsamāpattiṃ pūretvā ṭhito, pavivekavitakko arahattaphalasamāpattiṃ. Buddhānaṃ hi bhavaṅgaparivāso lahuko matthakappatto samāpattīsu vasībhāvo, tasmā samāpajjanavuṭṭhānāni katipayacittakkhaṇeheva ijjhanti. Pañca rūpāvacarasamāpattiyo catasso arūpasamāpattiyo appamaññāsamāpattiyā saddhiṃ nirodhasamāpatti arahattaphalasamāpatti cāti dvādasetā samāpattiyo bhagavā paccekaṃ divase divase koṭisatasahassakkhattuṃ purebhattaṃ samāpajjati, tathā pacchābhattanti evaṃ catuvīsatikoṭisatasahassasaṅkhā devasikaṃ vaḷañjanakakasiṇasamāpattiyo’’ti.
ಅಪರೇ ಪನಾಹು ‘‘ಯಂ ತಂ ಭಗವತಾ ಅಭಿಸಮ್ಬೋಧಿದಿವಸೇ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಙ್ಗಮುಖೇನ ಪಟಿಲೋಮನಯೇನ ಜರಾಮರಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಞಾಣಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಅನುಪದಧಮ್ಮವಿಪಸ್ಸನಂ ಆರಭನ್ತೇನ ಯಥಾ ನಾಮ ಪುರಿಸೋ ಸುವಿದುಗ್ಗಂ ಮಹಾಗಹನಂ ಮಹಾವನಂ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ನಿಸಾನಸಿಲಾಯಂ ಫರಸುಂ ನಿಸಿತಂ ಕರೋತಿ, ಏವಮೇವಂ ನಿಸಾನಸಿಲಾಸದಿಸಿಯೋ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಞಾಣಸ್ಸ ತಿಕ್ಖವಿಸದಭಾವಂ ಸಮ್ಪಾದೇತುಂ ಅನುಲೋಮಪಟಿಲೋಮತೋ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಙ್ಗೇಸು ಲಕ್ಖಕೋಟಿಸಮಾಪತ್ತಿಸಮಾಪಜ್ಜನವಸೇನ ಸಮ್ಮಸನಞಾಣಂ ಪವತ್ತೇತಿ, ತದನುಸಾರೇನ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧಭೂತೋಪಿ ಅನುಲೋಮಪಟಿಲೋಮತೋ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಙ್ಗಮುಖೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಲಕ್ಖಕೋಟಿಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ‘ಚತುವೀಸತಿಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾ’’’ತಿ।
Apare panāhu ‘‘yaṃ taṃ bhagavatā abhisambodhidivase pacchimayāme paṭiccasamuppādaṅgamukhena paṭilomanayena jarāmaraṇato paṭṭhāya ñāṇaṃ otāretvā anupadadhammavipassanaṃ ārabhantena yathā nāma puriso suviduggaṃ mahāgahanaṃ mahāvanaṃ chindanto antarantarā nisānasilāyaṃ pharasuṃ nisitaṃ karoti, evamevaṃ nisānasilāsadisiyo samāpattiyo antarantarā samāpajjitvā ñāṇassa tikkhavisadabhāvaṃ sampādetuṃ anulomapaṭilomato paccekaṃ paṭiccasamuppādaṅgesu lakkhakoṭisamāpattisamāpajjanavasena sammasanañāṇaṃ pavatteti, tadanusārena bhagavā buddhabhūtopi anulomapaṭilomato paṭiccasamuppādaṅgamukhena vipassanāvasena divase divase lakkhakoṭiphalasamāpattiyo samāpajjati, taṃ sandhāya vuttaṃ, ‘catuvīsatikoṭisatasahassasaṅkhā samāpattiyo pavisitvā’’’ti.
ಇಮಾನಿ ದ್ವೇಪಿ ಸಮನನ್ತರಾನೇವ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಯಪಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ನಾನನ್ತರಿಯಕತಾಯ ಝಾನಪಕ್ಖಿಕಭಾವತೋ। ಯಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮಂ ಭವಙ್ಗಚಿತ್ತಂ ತತೋ ತತೋ ಚವನತೋ ‘‘ಚುತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ , ತಸ್ಮಾ ನ ಕೇವಲಂ ಅಯಮೇವ ಭಗವಾ, ಅಥ ಖೋ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸತ್ತಾ ಭವಙ್ಗಚಿತ್ತೇನೇವ ಚವನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯೇ ಹಿ ಕೇಚೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ದುಕ್ಖಸಚ್ಚೇನಾತಿ ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಪರಿಯಾಪನ್ನೇನ ಚುತಿಚಿತ್ತೇನ ಕಾಲಂ ಕಾಲಕಿರಿಯಂ ಕರೋನ್ತಿ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ಕಾಲಗಮನತೋ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ ಪೇಚ್ಚಾತಿ।
Imāni dvepi samanantarāneva paccavekkhaṇāyapi yebhuyyena nānantariyakatāya jhānapakkhikabhāvato. Yasmā sabbapacchimaṃ bhavaṅgacittaṃ tato tato cavanato ‘‘cutī’’ti vuccati , tasmā na kevalaṃ ayameva bhagavā, atha kho sabbepi sattā bhavaṅgacitteneva cavantīti dassetuṃ ‘‘ye hi kecī’’tiādi vuttaṃ. Dukkhasaccenāti dukkhasaccapariyāpannena cuticittena kālaṃ kālakiriyaṃ karonti pāpuṇanti, kālagamanato vā karonti peccāti.
ಪಟಿಭಾಗಪುಗ್ಗಲವಿರಹಿತೋ ಸೀಲಾದಿಗುಣೇಹಿ ಅಸದಿಸತಾಯ ಸದಿಸಪುಗ್ಗಲರಹಿತೋ। ಸಙ್ಖಾರಾ ವೂಪಸಮ್ಮನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವೂಪಸಮೋತಿ ಏವಂ ಸಙ್ಖಾತಂ ಞಾತಂ ಕಥಿತಂ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ಸುಖನ್ತಿ। ಲೋಮಹಂಸನಕೋತಿ ಲೋಮಾನಂ ಹಟ್ಠಭಾವಾಪಾದನೋ। ಭಿಂಸನಕೋತಿ ಅವೀತರಾಗಾನಂ ಭಯಜನಕೋ ಆಸಿ ಅಹೋಸಿ। ಸಬ್ಬಾಕಾರವರಗುಣೂಪೇತೇತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಆಕಾರವರೇಹಿ ಉತ್ತಮಕಾರಣೇಹಿ ಸೀಲಾದಿಗುಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇ। ಅಸಙ್ಕುಟಿತೇನಾತಿ ಅಕುಟಿತೇನ ವಿಪ್ಫಾರಿಕಾಭಾವತೋ। ಸುವಿಕಸಿತೇನೇವಾತಿ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಯೋಗತೋ ಸುಟ್ಠು ವಿಕಸಿತೇನ। ವೇದನಂ ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಸಭಾವಸಮುದಯಾದಿತೋ ಸುಟ್ಠು ಪಞ್ಞಾತತ್ತಾ। ಅನಾವರಣವಿಮೋಕ್ಖೋ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿಬ್ಬಿದಭಾವೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಪಞ್ಞತ್ತಿಭಾವೂಪಗಮೋ’’ತಿ। ಪಜ್ಜೋತನಿಬ್ಬಾನಸದಿಸೋತಿ ಪದೀಪಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಸದಿಸೋ ತತ್ಥ ವಿಲೀಯಿತ್ವಾ ಅವಟ್ಠಾನಾಭಾವತೋ।
Paṭibhāgapuggalavirahito sīlādiguṇehi asadisatāya sadisapuggalarahito. Saṅkhārā vūpasammanti etthāti vūpasamoti evaṃ saṅkhātaṃ ñātaṃ kathitaṃ nibbānameva sukhanti. Lomahaṃsanakoti lomānaṃ haṭṭhabhāvāpādano. Bhiṃsanakoti avītarāgānaṃ bhayajanako āsi ahosi. Sabbākāravaraguṇūpeteti sabbehi ākāravarehi uttamakāraṇehi sīlādiguṇehi samannāgate. Asaṅkuṭitenāti akuṭitena vipphārikābhāvato. Suvikasitenevāti pītisomanassayogato suṭṭhu vikasitena. Vedanaṃ adhivāsesi sabhāvasamudayādito suṭṭhu paññātattā. Anāvaraṇavimokkho sabbaso nibbidabhāvo. Tenāha ‘‘apaññattibhāvūpagamo’’ti. Pajjotanibbānasadisoti padīpassa nibbānasadiso tattha vilīyitvā avaṭṭhānābhāvato.
ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Parinibbānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ದುತಿಯವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dutiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಸಾರತ್ಥಪ್ಪಕಾಸಿನಿಯಾ ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ
Sāratthappakāsiniyā saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
ಬ್ರಹ್ಮಸಂಯುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Brahmasaṃyuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೫. ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸುತ್ತಂ • 5. Parinibbānasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Parinibbānasuttavaṇṇanā
