| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
९. परिसासुत्तवण्णना
9. Parisāsuttavaṇṇanā
६९. नवमे खत्तियपरिसाति खत्तियानं परिसानं सन्निपातो समागमो। एस नयो सब्बत्थ। अनेकसतं खत्तियपरिसन्ति बिम्बिसारसमागम-ञातिसमागम-लिच्छविसमागमादिसदिसं, अञ्ञेसु चक्कवाळेसुपि लब्भतेव। सल्लपितपुब्बन्ति आलापसल्लापो कतपुब्बो। साकच्छाति धम्मसाकच्छापि समापज्जितपुब्बा। यादिसको तेसं वण्णोति ते ओदातापि होन्ति काळापि मङ्गुरच्छवीपि, सत्था सुवण्णवण्णो। इदं पन सण्ठानं पटिच्च कथितं। सण्ठानम्पि च केवलं तेसं पञ्ञायतियेव। न पन भगवा मिलक्खसदिसो होति, नापि आमुत्तमणिकुण्डलो, बुद्धवेसेनेव निसीदति। तेपि अत्तनो समानसण्ठानमेव पस्सन्ति। यादिसको तेसं सरोति ते छिन्नस्सरापि होन्ति गग्गस्सरापि काकस्सरापि, सत्था ब्रह्मस्सरोव। इदं पन भासन्तरं सन्धाय कथितं। सचेपि हि सत्था राजासने निसिन्नो कथेति, ‘‘अज्ज राजा मधुरेन कथेती’’ति नेसं होति। कथेत्वा पक्कन्ते पन भगवति पुन राजानं आगतं दिस्वा ‘‘को नु खो अय’’न्ति वीमंसा उप्पज्जति। तत्थ को नु खो अयन्ति ‘‘इमस्मिं ठाने इदानेव मागधभासाय सीहळभासाय मधुरेन आकारेन कथेन्तो को नु खो अयं अन्तरहितो, किं देवो उदाहु मनुस्सो’’ति एवं वीमंसन्तापि न जानन्तीति अत्थो। किमत्थं पनेवं अजानन्तानं धम्मं देसेतीति? वासनत्थाय। एवं सुतोपि हि धम्मो अनागते पच्चयो होतीति अनागतं पटिच्च देसेति। अनेकसतं ब्राह्मणपरिसन्तिआदिनं सोणदण्डसमागमादिवसेन चेव अञ्ञचक्कवाळवसेन च सम्भवो वेदितब्बो।
69. Navame khattiyaparisāti khattiyānaṃ parisānaṃ sannipāto samāgamo. Esa nayo sabbattha. Anekasataṃ khattiyaparisanti bimbisārasamāgama-ñātisamāgama-licchavisamāgamādisadisaṃ, aññesu cakkavāḷesupi labbhateva. Sallapitapubbanti ālāpasallāpo katapubbo. Sākacchāti dhammasākacchāpi samāpajjitapubbā. Yādisako tesaṃ vaṇṇoti te odātāpi honti kāḷāpi maṅguracchavīpi, satthā suvaṇṇavaṇṇo. Idaṃ pana saṇṭhānaṃ paṭicca kathitaṃ. Saṇṭhānampi ca kevalaṃ tesaṃ paññāyatiyeva. Na pana bhagavā milakkhasadiso hoti, nāpi āmuttamaṇikuṇḍalo, buddhaveseneva nisīdati. Tepi attano samānasaṇṭhānameva passanti. Yādisako tesaṃ saroti te chinnassarāpi honti gaggassarāpi kākassarāpi, satthā brahmassarova. Idaṃ pana bhāsantaraṃ sandhāya kathitaṃ. Sacepi hi satthā rājāsane nisinno katheti, ‘‘ajja rājā madhurena kathetī’’ti nesaṃ hoti. Kathetvā pakkante pana bhagavati puna rājānaṃ āgataṃ disvā ‘‘ko nu kho aya’’nti vīmaṃsā uppajjati. Tattha ko nu kho ayanti ‘‘imasmiṃ ṭhāne idāneva māgadhabhāsāya sīhaḷabhāsāya madhurena ākārena kathento ko nu kho ayaṃ antarahito, kiṃ devo udāhu manusso’’ti evaṃ vīmaṃsantāpi na jānantīti attho. Kimatthaṃ panevaṃ ajānantānaṃ dhammaṃ desetīti? Vāsanatthāya. Evaṃ sutopi hi dhammo anāgate paccayo hotīti anāgataṃ paṭicca deseti. Anekasataṃ brāhmaṇaparisantiādinaṃ soṇadaṇḍasamāgamādivasena ceva aññacakkavāḷavasena ca sambhavo veditabbo.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ९. परिसासुत्तं • 9. Parisāsuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ९. परिसासुत्तवण्णना • 9. Parisāsuttavaṇṇanā
