| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๔. ปริสาสุตฺตวณฺณนา
4. Parisāsuttavaṇṇanā
๙๖. จตุเตฺถ น พาหุลิกา โหนฺตีติ ปจฺจยพาหุลฺลิกา น โหนฺติฯ น สาถลิกาติ ติโสฺส สิกฺขา สิถิลํ กตฺวา น คณฺหนฺติฯ โอกฺกมเน นิกฺขิตฺตธุราติ โอกฺกมนํ วุจฺจติ อวคมนเฎฺฐน ปญฺจ นีวรณานิ, เตสุ นิกฺขิตฺตธุราฯ ปวิเวเก ปุพฺพงฺคมาติ กายจิตฺตอุปธิวิเวกสงฺขาเต ติวิเธปิ วิเวเก ปุพฺพงฺคมาฯ วีริยํ อารภนฺตีติ ทุวิธมฺปิ วีริยํ ปคฺคณฺหนฺติฯ อปฺปตฺตสฺสาติ ฌานวิปสฺสนามคฺคผลสงฺขาตสฺส อปฺปตฺตวิเสสสฺสฯ เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโยฯ ปจฺฉิมา ชนตาติ สทฺธิวิหาริกอเนฺตวาสิกาทโยฯ ทิฎฺฐานุคติํ อาปชฺชตีติ อาจริยุปชฺฌาเยหิ กตํ อนุกโรติฯ ยํ ตาย ชนตาย อาจริยุปชฺฌาเยสุ ทิฎฺฐํ, ตสฺส อนุคติํ อาปชฺชติ นามฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อคฺควตี ปริสาติ, ภิกฺขเว, อยํ ปริสา อคฺคปุคฺคลวตี นาม วุจฺจติฯ
96. Catutthe na bāhulikā hontīti paccayabāhullikā na honti. Na sāthalikāti tisso sikkhā sithilaṃ katvā na gaṇhanti. Okkamane nikkhittadhurāti okkamanaṃ vuccati avagamanaṭṭhena pañca nīvaraṇāni, tesu nikkhittadhurā. Paviveke pubbaṅgamāti kāyacittaupadhivivekasaṅkhāte tividhepi viveke pubbaṅgamā. Vīriyaṃ ārabhantīti duvidhampi vīriyaṃ paggaṇhanti. Appattassāti jhānavipassanāmaggaphalasaṅkhātassa appattavisesassa. Sesapadadvayepi eseva nayo. Pacchimājanatāti saddhivihārikaantevāsikādayo. Diṭṭhānugatiṃ āpajjatīti ācariyupajjhāyehi kataṃ anukaroti. Yaṃ tāya janatāya ācariyupajjhāyesu diṭṭhaṃ, tassa anugatiṃ āpajjati nāma. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, aggavatī parisāti, bhikkhave, ayaṃ parisā aggapuggalavatī nāma vuccati.
ภณฺฑนชาตาติ ชาตภณฺฑนาฯ กลหชาตาติ ชาตกลหาฯ ภณฺฑนนฺติ เจตฺถ กลหสฺส ปุพฺพภาโค, หตฺถปรามาสาทิวเสน วีติกฺกโม กลโห นามฯ วิวาทาปนฺนาติ วิรุทฺธวาทํ อาปนฺนาฯ มุขสตฺตีหีติ คุณวิชฺฌนเฎฺฐน ผรุสา วาจา ‘‘มุขสตฺติโย’’ติ วุจฺจนฺติ, ตาหิ มุขสตฺตีหิฯ วิตุทนฺตา วิหรนฺตีติ วิชฺฌนฺตา วิจรนฺติฯ
Bhaṇḍanajātāti jātabhaṇḍanā. Kalahajātāti jātakalahā. Bhaṇḍananti cettha kalahassa pubbabhāgo, hatthaparāmāsādivasena vītikkamo kalaho nāma. Vivādāpannāti viruddhavādaṃ āpannā. Mukhasattīhīti guṇavijjhanaṭṭhena pharusā vācā ‘‘mukhasattiyo’’ti vuccanti, tāhi mukhasattīhi. Vitudantā viharantīti vijjhantā vicaranti.
สมคฺคาติ สหิตาฯ สโมฺมทมานาติ สมปฺปวตฺตโมทาฯ ขีโรทกีภูตาติ ขีโรทกํ วิย ภูตาฯ ปิยจกฺขูหีติ อุปสเนฺตหิ เมตฺตจกฺขูหิฯ ปีติ ชายตีติ ปญฺจวณฺณา ปีติ อุปฺปชฺชติฯ กาโย ปสฺสมฺภตีติ นามกาโยปิ รูปกาโยปิ วิคตทรโถ โหติฯ ปสฺสทฺธกาโยติ อสารทฺธกาโยฯ สุขํ เวทิยตีติ กายิกเจตสิกสุขํ เวทิยติฯ สมาธิยตีติ อารมฺมเณ สมฺมา ฐปียติฯ
Samaggāti sahitā. Sammodamānāti samappavattamodā. Khīrodakībhūtāti khīrodakaṃ viya bhūtā. Piyacakkhūhīti upasantehi mettacakkhūhi. Pīti jāyatīti pañcavaṇṇā pīti uppajjati. Kāyo passambhatīti nāmakāyopi rūpakāyopi vigatadaratho hoti. Passaddhakāyoti asāraddhakāyo. Sukhaṃ vediyatīti kāyikacetasikasukhaṃ vediyati. Samādhiyatīti ārammaṇe sammā ṭhapīyati.
ถุลฺลผุสิตเกติ มหาผุสิตเกฯ ปพฺพตกนฺทรปทรสาขาติ เอตฺถ กนฺทโร นาม ‘‘ก’’นฺติ ลทฺธนาเมน อุทเกน ทาริโต อุทกภิโนฺน ปพฺพตปฺปเทโส, โย ‘‘นิตโมฺภ’’ติปิ ‘‘นทิกุโญฺช’’ติปิ วุจฺจติฯ ปทรํ นาม อฎฺฐ มาเส เทเว อวสฺสเนฺต ผลิโต ภูมิปฺปเทโสฯ สาขาติ กุโสพฺภคามินิโย ขุทฺทกมาติกาโยฯ กุโสพฺภาติ ขุทฺทกอาวาฎาฯ มหาโสพฺภาติ มหาอาวาฎาฯ กุนฺนทิโยติ ขุทฺทกนทิโยฯ มหานทิโยติ คงฺคายมุนาทิกา มหาสริตาฯ
Thullaphusitaketi mahāphusitake. Pabbatakandarapadarasākhāti ettha kandaro nāma ‘‘ka’’nti laddhanāmena udakena dārito udakabhinno pabbatappadeso, yo ‘‘nitambho’’tipi ‘‘nadikuñjo’’tipi vuccati. Padaraṃ nāma aṭṭha māse deve avassante phalito bhūmippadeso. Sākhāti kusobbhagāminiyo khuddakamātikāyo. Kusobbhāti khuddakaāvāṭā. Mahāsobbhāti mahāāvāṭā. Kunnadiyoti khuddakanadiyo. Mahānadiyoti gaṅgāyamunādikā mahāsaritā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๔. ปริสาสุตฺตํ • 4. Parisāsuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๔. ปริสาสุตฺตวณฺณนา • 4. Parisāsuttavaṇṇanā
