| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๙. ปริสาสุตฺตวณฺณนา
9. Parisāsuttavaṇṇanā
๖๙. นวเม (ที. นิ. ฎี. ๒.๑๗๒) สมาคนฺตพฺพโต, สมาคจฺฉตีติ วา สมาคโม, ปริสาฯ พิมฺพิสารปฺปมุโข สมาคโม พิมฺพิสารสมาคโมฯ เสสทฺวเยปิ เอเสว นโยฯ พิมฺพิสาร…เป.… สมาคมสทิสํ ขตฺติยปริสนฺติ โยชนาฯ อเญฺญสุ จกฺกวาเฬสุปิ ลพฺภเตว สตฺถุ ขตฺติยปริสาทิอุปสงฺกมนํฯ อาทิโต เตหิ สทฺธิํ สตฺถุ ภาสนํ อาลาโป, กถนปฺปฎิกถนํ สลฺลาโปฯ ธมฺมูปสํหิตา ปุจฺฉาปฎิปุจฺฉา ธมฺมสากจฺฉาฯ สณฺฐานํ ปฎิจฺจ กถิตํ สณฺฐานปริยายตฺตา วณฺณ-สทฺทสฺส ‘‘มหนฺตํ หตฺถิราชวณฺณํ อภินิมฺมินิตฺวา’’ติอาทีสุ (สํ. นิ. ๑.๑๓๘) วิยฯ เตสนฺติ ปทํ อุภยปทาเปกฺขํ ‘‘เตสมฺปิ ลกฺขณสณฺฐานํ วิย สตฺถุ สรีรสณฺฐานํ เตสํ เกวลํ ปญฺญายติ เอวา’’ติฯ นาปิ อามุตฺตมณิกุณฺฑโล ภควา โหตีติ โยชนาฯ ฉินฺนสฺสราติ ทฺวิธา ภินฺนสฺสราฯ คคฺครสฺสราติ ชชฺชริตสฺสราฯ ภาสนฺตรนฺติ เตสํ สตฺตานํ ภาสาโต อญฺญํ ภาสํฯ วีมํสาติ จินฺตนาฯ กิมตฺถํ…เป.… เทเสตีติ อิทํ นนุ อตฺตานํ ชานาเปตฺวา ธเมฺม กถิเต เตสํ สาติสโย ปสาโท โหตีติ อิมินา อธิปฺปาเยน วุตฺตํ? เยสํ อตฺตานํ อชานาเปตฺวาว ธเมฺม กถิเต ปสาโท โหติ, น ชานาเปตฺวา, ตาทิเส สนฺธาย สตฺถา ตถา กโรติฯ ตตฺถ ปโยชนมาห ‘‘วาสนตฺถายา’’ติฯ เอวํ สุโตปีติ เอวํ อวิญฺญาตเทสโก อวิญฺญาตาคมโนปิ สุโต ธโมฺม อตฺตโน ธมฺมสุธมฺมตาเยว อนาคเต ปจฺจโย โหติ สุณนฺตสฺสฯ
69. Navame (dī. ni. ṭī. 2.172) samāgantabbato, samāgacchatīti vā samāgamo, parisā. Bimbisārappamukho samāgamo bimbisārasamāgamo. Sesadvayepi eseva nayo. Bimbisāra…pe… samāgamasadisaṃ khattiyaparisanti yojanā. Aññesu cakkavāḷesupi labbhateva satthu khattiyaparisādiupasaṅkamanaṃ. Ādito tehi saddhiṃ satthu bhāsanaṃ ālāpo, kathanappaṭikathanaṃ sallāpo. Dhammūpasaṃhitā pucchāpaṭipucchā dhammasākacchā. Saṇṭhānaṃ paṭicca kathitaṃ saṇṭhānapariyāyattā vaṇṇa-saddassa ‘‘mahantaṃ hatthirājavaṇṇaṃ abhinimminitvā’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.138) viya. Tesanti padaṃ ubhayapadāpekkhaṃ ‘‘tesampi lakkhaṇasaṇṭhānaṃ viya satthu sarīrasaṇṭhānaṃ tesaṃ kevalaṃ paññāyati evā’’ti. Nāpi āmuttamaṇikuṇḍalo bhagavā hotīti yojanā. Chinnassarāti dvidhā bhinnassarā. Gaggarassarāti jajjaritassarā. Bhāsantaranti tesaṃ sattānaṃ bhāsāto aññaṃ bhāsaṃ. Vīmaṃsāti cintanā. Kimatthaṃ…pe… desetīti idaṃ nanu attānaṃ jānāpetvā dhamme kathite tesaṃ sātisayo pasādo hotīti iminā adhippāyena vuttaṃ? Yesaṃ attānaṃ ajānāpetvāva dhamme kathite pasādo hoti, na jānāpetvā, tādise sandhāya satthā tathā karoti. Tattha payojanamāha ‘‘vāsanatthāyā’’ti. Evaṃ sutopīti evaṃ aviññātadesako aviññātāgamanopi suto dhammo attano dhammasudhammatāyeva anāgate paccayo hoti suṇantassa.
ปริสาสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Parisāsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๙. ปริสาสุตฺตํ • 9. Parisāsuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๙. ปริสาสุตฺตวณฺณนา • 9. Parisāsuttavaṇṇanā
