| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៤. បរិសាសុត្តវណ្ណនា
4. Parisāsuttavaṇṇanā
៩៦. ចតុត្ថេ បច្ចយពាហុល្លិកាតិ ចីវរាទិពាហុល្លាយ បដិបន្នា។ អវីតតណ្ហតាយ ហិ តំ តំ បរិក្ខារជាតំ ពហុំ លន្តិ អាទិយន្តីតិ ពហុលា, តេ ឯវ ពាហុលិកា យថា ‘‘វេនយិកោ’’តិ (ម. និ. ១.២៤៦; អ. និ. ៨.១១; បារា. ៨)។ តេ បច្ចយពាហុល្លាយ យុត្តប្បយុត្តា ហោន្តីតិ ចីវរាទិពាហុល្លាយ បដិបន្នា នាម ហោន្តិ។ សិក្ខាយ អគារវភាវតោ សិថិលំ អគាឡ្ហំ គណ្ហន្តីតិ សាថលិកា។ សិថិលន្តិ ច ភាវនបុំសកនិទ្ទេសោ។ សិថិលសទ្ទេន សមានត្ថស្ស សថលសទ្ទស្ស វសេន សាថលិកាតិ បទសិទ្ធិ វេទិតព្ពា។ អវគមនដ្ឋេនាតិ អធោគមនដ្ឋេន, ឱរម្ភាគិយភាវេនាតិ អត្ថោ។ និក្ខិត្តធុរាតិ ឱរោបិតធុរា ឧជ្ជិតុស្សាហា។ ឧបធិវិវេកោ និព្ពានំ។ ទុវិធម្បិ វីរិយន្តិ កាយិកំ ចេតសិកញ្ច វីរិយំ។
96. Catutthe paccayabāhullikāti cīvarādibāhullāya paṭipannā. Avītataṇhatāya hi taṃ taṃ parikkhārajātaṃ bahuṃ lanti ādiyantīti bahulā, te eva bāhulikā yathā ‘‘venayiko’’ti (ma. ni. 1.246; a. ni. 8.11; pārā. 8). Te paccayabāhullāya yuttappayuttā hontīti cīvarādibāhullāya paṭipannā nāma honti. Sikkhāya agāravabhāvato sithilaṃ agāḷhaṃ gaṇhantīti sāthalikā. Sithilanti ca bhāvanapuṃsakaniddeso. Sithilasaddena samānatthassa sathalasaddassa vasena sāthalikāti padasiddhi veditabbā. Avagamanaṭṭhenāti adhogamanaṭṭhena, orambhāgiyabhāvenāti attho. Nikkhittadhurāti oropitadhurā ujjitussāhā. Upadhiviveko nibbānaṃ. Duvidhampi vīriyanti kāyikaṃ cetasikañca vīriyaṃ.
ភណ្ឌនំ ជាតំ ឯតេសន្តិ ភណ្ឌនជាតា។ វិសេសនស្ស បរនិបាតវសេន ចេតំ វុត្តំ។ អដ្ឋកថាយំ បន វិសេសនស្ស បុព្ពនិបាតវសេនេវ អត្ថំ ទស្សេន្តោ ‘‘ជាតភណ្ឌនា’’តិ អាហ។ កលហោ ជាតោ ឯតេសន្តិ កលហជាតាតិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ កលហស្ស បុព្ពភាគោតិ កលហស្ស ហេតុភូតា បដិភាគា តំសទិសី ច អនិដ្ឋកិរិយា។ ហត្ថបរាមាសាទិវសេនាតិ កុជ្ឈិត្វា អញ្ញមញ្ញស្ស ហត្ថេ គហេត្វា បលបនអច្ឆិន្ទនាទិវសេន។ ‘‘អយំ ធម្មោ, នាយំ ធម្មោ’’តិអាទិនា វិរុទ្ធវាទភូតំ វិវាទំ អាបន្នាតិ វិវាទបន្នា។ តេនាហ ‘‘វិរុទ្ធវាទំ អាបន្នា’’តិ។ មុខសន្និស្សិតតាយ វាចា ឥធ ‘‘មុខ’’ន្តិ អធិប្បេតាតិ អាហ ‘‘ផរុសា វាចា មុខសត្តិយោ’’តិ។
Bhaṇḍanaṃ jātaṃ etesanti bhaṇḍanajātā. Visesanassa paranipātavasena cetaṃ vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana visesanassa pubbanipātavaseneva atthaṃ dassento ‘‘jātabhaṇḍanā’’ti āha. Kalaho jāto etesanti kalahajātāti etthāpi eseva nayo. Kalahassa pubbabhāgoti kalahassa hetubhūtā paṭibhāgā taṃsadisī ca aniṭṭhakiriyā. Hatthaparāmāsādivasenāti kujjhitvā aññamaññassa hatthe gahetvā palapanaacchindanādivasena. ‘‘Ayaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo’’tiādinā viruddhavādabhūtaṃ vivādaṃ āpannāti vivādapannā. Tenāha ‘‘viruddhavādaṃ āpannā’’ti. Mukhasannissitatāya vācā idha ‘‘mukha’’nti adhippetāti āha ‘‘pharusā vācā mukhasattiyo’’ti.
សតិបិ ឧភយេសំ កលាបានំ បរមត្ថតោ ភេទេ បចុរជនេហិ បន ទុវិញ្ញេយ្យនានត្តំ ខីរោទកសម្មោទិតំ អច្ចន្តមេតំ សំសដ្ឋំ វិយ ហុត្វា តិដ្ឋតីតិ អាហ ‘‘ខីរោទកំ វិយ ភូតា’’តិ។ យថា ខីរញ្ច ឧទកញ្ច អញ្ញមញ្ញំ សំសន្ទតិ, វិសុំ ន ហោតិ, ឯកត្តំ វិយ ឧបេតិ, ឯវំ សាមគ្គិវសេន ឯកត្តូបគតចិត្តុប្បាទាតិ អត្ថោ។ មេត្តចិត្តំ បច្ចុបដ្ឋាបេត្វា ឱលោកនំ ចក្ខូនិ វិយ ចក្ខូនិ នាមាតិ អាហ ‘‘ឧបសន្តេហិ មេត្តចក្ខូហី’’តិ។ បិយភាវទីបកានិ ហិ ចក្ខូនិ បិយចក្ខូនិ។ បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតីតិ បមោទបច្ចយពលវបីតិមាហ។ បញ្ចវណ្ណា បីតិ ឧប្បជ្ជតីតិ ខុទ្ទិកាទិភេទេន បញ្ចប្បការា បីតិ ឧប្បជ្ជតិ។ បីតិមនស្សាតិ តាយ បីតិយា បីណិតមនស្ស, បស្សទ្ធិអាវហេហិ ឧឡារេហិ បីតិវេគេហិ តិន្តចិត្តស្សាតិ អត្ថោ។ វិគតទរថោតិ កិលេសបរិឡាហានំ ទូរីភាវេន វូបសន្តទរថោ។
Satipi ubhayesaṃ kalāpānaṃ paramatthato bhede pacurajanehi pana duviññeyyanānattaṃ khīrodakasammoditaṃ accantametaṃ saṃsaṭṭhaṃ viya hutvā tiṭṭhatīti āha ‘‘khīrodakaṃ viya bhūtā’’ti. Yathā khīrañca udakañca aññamaññaṃ saṃsandati, visuṃ na hoti, ekattaṃ viya upeti, evaṃ sāmaggivasena ekattūpagatacittuppādāti attho. Mettacittaṃ paccupaṭṭhāpetvā olokanaṃ cakkhūni viya cakkhūni nāmāti āha ‘‘upasantehi mettacakkhūhī’’ti. Piyabhāvadīpakāni hi cakkhūni piyacakkhūni. Pamuditassa pīti jāyatīti pamodapaccayabalavapītimāha. Pañcavaṇṇā pīti uppajjatīti khuddikādibhedena pañcappakārā pīti uppajjati. Pītimanassāti tāya pītiyā pīṇitamanassa, passaddhiāvahehi uḷārehi pītivegehi tintacittassāti attho. Vigatadarathoti kilesapariḷāhānaṃ dūrībhāvena vūpasantadaratho.
កេន ឧទកេន ទារិតោ បព្ពតប្បទេសោតិ កត្វា អាហ ‘‘កន្ទរោ នាមា’’តិអាទិ។ ឧទកស្ស យថានិន្នំ បវត្តិយា នទិនិព្ពត្តនភាវេន ‘‘នទិកុញ្ជោ’’តិបិ វុច្ចតិ។ សាវដ្ដា នទិយោ បទរា។ អដ្ឋ មាសេតិ ហេមន្តគិម្ហឧតុវសេន អដ្ឋ មាសេ។ ខុទ្ទកា ឧទកវាហិនិយោ សាខា វិយាតិ សាខា។ ខុទ្ទកសោព្ភា កុសុព្ភា ឱការស្ស ឧការំ កត្វា។ យត្ថ ឧបរិ ឧន្នតប្បទេសតោ ឧទកំ អាគន្ត្វា តិដ្ឋតិ ចេវ សន្ទតិ ច, តេ កុសុព្ភា ខុទ្ទកអាវាដា។ ខុទ្ទកនទិយោតិ បព្ពតបាទាទិតោ និក្ខន្តា ខុទ្ទកា នទិយោ។
Kena udakena dārito pabbatappadesoti katvā āha ‘‘kandaro nāmā’’tiādi. Udakassa yathāninnaṃ pavattiyā nadinibbattanabhāvena ‘‘nadikuñjo’’tipi vuccati. Sāvaṭṭā nadiyo padarā. Aṭṭha māseti hemantagimhautuvasena aṭṭha māse. Khuddakā udakavāhiniyo sākhā viyāti sākhā. Khuddakasobbhā kusubbhā okārassa ukāraṃ katvā. Yattha upari unnatappadesato udakaṃ āgantvā tiṭṭhati ceva sandati ca, te kusubbhā khuddakaāvāṭā. Khuddakanadiyoti pabbatapādādito nikkhantā khuddakā nadiyo.
បរិសាសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Parisāsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៤. បរិសាសុត្តំ • 4. Parisāsuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៤. បរិសាសុត្តវណ្ណនា • 4. Parisāsuttavaṇṇanā
