| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
៥. បរិសវគ្គវណ្ណនា
5. Parisavaggavaṇṇanā
៤៣. បញ្ចមស្ស បឋមេ ឧត្តានាតិ បាកដា អប្បដិច្ឆន្នា។ គម្ភីរាតិ គុឡ្ហា បដិច្ឆន្នា។ ឧទ្ធតាតិ ឧទ្ធច្ចេន សមន្នាគតា។ ឧន្នឡាតិ ឧគ្គតនឡា, ឧដ្ឋិតតុច្ឆមានាតិ វុត្តំ ហោតិ។ ចបលាតិ បត្តចីវរមណ្ឌនាទិនា ចាបល្លេន យុត្តា។ មុខរាតិ មុខខរា ខរវចនា។ វិកិណ្ណវាចាតិ អសំយតវចនា ទិវសម្បិ និរត្ថកវចនបលាបិនោ។ មុដ្ឋស្សតីតិ វិស្សដ្ឋសតិនោ។ អសម្បជានាតិ និប្បញ្ញា។ អសមាហិតាតិ ចិត្តេកគ្គតាមត្តស្សាបិ អលាភិនោ។ បាកតិន្ទ្រិយាតិ បកតិយា ឋិតេហិ វិវដេហិ អរក្ខិតេហិ ឥន្ទ្រិយេហិ សមន្នាគតា។ សុក្កបក្ខោ វុត្តវិបល្លាសេន វេទិតព្ពោ។
43. Pañcamassa paṭhame uttānāti pākaṭā appaṭicchannā. Gambhīrāti guḷhā paṭicchannā. Uddhatāti uddhaccena samannāgatā. Unnaḷāti uggatanaḷā, uṭṭhitatucchamānāti vuttaṃ hoti. Capalāti pattacīvaramaṇḍanādinā cāpallena yuttā. Mukharāti mukhakharā kharavacanā. Vikiṇṇavācāti asaṃyatavacanā divasampi niratthakavacanapalāpino. Muṭṭhassatīti vissaṭṭhasatino. Asampajānāti nippaññā. Asamāhitāti cittekaggatāmattassāpi alābhino. Pākatindriyāti pakatiyā ṭhitehi vivaṭehi arakkhitehi indriyehi samannāgatā. Sukkapakkho vuttavipallāsena veditabbo.
៤៤. ទុតិយេ ភណ្ឌនជាតាតិ ភណ្ឌនំ វុច្ចតិ កលហស្ស បុព្ពភាគោ, តំ តេសំ ជាតន្តិ ភណ្ឌនជាតា។ តថា ‘‘មយំ តុម្ហេ ទណ្ឌាបេស្សាម ពន្ធាបេស្សាមា’’តិអាទិវចនប្បវត្តិយា សញ្ជាតកលហា។ អយំ តាវ គិហីសុ នយោ។ បព្ពជិតា បន អាបត្តិវីតិក្កមវាចំ វទន្តា កលហជាតា នាម។ វិវាទាបន្នាតិ វិរុទ្ធវាទំ អាបន្នា។ មុខសត្តីហិ វិតុទន្តាតិ គុណានំ ឆិន្ទនដ្ឋេន ទុព្ភាសិតា វាចា មុខសត្តិយោតិ វុច្ចន្តិ, តាហិ វិតុទន្តា វិជ្ឈន្តា។ សមគ្គាតិ ឯកកម្មំ ឯកុទ្ទេសោ សមសិក្ខតាតិ ឯតេសំ ករណេន សមគ្គតាយ សហិតា។ បិយចក្ខូហីតិ មេត្តាចក្ខូហិ។
44. Dutiye bhaṇḍanajātāti bhaṇḍanaṃ vuccati kalahassa pubbabhāgo, taṃ tesaṃ jātanti bhaṇḍanajātā. Tathā ‘‘mayaṃ tumhe daṇḍāpessāma bandhāpessāmā’’tiādivacanappavattiyā sañjātakalahā. Ayaṃ tāva gihīsu nayo. Pabbajitā pana āpattivītikkamavācaṃ vadantā kalahajātā nāma. Vivādāpannāti viruddhavādaṃ āpannā. Mukhasattīhi vitudantāti guṇānaṃ chindanaṭṭhena dubbhāsitā vācā mukhasattiyoti vuccanti, tāhi vitudantā vijjhantā. Samaggāti ekakammaṃ ekuddeso samasikkhatāti etesaṃ karaṇena samaggatāya sahitā. Piyacakkhūhīti mettācakkhūhi.
៤៥. តតិយេ អគ្គវតីតិ ឧត្តមបុគ្គលវតី, អគ្គាយ វា ឧត្តមាយ បដិបត្តិយា សមន្នាគតា។ តតោ វិបរីតា អនគ្គវតី។ ពាហុលិកាតិ ចីវរាទិពាហុល្លាយ បដិបន្នា។ សាសនំ សិថិលំ គណ្ហន្តីតិ សាថលិកា។ ឱក្កមនេ បុព្ពង្គមាតិ ឯត្ថ ឱក្កមនំ វុច្ចតិ អវគមនដ្ឋេន បញ្ច នីវរណានិ, តេន បញ្ចនីវរណបូរណេ បុព្ពង្គមាតិ វុត្តំ ហោតិ។ បវិវេកេតិ ឧបធិវិវេកេ និព្ពានេ។ និក្ខិត្តធុរាតិ តិវិធេបិ វិវេកេ ឱរោបិតធុរា។ ន វីរិយំ អារភន្តីតិ ទុវិធម្បិ វីរិយំ ន ករោន្តិ។ អប្បត្តស្ស បត្តិយាតិ បុព្ពេ អប្បត្តស្ស ឈានវិបស្សនាមគ្គផលវិសេសស្ស បត្តិអត្ថាយ។ ឥតរំ បទទ្វយំ តស្សេវ វេវចនំ។ បច្ឆិមា ជនតាតិ សទ្ធិវិហារិកអន្តេវាសិកជនោ ។ ទិដ្ឋានុគតិំ អាបជ្ជតីតិ អាចរិយុបជ្ឈាយេហិ កតំ អនុករោន្តោ ទិដ្ឋស្ស តេសំ អាចារស្ស អនុគតិំ អាបជ្ជតិ នាម។ សេសំ វុត្តបដិបក្ខនយេន វេទិតព្ពំ។
45. Tatiye aggavatīti uttamapuggalavatī, aggāya vā uttamāya paṭipattiyā samannāgatā. Tato viparītā anaggavatī. Bāhulikāti cīvarādibāhullāya paṭipannā. Sāsanaṃ sithilaṃ gaṇhantīti sāthalikā. Okkamane pubbaṅgamāti ettha okkamanaṃ vuccati avagamanaṭṭhena pañca nīvaraṇāni, tena pañcanīvaraṇapūraṇe pubbaṅgamāti vuttaṃ hoti. Paviveketi upadhiviveke nibbāne. Nikkhittadhurāti tividhepi viveke oropitadhurā. Na vīriyaṃ ārabhantīti duvidhampi vīriyaṃ na karonti. Appattassa pattiyāti pubbe appattassa jhānavipassanāmaggaphalavisesassa pattiatthāya. Itaraṃ padadvayaṃ tasseva vevacanaṃ. Pacchimā janatāti saddhivihārikaantevāsikajano . Diṭṭhānugatiṃ āpajjatīti ācariyupajjhāyehi kataṃ anukaronto diṭṭhassa tesaṃ ācārassa anugatiṃ āpajjati nāma. Sesaṃ vuttapaṭipakkhanayena veditabbaṃ.
៤៦. ចតុត្ថេ អរិយាតិ អរិយសាវកបរិសា។ អនរិយាតិ បុថុជ្ជនបរិសា។ ‘‘ឥទំ ទុក្ខ’’ន្តិ យថាភូតំ នប្បជានន្តីតិ ឋបេត្វា តណ្ហំ តេភូមកា បញ្ចក្ខន្ធា ទុក្ខសច្ចំ នាម, ឯត្តកមេវ ទុក្ខំ, ឥតោ ឧទ្ធំ ទុក្ខំ នត្ថីតិ យថាសភាវតោ នប្បជានន្តិ។ ឯស នយោ សព្ពត្ថ។ សេសបទេសុ បន តស្ស ទុក្ខស្ស សមុដ្ឋាបិកា បុរិមតណ្ហា សមុទយោ នាម, តស្សាយេវ តណ្ហាយ, ទ្វិន្នម្បិ វា តេសំ សច្ចានំ អច្ចន្តក្ខយោ អសមុប្បត្តិ ទុក្ខនិរោធោ នាម, អដ្ឋង្គិកោ អរិយមគ្គោ ទុក្ខនិរោធគាមិនី បដិបទា នាមាតិ ឯវំ ឥមស្មិំ សុត្តេ ចតូហិ សច្ចេហិ ចត្តារោ មគ្គា ច ចត្តារិ ច ផលានិ កថិតានិ។
46. Catutthe ariyāti ariyasāvakaparisā. Anariyāti puthujjanaparisā. ‘‘Idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānantīti ṭhapetvā taṇhaṃ tebhūmakā pañcakkhandhā dukkhasaccaṃ nāma, ettakameva dukkhaṃ, ito uddhaṃ dukkhaṃ natthīti yathāsabhāvato nappajānanti. Esa nayo sabbattha. Sesapadesu pana tassa dukkhassa samuṭṭhāpikā purimataṇhā samudayo nāma, tassāyeva taṇhāya, dvinnampi vā tesaṃ saccānaṃ accantakkhayo asamuppatti dukkhanirodho nāma, aṭṭhaṅgiko ariyamaggo dukkhanirodhagāminī paṭipadā nāmāti evaṃ imasmiṃ sutte catūhi saccehi cattāro maggā ca cattāri ca phalāni kathitāni.
៤៧. បញ្ចមេ បរិសាកសដោតិ កសដបរិសា កចវរបរិសា បលាបបរិសាតិ អត្ថោ។ បរិសាមណ្ឌោតិ បសន្នបរិសា សារបរិសាតិ អត្ថោ។ ឆន្ទាគតិំ គច្ឆន្តីតិ ឆន្ទេន អគតិំ គច្ឆន្តិ, អកត្តព្ពំ ករោន្តីតិ អត្ថោ។ សេសបទេសុបិ ឯសេវ នយោ។ ឥមានិ បន ចត្តារិ អគតិគមនានិ ភណ្ឌភាជនីយេ ច វិនិច្ឆយដ្ឋានេ ច លព្ភន្តិ។ តត្ថ ភណ្ឌភាជនីយេ តាវ អត្តនោ ភារភូតានំ ភិក្ខូនំ អមនាបេ ភណ្ឌកេ បត្តេ តំ បរិវត្តេត្វា មនាបំ ទេន្តោ ឆន្ទាគតិំ គច្ឆតិ នាម។ អត្តនោ បន អភារភូតានំ មនាបេ ភណ្ឌកេ បត្តេ តំ បរិវត្តេត្វា អមនាបំ ទេន្តោ ទោសាគតិំ គច្ឆតិ នាម។ ភណ្ឌកភាជនីយវត្ថុញ្ច ឋិតិកញ្ច អជានន្តោ មោហាគតិំ គច្ឆតិ នាម។ មុខរានំ វា រាជាទិនិស្សិតានំ វា ‘‘ឥមេ មេ អមនាបេ ភណ្ឌកេ ទិន្នេ អនត្ថម្បិ ករេយ្យុ’’ន្តិ ភយេន បរិវត្តេត្វា មនាបំ ទេន្តោ ភយាគតិំ គច្ឆតិ នាម។ យោ បន ឯវំ ន គច្ឆតិ, សព្ពេសំ តុលាភូតោ បមាណភូតោ មជ្ឈត្តោ ហុត្វា យំ យស្ស បាបុណាតិ, តញ្ញេវ តស្ស ទេតិ, អយំ ចតុព្ពិធម្បិ អគតិគមនំ ន គច្ឆតិ នាម។ វិនិច្ឆយដ្ឋានេ បន អត្តនោ ភារភូតស្ស គរុកាបត្តិំ លហុកាបត្តីតិ កត្វា កថេន្តោ ឆន្ទាគតិំ គច្ឆតិ នាម។ ឥតរស្ស លហុកាបត្តិំ គរុកាបត្តីតិ កត្វា កថេន្តោ ទោសាគតិំ គច្ឆតិ នាម។ អាបត្តិវុដ្ឋានំ បន សមុច្ចយក្ខន្ធកញ្ច អជានន្តោ មោហាគតិំ គច្ឆតិ នាម។ មុខរស្ស វា រាជបូជិតស្ស វា ‘‘អយំ មេ គរុកំ កត្វា អាបត្តិំ កថេន្តស្ស អនត្ថម្បិ ករេយ្យា’’តិ គរុកមេវ លហុកាតិ កត្វា កថេន្តោ ភយាគតិំ គច្ឆតិ នាម។ យោ បន សព្ពេសំ យថាភូតមេវ កថេតិ, អយំ ចតុព្ពិធម្បិ អគតិគមនំ ន គច្ឆតិ នាម។
47. Pañcame parisākasaṭoti kasaṭaparisā kacavaraparisā palāpaparisāti attho. Parisāmaṇḍoti pasannaparisā sāraparisāti attho. Chandāgatiṃ gacchantīti chandena agatiṃ gacchanti, akattabbaṃ karontīti attho. Sesapadesupi eseva nayo. Imāni pana cattāri agatigamanāni bhaṇḍabhājanīye ca vinicchayaṭṭhāne ca labbhanti. Tattha bhaṇḍabhājanīye tāva attano bhārabhūtānaṃ bhikkhūnaṃ amanāpe bhaṇḍake patte taṃ parivattetvā manāpaṃ dento chandāgatiṃ gacchati nāma. Attano pana abhārabhūtānaṃ manāpe bhaṇḍake patte taṃ parivattetvā amanāpaṃ dento dosāgatiṃ gacchati nāma. Bhaṇḍakabhājanīyavatthuñca ṭhitikañca ajānanto mohāgatiṃgacchati nāma. Mukharānaṃ vā rājādinissitānaṃ vā ‘‘ime me amanāpe bhaṇḍake dinne anatthampi kareyyu’’nti bhayena parivattetvā manāpaṃ dento bhayāgatiṃ gacchati nāma. Yo pana evaṃ na gacchati, sabbesaṃ tulābhūto pamāṇabhūto majjhatto hutvā yaṃ yassa pāpuṇāti, taññeva tassa deti, ayaṃ catubbidhampi agatigamanaṃ na gacchati nāma. Vinicchayaṭṭhāne pana attano bhārabhūtassa garukāpattiṃ lahukāpattīti katvā kathento chandāgatiṃ gacchati nāma. Itarassa lahukāpattiṃ garukāpattīti katvā kathento dosāgatiṃ gacchati nāma. Āpattivuṭṭhānaṃ pana samuccayakkhandhakañca ajānanto mohāgatiṃ gacchati nāma. Mukharassa vā rājapūjitassa vā ‘‘ayaṃ me garukaṃ katvā āpattiṃ kathentassa anatthampi kareyyā’’ti garukameva lahukāti katvā kathento bhayāgatiṃ gacchati nāma. Yo pana sabbesaṃ yathābhūtameva katheti, ayaṃ catubbidhampi agatigamanaṃ na gacchati nāma.
៤៨. ឆដ្ឋេ ឱក្កាចិតវិនីតាតិ ទុព្ពិនីតា។ នោ បដិបុច្ឆាវិនីតាតិ ន បុច្ឆិត្វា វិនីតា។ គម្ភីរាតិ បាឡិវសេន គម្ភីរា សល្លសុត្តសទិសា។ គម្ភីរត្ថាតិ អត្ថវសេន គម្ភីរា មហាវេទល្លសុត្តសទិសា។ លោកុត្តរាតិ លោកុត្តរអត្ថទីបកា ។ សុញ្ញតាបដិសំយុត្តាតិ សត្តសុញ្ញំ ធម្មមត្តមេវ បកាសកា អសង្ខតសំយុត្តសទិសា។ ន អញ្ញា ចិត្តំ ឧបដ្ឋបេន្តីតិ វិជាននត្ថាយ ចិត្តំ ន ឧបដ្ឋបេន្តិ, និទ្ទាយន្តិ វា អញ្ញវិហិតា វា ហោន្តិ។ ឧគ្គហេតព្ពំ បរិយាបុណិតព្ពន្តិ ឧគ្គហេតព្ពេ ច បរិយាបុណិតព្ពេ ច។ កវិតាតិ កវីហិ កតា។ ឥតរំ តស្សេវ វេវចនំ។ ចិត្តក្ខរាតិ វិចិត្រអក្ខរា។ ឥតរំ តស្សេវ វេវចនំ។ ពាហិរកាតិ សាសនតោ ពហិភូតា។ សាវកភាសិតាតិ តេសំ តេសំ សាវកេហិ ភាសិតា។ សុស្សូសន្តីតិ អក្ខរចិត្តតាយ ចេវ សរសម្បត្តិយា ច អត្តមនា ហុត្វា សុណន្តិ។ ន ចេវ អញ្ញមញ្ញំ បដិបុច្ឆន្តីតិ អញ្ញមញ្ញំ អត្ថំ វា អនុសន្ធិំ វា បុព្ពាបរំ វា ន បុច្ឆន្តិ។ ន ច បដិវិចរន្តីតិ បុច្ឆនត្ថាយ ចារិកំ ន វិចរន្តិ។ ឥទំ កថន្តិ ឥទំ ព្យញ្ជនំ កថំ រោបេតព្ពំ កិន្តិ រោបេតព្ពំ? ឥមស្ស កោ អត្ថោតិ ឥមស្ស ភាសិតស្ស កោ អត្ថោ, កា អនុសន្ធិ, កិំ បុព្ពាបរំ? អវិវដន្តិ បដិច្ឆន្នំ។ ន វិវរន្តីតិ ន ឧគ្ឃាដេន្តិ។ អនុត្តានីកតន្តិ អបាកដំ កតំ។ ន ឧត្តានិំ ករោន្តីតិ បាកដំ ន ករោន្តិ។ កង្ខាឋានិយេសូតិ កង្ខាយ ការណភូតេសុ។ សុក្កបក្ខោ វុត្តវិបល្លាសេន វេទិតព្ពោ។
48. Chaṭṭhe okkācitavinītāti dubbinītā. No paṭipucchāvinītāti na pucchitvā vinītā. Gambhīrāti pāḷivasena gambhīrā sallasuttasadisā. Gambhīratthāti atthavasena gambhīrā mahāvedallasuttasadisā. Lokuttarāti lokuttaraatthadīpakā . Suññatāpaṭisaṃyuttāti sattasuññaṃ dhammamattameva pakāsakā asaṅkhatasaṃyuttasadisā. Na aññā cittaṃ upaṭṭhapentīti vijānanatthāya cittaṃ na upaṭṭhapenti, niddāyanti vā aññavihitā vā honti. Uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbanti uggahetabbe ca pariyāpuṇitabbe ca. Kavitāti kavīhi katā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Cittakkharāti vicitraakkharā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Bāhirakāti sāsanato bahibhūtā. Sāvakabhāsitāti tesaṃ tesaṃ sāvakehi bhāsitā. Sussūsantīti akkharacittatāya ceva sarasampattiyā ca attamanā hutvā suṇanti. Na ceva aññamaññaṃ paṭipucchantīti aññamaññaṃ atthaṃ vā anusandhiṃ vā pubbāparaṃ vā na pucchanti. Na ca paṭivicarantīti pucchanatthāya cārikaṃ na vicaranti. Idaṃ kathanti idaṃ byañjanaṃ kathaṃ ropetabbaṃ kinti ropetabbaṃ? Imassa ko atthoti imassa bhāsitassa ko attho, kā anusandhi, kiṃ pubbāparaṃ? Avivaṭanti paṭicchannaṃ. Na vivarantīti na ugghāṭenti. Anuttānīkatanti apākaṭaṃ kataṃ. Na uttāniṃ karontīti pākaṭaṃ na karonti. Kaṅkhāṭhāniyesūti kaṅkhāya kāraṇabhūtesu. Sukkapakkho vuttavipallāsena veditabbo.
៤៩. សត្តមេ អាមិសគរូតិ ចតុបច្ចយគរុកា លោកុត្តរធម្មំ លាមកតោ គហេត្វា ឋិតបរិសា។ សទ្ធម្មគរូតិ នវ លោកុត្តរធម្មេ គរុកេ កត្វា ចត្តារោ បច្ចយេ លាមកតោ គហេត្វា ឋិតបរិសា។ ឧភតោភាគវិមុត្តោតិ ទ្វីហិ ភាគេហិ វិមុត្តោ។ បញ្ញាវិមុត្តោតិ បញ្ញាយ វិមុត្តោ សុក្ខវិបស្សកខីណាសវោ។ កាយសក្ខីតិ កាយេន ឈានផស្សំ ផុសិត្វា បច្ឆា និរោធំ និព្ពានំ សច្ឆិកត្វា ឋិតោ។ ទិដ្ឋិប្បត្តោតិ ទិដ្ឋន្តំ បត្តោ។ ឥមេ ទ្វេបិ ឆសុ ឋានេសុ លព្ភន្តិ។ សទ្ធាវិមុត្តោតិ សទ្ទហន្តោ វិមុត្តោ។ អយម្បិ ឆសុ ឋានេសុ លព្ភតិ។ ធម្មំ អនុស្សរតីតិ ធម្មានុសារី។ សទ្ធំ អនុស្សរតីតិ សទ្ធានុសារី។ ឥមេ ទ្វេបិ បឋមមគ្គសមង្គិនោ។ កល្យាណធម្មោតិ សុន្ទរធម្មោ។ ទុស្សីលោ បាបធម្មោតិ និស្សីលោ លាមកធម្មោ។ ឥមំ កស្មា គណ្ហន្តិ? សព្ពេសុ ហិ ឯកសទិសេសុ ជាតេសុ សីលវន្តេសុ ពលវគារវំ ន ហោតិ, ឯកច្ចេសុ បន ទុស្សីលេសុ សតិ សីលវន្តានំ ឧបរិ ពលវគារវំ ហោតីតិ មញ្ញន្តា គណ្ហន្តិ។ តេ តេន លាភំ លភន្តីតិ តេ ភិក្ខូ ឯកច្ចានំ វណ្ណំ ឯកច្ចានំ អវណ្ណំ កថេត្វា ចត្តារោ បច្ចយេ លភន្តិ។ គថិតាតិ តណ្ហាយ គន្ថិតា។ មុច្ឆិតាតិ តណ្ហាវសេនេវ មុច្ឆិតា។ អជ្ឈោបន្នាតិ អជ្ឈោសាយ គិលិត្វា បរិនិដ្ឋបេត្វា ឋិតា។ អនាទីនវទស្សាវិនោតិ អបច្ចវេក្ខិតបរិភោគេ អាទីនវំ អបស្សន្តា។ អនិស្សរណបញ្ញាតិ ចតូសុ បច្ចយេសុ ឆន្ទរាគអបកឌ្ឍនាយ និស្សរណបញ្ញាយ វិរហិតា ឥទមត្ថំ ឯតន្តិ អជានន្តា។ បរិភុញ្ជន្តីតិ សច្ឆន្ទរាគា ហុត្វា បរិភុញ្ជន្តិ។
49. Sattame āmisagarūti catupaccayagarukā lokuttaradhammaṃ lāmakato gahetvā ṭhitaparisā. Saddhammagarūti nava lokuttaradhamme garuke katvā cattāro paccaye lāmakato gahetvā ṭhitaparisā. Ubhatobhāgavimuttoti dvīhi bhāgehi vimutto. Paññāvimuttoti paññāya vimutto sukkhavipassakakhīṇāsavo. Kāyasakkhīti kāyena jhānaphassaṃ phusitvā pacchā nirodhaṃ nibbānaṃ sacchikatvā ṭhito. Diṭṭhippattoti diṭṭhantaṃ patto. Ime dvepi chasu ṭhānesu labbhanti. Saddhāvimuttoti saddahanto vimutto. Ayampi chasu ṭhānesu labbhati. Dhammaṃ anussaratīti dhammānusārī. Saddhaṃ anussaratīti saddhānusārī. Ime dvepi paṭhamamaggasamaṅgino. Kalyāṇadhammoti sundaradhammo. Dussīlo pāpadhammoti nissīlo lāmakadhammo. Imaṃ kasmā gaṇhanti? Sabbesu hi ekasadisesu jātesu sīlavantesu balavagāravaṃ na hoti, ekaccesu pana dussīlesu sati sīlavantānaṃ upari balavagāravaṃ hotīti maññantā gaṇhanti. Te tena lābhaṃ labhantīti te bhikkhū ekaccānaṃ vaṇṇaṃ ekaccānaṃ avaṇṇaṃ kathetvā cattāro paccaye labhanti. Gathitāti taṇhāya ganthitā. Mucchitāti taṇhāvaseneva mucchitā. Ajjhopannāti ajjhosāya gilitvā pariniṭṭhapetvā ṭhitā. Anādīnavadassāvinoti apaccavekkhitaparibhoge ādīnavaṃ apassantā. Anissaraṇapaññāti catūsu paccayesu chandarāgaapakaḍḍhanāya nissaraṇapaññāya virahitā idamatthaṃ etanti ajānantā. Paribhuñjantīti sacchandarāgā hutvā paribhuñjanti.
សុក្កបក្ខេ ឧភតោភាគវិមុត្តោតិអាទីសុ អយំ សត្តន្នម្បិ អរិយបុគ្គលានំ សង្ខេបបកាសនា – ឯកោ ភិក្ខុ បញ្ញាធុរេន អភិនិវិដ្ឋោ អដ្ឋ សមាបត្តិយោ និព្ពត្តេត្វា សោតាបត្តិមគ្គំ បាបុណាតិ។ សោ តស្មិំ ខណេ ធម្មានុសារី នាម ហោតិ, សោតាបត្តិផលាទីសុ ឆសុ ឋានេសុ កាយសក្ខិ នាម, អរហត្តផលក្ខណេ ឧភតោភាគវិមុត្តោ នាម។ សមាបត្តីហិ វិក្ខម្ភនវិមុត្តិយា មគ្គេន សមុច្ឆេទវិមុត្តិយាតិ ទ្វិក្ខត្តុំ វា ទ្វីហិ វា ភាគេហិ វិមុត្តោតិ អត្ថោ។ អបរោ បញ្ញាធុរេន អភិនិវិដ្ឋោ សមាបត្តិយោ និព្ពត្តេតុំ អសក្កោន្តោ សុក្ខវិបស្សកោវ ហុត្វា សោតាបត្តិមគ្គំ បាបុណាតិ។ សោ តស្មិំ ខណេ ធម្មានុសារី នាម ហោតិ, សោតាបត្តិផលាទីសុ ឆសុ ឋានេសុ ទិដ្ឋិប្បត្តោ នាម, អរហត្តផលក្ខណេ បញ្ញាវិមុត្តោ នាម។ អបរោ សទ្ធាធុរេន អភិនិវិដ្ឋោ អដ្ឋ សមាបត្តិយោ និព្ពត្តេត្វា សោតាបត្តិមគ្គំ បាបុណាតិ។ សោ តស្មិំ ខណេ សទ្ធានុសារី នាម ហោតិ, សោតាបត្តិផលាទីសុ ឆសុ ឋានេសុ កាយសក្ខិ នាម, អរហត្តផលក្ខណេ ឧភតោភាគវិមុត្តោ នាម។ អបរោ សទ្ធាធុរេន អភិនិវិដ្ឋោ សមាបត្តិយោ និព្ពត្តេតុំ អសក្កោន្តោ សុក្ខវិបស្សកោវ ហុត្វា សោតាបត្តិមគ្គំ បាបុណាតិ។ សោ តស្មិំ ខណេ សទ្ធានុសារី នាម ហោតិ, សោតាបត្តិផលាទីសុ ឆសុ ឋានេសុ សទ្ធាវិមុត្តោ នាម, អរហត្តផលក្ខណេ បញ្ញាវិមុត្តោ នាម។
Sukkapakkhe ubhatobhāgavimuttotiādīsu ayaṃ sattannampi ariyapuggalānaṃ saṅkhepapakāsanā – eko bhikkhu paññādhurena abhiniviṭṭho aṭṭha samāpattiyo nibbattetvā sotāpattimaggaṃ pāpuṇāti. So tasmiṃ khaṇe dhammānusārī nāma hoti, sotāpattiphalādīsu chasu ṭhānesu kāyasakkhi nāma, arahattaphalakkhaṇe ubhatobhāgavimutto nāma. Samāpattīhi vikkhambhanavimuttiyā maggena samucchedavimuttiyāti dvikkhattuṃ vā dvīhi vā bhāgehi vimuttoti attho. Aparo paññādhurena abhiniviṭṭho samāpattiyo nibbattetuṃ asakkonto sukkhavipassakova hutvā sotāpattimaggaṃ pāpuṇāti. So tasmiṃ khaṇe dhammānusārī nāma hoti, sotāpattiphalādīsu chasu ṭhānesu diṭṭhippatto nāma, arahattaphalakkhaṇe paññāvimutto nāma. Aparo saddhādhurena abhiniviṭṭho aṭṭha samāpattiyo nibbattetvā sotāpattimaggaṃ pāpuṇāti. So tasmiṃ khaṇe saddhānusārī nāma hoti, sotāpattiphalādīsu chasu ṭhānesu kāyasakkhi nāma, arahattaphalakkhaṇe ubhatobhāgavimutto nāma. Aparo saddhādhurena abhiniviṭṭho samāpattiyo nibbattetuṃ asakkonto sukkhavipassakova hutvā sotāpattimaggaṃ pāpuṇāti. So tasmiṃ khaṇe saddhānusārī nāma hoti, sotāpattiphalādīsu chasu ṭhānesu saddhāvimutto nāma, arahattaphalakkhaṇe paññāvimutto nāma.
៥០. អដ្ឋមេ វិសមាតិ សបក្ខលនដ្ឋេន វិសមា។ សមាតិ និបក្ខលនដ្ឋេន សមា។ អធម្មកម្មានីតិ ឧទ្ធម្មានិ កម្មានិ។ អវិនយកម្មានីតិ ឧព្ពិនយានិ កម្មានិ។
50. Aṭṭhame visamāti sapakkhalanaṭṭhena visamā. Samāti nipakkhalanaṭṭhena samā. Adhammakammānīti uddhammāni kammāni. Avinayakammānīti ubbinayāni kammāni.
៥១. នវមេ អធម្មិកាតិ និទ្ធម្មា។ ធម្មិកាតិ ធម្មយុត្តា។
51. Navame adhammikāti niddhammā. Dhammikāti dhammayuttā.
៥២. ទសមេ អធិករណន្តិ វិវាទាធិករណាទិចតុព្ពិធំ អធិករណំ។ អាទិយន្តីតិ គណ្ហន្តិ។ សញ្ញាបេន្តីតិ ជានាបេន្តិ។ ន ច សញ្ញត្តិំ ឧបគច្ឆន្តីតិ សញ្ញាបនត្ថំ ន សន្និបតន្តិ។ ន ច និជ្ឈាបេន្តីតិ ន បេក្ខាបេន្តិ។ ន ច និជ្ឈត្តិំ ឧបគច្ឆន្តីតិ អញ្ញមញ្ញំ និជ្ឈាបនត្ថាយ ន សន្និបតន្តិ។ អសញ្ញត្តិពលាតិ អសញ្ញត្តិយេវ ពលំ ឯតេសន្តិ អសញ្ញត្តិពលា ។ អប្បដិនិស្សគ្គមន្តិនោតិ យេសំ ហិ ឯវំ ហោតិ – ‘‘សចេ អម្ហេហិ គហិតំ អធិករណំ ធម្មិកំ ភវិស្សតិ, គណ្ហិស្សាម។ សចេ អធម្មិកំ, វិស្សជ្ជេស្សាមា’’តិ, តេ បដិនិស្សគ្គមន្តិនោ នាម ហោន្តិ។ ឥមេ បន ន តថា មន្តេន្តីតិ អប្បដិនិស្សគ្គមន្តិនោ។ ថាមសា បរាមាសា អភិនិវិស្សាតិ ទិដ្ឋិថាមេន ច ទិដ្ឋិបរាមាសេន ច អភិនិវិសិត្វា។ ឥទមេវ សច្ចន្តិ ឥទំ អម្ហាកំ វចនមេវ សច្ចំ។ មោឃមញ្ញន្តិ អវសេសានំ វចនំ មោឃំ តុច្ឆំ។ សុក្កបក្ខោ ឧត្តានត្ថោយេវាតិ។
52. Dasame adhikaraṇanti vivādādhikaraṇādicatubbidhaṃ adhikaraṇaṃ. Ādiyantīti gaṇhanti. Saññāpentīti jānāpenti. Na ca saññattiṃ upagacchantīti saññāpanatthaṃ na sannipatanti. Na ca nijjhāpentīti na pekkhāpenti. Na ca nijjhattiṃ upagacchantīti aññamaññaṃ nijjhāpanatthāya na sannipatanti. Asaññattibalāti asaññattiyeva balaṃ etesanti asaññattibalā . Appaṭinissaggamantinoti yesaṃ hi evaṃ hoti – ‘‘sace amhehi gahitaṃ adhikaraṇaṃ dhammikaṃ bhavissati, gaṇhissāma. Sace adhammikaṃ, vissajjessāmā’’ti, te paṭinissaggamantino nāma honti. Ime pana na tathā mantentīti appaṭinissaggamantino. Thāmasā parāmāsā abhinivissāti diṭṭhithāmena ca diṭṭhiparāmāsena ca abhinivisitvā. Idameva saccanti idaṃ amhākaṃ vacanameva saccaṃ. Moghamaññanti avasesānaṃ vacanaṃ moghaṃ tucchaṃ. Sukkapakkho uttānatthoyevāti.
បរិសវគ្គោ បញ្ចមោ។
Parisavaggo pañcamo.
បឋមបណ្ណាសកំ និដ្ឋិតំ។
Paṭhamapaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៥. បរិសវគ្គោ • 5. Parisavaggo
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៥. បរិសវគ្គវណ្ណនា • 5. Parisavaggavaṇṇanā
