Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ൫. പരിസവഗ്ഗവണ്ണനാ

    5. Parisavaggavaṇṇanā

    ൪൩. പഞ്ചമസ്സ പഠമേ ഉദ്ധച്ചേന സമന്നാഗതാതി അകപ്പിയേ കപ്പിയസഞ്ഞിതായ, കപ്പിയേ അകപ്പിയസഞ്ഞിതായ, അവജ്ജേ വജ്ജസഞ്ഞിതായ, വജ്ജേ അവജ്ജസഞ്ഞിതായ ഉദ്ധച്ചപ്പകതികാ. യേ ഹി വിനയേ അപകതഞ്ഞുനോ സംകിലേസവോദാനിയേസു ധമ്മേസു ന കുസലാ സകിഞ്ചനകാരിനോ വിപ്പടിസാരബഹുലാ, തേസം അനുപ്പന്നഞ്ച ഉദ്ധച്ചം ഉപ്പജ്ജതി, ഉപ്പന്നഞ്ച ഭിയ്യോഭാവം വേപുല്ലം ആപജ്ജതി. സാരാഭാവേന തുച്ഛത്താ നളോ വിയാതി നളോ, മാനോതി ആഹ ‘‘ഉന്നളാതി ഉഗ്ഗതനളാ’’തി. തേനാഹ ‘‘ഉട്ഠിതതുച്ഛമാനാ’’തി. മാനോ ഹി സേയ്യസ്സ സേയ്യോതി സദിസോതി ച പവത്തിയാ വിസേസതോ തുച്ഛോ. ചാപല്ലേനാതി ചപലഭാവേന, തണ്ഹാലോലുപ്പേനാതി അത്ഥോ. മുഖഖരാതി മുഖേന ഫരുസാ, ഫരുസവാദിനോതി അത്ഥോ.

    43. Pañcamassa paṭhame uddhaccena samannāgatāti akappiye kappiyasaññitāya, kappiye akappiyasaññitāya, avajje vajjasaññitāya, vajje avajjasaññitāya uddhaccappakatikā. Ye hi vinaye apakataññuno saṃkilesavodāniyesu dhammesu na kusalā sakiñcanakārino vippaṭisārabahulā, tesaṃ anuppannañca uddhaccaṃ uppajjati, uppannañca bhiyyobhāvaṃ vepullaṃ āpajjati. Sārābhāvena tucchattā naḷo viyāti naḷo, mānoti āha ‘‘unnaḷāti uggatanaḷā’’ti. Tenāha ‘‘uṭṭhitatucchamānā’’ti. Māno hi seyyassa seyyoti sadisoti ca pavattiyā visesato tuccho. Cāpallenāti capalabhāvena, taṇhāloluppenāti attho. Mukhakharāti mukhena pharusā, pharusavādinoti attho.

    വികിണ്ണവാചാതി വിസ്സടവചനാ സമ്ഫപ്പലാപിതായ അപരിയന്തവചനാ. തേനാഹ ‘‘അസംയതവചനാ’’തിആദി. വിസ്സട്ഠസതിനോതി സതിവിരഹിതാ. പച്ചയവേകല്ലേന വിജ്ജമാനായപി സതിയാ സതികിച്ചം കാതും അസമത്ഥതായ ഏവം വുത്താ. ന സമ്പജാനന്തീതി അസമ്പജാനാ, തംയോഗനിവത്തിയം ചായം അകാരോ ‘‘അഹേതുകാ ധമ്മാ (ധ॰ സ॰ ദുകമാതികാ ൨), അഭിക്ഖുകോ ആവാസോ’’തിആദീസു (ചൂളവ॰ ൭൬) വിയാതി ആഹ ‘‘നിപ്പഞ്ഞാ’’തി, പഞ്ഞാരഹിതാതി അത്ഥോ. പാളിയം വിബ്ഭന്തചിത്താതി ഉബ്ഭന്തചിത്താ. സമാധിവിരഹേന ലദ്ധോകാസേന ഉദ്ധച്ചേന തേസം സമാധിവിരഹാനം ചിത്തം നാനാരമ്മണേസു പരിബ്ഭമതി വനമക്കടോ വിയ വനസാഖാസു. പാകതിന്ദ്രിയാതി സംവരാഭാവേന ഗിഹികാലേ വിയ വിവടഇന്ദ്രിയാ. തേനാഹ ‘‘പകതിയാ ഠിതേഹീ’’തിആദി. വിവടേഹീതി അസംവുതേഹി.

    Vikiṇṇavācāti vissaṭavacanā samphappalāpitāya apariyantavacanā. Tenāha ‘‘asaṃyatavacanā’’tiādi. Vissaṭṭhasatinoti sativirahitā. Paccayavekallena vijjamānāyapi satiyā satikiccaṃ kātuṃ asamatthatāya evaṃ vuttā. Na sampajānantīti asampajānā, taṃyoganivattiyaṃ cāyaṃ akāro ‘‘ahetukā dhammā (dha. sa. dukamātikā 2), abhikkhuko āvāso’’tiādīsu (cūḷava. 76) viyāti āha ‘‘nippaññā’’ti, paññārahitāti attho. Pāḷiyaṃ vibbhantacittāti ubbhantacittā. Samādhivirahena laddhokāsena uddhaccena tesaṃ samādhivirahānaṃ cittaṃ nānārammaṇesu paribbhamati vanamakkaṭo viya vanasākhāsu. Pākatindriyāti saṃvarābhāvena gihikāle viya vivaṭaindriyā. Tenāha ‘‘pakatiyā ṭhitehī’’tiādi. Vivaṭehīti asaṃvutehi.

    ൪൪. ദുതിയേ ഭണ്ഡനം വുച്ചതി കലഹസ്സ പുബ്ബഭാഗോതി കലഹസ്സ ഹേതുഭൂതാ പരിഭാസാ തംസദിസീ ച അനിട്ഠകിരിയാ ഭണ്ഡനം നാമ. കലഹജാതാതി ഹത്ഥപരാമാസാദിവസേന മത്ഥകപ്പത്തോ കലഹോ ജാതോ ഏതേസന്തി കലഹജാതാതി ഏവമേത്ഥ അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ. വിരുദ്ധവാദന്തി ‘‘അയം ധമ്മോ, നായം ധമ്മോ’’തിആദിനാ വിരുദ്ധവാദഭൂതം വിവാദം. മുഖസന്നിസ്സിതതായ വാചാ ഇധ ‘‘മുഖ’’ന്തി അധിപ്പേതാതി ആഹ ‘‘ദുബ്ഭാസിതാ വാചാ മുഖസത്തിയോതി വുച്ചന്തീ’’തി. ചതുബ്ബിധമ്പി സങ്ഘകമ്മം സീമാപരിച്ഛിന്നേഹി പകതത്തേഹി ഭിക്ഖൂഹി ഏകതോ കത്തബ്ബത്താ ഏകകമ്മം നാമ. പഞ്ചവിധോപി പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ ഏകതോ ഉദ്ദിസിതബ്ബത്താ ഏകുദ്ദേസോ നാമ. പഞ്ഞത്തം പന സിക്ഖാപദം സബ്ബേഹിപി ലജ്ജീപുഗ്ഗലേഹി സമം സിക്ഖിതബ്ബഭാവതോ സമസിക്ഖതാ നാമ . പാളിയം ഖീരോദകീഭൂതാതി യഥാ ഖീരഞ്ച ഉദകഞ്ച അഞ്ഞമഞ്ഞം സംസന്ദതി, വിസും ന ഹോതി, ഏകത്തം വിയ ഉപേതി. സതിപി ഹി ഉഭയേസം കലാപാനം പരമത്ഥതോ ഭേദേ പചുരജനേഹി പന ദുവിഞ്ഞേയ്യനാനത്തം ഖീരോദകം സമോദിതം അച്ചന്തമേവ സംസട്ഠം വിയ ഹുത്വാ തിട്ഠതി, ഏവം സാമഗ്ഗിവസേന ഏകത്തൂപഗതചിത്തുപ്പാദാ വിയാതി ഖീരോദകീഭൂതാതി ഏവമേത്ഥ അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ. മേത്താചക്ഖൂഹീതി മേത്താചിത്തം പച്ചുപട്ഠപേത്വാ ഓലോകനചക്ഖൂഹി. താനി ഹി പിയഭാവദീപനതോ ‘‘പിയചക്ഖൂനീ’’തി വുച്ചന്തി.

    44. Dutiye bhaṇḍanaṃ vuccati kalahassa pubbabhāgoti kalahassa hetubhūtā paribhāsā taṃsadisī ca aniṭṭhakiriyā bhaṇḍanaṃ nāma. Kalahajātāti hatthaparāmāsādivasena matthakappatto kalaho jāto etesanti kalahajātāti evamettha attho daṭṭhabbo. Viruddhavādanti ‘‘ayaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo’’tiādinā viruddhavādabhūtaṃ vivādaṃ. Mukhasannissitatāya vācā idha ‘‘mukha’’nti adhippetāti āha ‘‘dubbhāsitā vācā mukhasattiyoti vuccantī’’ti. Catubbidhampi saṅghakammaṃ sīmāparicchinnehi pakatattehi bhikkhūhi ekato kattabbattā ekakammaṃ nāma. Pañcavidhopi pātimokkhuddeso ekato uddisitabbattā ekuddeso nāma. Paññattaṃ pana sikkhāpadaṃ sabbehipi lajjīpuggalehi samaṃ sikkhitabbabhāvato samasikkhatā nāma . Pāḷiyaṃ khīrodakībhūtāti yathā khīrañca udakañca aññamaññaṃ saṃsandati, visuṃ na hoti, ekattaṃ viya upeti. Satipi hi ubhayesaṃ kalāpānaṃ paramatthato bhede pacurajanehi pana duviññeyyanānattaṃ khīrodakaṃ samoditaṃ accantameva saṃsaṭṭhaṃ viya hutvā tiṭṭhati, evaṃ sāmaggivasena ekattūpagatacittuppādā viyāti khīrodakībhūtāti evamettha attho daṭṭhabbo. Mettācakkhūhīti mettācittaṃ paccupaṭṭhapetvā olokanacakkhūhi. Tāni hi piyabhāvadīpanato ‘‘piyacakkhūnī’’ti vuccanti.

    ൪൫. തതിയേ അഗ്ഗവതീതി ഏത്ഥ അഗ്ഗ-സദ്ദോ ഉത്തമപരിയായോ, തേന വിസിട്ഠസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ, വിസിട്ഠായ വാ പടിപത്തിയാ ഗഹണം ഇധാധിപ്പേതന്തി ആഹ ‘‘അഗ്ഗവതീതി ഉത്തമപുഗ്ഗലവതീ’’തിആദി. അവിഗതതണ്ഹതായ തം തം പരിക്ഖാരജാതം ബഹും ലന്തി ആദിയന്തീതി ബഹുലാ, ബഹുലാ ഏവ ബാഹുലികാ യഥാ ‘‘വേനയികോ’’തി (അ॰ നി॰ ൮.൧൧; പാരാ॰ ൮; മ॰ നി॰ ൧.൨൪൬). തേ പന യസ്മാ പച്ചയബഹുഭാവായ യുത്തപ്പയുത്താ നാമ ഹോന്തി, തസ്മാ ആഹ ‘‘ചീവരാദിബാഹുല്ലായ പടിപന്നാ’’തി. സിക്ഖായ ആദരഗാരവാഭാവതോ സിഥിലം അദള്ഹം ഗണ്ഹന്തീതി സാഥലികാതി വുത്തം. സിഥിലന്തി ച ഭാവനപുംസകനിദ്ദേസോ, സിഥിലസദ്ദേന വാ സമാനത്ഥസ്സ സാഥലസദ്ദസ്സ വസേന സാഥലികാതി പദസിദ്ധി വേദിതബ്ബാ. അവഗമനട്ഠേനാതി അധോഗമനട്ഠേന, ഓരമ്ഭാഗിയഭാവേനാതി അത്ഥോ. ഉപധിവിവേകേതി സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗതായ ഉപധിവിവിത്തേ. ഓരോപിതധുരാതി ഉജ്ഝിതുസ്സാഹാ. ദുവിധമ്പി വീരിയന്തി കായികം ചേതസികഞ്ച വീരിയം.

    45. Tatiye aggavatīti ettha agga-saddo uttamapariyāyo, tena visiṭṭhassa puggalassa, visiṭṭhāya vā paṭipattiyā gahaṇaṃ idhādhippetanti āha ‘‘aggavatīti uttamapuggalavatī’’tiādi. Avigatataṇhatāya taṃ taṃ parikkhārajātaṃ bahuṃ lanti ādiyantīti bahulā, bahulā eva bāhulikā yathā ‘‘venayiko’’ti (a. ni. 8.11; pārā. 8; ma. ni. 1.246). Te pana yasmā paccayabahubhāvāya yuttappayuttā nāma honti, tasmā āha ‘‘cīvarādibāhullāya paṭipannā’’ti. Sikkhāya ādaragāravābhāvato sithilaṃ adaḷhaṃ gaṇhantīti sāthalikāti vuttaṃ. Sithilanti ca bhāvanapuṃsakaniddeso, sithilasaddena vā samānatthassa sāthalasaddassa vasena sāthalikāti padasiddhi veditabbā. Avagamanaṭṭhenāti adhogamanaṭṭhena, orambhāgiyabhāvenāti attho. Upadhiviveketi sabbūpadhipaṭinissaggatāya upadhivivitte. Oropitadhurāti ujjhitussāhā. Duvidhampi vīriyanti kāyikaṃ cetasikañca vīriyaṃ.

    ൪൬. ചതുത്ഥേ ഇദം ദുക്ഖന്തി ദുക്ഖസ്സ അരിയസച്ചസ്സ പച്ചക്ഖതോ അഗ്ഗഹിതഭാവദസ്സനത്ഥം വുത്തം. ഏത്തകമേവ ദുക്ഖന്തി തസ്സ പരിച്ഛിജ്ജ അഗ്ഗഹിതഭാവദസ്സനത്ഥം. ഇതോ ഉദ്ധം ദുക്ഖം നത്ഥീതി അനവസേസേത്വാ അഗ്ഗഹിതഭാവദസ്സനത്ഥം. യഥാസഭാവതോ നപ്പജാനന്തീതി സരസലക്ഖണപ്പടിവേധേന അസമ്മോഹതോ നപ്പടിവിജ്ഝന്തി. അസമ്മോഹപടിവേധോ ച യഥാ തസ്മിം ഞാണേ പവത്തേ പച്ചാ ദുക്ഖസ്സ രൂപാദിപരിച്ഛേദേ സമ്മോഹോ ന ഹോതി, തഥാ പവത്തി. അച്ചന്തക്ഖയോതി അച്ചന്തക്ഖയനിമിത്തം നിബ്ബാനം. അസമുപ്പത്തീതി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ. യം നിബ്ബാനം മഗ്ഗസ്സ ആരമ്മണപച്ചയട്ഠേന കാരണഭൂതം ആഗമ്മ തദുഭയമ്പി നിരുജ്ഝതി, തം തേസം അസമുപ്പത്തി നിബ്ബാനം ദുക്ഖനിരോധോതി വുച്ചതി.

    46. Catutthe idaṃ dukkhanti dukkhassa ariyasaccassa paccakkhato aggahitabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Ettakameva dukkhanti tassa paricchijja aggahitabhāvadassanatthaṃ. Ito uddhaṃ dukkhaṃ natthīti anavasesetvā aggahitabhāvadassanatthaṃ. Yathāsabhāvato nappajānantīti sarasalakkhaṇappaṭivedhena asammohato nappaṭivijjhanti. Asammohapaṭivedho ca yathā tasmiṃ ñāṇe pavatte paccā dukkhassa rūpādiparicchede sammoho na hoti, tathā pavatti. Accantakkhayoti accantakkhayanimittaṃ nibbānaṃ. Asamuppattīti etthāpi eseva nayo. Yaṃ nibbānaṃ maggassa ārammaṇapaccayaṭṭhena kāraṇabhūtaṃ āgamma tadubhayampi nirujjhati, taṃ tesaṃ asamuppatti nibbānaṃ dukkhanirodhoti vuccati.

    ൪൭. പഞ്ചമേ വിസേസനസ്സ പരനിപാതേന ‘‘പരിസാകസടോ’’തി വുത്തന്തി ആഹ ‘‘കസടപരിസാ’’തിആദി. ‘‘കസടപരിസാ’’തി ഹി വത്തബ്ബേ ‘‘പരിസാകസടോ’’തി വുത്തം. പരിസാമണ്ഡോതി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ. സേസമേത്ഥ ഉത്താനമേവ.

    47. Pañcame visesanassa paranipātena ‘‘parisākasaṭo’’ti vuttanti āha ‘‘kasaṭaparisā’’tiādi. ‘‘Kasaṭaparisā’’ti hi vattabbe ‘‘parisākasaṭo’’ti vuttaṃ. Parisāmaṇḍoti etthāpi eseva nayo. Sesamettha uttānameva.

    ൪൮. ഛട്ഠേ ഗമ്ഭീരാതി അഗാധാ ദുക്ഖോഗാള്ഹാ. പാളിവസേനാതി ഇമിനാ യോ ധമ്മപടിസമ്ഭിദായ വിസയോ ഗമ്ഭീരഭാവോ, തമാഹ. ധമ്മപ്പടിവേധസ്സ ഹി ദുക്കരഭാവതോ ധമ്മസ്സ പാളിയാ ദുക്ഖോഗാള്ഹതായ ഗമ്ഭീരഭാവോ. ‘‘പാളിവസേന ഗമ്ഭീരാ’’തി വത്വാ ‘‘സല്ലസുത്തസദിസാ’’തി വുത്തം തസ്സ ‘‘അനിമിത്തമനഞ്ഞാത’’ന്തിആദിനാ (സു॰ നി॰ ൫൭൯) പാളിവസേന ഗമ്ഭീരതായ ലബ്ഭനതോ. തഥാ ഹി തത്ഥ താ ഗാഥാ ദുവിഞ്ഞേയ്യരൂപാ തിട്ഠന്തി. ദുവിഞ്ഞേയ്യഞ്ഹി ഞാണേന ദുക്ഖോഗാള്ഹന്തി കത്വാ ‘‘ഗമ്ഭീര’’ന്തി വുച്ചതി. പുബ്ബാപരമ്പേത്ഥ കാസഞ്ചി ഗാഥാനം ദുവിഞ്ഞേയ്യതായ ദുക്ഖോഗാള്ഹമേവ, തസ്മാ തം ‘‘പാളിവസേന ഗമ്ഭീരാ’’തി വുത്തം. ഇമിനാവ നയേന ‘‘അത്ഥവസേന ഗമ്ഭീരാ’’തി ഏത്ഥാപി അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. മഹാവേദല്ലസുത്തസ്സ (മ॰ നി॰ ൧.൪൪൯ ആദയോ) അത്ഥവസേന ഗമ്ഭീരതാ സുവിഞ്ഞേയ്യാവ. ലോകം ഉത്തരതീതി ലോകുത്തരോ, നവവിധോ അപ്പമാണധമ്മോ. സോ അത്ഥഭൂതോ ഏതേസം അത്ഥീതി ലോകുത്തരാ. തേനാഹ ‘‘ലോകുത്തരഅത്ഥദീപകാ’’തി.

    48. Chaṭṭhe gambhīrāti agādhā dukkhogāḷhā. Pāḷivasenāti iminā yo dhammapaṭisambhidāya visayo gambhīrabhāvo, tamāha. Dhammappaṭivedhassa hi dukkarabhāvato dhammassa pāḷiyā dukkhogāḷhatāya gambhīrabhāvo. ‘‘Pāḷivasena gambhīrā’’ti vatvā ‘‘sallasuttasadisā’’ti vuttaṃ tassa ‘‘animittamanaññāta’’ntiādinā (su. ni. 579) pāḷivasena gambhīratāya labbhanato. Tathā hi tattha tā gāthā duviññeyyarūpā tiṭṭhanti. Duviññeyyañhi ñāṇena dukkhogāḷhanti katvā ‘‘gambhīra’’nti vuccati. Pubbāparampettha kāsañci gāthānaṃ duviññeyyatāya dukkhogāḷhameva, tasmā taṃ ‘‘pāḷivasena gambhīrā’’ti vuttaṃ. Imināva nayena ‘‘atthavasena gambhīrā’’ti etthāpi attho veditabbo. Mahāvedallasuttassa (ma. ni. 1.449 ādayo) atthavasena gambhīratā suviññeyyāva. Lokaṃ uttaratīti lokuttaro, navavidho appamāṇadhammo. So atthabhūto etesaṃ atthīti lokuttarā. Tenāha ‘‘lokuttaraatthadīpakā’’ti.

    സത്തസുഞ്ഞം ധമ്മമത്തമേവാതി സത്തേന അത്തനാ സുഞ്ഞം കേവലം ധമ്മമത്തമേവ. ഉഗ്ഗഹേതബ്ബം പരിയാപുണിതബ്ബന്തി ലിങ്ഗവചനവിപല്ലാസേന വുത്തന്തി ആഹ ‘‘ഉഗ്ഗഹേതബ്ബേ ച പരിയാപുണിതബ്ബേ ചാ’’തി. കവിനോ കമ്മം കവിതാ. യം പനസ്സ കമ്മം, തം തേന കതന്തി വുച്ചതീതി ആഹ ‘‘കവിതാതി കവീഹി കതാ’’തി. ഇതരന്തി കാവേയ്യാതി പദം, കാബ്യന്തി വുത്തം ഹോതി. കാബ്യന്തി ച കവിനാ വുത്തന്തി അത്ഥോ. തേനാഹ ‘‘തസ്സേവ വേവചന’’ന്തി. വിചിത്രഅക്ഖരാതി വിചിത്താകാരക്ഖരാ വിഞ്ഞാപനീയാ. സാസനതോ ബഹിഭൂതാതി ന സാസനാവചരാ. തേസം സാവകേഹീതി ബുദ്ധാനം സാവകാതി അപഞ്ഞാതാനം യേസം കേസഞ്ചി സാവകേഹി. ന ചേവ അഞ്ഞമഞ്ഞം പടിപുച്ഛന്തീതി യേ വാചേന്തി, യേ ച സുണന്തി, തേ അഞ്ഞമഞ്ഞം അത്ഥാദിം നപ്പടിപുച്ഛന്തി, കേവലം വാചനസവനമത്തേനേവ പരിതുട്ഠാ ഹോന്തി. ചാരികം ന വിചരന്തീതി അസുകസ്മിം ഠാനേ അത്ഥാദിം ജാനന്താ അത്ഥീതി പുച്ഛനത്ഥായ ചാരികം ന ഗച്ഛന്തി താദിസസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ അഭാവതോ തസ്സ ച പുബ്ബാപരവിരോധതോ. കഥം രോപേതബ്ബന്തി കേന പകാരേന നിക്ഖിപിതബ്ബം. അത്ഥോ നാമ സഭാവതോ അനുസന്ധിതോ സമ്ബന്ധതോ പുബ്ബാപരതോ ആദിപരിയോസാനതോ ച ഞാതോ സമ്മാഞാതോ ഹോതീതി ആഹ ‘‘കോ അത്ഥോ’’തിആദി. അനുത്താനീകതന്തി അക്ഖരസന്നിവേസാദിനാ അനുത്താനീകതം. കങ്ഖായാതി സംസയസ്സ.

    Sattasuññaṃ dhammamattamevāti sattena attanā suññaṃ kevalaṃ dhammamattameva. Uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbanti liṅgavacanavipallāsena vuttanti āha ‘‘uggahetabbe ca pariyāpuṇitabbe cā’’ti. Kavino kammaṃ kavitā. Yaṃ panassa kammaṃ, taṃ tena katanti vuccatīti āha ‘‘kavitāti kavīhi katā’’ti. Itaranti kāveyyāti padaṃ, kābyanti vuttaṃ hoti. Kābyanti ca kavinā vuttanti attho. Tenāha ‘‘tasseva vevacana’’nti. Vicitraakkharāti vicittākārakkharā viññāpanīyā. Sāsanato bahibhūtāti na sāsanāvacarā. Tesaṃ sāvakehīti buddhānaṃ sāvakāti apaññātānaṃ yesaṃ kesañci sāvakehi. Na ceva aññamaññaṃ paṭipucchantīti ye vācenti, ye ca suṇanti, te aññamaññaṃ atthādiṃ nappaṭipucchanti, kevalaṃ vācanasavanamatteneva parituṭṭhā honti. Cārikaṃ na vicarantīti asukasmiṃ ṭhāne atthādiṃ jānantā atthīti pucchanatthāya cārikaṃ na gacchanti tādisassa puggalassa abhāvato tassa ca pubbāparavirodhato. Kathaṃ ropetabbanti kena pakārena nikkhipitabbaṃ. Attho nāma sabhāvato anusandhito sambandhato pubbāparato ādipariyosānato ca ñāto sammāñāto hotīti āha ‘‘ko attho’’tiādi. Anuttānīkatanti akkharasannivesādinā anuttānīkataṃ. Kaṅkhāyāti saṃsayassa.

    ൪൯. സത്തമേ കിലേസേഹീ ആമസിതബ്ബതോ ആമിസം, ചത്താരോ പച്ചയാ. തദേവ ഗരു ഗരുകാതബ്ബം ഏതേസം, ന ധമ്മോതി ആമിസഗരൂ. തേനാഹ ‘‘ലോകുത്തരധമ്മം ലാമകതോ ഗഹേത്വാ ഠിതപരിസാ’’തി. ഉഭതോ ഭാഗതോ വിമുത്തോതി ഉഭതോഭാഗവിമുത്തോ. ദ്വീഹി ഭാഗേഹി ദ്വേ വാരേ വിമുത്തോ. പഞ്ഞായ വിമുത്തോതി സമഥസന്നിസ്സയേന വിനാ അഗ്ഗമഗ്ഗപഞ്ഞായ വിമുത്തോ. തേനാഹ ‘‘സുക്ഖവിപസ്സകഖീണാസവോ’’തി . കായേനാതി നാമകായേന. ഝാനഫസ്സം ഫുസിത്വാതി അട്ഠസമാപത്തിസഞ്ഞിതം ഝാനഫസ്സം അധിഗമവസേന ഫുസിത്വാ. പച്ഛാ നിരോധം നിബ്ബാനം യഥാ ആലോചിതം നാമകായേന സച്ഛികരോതീതി കായസക്ഖീ. ന തു വിമുത്തോ ഏകച്ചാനം ആസവാനം അപരിക്ഖീണത്താ. ദിട്ഠന്തം പത്തോതി ദിട്ഠസ്സ അന്തോ അനന്തരോ കാലോ ദിട്ഠന്തോ, ദസ്സനസങ്ഖാതസ്സ സോതാപത്തിമഗ്ഗഞാണസ്സ അനന്തരം പത്തോതി അത്ഥോ. പഠമഫലതോ പട്ഠായ ഹി യാവ അഗ്ഗമഗ്ഗാ ദിട്ഠിപ്പത്തോ. തേനാഹ ‘‘ഇമേ ദ്വേപി ഛസു ഠാനേസു ലബ്ഭന്തീ’’തി.

    49. Sattame kilesehī āmasitabbato āmisaṃ, cattāro paccayā. Tadeva garu garukātabbaṃ etesaṃ, na dhammoti āmisagarū. Tenāha ‘‘lokuttaradhammaṃ lāmakato gahetvā ṭhitaparisā’’ti. Ubhato bhāgato vimuttoti ubhatobhāgavimutto. Dvīhi bhāgehi dve vāre vimutto. Paññāya vimuttoti samathasannissayena vinā aggamaggapaññāya vimutto. Tenāha ‘‘sukkhavipassakakhīṇāsavo’’ti . Kāyenāti nāmakāyena. Jhānaphassaṃ phusitvāti aṭṭhasamāpattisaññitaṃ jhānaphassaṃ adhigamavasena phusitvā. Pacchā nirodhaṃ nibbānaṃ yathā ālocitaṃ nāmakāyena sacchikarotīti kāyasakkhī. Na tu vimutto ekaccānaṃ āsavānaṃ aparikkhīṇattā. Diṭṭhantaṃ pattoti diṭṭhassa anto anantaro kālo diṭṭhanto, dassanasaṅkhātassa sotāpattimaggañāṇassa anantaraṃ pattoti attho. Paṭhamaphalato paṭṭhāya hi yāva aggamaggā diṭṭhippatto. Tenāha ‘‘ime dvepi chasu ṭhānesu labbhantī’’ti.

    സദ്ദഹന്തോ വിമുത്തോതി ഏതേന സബ്ബഥാ അവിമുത്തസ്സ സദ്ധാമത്തേന വിമുത്തഭാവദസ്സനേന സദ്ധാവിമുത്തസ്സ സേക്ഖഭാവമേവ വിഭാവേതി. സദ്ധാവിമുത്തോതി വാ സദ്ധായ അവിമുത്തോതി അത്ഥോ. ഛസു ഠാനേസൂതി പഠമഫലതോ പട്ഠായ ഛസു ഠാനേസു. ധമ്മം അനുസ്സരതീതി പഠമമഗ്ഗപഞ്ഞാസങ്ഖാതം ധമ്മം അനുസ്സരതി. സദ്ധം അനുസ്സരതീതി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ. ഉഭോപി ഹേതേ സോതാപത്തിമഗ്ഗട്ഠായേവ. ഇമം കസ്മാ ഗണ്ഹന്തീതി ഏവം ഏകന്തപാസംസേസു അരിയേസു ഗയ്ഹമാനേസു ഇമം ഏകന്തനിന്ദിതം ലാമകം ദുസ്സീലം കസ്മാ ഗണ്ഹന്തി. സബ്ബേസു സബ്ബതാ സദിസേസു ലബ്ഭമാനോപി വിസേസോ ന പഞ്ഞായതി, വിസഭാഗേ പന സതി ഏവ പഞ്ഞായതി പടഭാവേന വിയ ചിത്തപടസ്സാതി ആഹ ‘‘ഏകച്ചേസു പനാ’’തിആദി. ഗന്ഥിതാതി അവബദ്ധാ. മുച്ഛിതാതി മുച്ഛം സമ്മോഹം ആപന്നാ. ഛന്ദരാഗഅപകഡ്ഢനായാതി ഛന്ദരാഗസ്സ അപനയനത്ഥം. നിസ്സരണപഞ്ഞായാതി തതോ നിസ്സരണാവഹായ പഞ്ഞായ വിരഹിതാ.

    Saddahanto vimuttoti etena sabbathā avimuttassa saddhāmattena vimuttabhāvadassanena saddhāvimuttassa sekkhabhāvameva vibhāveti. Saddhāvimuttoti vā saddhāya avimuttoti attho. Chasu ṭhānesūti paṭhamaphalato paṭṭhāya chasu ṭhānesu. Dhammaṃ anussaratīti paṭhamamaggapaññāsaṅkhātaṃ dhammaṃ anussarati. Saddhaṃ anussaratīti etthāpi eseva nayo. Ubhopi hete sotāpattimaggaṭṭhāyeva. Imaṃ kasmā gaṇhantīti evaṃ ekantapāsaṃsesu ariyesu gayhamānesu imaṃ ekantaninditaṃ lāmakaṃ dussīlaṃ kasmā gaṇhanti. Sabbesu sabbatā sadisesu labbhamānopi viseso na paññāyati, visabhāge pana sati eva paññāyati paṭabhāvena viya cittapaṭassāti āha ‘‘ekaccesu panā’’tiādi. Ganthitāti avabaddhā. Mucchitāti mucchaṃ sammohaṃ āpannā. Chandarāgaapakaḍḍhanāyāti chandarāgassa apanayanatthaṃ. Nissaraṇapaññāyāti tato nissaraṇāvahāya paññāya virahitā.

    പഞ്ഞാധുരേനാതി വിപസ്സനാഭിനിവേസേന. അഭിനിവിട്ഠോതി വിപസ്സനാമഗ്ഗം ഓതിണ്ണോ. തസ്മിം ഖണേതി സോതാപത്തിമഗ്ഗക്ഖണേ. ധമ്മാനുസാരീ നാമ പഞ്ഞാസങ്ഖാതേന ധമ്മേന അരിയമഗ്ഗസോതസ്സ അനുസ്സരണതോ. കായസക്ഖീ നാമ നാമകായേന സച്ഛികാതബ്ബസ്സ നിബ്ബാനസ്സ സച്ഛികരണതോ. വിക്ഖമ്ഭനസമുച്ഛേദാനം വസേന ദ്വിക്ഖത്തും. അരൂപജ്ഝാനേഹി രൂപകായതോ, അഗ്ഗമഗ്ഗേന സേസകായതോതി ദ്വീഹി ഭാഗേഹി നിസ്സക്കവചനഞ്ചേതം. ദിട്ഠന്തം പത്തോ, ദിട്ഠത്താ വാ പത്തോതി ദിട്ഠിപ്പത്തോ. തത്ഥ ദിട്ഠന്തം പത്തോതി ദസ്സനസങ്ഖാതസ്സ സോതാപത്തിമഗ്ഗഞാണസ്സ അനന്തരം പത്തോതി അത്ഥോ. ദിട്ഠത്താതി ചതുസച്ചദസ്സനസങ്ഖാതായ പഞ്ഞായ നിരോധസ്സ ദിട്ഠത്താ. ഝാനഫസ്സരഹിതായ സാതിസയായ പഞ്ഞായ ഏവ വിമുത്തോതി പഞ്ഞാവിമുത്തോ. സേസം വുത്തനയത്താ സുവിഞ്ഞേയ്യമേവ.

    Paññādhurenāti vipassanābhinivesena. Abhiniviṭṭhoti vipassanāmaggaṃ otiṇṇo. Tasmiṃ khaṇeti sotāpattimaggakkhaṇe. Dhammānusārī nāma paññāsaṅkhātena dhammena ariyamaggasotassa anussaraṇato. Kāyasakkhī nāma nāmakāyena sacchikātabbassa nibbānassa sacchikaraṇato. Vikkhambhanasamucchedānaṃ vasena dvikkhattuṃ. Arūpajjhānehi rūpakāyato, aggamaggena sesakāyatoti dvīhi bhāgehi nissakkavacanañcetaṃ. Diṭṭhantaṃ patto, diṭṭhattā vā pattoti diṭṭhippatto. Tattha diṭṭhantaṃ pattoti dassanasaṅkhātassa sotāpattimaggañāṇassa anantaraṃ pattoti attho. Diṭṭhattāti catusaccadassanasaṅkhātāya paññāya nirodhassa diṭṭhattā. Jhānaphassarahitāya sātisayāya paññāya eva vimuttoti paññāvimutto. Sesaṃ vuttanayattā suviññeyyameva.

    ൫൦. അട്ഠമേ ന സമാതി വിസമാ. കായകമ്മാദീനം വിസമത്താ തതോ ഏവ തത്ഥ പക്ഖലനം സുലഭന്തി ആഹ ‘‘സപക്ഖലനട്ഠേനാ’’തി. നിപ്പക്ഖലനട്ഠേനാതി പക്ഖലനാഭാവേന. ഉദ്ധമ്മാനീതി ധമ്മതോ അപേതാനി. ഉബ്ബിനയാനീതി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ.

    50. Aṭṭhame na samāti visamā. Kāyakammādīnaṃ visamattā tato eva tattha pakkhalanaṃ sulabhanti āha ‘‘sapakkhalanaṭṭhenā’’ti. Nippakkhalanaṭṭhenāti pakkhalanābhāvena. Uddhammānīti dhammato apetāni. Ubbinayānīti etthāpi eseva nayo.

    ൫൧. നവമേ അധമ്മികാതി അധമ്മേ നിയുത്താ. തേനാഹ ‘‘നിദ്ധമ്മാ’’തി, ധമ്മരഹിതാതി അത്ഥോ.

    51. Navame adhammikāti adhamme niyuttā. Tenāha ‘‘niddhammā’’ti, dhammarahitāti attho.

    ൫൨. ദസമേ ഗണ്ഹന്തീതി പവത്തേന്തി. ന ചേവ അഞ്ഞമഞ്ഞം സഞ്ഞാപേന്തീതി മൂലതോ പട്ഠായ തം അധികരണം യഥാ വൂപസമ്മതി, ഏവം അഞ്ഞമഞ്ഞം ഇതരീതരേ ന സമ്മാ ജാനാപേന്തി. സഞ്ഞാപനത്ഥം സന്നിപാതേ സതി തത്ഥ യുത്തപത്തകരണേന സഞ്ഞത്തിയാ ഭവിതബ്ബം, തേ പന സഞ്ഞാപനത്ഥം ന സന്നിപതന്തി. ന പേക്ഖാപേന്തീതി തം അധികരണം മൂലതോ പട്ഠായ അഞ്ഞമഞ്ഞം ന പേക്ഖാപേന്തി. അസഞ്ഞത്തിയേവ അത്തനാ ഗഹിതപക്ഖസ്സ ബലം ഏതേസന്തി അസഞ്ഞത്തിബലാ. ന തഥാ മന്തേന്തീതി സന്ദിട്ഠിപരാമാസിആധാനഗ്ഗാഹിദുപ്പടിനിസ്സഗ്ഗിഭാവേന തഥാ ന മന്തേന്തി. തേനാഹ ‘‘ഥാമസാ’’തിആദി. ഉത്താനത്ഥോയേവ കണ്ഹപക്ഖേ വുത്തപ്പടിപക്ഖേന ഗഹേതബ്ബത്താ.

    52. Dasame gaṇhantīti pavattenti. Na ceva aññamaññaṃ saññāpentīti mūlato paṭṭhāya taṃ adhikaraṇaṃ yathā vūpasammati, evaṃ aññamaññaṃ itarītare na sammā jānāpenti. Saññāpanatthaṃ sannipāte sati tattha yuttapattakaraṇena saññattiyā bhavitabbaṃ, te pana saññāpanatthaṃ na sannipatanti. Na pekkhāpentīti taṃ adhikaraṇaṃ mūlato paṭṭhāya aññamaññaṃ na pekkhāpenti. Asaññattiyeva attanā gahitapakkhassa balaṃ etesanti asaññattibalā. Na tathā mantentīti sandiṭṭhiparāmāsiādhānaggāhiduppaṭinissaggibhāvena tathā na mantenti. Tenāha ‘‘thāmasā’’tiādi. Uttānatthoyeva kaṇhapakkhe vuttappaṭipakkhena gahetabbattā.

    പരിസവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Parisavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.

    പഠമപണ്ണാസകം നിട്ഠിതം.

    Paṭhamapaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൫. പരിസവഗ്ഗോ • 5. Parisavaggo

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൫. പരിസവഗ്ഗവണ്ണനാ • 5. Parisavaggavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact