| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
5. පරිසවග්‌ගො
5. Parisavaggo
43. ‘‘ද්‌වෙමා , භික්‌ඛවෙ, පරිසා. කතමා ද්‌වෙ? උත්‌තානා ච පරිසා ගම්‌භීරා ච පරිසා. කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, උත්‌තානා පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ උද්‌ධතා හොන්‌ති උන්‌නළා චපලා මුඛරා විකිණ්‌ණවාචා මුට්‌ඨස්‌සතී අසම්‌පජානා අසමාහිතා විබ්‌භන්‌තචිත්‌තා පාකතින්‌ද්‍රියා. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, උත්‌තානා පරිසා.
43. ‘‘Dvemā , bhikkhave, parisā. Katamā dve? Uttānā ca parisā gambhīrā ca parisā. Katamā ca, bhikkhave, uttānā parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū uddhatā honti unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā muṭṭhassatī asampajānā asamāhitā vibbhantacittā pākatindriyā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, uttānā parisā.
‘‘කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, ගම්‌භීරා පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ අනුද්‌ධතා හොන්‌ති අනුන්‌නළා අචපලා අමුඛරා අවිකිණ්‌ණවාචා උපට්‌ඨිතස්‌සතී සම්‌පජානා සමාහිතා එකග්‌ගචිත්‌තා සංවුතින්‌ද්‍රියා. අයං වුච්‌චති , භික්‌ඛවෙ, ගම්‌භීරා පරිසා. ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පරිසා. එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, ඉමාසං ද්‌වින්‌නං පරිසානං යදිදං ගම්‌භීරා පරිසා’’ති.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, gambhīrā parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū anuddhatā honti anunnaḷā acapalā amukharā avikiṇṇavācā upaṭṭhitassatī sampajānā samāhitā ekaggacittā saṃvutindriyā. Ayaṃ vuccati , bhikkhave, gambhīrā parisā. Imā kho, bhikkhave, dve parisā. Etadaggaṃ, bhikkhave, imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ gambhīrā parisā’’ti.
44. ‘‘ද්‌වෙමා, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. කතමා ද්‌වෙ? වග්‌ගා ච පරිසා සමග්‌ගා ච පරිසා. කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, වග්‌ගා පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ භණ්‌ඩනජාතා කලහජාතා විවාදාපන්‌නා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මුඛසත්‌තීහි විතුදන්‌තා විහරන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, වග්‌ගා පරිසා.
44. ‘‘Dvemā, bhikkhave, parisā. Katamā dve? Vaggā ca parisā samaggā ca parisā. Katamā ca, bhikkhave, vaggā parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, vaggā parisā.
‘‘කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, සමග්‌ගා පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ සමග්‌ගා සම්‌මොදමානා අවිවදමානා ඛීරොදකීභූතා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පියචක්‌ඛූහි සම්‌පස්‌සන්‌තා විහරන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, සමග්‌ගා පරිසා. ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පරිසා. එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, ඉමාසං ද්‌වින්‌නං පරිසානං යදිදං සමග්‌ගා පරිසා’’ති.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, samaggā parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharanti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, samaggā parisā. Imā kho, bhikkhave, dve parisā. Etadaggaṃ, bhikkhave, imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ samaggā parisā’’ti.
45. ‘‘ද්‌වෙමා, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. කතමා ද්‌වෙ? අනග්‌ගවතී ච පරිසා අග්‌ගවතී ච පරිසා. කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, අනග්‌ගවතී පරිසා? ඉධ , භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං ථෙරා භික්‌ඛූ බාහුලිකා 1 හොන්‌ති සාථලිකා, ඔක්‌කමනෙ පුබ්‌බඞ්‌ගමා, පවිවෙකෙ නික්‌ඛිත්‌තධුරා, න වීරියං ආරභන්‌ති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. තෙසං පච්‌ඡිමා ජනතා දිට්‌ඨානුගතිං ආපජ්‌ජති. සාපි හොති බාහුලිකා සාථලිකා, ඔක්‌කමනෙ පුබ්‌බඞ්‌ගමා, පවිවෙකෙ නික්‌ඛිත්‌තධුරා, න වීරියං ආරභති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, අනග්‌ගවතී පරිසා.
45. ‘‘Dvemā, bhikkhave, parisā. Katamā dve? Anaggavatī ca parisā aggavatī ca parisā. Katamā ca, bhikkhave, anaggavatī parisā? Idha , bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ therā bhikkhū bāhulikā 2 honti sāthalikā, okkamane pubbaṅgamā, paviveke nikkhittadhurā, na vīriyaṃ ārabhanti appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Tesaṃ pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjati. Sāpi hoti bāhulikā sāthalikā, okkamane pubbaṅgamā, paviveke nikkhittadhurā, na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, anaggavatī parisā.
‘‘කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, අග්‌ගවතී පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං ථෙරා භික්‌ඛූ න බාහුලිකා හොන්‌ති න සාථලිකා, ඔක්‌කමනෙ නික්‌ඛිත්‌තධුරා, පවිවෙකෙ පුබ්‌බඞ්‌ගමා, වීරියං ආරභන්‌ති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. තෙසං පච්‌ඡිමා ජනතා දිට්‌ඨානුගතිං ආපජ්‌ජති. සාපි හොති න බාහුලිකා න සාථලිකා, ඔක්‌කමනෙ නික්‌ඛිත්‌තධුරා, පවිවෙකෙ පුබ්‌බඞ්‌ගමා, වීරියං ආරභති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, අග්‌ගවතී පරිසා. ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පරිසා. එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, ඉමාසං ද්‌වින්‌නං පරිසානං යදිදං අග්‌ගවතී පරිසා’’ති.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, aggavatī parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ therā bhikkhū na bāhulikā honti na sāthalikā, okkamane nikkhittadhurā, paviveke pubbaṅgamā, vīriyaṃ ārabhanti appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Tesaṃ pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjati. Sāpi hoti na bāhulikā na sāthalikā, okkamane nikkhittadhurā, paviveke pubbaṅgamā, vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, aggavatī parisā. Imā kho, bhikkhave, dve parisā. Etadaggaṃ, bhikkhave, imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ aggavatī parisā’’ti.
46. ‘‘ද්‌වෙමා, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. කතමා ද්‌වෙ? අනරියා ච පරිසා අරියා ච පරිසා. කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, අනරියා පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ ‘ඉදං දුක්‌ඛ’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානන්‌ති, ‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’ති යථාභූතං නප්‌පජානන්‌ති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’ති යථාභූතං නප්‌පජානන්‌ති , ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං නප්‌පජානන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, අනරියා පරිසා.
46. ‘‘Dvemā, bhikkhave, parisā. Katamā dve? Anariyā ca parisā ariyā ca parisā. Katamā ca, bhikkhave, anariyā parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ nappajānanti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ nappajānanti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ nappajānanti , ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ nappajānanti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, anariyā parisā.
‘‘කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, අරියා පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ ‘ඉදං දුක්‌ඛ’න්‌ති යථාභූතං පජානන්‌ති, ‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’ති යථාභූතං පජානන්‌ති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’ති යථාභූතං පජානන්‌ත්‌න්‌ත්‌ති , ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, අරියා පරිසා. ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පරිසා. එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, ඉමාසං ද්‌වින්‌නං පරිසානං යදිදං අරියා පරිසා’’ති.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, ariyā parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānanti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānanti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānantntti , ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānanti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyā parisā. Imā kho, bhikkhave, dve parisā. Etadaggaṃ, bhikkhave, imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ ariyā parisā’’ti.
47. ‘‘ද්‌වෙමා, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. කතමා ද්‌වෙ? පරිසාකසටො ච පරිසාමණ්‌ඩො ච. කතමො ච, භික්‌ඛවෙ, පරිසාකසටො? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ ඡන්‌දාගතිං ගච්‌ඡන්‌ති, දොසාගතිං ගච්‌ඡන්‌ති, මොහාගතිං ගච්‌ඡන්‌ති, භයාගතිං ගච්‌ඡන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, පරිසාකසටො.
47. ‘‘Dvemā, bhikkhave, parisā. Katamā dve? Parisākasaṭo ca parisāmaṇḍo ca. Katamo ca, bhikkhave, parisākasaṭo? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū chandāgatiṃ gacchanti, dosāgatiṃ gacchanti, mohāgatiṃ gacchanti, bhayāgatiṃ gacchanti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, parisākasaṭo.
‘‘කතමො ච, භික්‌ඛවෙ, පරිසාමණ්‌ඩො? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ න ඡන්‌දාගතිං ගච්‌ඡන්‌ති, න දොසාගතිං ගච්‌ඡන්‌ති, න මොහාගතිං ගච්‌ඡන්‌ති, න භයාගතිං ගච්‌ඡන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, පරිසාමණ්‌ඩො. ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පරිසා. එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, ඉමාසං ද්‌වින්‌නං පරිසානං යදිදං පරිසාමණ්‌ඩො’’ති.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, parisāmaṇḍo? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū na chandāgatiṃ gacchanti, na dosāgatiṃ gacchanti, na mohāgatiṃ gacchanti, na bhayāgatiṃ gacchanti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, parisāmaṇḍo. Imā kho, bhikkhave, dve parisā. Etadaggaṃ, bhikkhave, imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ parisāmaṇḍo’’ti.
48. ‘‘ද්‌වෙමා, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. කතමා ද්‌වෙ? ඔක්‌කාචිතවිනීතා පරිසා නොපටිපුච්‌ඡාවිනීතා, පටිපුච්‌ඡාවිනීතා පරිසා නොඔක්‌කාචිතවිනීතා. කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, ඔක්‌කාචිතවිනීතා පරිසා නොපටිපුච්‌ඡාවිනීතා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ යෙ තෙ සුත්‌තන්‌තා තථාගතභාසිතා ගම්‌භීරා ගම්‌භීරත්‌ථා ලොකුත්‌තරා සුඤ්‌ඤතාපටිසංයුත්‌තා තෙසු භඤ්‌ඤමානෙසු න සුස්‌සූසන්‌ති න සොතං ඔදහන්‌ති න අඤ්‌ඤා චිත්‌තං උපට්‌ඨපෙන්‌ති න ච තෙ ධම්‌මෙ උග්‌ගහෙතබ්‌බං පරියාපුණිතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌ති. යෙ පන තෙ සුත්‌තන්‌තා කවිතා 3 කාවෙය්‍යා චිත්‌තක්‌ඛරා චිත්‌තබ්‍යඤ්‌ජනා බාහිරකා සාවකභාසිතා තෙසු භඤ්‌ඤමානෙසු සුස්‌සූසන්‌ති සොතං ඔදහන්‌ති අඤ්‌ඤා චිත්‌තං උපට්‌ඨපෙන්‌ති, තෙ ධම්‌මෙ උග්‌ගහෙතබ්‌බං පරියාපුණිතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌ති, තෙ ච තං ධම්‌මං පරියාපුණිත්‌වා න චෙව අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පටිපුච්‌ඡන්‌ති න ච පටිවිචරන්‌ති – ‘ඉදං කථං, ඉමස්‌ස කො අත්‌ථො’ති? තෙ අවිවටඤ්‌චෙව න විවරන්‌ති, අනුත්‌තානීකතඤ්‌ච න උත්‌තානීකරොන්‌ති, අනෙකවිහිතෙසු ච කඞ්‌ඛාඨානියෙසු ධම්‌මෙසු කඞ්‌ඛං න පටිවිනොදෙන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, ඔක්‌කාචිතවිනීතා පරිසා නො පටිපුච්‌ඡාවිනීතා.
48. ‘‘Dvemā, bhikkhave, parisā. Katamā dve? Okkācitavinītā parisā nopaṭipucchāvinītā, paṭipucchāvinītā parisā nookkācitavinītā. Katamā ca, bhikkhave, okkācitavinītā parisā nopaṭipucchāvinītā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū ye te suttantā tathāgatabhāsitā gambhīrā gambhīratthā lokuttarā suññatāpaṭisaṃyuttā tesu bhaññamānesu na sussūsanti na sotaṃ odahanti na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti na ca te dhamme uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti. Ye pana te suttantā kavitā 4 kāveyyā cittakkharā cittabyañjanā bāhirakā sāvakabhāsitā tesu bhaññamānesu sussūsanti sotaṃ odahanti aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, te dhamme uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti, te ca taṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā na ceva aññamaññaṃ paṭipucchanti na ca paṭivicaranti – ‘idaṃ kathaṃ, imassa ko attho’ti? Te avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca na uttānīkaronti, anekavihitesu ca kaṅkhāṭhāniyesu dhammesu kaṅkhaṃ na paṭivinodenti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, okkācitavinītā parisā no paṭipucchāvinītā.
‘‘කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, පටිපුච්‌ඡාවිනීතා පරිසා නොඔක්‌කාචිතවිනීතා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ යෙ තෙ සුත්‌තන්‌තා කවිතා කාවෙය්‍යා චිත්‌තක්‌ඛරා චිත්‌තබ්‍යඤ්‌ජනා බාහිරකා සාවකභාසිතා තෙසු භඤ්‌ඤමානෙසු න සුස්‌සූසන්‌ති න සොතං ඔදහන්‌ති න අඤ්‌ඤා චිත්‌තං උපට්‌ඨපෙන්‌ති, න ච තෙ ධම්‌මෙ උග්‌ගහෙතබ්‌බං පරියාපුණිතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌ති. යෙ පන තෙ සුත්‌තන්‌තා තථාගතභාසිතා ගම්‌භීරා ගම්‌භීරත්‌ථා ලොකුත්‌තරා සුඤ්‌ඤතාපටිසංයුත්‌තා තෙසු භඤ්‌ඤමානෙසු සුස්‌සූසන්‌ති සොතං ඔදහන්‌ති අඤ්‌ඤා චිත්‌තං උපට්‌ඨපෙන්‌ති, තෙ ච ධම්‌මෙ උග්‌ගහෙතබ්‌බං පරියාපුණිතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌ති. තෙ තං ධම්‌මං පරියාපුණිත්‌වා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පටිපුච්‌ඡන්‌ති පටිවිචරන්‌ති – ‘ඉදං කථං, ඉමස්‌ස කො අත්‌ථො’ති? තෙ අවිවටඤ්‌චෙව විවරන්‌ති, අනුත්‌තානීකතඤ්‌ච උත්‌තානීකරොන්‌ති, අනෙකවිහිතෙසු ච කඞ්‌ඛාඨානියෙසු ධම්‌මෙසු කඞ්‌ඛං පටිවිනොදෙන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, පටිපුච්‌ඡාවිනීතා පරිසා නොඔක්‌කාචිතවිනීතා. ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පරිසා. එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, ඉමාසං ද්‌වින්‌නං පරිසානං යදිදං පටිපුච්‌ඡාවිනීතා පරිසා නොඔක්‌කාචිතවිනීතා’’ති.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, paṭipucchāvinītā parisā nookkācitavinītā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū ye te suttantā kavitā kāveyyā cittakkharā cittabyañjanā bāhirakā sāvakabhāsitā tesu bhaññamānesu na sussūsanti na sotaṃ odahanti na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, na ca te dhamme uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti. Ye pana te suttantā tathāgatabhāsitā gambhīrā gambhīratthā lokuttarā suññatāpaṭisaṃyuttā tesu bhaññamānesu sussūsanti sotaṃ odahanti aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, te ca dhamme uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti. Te taṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā aññamaññaṃ paṭipucchanti paṭivicaranti – ‘idaṃ kathaṃ, imassa ko attho’ti? Te avivaṭañceva vivaranti, anuttānīkatañca uttānīkaronti, anekavihitesu ca kaṅkhāṭhāniyesu dhammesu kaṅkhaṃ paṭivinodenti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, paṭipucchāvinītā parisā nookkācitavinītā. Imā kho, bhikkhave, dve parisā. Etadaggaṃ, bhikkhave, imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ paṭipucchāvinītā parisā nookkācitavinītā’’ti.
49. ‘‘ද්‌වෙමා, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. කතමා ද්‌වෙ? ආමිසගරු පරිසා නො සද්‌ධම්‌මගරු, සද්‌ධම්‌මගරු පරිසා නො ආමිසගරු. කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, ආමිසගරු පරිසා නො සද්‌ධම්‌මගරු? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ ගිහීනං ඔදාතවසනානං සම්‌මුඛා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස වණ්‌ණං භාසන්‌ති – ‘අසුකො භික්‌ඛු උභතොභාගවිමුත්‌තො, අසුකො පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තො , අසුකො කායසක්‌ඛී , අසුකො දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො, අසුකො සද්‌ධාවිමුත්‌තො, අසුකො ධම්‌මානුසාරී, අසුකො සද්‌ධානුසාරී, අසුකො සීලවා කල්‍යාණධම්‌මො, අසුකො දුස්‌සීලො පාපධම්‌මො’ති. තෙ තෙන ලාභං ලභන්‌ති. තෙ තං ලාභං ලභිත්‌වා ගථිතා 5 මුච්‌ඡිතා අජ්‌ඣොපන්‌නා 6 අනාදීනවදස්‌සාවිනො අනිස්‌සරණපඤ්‌ඤා පරිභුඤ්‌ජන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, ආමිසගරු පරිසා නො සද්‌ධම්‌මගරු.
49. ‘‘Dvemā, bhikkhave, parisā. Katamā dve? Āmisagaru parisā no saddhammagaru, saddhammagaru parisā no āmisagaru. Katamā ca, bhikkhave, āmisagaru parisā no saddhammagaru? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū gihīnaṃ odātavasanānaṃ sammukhā aññamaññassa vaṇṇaṃ bhāsanti – ‘asuko bhikkhu ubhatobhāgavimutto, asuko paññāvimutto , asuko kāyasakkhī , asuko diṭṭhippatto, asuko saddhāvimutto, asuko dhammānusārī, asuko saddhānusārī, asuko sīlavā kalyāṇadhammo, asuko dussīlo pāpadhammo’ti. Te tena lābhaṃ labhanti. Te taṃ lābhaṃ labhitvā gathitā 7 mucchitā ajjhopannā 8 anādīnavadassāvino anissaraṇapaññā paribhuñjanti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, āmisagaru parisā no saddhammagaru.
‘‘කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, සද්‌ධම්‌මගරු පරිසා නොආමිසගරු? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ ගිහීනං ඔදාතවසනානං සම්‌මුඛා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස වණ්‌ණං න භාසන්‌ති – ‘අසුකො භික්‌ඛු උභතොභාගවිමුත්‌තො, අසුකො පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තො, අසුකො කායසක්‌ඛී, අසුකො දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො, අසුකො සද්‌ධාවිමුත්‌තො, අසුකො ධම්‌මානුස්‌සාරී, අසුකො සද්‌ධානුසාරී, අසුකො සීලවා කල්‍යාණධම්‌මො, අසුකො දුස්‌සීලො පාපධම්‌මො’ති. තෙ තෙන ලාභං ලභන්‌ති. තෙ තං ලාභං ලභිත්‌වා අගථිතා අමුච්‌ඡිතා අනජ්‌ඣොසන්‌නා ආදීනවදස්‌සාවිනො නිස්‌සරණපඤ්‌ඤා පරිභුඤ්‌ජන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, සද්‌ධම්‌මගරු පරිසා නොආමිසගරු. ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පරිසා. එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, ඉමාසං ද්‌වින්‌නං පරිසානං යදිදං සද්‌ධම්‌මගරු පරිසා නොආමිසගරූ’’ති.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, saddhammagaru parisā noāmisagaru? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū gihīnaṃ odātavasanānaṃ sammukhā aññamaññassa vaṇṇaṃ na bhāsanti – ‘asuko bhikkhu ubhatobhāgavimutto, asuko paññāvimutto, asuko kāyasakkhī, asuko diṭṭhippatto, asuko saddhāvimutto, asuko dhammānussārī, asuko saddhānusārī, asuko sīlavā kalyāṇadhammo, asuko dussīlo pāpadhammo’ti. Te tena lābhaṃ labhanti. Te taṃ lābhaṃ labhitvā agathitā amucchitā anajjhosannā ādīnavadassāvino nissaraṇapaññā paribhuñjanti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, saddhammagaru parisā noāmisagaru. Imā kho, bhikkhave, dve parisā. Etadaggaṃ, bhikkhave, imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ saddhammagaru parisā noāmisagarū’’ti.
50. ‘‘ද්‌වෙමා, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. කතමා ද්‌වෙ? විසමා ච පරිසා සමා ච පරිසා. කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, විසමා පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං අධම්‌මකම්‌මානි පවත්‌තන්‌ති ධම්‌මකම්‌මානි නප්‌පවත්‌තන්‌ති , අවිනයකම්‌මානි පවත්‌තන්‌ති විනයකම්‌මානි නප්‌පවත්‌තන්‌ති, අධම්‌මකම්‌මානි දිප්‌පන්‌ති ධම්‌මකම්‌මානි න දිප්‌පන්‌ති, අවිනයකම්‌මානි දිප්‌පන්‌ති විනයකම්‌මානි න දිප්‌පන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, විසමා පරිසා. ( ) 9
50. ‘‘Dvemā, bhikkhave, parisā. Katamā dve? Visamā ca parisā samā ca parisā. Katamā ca, bhikkhave, visamā parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ adhammakammāni pavattanti dhammakammāni nappavattanti , avinayakammāni pavattanti vinayakammāni nappavattanti, adhammakammāni dippanti dhammakammāni na dippanti, avinayakammāni dippanti vinayakammāni na dippanti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, visamā parisā. ( ) 10
‘‘කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, සමා පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං ධම්‌මකම්‌මානි පවත්‌තන්‌ති අධම්‌මකම්‌මානි නප්‌පවත්‌තන්‌ති, විනයකම්‌මානි පවත්‌තන්‌ති අවිනයකම්‌මානි නප්‌පවත්‌තන්‌ති, ධම්‌මකම්‌මානි දිප්‌පන්‌ති අධම්‌මකම්‌මානි න දිප්‌පන්‌ති, විනයකම්‌මානි දිප්‌පන්‌ති අවිනයකම්‌මානි න දිප්‌පන්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, සමා පරිසා. ( ) 11 ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පරිසා. එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, ඉමාසං ද්‌වින්‌නං පරිසානං යදිදං සමා පරිසා’’ති.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, samā parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ dhammakammāni pavattanti adhammakammāni nappavattanti, vinayakammāni pavattanti avinayakammāni nappavattanti, dhammakammāni dippanti adhammakammāni na dippanti, vinayakammāni dippanti avinayakammāni na dippanti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, samā parisā. ( ) 12 Imā kho, bhikkhave, dve parisā. Etadaggaṃ, bhikkhave, imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ samā parisā’’ti.
51. ‘‘ද්‌වෙමා, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. කතමා ද්‌වෙ? අධම්‌මිකා ච පරිසා ධම්‌මිකා ච පරිසා…පෙ.… ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පරිසා. එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, ඉමාසං ද්‌වින්‌නං පරිසානං යදිදං ධම්‌මිකා පරිසා’’ති.
51. ‘‘Dvemā, bhikkhave, parisā. Katamā dve? Adhammikā ca parisā dhammikā ca parisā…pe… imā kho, bhikkhave, dve parisā. Etadaggaṃ, bhikkhave, imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ dhammikā parisā’’ti.
52. ‘‘ද්‌වෙමා, භික්‌ඛවෙ, පරිසා. කතමා ද්‌වෙ? අධම්‌මවාදිනී ච පරිසා ධම්‌මවාදිනී ච පරිසා. කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, අධම්‌මවාදිනී පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ අධිකරණං ආදියන්‌ති ධම්‌මිකං වා අධම්‌මිකං වා. තෙ තං අධිකරණං ආදියිත්‌වා න චෙව අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං සඤ්‌ඤාපෙන්‌ති න ච සඤ්‌ඤත්‌තිං උපගච්‌ඡන්‌ති, න ච නිජ්‌ඣාපෙන්‌ති න ච නිජ්‌ඣත්‌තිං උපගච්‌ඡන්‌ති. තෙ අසඤ්‌ඤත්‌තිබලා අනිජ්‌ඣත්‌තිබලා අප්‌පටිනිස්‌සග්‌ගමන්‌තිනො තමෙව අධිකරණං ථාමසා පරාමාසා 13 අභිනිවිස්‌ස වොහරන්‌ති – ‘ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, අධම්‌මවාදිනී පරිසා.
52. ‘‘Dvemā, bhikkhave, parisā. Katamā dve? Adhammavādinī ca parisā dhammavādinī ca parisā. Katamā ca, bhikkhave, adhammavādinī parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū adhikaraṇaṃ ādiyanti dhammikaṃ vā adhammikaṃ vā. Te taṃ adhikaraṇaṃ ādiyitvā na ceva aññamaññaṃ saññāpenti na ca saññattiṃ upagacchanti, na ca nijjhāpenti na ca nijjhattiṃ upagacchanti. Te asaññattibalā anijjhattibalā appaṭinissaggamantino tameva adhikaraṇaṃ thāmasā parāmāsā 14 abhinivissa voharanti – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, adhammavādinī parisā.
‘‘කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මවාදිනී පරිසා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌සං පරිසායං භික්‌ඛූ අධිකරණං ආදියන්‌ති ධම්‌මිකං වා අධම්‌මිකං වා. තෙ තං අධිකරණං ආදියිත්‌වා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං සඤ්‌ඤාපෙන්‌ති චෙව සඤ්‌ඤත්‌තිඤ්‌ච උපගච්‌ඡන්‌ති, නිජ්‌ඣාපෙන්‌ති චෙව නිජ්‌ඣත්‌තිඤ්‌ච උපගච්‌ඡන්‌ති. තෙ සඤ්‌ඤත්‌තිබලා නිජ්‌ඣත්‌තිබලා පටිනිස්‌සග්‌ගමන්‌තිනො, න තමෙව අධිකරණං ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරන්‌ති – ‘ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මවාදිනී පරිසා. ඉමා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වෙ පරිසා. එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, ඉමාසං ද්‌වින්‌නං පරිසානං යදිදං ධම්‌මවාදිනී පරිසා’’ති.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, dhammavādinī parisā? Idha, bhikkhave, yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū adhikaraṇaṃ ādiyanti dhammikaṃ vā adhammikaṃ vā. Te taṃ adhikaraṇaṃ ādiyitvā aññamaññaṃ saññāpenti ceva saññattiñca upagacchanti, nijjhāpenti ceva nijjhattiñca upagacchanti. Te saññattibalā nijjhattibalā paṭinissaggamantino, na tameva adhikaraṇaṃ thāmasā parāmāsā abhinivissa voharanti – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, dhammavādinī parisā. Imā kho, bhikkhave, dve parisā. Etadaggaṃ, bhikkhave, imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ dhammavādinī parisā’’ti.
පරිසවග්‌ගො පඤ්‌චමො.
Parisavaggo pañcamo.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
උත්‌තානා වග්‌ගා අග්‌ගවතී, අරියා කසටො ච පඤ්‌චමො;
Uttānā vaggā aggavatī, ariyā kasaṭo ca pañcamo;
ඔක්‌කාචිතආමිසඤ්‌චෙව, විසමා අධම්‌මාධම්‌මියෙන චාති.
Okkācitaāmisañceva, visamā adhammādhammiyena cāti.
පඨමො පණ්‌ණාසකො සමත්‌තො.
Paṭhamo paṇṇāsako samatto.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 5. පරිසවග්‌ගවණ්‌ණනා • 5. Parisavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 5. පරිසවග්‌ගවණ්‌ණනා • 5. Parisavaggavaṇṇanā
