| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
८७. पारिसुद्धिदानकथा
87. Pārisuddhidānakathā
१६४. येन केनचि अङ्गपच्चङ्गेन विञ्ञापेतीति पटिवचनं निच्छारेतुमसक्कोन्तो येन केनचि अङ्गपच्चङ्गेन विञ्ञापेति। उभयथाति उभयेहि कायवाचासङ्खातेहि आकारेहि। कायवाचाहि विञ्ञापेतीति सम्बन्धो। सब्बेति अखिला गिलाना। हत्थपासेति सङ्घस्स हत्थपासम्हि। सचे दूरे होन्तीति सचे बहू गिलाना अञ्ञमञ्ञं दूरे होन्ति। तं दिवसन्ति तस्मिं सङ्घअप्पहोनकदिवसे।
164.Yena kenaci aṅgapaccaṅgena viññāpetīti paṭivacanaṃ nicchāretumasakkonto yena kenaci aṅgapaccaṅgena viññāpeti. Ubhayathāti ubhayehi kāyavācāsaṅkhātehi ākārehi. Kāyavācāhi viññāpetīti sambandho. Sabbeti akhilā gilānā. Hatthapāseti saṅghassa hatthapāsamhi. Sace dūre hontīti sace bahū gilānā aññamaññaṃ dūre honti. Taṃ divasanti tasmiṃ saṅghaappahonakadivase.
तत्थेव पक्कमतीति एत्थ निस्सक्कत्थे थपच्चयोति आह ‘‘ततोवा’’ति, पारिसुद्धिहारट्ठानतो एवाति अत्थो। ‘‘गच्छती’’ति इमिना कमुधातुया पदविक्खेपत्थं दस्सेति, ‘‘कत्थची’’ति इमिना तस्स कम्मं। सामणेरो पटिजानातीतिआदीसु पटिजाननाकारत्थस्स इतिसद्दस्स लोपभावं दस्सेन्तो आह ‘‘सामणेरो अह’’न्ति एवं पटिजानाती’’तिआदि। भूतंयेवाति विज्जमानंयेव। सब्बत्थाति सब्बेसु ‘‘सिक्खं पच्चक्खातको पटिजानाती’’तिआदीसु।
Tattheva pakkamatīti ettha nissakkatthe thapaccayoti āha ‘‘tatovā’’ti, pārisuddhihāraṭṭhānato evāti attho. ‘‘Gacchatī’’ti iminā kamudhātuyā padavikkhepatthaṃ dasseti, ‘‘katthacī’’ti iminā tassa kammaṃ. Sāmaṇero paṭijānātītiādīsu paṭijānanākāratthassa itisaddassa lopabhāvaṃ dassento āha ‘‘sāmaṇero aha’’nti evaṃ paṭijānātī’’tiādi. Bhūtaṃyevāti vijjamānaṃyeva. Sabbatthāti sabbesu ‘‘sikkhaṃ paccakkhātako paṭijānātī’’tiādīsu.
सब्बन्तिमेन परिच्छेदेन चतुन्नं भिक्खूनन्ति सम्बन्धो। सब्बत्थाति सब्बेसु ‘‘सङ्घप्पत्तो विब्भमती’’तिआदीसु। एत्थाति पारिसुद्धिहरणे। बहूनम्पीति एत्थ पिसद्देन एकेन एकस्सापि, बहूहि एकस्सापि, बहूहि बहूनम्पि आहटा पारिसुद्धि आहटाव होतीति दस्सेति। सोति पारिसुद्धिहारको भिक्खु। येसन्ति भिक्खूनं। तस्सेवाति पारिसुद्धिहारकस्सेव। इतरा पनाति इतरेसं पारिसुद्धि पन। बिळालसङ्खलिकाति एत्थ बिळालोति आखुभुजो। सो हि बिळासयं आखुं गण्हितुं अलति समत्थेतीति बिळालोति वुच्चति। सङ्खलिकाति एतं सत्तानं बन्धनूपकरणविसेसस्स नामं। बिळालस्स सङ्खलिका तेन सम्बन्धसम्बन्धिभावेन सम्बन्धत्ताति बिळालसङ्खलिका। इदं उपलक्खणमत्तं येसं केसञ्चि सङ्खलिकाय गहेतब्बत्ता। ताय सदिसा बिळालसङ्खलिका पारिसुद्धीति अत्थो। इदं पनेत्थ ओपम्मसंसन्दनं – यथा सङ्खलिकाय पठमं वलयं दुतियंयेव वलयं पापुणाति, न ततियं, एवमेव पठमं दिन्ना पारिसुद्धि दुतियमेव पापुणाति, न ततियन्ति।
Sabbantimena paricchedena catunnaṃ bhikkhūnanti sambandho. Sabbatthāti sabbesu ‘‘saṅghappatto vibbhamatī’’tiādīsu. Etthāti pārisuddhiharaṇe. Bahūnampīti ettha pisaddena ekena ekassāpi, bahūhi ekassāpi, bahūhi bahūnampi āhaṭā pārisuddhi āhaṭāva hotīti dasseti. Soti pārisuddhihārako bhikkhu. Yesanti bhikkhūnaṃ. Tassevāti pārisuddhihārakasseva. Itarā panāti itaresaṃ pārisuddhi pana. Biḷālasaṅkhalikāti ettha biḷāloti ākhubhujo. So hi biḷāsayaṃ ākhuṃ gaṇhituṃ alati samatthetīti biḷāloti vuccati. Saṅkhalikāti etaṃ sattānaṃ bandhanūpakaraṇavisesassa nāmaṃ. Biḷālassa saṅkhalikā tena sambandhasambandhibhāvena sambandhattāti biḷālasaṅkhalikā. Idaṃ upalakkhaṇamattaṃ yesaṃ kesañci saṅkhalikāya gahetabbattā. Tāya sadisā biḷālasaṅkhalikā pārisuddhīti attho. Idaṃ panettha opammasaṃsandanaṃ – yathā saṅkhalikāya paṭhamaṃ valayaṃ dutiyaṃyeva valayaṃ pāpuṇāti, na tatiyaṃ, evameva paṭhamaṃ dinnā pārisuddhi dutiyameva pāpuṇāti, na tatiyanti.
आगन्त्वाति सङ्घस्स हत्थपासं आगन्त्वा। पाळियं सुत्तो न आरोचेतीतिआदीसु हेत्वत्थे पच्चत्तवचनं। सुत्तेन नारोचेतीति हि अत्थो। पारिसुद्धिहारकस्स अनापत्तीति एत्थ आपत्तीति अन्वयत्थं अत्थापत्तितो दस्सेन्तो आह ‘‘सचे…पे॰… आपज्जती’’ति। अस्साति भिक्खुस्स। उभिन्नम्पीति पारिसुद्धिदायकस्स, तंहारकस्स चाति उभिन्नम्पि।
Āgantvāti saṅghassa hatthapāsaṃ āgantvā. Pāḷiyaṃ sutto na ārocetītiādīsu hetvatthe paccattavacanaṃ. Suttena nārocetīti hi attho. Pārisuddhihārakassa anāpattīti ettha āpattīti anvayatthaṃ atthāpattito dassento āha ‘‘sace…pe… āpajjatī’’ti. Assāti bhikkhussa. Ubhinnampīti pārisuddhidāyakassa, taṃhārakassa cāti ubhinnampi.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / ८७. पारिसुद्धिदानकथा • 87. Pārisuddhidānakathā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / पारिसुद्धिदानकथा • Pārisuddhidānakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पारिसुद्धिदानकथावण्णना • Pārisuddhidānakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / पारिसुद्धिदानकथावण्णना • Pārisuddhidānakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / पक्खगणनादिउग्गहणानुजाननकथादिवण्णना • Pakkhagaṇanādiuggahaṇānujānanakathādivaṇṇanā
