Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
පාරිසුද්ධිදානකථාවණ්ණනා
Pārisuddhidānakathāvaṇṇanā
164. පාරිසුද්ධිං දම්මීති ‘‘සාපත්තිකො ථෙරානං දෙති, සම්පජානමුසාවාදෙ දුක්කටං සම්භවතී’’ති ආචරියෙන ලිඛිතං. කිං නු ඛො කාරණං? සම්පජානමුසාවාදෙන දුක්කටාපත්ති නාම කෙවලං භගවතා වුත්තත්තා අකිරියසමුට්ඨානා හොතීති. ‘‘පාරිසුද්ධිං දම්මී’’ති එත්ථ පන කිරියා පඤ්ඤායති, තස්මා සම්පජානමුසාවාදෙ පාචිත්තියං විය දිස්සති, සුට්ඨු උපපරික්ඛිතබ්බං. මහන්තා හි තෙ ආචරියා නාම. තත්ථ ‘‘දම්මී’’ති අත්තනො උපොසථකම්මනිබ්බත්තිනිමිත්තං වුත්තං. ‘‘හරා’’ති ච ‘‘ආරොචෙහී’’ති ච හාරකස්ස අනාරොචනපච්චයා දුක්කටමොචනත්ථං වුත්තං. එසෙව නයො ඡන්දදානෙපි. තත්ථ ‘‘දම්මී’’ති අත්තනො චිත්තසාමග්ගිදීපනවචනං, සෙසං වුත්තනයමෙව, එවං උපතිස්සත්ථෙරො වණ්ණෙති. අථ වා පඨමං සමග්ගභාවං සන්ධාය, දුතියං පච්ඡා විධාතබ්බභාවං, තතියං ඡන්දහාරකස්ස දුක්කටමොචනත්ථං වුත්තං. උභයත්ථාපි ‘‘සඞ්ඝප්පත්තො පක්කමතී’’තිආදිවචනතො සඞ්ඝෙ සමග්ගෙ එව ඡන්දපාරිසුද්ධිදානං රුහති, නාසමග්ගෙති සිද්ධං. ‘‘සඞ්ඝප්පත්තො උක්ඛිත්තකො පටිජානාති, ආහටා හොති පාරිසුද්ධී’’තිආදිවචනතො උක්ඛිත්තකාදීනම්පි ඡන්දපාරිසුද්ධිදානං රුහතීති සිද්ධං, තඤ්ච ඛො පකතත්තසඤ්ඤාය, නො අඤ්ඤථාති තක්කො. ජානිත්වා සාමණෙරස්ස දින්නෙ න යාති, ආපත්ති ච, අජානිත්වා දින්නෙ යාති ච, අනාපත්තීති එකෙ. බිළාලසඞ්ඛලිකා නාම පාරිසුද්ධීති එත්ථ සඞ්ඛලිකා නාම අනන්තරෙන සම්බජ්ඣති, අඤ්ඤෙන ච සඞ්ඛලිකෙනාති කෙවලං සඞ්ඛලිකා පාරිසුද්ධි නාම හොතීති උපතිස්සත්ථෙරො. එවං සන්තෙ විසෙසනං නිරත්ථකං හොති. බිළාලසඞ්ඛලිකා බද්ධාව හොති අන්තොගෙහෙ එව සම්පයොජනත්තා. යථා සා න කත්ථචි ගච්ඡති, තථා සාපි න කත්ථචි ගච්ඡතීති කිර අධිප්පායො.
164.Pārisuddhiṃ dammīti ‘‘sāpattiko therānaṃ deti, sampajānamusāvāde dukkaṭaṃ sambhavatī’’ti ācariyena likhitaṃ. Kiṃ nu kho kāraṇaṃ? Sampajānamusāvādena dukkaṭāpatti nāma kevalaṃ bhagavatā vuttattā akiriyasamuṭṭhānā hotīti. ‘‘Pārisuddhiṃ dammī’’ti ettha pana kiriyā paññāyati, tasmā sampajānamusāvāde pācittiyaṃ viya dissati, suṭṭhu upaparikkhitabbaṃ. Mahantā hi te ācariyā nāma. Tattha ‘‘dammī’’ti attano uposathakammanibbattinimittaṃ vuttaṃ. ‘‘Harā’’ti ca ‘‘ārocehī’’ti ca hārakassa anārocanapaccayā dukkaṭamocanatthaṃ vuttaṃ. Eseva nayo chandadānepi. Tattha ‘‘dammī’’ti attano cittasāmaggidīpanavacanaṃ, sesaṃ vuttanayameva, evaṃ upatissatthero vaṇṇeti. Atha vā paṭhamaṃ samaggabhāvaṃ sandhāya, dutiyaṃ pacchā vidhātabbabhāvaṃ, tatiyaṃ chandahārakassa dukkaṭamocanatthaṃ vuttaṃ. Ubhayatthāpi ‘‘saṅghappatto pakkamatī’’tiādivacanato saṅghe samagge eva chandapārisuddhidānaṃ ruhati, nāsamaggeti siddhaṃ. ‘‘Saṅghappatto ukkhittako paṭijānāti, āhaṭā hoti pārisuddhī’’tiādivacanato ukkhittakādīnampi chandapārisuddhidānaṃ ruhatīti siddhaṃ, tañca kho pakatattasaññāya, no aññathāti takko. Jānitvā sāmaṇerassa dinne na yāti, āpatti ca, ajānitvā dinne yāti ca, anāpattīti eke. Biḷālasaṅkhalikā nāma pārisuddhīti ettha saṅkhalikā nāma anantarena sambajjhati, aññena ca saṅkhalikenāti kevalaṃ saṅkhalikā pārisuddhi nāma hotīti upatissatthero. Evaṃ sante visesanaṃ niratthakaṃ hoti. Biḷālasaṅkhalikā baddhāva hoti antogehe eva sampayojanattā. Yathā sā na katthaci gacchati, tathā sāpi na katthaci gacchatīti kira adhippāyo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 87. පාරිසුද්ධිදානකථා • 87. Pārisuddhidānakathā
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්ග-අට්ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / පාරිසුද්ධිදානකථා • Pārisuddhidānakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / පාරිසුද්ධිදානකථාවණ්ණනා • Pārisuddhidānakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / පක්ඛගණනාදිඋග්ගහණානුජානනකථාදිවණ්ණනා • Pakkhagaṇanādiuggahaṇānujānanakathādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 87. පාරිසුද්ධිදානකථා • 87. Pārisuddhidānakathā