| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
२. परिवासकथा
2. Parivāsakathā
१०२. तस्साति पटिच्छन्नमानत्तस्स। समोधानेत्वाति इधेव परिवासकथायं समोधानेत्वा। इधेव परिवासकथायं दस्सयिस्सामाति योजना। इधेवसद्दो हि पुब्बापरापेक्खो।
102.Tassāti paṭicchannamānattassa. Samodhānetvāti idheva parivāsakathāyaṃ samodhānetvā. Idheva parivāsakathāyaṃ dassayissāmāti yojanā. Idhevasaddo hi pubbāparāpekkho.
इध अधिप्पेतं परिवासं वित्थारेत्वा दस्सेन्तो आह ‘‘अयं ही’’तिआदि। इध अधिप्पेतो परिवासो नाम तिविधो होतीति योजना। तत्थाति तिविधेसु परिवासेसु। ‘‘यथापटिच्छन्नाय आपत्तिया’’ति वचनं वित्थारेन्तो आह ‘‘कस्सचि ही’’तिआदि। यथा उदायित्थेरस्स एकाहपटिच्छन्ना अयं आपत्ति होति, तथा कस्सचि एकाहपटिच्छन्ना आपत्ति होतीति योजना। यथा च परतो आगता उदायित्थेरस्सेव आपत्ति होति, तथा कस्सचि द्विहादिपटिच्छन्ना आपत्ति होतीति योजना। इमिना वुत्तनयानुसारेन परतोपि नयो नेतब्बो। तस्माति यस्मा एकाहादिपटिच्छन्ना एकादिआपत्ति होति, तस्मा जानितब्बोति योजना।
Idha adhippetaṃ parivāsaṃ vitthāretvā dassento āha ‘‘ayaṃ hī’’tiādi. Idha adhippeto parivāso nāma tividho hotīti yojanā. Tatthāti tividhesu parivāsesu. ‘‘Yathāpaṭicchannāya āpattiyā’’ti vacanaṃ vitthārento āha ‘‘kassaci hī’’tiādi. Yathā udāyittherassa ekāhapaṭicchannā ayaṃ āpatti hoti, tathā kassaci ekāhapaṭicchannā āpatti hotīti yojanā. Yathā ca parato āgatā udāyittherasseva āpatti hoti, tathā kassaci dvihādipaṭicchannā āpatti hotīti yojanā. Iminā vuttanayānusārena paratopi nayo netabbo. Tasmāti yasmā ekāhādipaṭicchannā ekādiāpatti hoti, tasmā jānitabboti yojanā.
पटिच्छन्नभावं वित्थारेन्तो आह ‘‘अयं ही’’तिआदि। तत्थाति ‘‘दसहाकारेही’’ति पाठे। आपत्तिइति सञ्ञा एतस्साति आपत्तिसञ्ञी । पहु चाति समत्थो च। पपुब्बो हूधातु समत्थत्थे होति।
Paṭicchannabhāvaṃ vitthārento āha ‘‘ayaṃ hī’’tiādi. Tatthāti ‘‘dasahākārehī’’ti pāṭhe. Āpattiiti saññā etassāti āpattisaññī. Pahu cāti samattho ca. Papubbo hūdhātu samatthatthe hoti.
तत्थाति तस्सं मातिकायं। यन्ति आपत्तिं। सोपि चाति भिक्खुपि च। तत्थाति तस्सं आपत्तियं। अयन्ति भिक्खु। तत्थाति आपत्तियं। अलज्जिपक्खे तिट्ठतीति ‘‘सञ्चिच्च आपत्तिं परिगूहती’’ति (परि॰ ३५९) वुत्तपक्खे ठितत्ता अलज्जिपक्खे तिट्ठति।
Tatthāti tassaṃ mātikāyaṃ. Yanti āpattiṃ. Sopi cāti bhikkhupi ca. Tatthāti tassaṃ āpattiyaṃ. Ayanti bhikkhu. Tatthāti āpattiyaṃ. Alajjipakkhe tiṭṭhatīti ‘‘sañcicca āpattiṃ parigūhatī’’ti (pari. 359) vuttapakkhe ṭhitattā alajjipakkhe tiṭṭhati.
पकतत्तोति एत्थ ‘‘पाराजिकं अनज्झापन्नो’’ति अत्थं पटिक्खिपन्तो आह ‘‘तिविधं उक्खेपनीयकम्मं अकतो’’ति। एतन्ति अप्पटिच्छन्नभावं, ‘‘आपज्जति…पे॰… कुसलेहि चिन्तिता’’ति वचनं वा।
Pakatattoti ettha ‘‘pārājikaṃ anajjhāpanno’’ti atthaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘tividhaṃ ukkhepanīyakammaṃ akato’’ti. Etanti appaṭicchannabhāvaṃ, ‘‘āpajjati…pe… kusalehi cintitā’’ti vacanaṃ vā.
गाथाय ‘‘सावसेस’’न्ति इमिना पाराजिकं निवत्तेति। गरुकन्ति एत्थ सङ्घादिसेसमेव अधिप्पेतन्ति दस्सेति। अनादरियन्ति सिक्खापदे अनादरियं। वज्जन्ति दुक्कटं। उक्खित्तकेन करणभूतेन।
Gāthāya ‘‘sāvasesa’’nti iminā pārājikaṃ nivatteti. Garukanti ettha saṅghādisesameva adhippetanti dasseti. Anādariyanti sikkhāpade anādariyaṃ. Vajjanti dukkaṭaṃ. Ukkhittakena karaṇabhūtena.
यस्साति भिक्खुस्स, नत्थीति सम्बन्धो। भीरुकजातिकतायाति भीरुकसभावताय। पब्बतविहारे वसन्तस्स यस्स भिक्खुनोति योजना। पब्बतविहारेति पब्बतस्स तले, अन्तरे वा कारिते विहारे। एतस्मिन्ति एतादिसे। अन्तराये सतियेवाति योजना। तस्स अच्छन्नाव होतीति योजना। अनन्तरायिकसञ्ञाय छादयतो अच्छन्नावाति अनन्तरायिकसञ्ञाय छादेन्तस्सापि एकन्तेन अन्तरायिकत्ता अच्छन्नावाति अधिप्पायो।
Yassāti bhikkhussa, natthīti sambandho. Bhīrukajātikatāyāti bhīrukasabhāvatāya. Pabbatavihāre vasantassa yassa bhikkhunoti yojanā. Pabbatavihāreti pabbatassa tale, antare vā kārite vihāre. Etasminti etādise. Antarāye satiyevāti yojanā. Tassa acchannāva hotīti yojanā. Anantarāyikasaññāya chādayato acchannāvāti anantarāyikasaññāya chādentassāpi ekantena antarāyikattā acchannāvāti adhippāyo.
अस्साति भिक्खुस्स। हनुकवातोति हनुकस्स गेलञ्ञकरो वातो। विज्झतीति हनुकं विज्झति। इमिनाति भिक्खुना। पहुसञ्ञिनो छादितापि एकन्तेन अपहुत्ता अच्छादिताव होति।
Assāti bhikkhussa. Hanukavātoti hanukassa gelaññakaro vāto. Vijjhatīti hanukaṃ vijjhati. Imināti bhikkhunā. Pahusaññino chāditāpi ekantena apahuttā acchāditāva hoti.
छादेतुकामो चाति एत्थ इदं चतुक्कं वेदितब्बं छादेतुकामो छादेति, छादेतुकामो नच्छादेति, अच्छादेतुकामो छादेति, नच्छादेतुकामो नच्छादेतीति। तत्थ पठमपदं सन्धाय वुत्तं ‘‘इदं उत्तानत्थमेवा’’ति। एवं सेसासुपि मातिकासु चतुक्कं वेदितब्बं । चतूसु चतुक्केसु पठमपदे एव छन्ना होति, न सेसपदेसु। अनुत्तानत्थं दस्सेन्तो आह ‘‘सचे पना’’तिआदि। पुरेभत्ते वाति पुरेभत्तं वा, भत्ततो, भत्तस्स वा पुरेति पुरेभत्तं। अब्ययीभावसमासे सत्तमीविभत्तिया अमितिकारियस्स अनिच्चभावतो वुत्तं ‘‘पुरेभत्ते’’ति। एसेव नयो ‘‘पच्छाभत्ते’’ति एत्थापि। दुतियपदस्स अत्थं दस्सेत्वा ततियपदस्स अत्थं दस्सेन्तो आह ‘‘यस्स पना’’तिआदि। अभिक्खुके ठाने वसन्तस्स यस्स भिक्खुस्साति योजना। आगमेन्तस्स गच्छन्तस्साति अनादरे चेतानि सामिवचनानि।
Chādetukāmo cāti ettha idaṃ catukkaṃ veditabbaṃ chādetukāmo chādeti, chādetukāmo nacchādeti, acchādetukāmo chādeti, nacchādetukāmo nacchādetīti. Tattha paṭhamapadaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘idaṃ uttānatthamevā’’ti. Evaṃ sesāsupi mātikāsu catukkaṃ veditabbaṃ . Catūsu catukkesu paṭhamapade eva channā hoti, na sesapadesu. Anuttānatthaṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Purebhatte vāti purebhattaṃ vā, bhattato, bhattassa vā pureti purebhattaṃ. Abyayībhāvasamāse sattamīvibhattiyā amitikāriyassa aniccabhāvato vuttaṃ ‘‘purebhatte’’ti. Eseva nayo ‘‘pacchābhatte’’ti etthāpi. Dutiyapadassa atthaṃ dassetvā tatiyapadassa atthaṃ dassento āha ‘‘yassa panā’’tiādi. Abhikkhuke ṭhāne vasantassa yassa bhikkhussāti yojanā. Āgamentassa gacchantassāti anādare cetāni sāmivacanāni.
चतुत्थपदस्स अत्थं दस्सेन्तो आह ‘‘यो पना’’तिआदि। तत्थ यो पनाति भिक्खु पन, आवि करोतीति सम्बन्धो। सभागन्ति अवेरिं। अयन्ति भिक्खु। उपज्झायो इति वा आचरियो इति वाति योजना। लज्जायाति लज्जनिमित्तं, लज्जकारणा, लज्जहेतु वा। हीति सच्चं, यस्मा वा, इधाति आपत्तिआरोचनट्ठाने। अवेरिसभागस्साति अवेरी हुत्वा सभागस्स।
Catutthapadassa atthaṃ dassento āha ‘‘yo panā’’tiādi. Tattha yo panāti bhikkhu pana, āvi karotīti sambandho. Sabhāganti averiṃ. Ayanti bhikkhu. Upajjhāyo iti vā ācariyo iti vāti yojanā. Lajjāyāti lajjanimittaṃ, lajjakāraṇā, lajjahetu vā. Hīti saccaṃ, yasmā vā, idhāti āpattiārocanaṭṭhāne. Averisabhāgassāti averī hutvā sabhāgassa.
पकासेतुकामोति अञ्ञेसं पकासेतुकामो। उपज्झायस्सापीति पिसद्देन अञ्ञस्स सन्तिके का नाम कथाति दस्सेति। तत्थाति आपत्तिआरोचनट्ठाने। सभागसङ्घादिसेसन्ति वत्थुसभागसङ्घादिसेसं। सुद्धस्साति वत्थुसभागसङ्घादिसेसतो सुद्धस्स। आविकरणाकारं दस्सेन्तो आह ‘‘आविकरोन्तो चा’’तिआदि। इति इमानीतिआदि निगमनं।
Pakāsetukāmoti aññesaṃ pakāsetukāmo. Upajjhāyassāpīti pisaddena aññassa santike kā nāma kathāti dasseti. Tatthāti āpattiārocanaṭṭhāne. Sabhāgasaṅghādisesanti vatthusabhāgasaṅghādisesaṃ. Suddhassāti vatthusabhāgasaṅghādisesato suddhassa. Āvikaraṇākāraṃ dassento āha ‘‘āvikaronto cā’’tiādi. Iti imānītiādi nigamanaṃ.
ततोति जानितब्बतो, परन्ति सम्बन्धो। एकाहपटिच्छन्नाति एकाहेन पटिच्छन्ना। याव चुद्दस दिवसानि, ताव दिवसवसेन योजना कातब्बाति योजना। पक्खपटिच्छन्नन्ति पक्खेन पटिच्छन्नं। अतिरेकपक्खपटिच्छन्नन्ति पक्खतो अतिरेकेन पटिच्छन्नं।
Tatoti jānitabbato, paranti sambandho. Ekāhapaṭicchannāti ekāhena paṭicchannā. Yāva cuddasa divasāni, tāva divasavasena yojanā kātabbāti yojanā. Pakkhapaṭicchannanti pakkhena paṭicchannaṃ. Atirekapakkhapaṭicchannanti pakkhato atirekena paṭicchannaṃ.
संवच्छरपटिच्छन्नन्ति संवच्छरेन पटिच्छन्नं। ततो वाति अतिरेकसट्ठिसंवच्छ रतो वा। भिय्योपीति अतिरेकम्पि।
Saṃvaccharapaṭicchannanti saṃvaccharena paṭicchannaṃ. Tato vāti atirekasaṭṭhisaṃvaccha rato vā. Bhiyyopīti atirekampi.
ततोति तीहि आपत्तीहि। परन्ति अतिरेकं। गणनवसेनाति आपत्तिगणनवसेन। वत्थुकित्तनवसेन वाति आपत्तीनं वत्थुकित्तनवसेन वा। नाममत्तवसेन वाति ‘‘सङ्घादिसेसापत्तियो’’ति एवं नामस्सेव वसेन वा। एत्थ हि मत्तसद्दो अवधारणत्थो, तेन वत्थुं निवत्तेति।
Tatoti tīhi āpattīhi. Paranti atirekaṃ. Gaṇanavasenāti āpattigaṇanavasena. Vatthukittanavasena vāti āpattīnaṃ vatthukittanavasena vā. Nāmamattavasena vāti ‘‘saṅghādisesāpattiyo’’ti evaṃ nāmasseva vasena vā. Ettha hi mattasaddo avadhāraṇattho, tena vatthuṃ nivatteti.
तत्थाति ‘‘नाममत्तवसेना’’ति पदे। सजातिसाधारणन्ति सस्स अत्तनो जाति सजाति, ताय साधारणं सजातिसाधारणं। सब्बेसं, सब्बेहि वा आपत्तीहि साधारणं सब्बसाधारणं। तत्थाति दुविधेसु नामेसु। सब्बसाधारणनामवसेनापीति एत्थ पिसद्दो ‘‘अहं भन्ते सम्बहुला सङ्घादिसेसा आपज्जिं एकाहपटिच्छन्नायो’’ति एवं सजातिसाधारणनामवसेनपि ‘‘अहं भन्ते सम्बहुला सङ्घादिसेसा आपत्तियो आपज्जिं एकाहपटिच्छन्नायो’’ति एवं उभयसाधारणवसेनपि वत्तुं वट्टतीति दस्सेति। हीति सच्चं। सब्बम्पि परिवासादिकं इदं विनयकम्मन्ति योजना। वसति आपत्ति एत्थ तदायत्तवुत्तितायाति वत्थु। गो वुच्चति वचनं वा ञाणं वा, तं तायतीति गोत्तं।
Tatthāti ‘‘nāmamattavasenā’’ti pade. Sajātisādhāraṇanti sassa attano jāti sajāti, tāya sādhāraṇaṃ sajātisādhāraṇaṃ. Sabbesaṃ, sabbehi vā āpattīhi sādhāraṇaṃ sabbasādhāraṇaṃ. Tatthāti duvidhesu nāmesu. Sabbasādhāraṇanāmavasenāpīti ettha pisaddo ‘‘ahaṃ bhante sambahulā saṅghādisesā āpajjiṃ ekāhapaṭicchannāyo’’ti evaṃ sajātisādhāraṇanāmavasenapi ‘‘ahaṃ bhante sambahulā saṅghādisesā āpattiyo āpajjiṃ ekāhapaṭicchannāyo’’ti evaṃ ubhayasādhāraṇavasenapi vattuṃ vaṭṭatīti dasseti. Hīti saccaṃ. Sabbampi parivāsādikaṃ idaṃ vinayakammanti yojanā. Vasati āpatti ettha tadāyattavuttitāyāti vatthu. Go vuccati vacanaṃ vā ñāṇaṃ vā, taṃ tāyatīti gottaṃ.
तत्थाति वत्थादीसु चतुब्बिधेसु। तत्थाति तेसु वचनेसु। सुक्कविस्सट्ठिं कायसंसग्गन्तिआदिना वचनेनापीति एत्थ आदिसद्देन दुट्ठुल्लादिवचनानि सङ्गण्हाति। इध पनाति इमस्मिं पन ठाने। यो योति तिस्सो वा फुस्सो वा आपन्नो होति।
Tatthāti vatthādīsu catubbidhesu. Tatthāti tesu vacanesu. Sukkavissaṭṭhiṃ kāyasaṃsaggantiādinā vacanenāpīti ettha ādisaddena duṭṭhullādivacanāni saṅgaṇhāti. Idha panāti imasmiṃ pana ṭhāne. Yo yoti tisso vā phusso vā āpanno hoti.
एवं आरोचेतब्बन्ति एवं वक्खमाननयेन आरोचेतब्बन्ति योजना। किं आरोचेतब्बं? ‘‘अहं भन्ते…पे॰… सङ्घो धारेतु’’ इति आरोचेतब्बन्ति योजना।
Evaṃ ārocetabbanti evaṃ vakkhamānanayena ārocetabbanti yojanā. Kiṃ ārocetabbaṃ? ‘‘Ahaṃ bhante…pe… saṅgho dhāretu’’ iti ārocetabbanti yojanā.
वेदयामहन्ति वेदयामि अहं। मम पारिवासिकभावं सङ्घं, सङ्घस्स वा जानापेमीति अत्थो। वेदयतीति मन्ति वेदयति इति मं। पारिवासिकभावं सङ्घं, सङ्घस्स वा जानापेतीति मं सङ्घो धारेतूति अत्थो। एत्थ बहूसु अट्ठकथापोत्थकेसु ‘‘तिण्णं वा अतिरेकानं वा आरोचेन्तेन आयस्मन्तो धारेन्तू’’ति पाठो अत्थि । केसुचि अट्ठकथापोत्थकेसु ‘‘तिण्णं आरोचेन्तेन आयस्मन्तो धारेन्तू’’ति एत्तकोयेव पाठो अत्थि। हेट्ठा मानत्तकथायम्पि एवमेव अत्थि। तत्थ ‘‘अतिरेकान’’न्ति इमिना तीहि अतिरेकानं आरोचेन्तेन सङ्घं अपेक्खित्वा सचे एकवचनवसेन वत्तुकामो होति, ‘‘मं सङ्घो धारेतू’’ति वत्तब्बं। अथ सम्बहुले भिक्खू अपेक्खित्वा सचे बहुवचनवसेन वत्तुकामो होति, यथा तिण्णं, एवं ‘‘मं आयस्मन्तो धारेन्तू’’ति वत्तब्बन्ति दस्सेति। इदञ्च सद्दसत्थवसेनेव वुत्तं, न विनयकम्मविपत्तिवसेनाति दट्ठब्बं।
Vedayāmahanti vedayāmi ahaṃ. Mama pārivāsikabhāvaṃ saṅghaṃ, saṅghassa vā jānāpemīti attho. Vedayatīti manti vedayati iti maṃ. Pārivāsikabhāvaṃ saṅghaṃ, saṅghassa vā jānāpetīti maṃ saṅgho dhāretūti attho. Ettha bahūsu aṭṭhakathāpotthakesu ‘‘tiṇṇaṃ vā atirekānaṃ vā ārocentena āyasmanto dhārentū’’ti pāṭho atthi . Kesuci aṭṭhakathāpotthakesu ‘‘tiṇṇaṃ ārocentena āyasmanto dhārentū’’ti ettakoyeva pāṭho atthi. Heṭṭhā mānattakathāyampi evameva atthi. Tattha ‘‘atirekāna’’nti iminā tīhi atirekānaṃ ārocentena saṅghaṃ apekkhitvā sace ekavacanavasena vattukāmo hoti, ‘‘maṃ saṅgho dhāretū’’ti vattabbaṃ. Atha sambahule bhikkhū apekkhitvā sace bahuvacanavasena vattukāmo hoti, yathā tiṇṇaṃ, evaṃ ‘‘maṃ āyasmanto dhārentū’’ti vattabbanti dasseti. Idañca saddasatthavaseneva vuttaṃ, na vinayakammavipattivasenāti daṭṭhabbaṃ.
‘‘विहारेयेव रत्तिपरिग्गहो’’ति इमिना अन्तोउपचारसीमायम्पि परिवसितब्बभावं दस्सेति। उपचारसीमन्ति परिक्खित्तस्स विहारस्स परिक्खेपं, अपरिक्खित्तस्स परिक्खेपारहट्ठानं। एसाति पारिवासिको भिक्खु। अस्साति आगतस्स भिक्खुनो।
‘‘Vihāreyeva rattipariggaho’’ti iminā antoupacārasīmāyampi parivasitabbabhāvaṃ dasseti. Upacārasīmanti parikkhittassa vihārassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa parikkhepārahaṭṭhānaṃ. Esāti pārivāsiko bhikkhu. Assāti āgatassa bhikkhuno.
ततोति आपत्तिपटिच्छन्नदिवसतो। कुक्कुच्चविनोदनत्थायाति आपत्तिपटिच्छन्नदिवसेन समं परिवसितब्बं नुखो, न नुखोति कुक्कुच्चस्स विनोदनत्थाय। परिवुत्थत्ताति परिवसितत्ता। सोति परिवुत्थो भिक्खु। इदन्ति दातब्बमानत्तं। तन्ति पटिच्छन्नमानत्तं। छारत्तन्ति छरत्तियो समाहटाति छारत्तं, समाहारे दिगु। ‘‘छरत्त’’न्ति वत्तब्बे सुखुच्चारणत्थं छकारस्स दीघं कत्वा एवं वुत्तं, अच्चन्तसंयोगे चेतं उपयोगवचनं।
Tatoti āpattipaṭicchannadivasato. Kukkuccavinodanatthāyāti āpattipaṭicchannadivasena samaṃ parivasitabbaṃ nukho, na nukhoti kukkuccassa vinodanatthāya. Parivutthattāti parivasitattā. Soti parivuttho bhikkhu. Idanti dātabbamānattaṃ. Tanti paṭicchannamānattaṃ. Chārattanti charattiyo samāhaṭāti chārattaṃ, samāhāre digu. ‘‘Charatta’’nti vattabbe sukhuccāraṇatthaṃ chakārassa dīghaṃ katvā evaṃ vuttaṃ, accantasaṃyoge cetaṃ upayogavacanaṃ.
अप्पटिच्छन्नापत्तिं दातुं वट्टतीति सम्बन्धो। इमिना हेट्ठा वुत्तं पटिच्छन्नमानत्तं इमस्मिं पटिच्छन्नमानत्ते समोधानेत्वापि दातुं वट्टतीति दस्सेति। एवं सन्तेपि मूलमानत्तं पटिच्च पटिच्छन्नमानत्तन्ति वुच्चति। कथं दातुं वट्टतीति योजना।
Appaṭicchannāpattiṃ dātuṃ vaṭṭatīti sambandho. Iminā heṭṭhā vuttaṃ paṭicchannamānattaṃ imasmiṃ paṭicchannamānatte samodhānetvāpi dātuṃ vaṭṭatīti dasseti. Evaṃ santepi mūlamānattaṃ paṭicca paṭicchannamānattanti vuccati. Kathaṃ dātuṃ vaṭṭatīti yojanā.
अस्साति मानत्तं याचन्तस्स। तदनुरूपन्ति तस्स याचनस्स अनुरूपं। सचे पटिच्छन्ना द्वेति एत्थ द्वेति निदस्सनमत्तं ततो अतिरेकम्पि गहेतब्बत्ता। सब्बत्थाति सब्बेसु एकबहूसु। तदनुरूपमे वाति तस्स मानत्तदानस्स अनुरूपमेव। इध पनाति पटिच्छन्नमानत्ते पन। इतीतिआदि निगमनं। यं मानत्तं दिय्यतीति योजना। एत्थाति पटिच्छन्नमानत्ते।
Assāti mānattaṃ yācantassa. Tadanurūpanti tassa yācanassa anurūpaṃ. Sace paṭicchannā dveti ettha dveti nidassanamattaṃ tato atirekampi gahetabbattā. Sabbatthāti sabbesu ekabahūsu. Tadanurūpame vāti tassa mānattadānassa anurūpameva. Idha panāti paṭicchannamānatte pana. Itītiādi nigamanaṃ. Yaṃ mānattaṃ diyyatīti yojanā. Etthāti paṭicchannamānatte.
अवसेसाति अप्पटिच्छन्नपरिवासपटिच्छन्नपरिवासेहि अवसेसा। तत्थाति अवसेसेसु द्वीसु परिवासेसु। अधम्मिकमानत्तचारावसाने अनुञ्ञातपरिवासोति सम्बन्धो। किस्मिं वत्थुस्मिं अनुञ्ञातोति आह ‘‘इमस्मिं वत्थुस्मि’’न्ति। एसाति सुद्धन्तो, दातब्बोति सम्बन्धो। एतन्ति जाननाजाननं।
Avasesāti appaṭicchannaparivāsapaṭicchannaparivāsehi avasesā. Tatthāti avasesesu dvīsu parivāsesu. Adhammikamānattacārāvasāne anuññātaparivāsoti sambandho. Kismiṃ vatthusmiṃ anuññātoti āha ‘‘imasmiṃ vatthusmi’’nti. Esāti suddhanto, dātabboti sambandho. Etanti jānanājānanaṃ.
तत्थाति द्वीसु सुद्धन्तेसु, चूळसुद्धन्तोति वुच्चतीति सम्बन्धो। योति भिक्खु, वदतीति सम्बन्धो। आरोचितदिवसतोति आपत्तिआरोचितदिवसतो।
Tatthāti dvīsu suddhantesu, cūḷasuddhantoti vuccatīti sambandho. Yoti bhikkhu, vadatīti sambandho. Ārocitadivasatoti āpattiārocitadivasato.
तन्ति चूळसुद्धन्तं, परिवसन्तेन परिवसितब्बन्ति सम्बन्धो। अग्गहेसीति परिवासं अग्गहेसि। अञ्ञन्ति गहितमासतो अञ्ञं। ‘‘परिवासदानकिच्चं नत्थी’’ति इमिना परिवासगहणकिच्चम्पि नत्थीति दस्सेति गण्हन्तस्सेव दातब्बत्ता, देन्तस्सेव गहेतब्बत्ता वा। उद्धम्पि आरोहतीति परिवासगहणकालतो अञ्ञम्पि कालं परिवसितब्बत्ता उद्धम्पि आरोहति। हेट्ठापि ओरोहतीति परिवासगहणकालतो ऊनम्पि कालं परिवसितब्बत्ता हेट्ठापि ओरोहति। इदन्ति आरोहनोरोहनं। तस्साति सुद्धन्तपरिवासस्स। एकमेव पटिच्च द्वे, तिस्सो, सम्बहुला वा भवन्तीति आह ‘‘एकं विना सम्बहुलानं अभावतो’’ति।
Tanti cūḷasuddhantaṃ, parivasantena parivasitabbanti sambandho. Aggahesīti parivāsaṃ aggahesi. Aññanti gahitamāsato aññaṃ. ‘‘Parivāsadānakiccaṃ natthī’’ti iminā parivāsagahaṇakiccampi natthīti dasseti gaṇhantasseva dātabbattā, dentasseva gahetabbattā vā. Uddhampi ārohatīti parivāsagahaṇakālato aññampi kālaṃ parivasitabbattā uddhampi ārohati. Heṭṭhāpi orohatīti parivāsagahaṇakālato ūnampi kālaṃ parivasitabbattā heṭṭhāpi orohati. Idanti ārohanorohanaṃ. Tassāti suddhantaparivāsassa. Ekameva paṭicca dve, tisso, sambahulā vā bhavantīti āha ‘‘ekaṃ vinā sambahulānaṃ abhāvato’’ti.
एवं चूळसुद्धन्तं दस्सेत्वा महासुद्धन्तं दस्सेन्तो आह ‘‘यो पना’’तिआदि। तन्ति महासुद्धन्तं। याव यत्तको उपसम्पददिवसो होति, ताव तत्तकं कालन्ति योजना। उद्धं नारोहतीति उद्धं आरोहनकालस्स अभावतो उद्धं न आरोहति। एत्थाति सुद्धन्तपरिवासे। अयं सुद्धन्तपरिवासो नामाति निगमनं।
Evaṃ cūḷasuddhantaṃ dassetvā mahāsuddhantaṃ dassento āha ‘‘yo panā’’tiādi. Tanti mahāsuddhantaṃ. Yāva yattako upasampadadivaso hoti, tāva tattakaṃ kālanti yojanā. Uddhaṃ nārohatīti uddhaṃ ārohanakālassa abhāvato uddhaṃ na ārohati. Etthāti suddhantaparivāse. Ayaṃ suddhantaparivāso nāmāti nigamanaṃ.
तत्थाति तिविधेसु समोधानपरिवासेसु। ‘‘ओधुनित्वा समोदहित्वा दातब्बपरिवासो’’ति इमिना ओधुनित्वा समोधानेत्वा दातब्बो परिवासो ओधानसमोधानोति वचनत्थं दस्सेति, ‘‘परिवासो’’ति इमिना तद्धितणपच्चयस्स सरूपं दस्सेति। एत्थ च अवधुनियते, अवधुनितब्बन्ति वा ओधानं, सं एकतो ओदहीयते सम्पिण्डीयते, उदहियति सम्पिण्डियतीति वा समोधानन्ति अवयववचनत्थो कातब्बो। ‘‘मक्खेत्वा’’ति इमिना धुधातुया पप्पोटनधंसनधोवनानि दस्सेति। सोति ओधानसमोधानो, आगतोति सम्बन्धो।
Tatthāti tividhesu samodhānaparivāsesu. ‘‘Odhunitvā samodahitvā dātabbaparivāso’’ti iminā odhunitvā samodhānetvā dātabbo parivāso odhānasamodhānoti vacanatthaṃ dasseti, ‘‘parivāso’’ti iminā taddhitaṇapaccayassa sarūpaṃ dasseti. Ettha ca avadhuniyate, avadhunitabbanti vā odhānaṃ, saṃ ekato odahīyate sampiṇḍīyate, udahiyati sampiṇḍiyatīti vā samodhānanti avayavavacanattho kātabbo. ‘‘Makkhetvā’’ti iminā dhudhātuyā pappoṭanadhaṃsanadhovanāni dasseti. Soti odhānasamodhāno, āgatoti sambandho.
एत्थाति ओधानसमोधाने। योति भिक्खु, पटिच्छादेतीति सम्बन्धो। परिवसन्तो वा मानत्तारहो वा मानत्तं चरन्तो वा अब्भानारहो वा यो भिक्खूति योजना। ‘‘पुरिमाय आपत्तिया’’ति पदं ‘‘समा वा’’ति पदे सहादियोगो। ‘‘ऊनतरा’’तिपदे विभत्तिअपादानं, अनुमेय्यविसयअपादानं वा। ‘‘अदिवसे कत्वा’’ति इमिना ओधुनित्वाति एत्थ धुधातुया यथावुत्तत्थेयेव दस्सेति। ऊनकपक्खपटिच्छन्नाति पक्खतो ऊनकेन पटिच्छन्ना। एतेनुपायेनाति पक्खे वुत्तेन एतेन उपायेन।
Etthāti odhānasamodhāne. Yoti bhikkhu, paṭicchādetīti sambandho. Parivasanto vā mānattāraho vā mānattaṃ caranto vā abbhānāraho vā yo bhikkhūti yojanā. ‘‘Purimāya āpattiyā’’ti padaṃ ‘‘samā vā’’ti pade sahādiyogo. ‘‘Ūnatarā’’tipade vibhattiapādānaṃ, anumeyyavisayaapādānaṃ vā. ‘‘Adivase katvā’’ti iminā odhunitvāti ettha dhudhātuyā yathāvuttattheyeva dasseti. Ūnakapakkhapaṭicchannāti pakkhato ūnakena paṭicchannā. Etenupāyenāti pakkhe vuttena etena upāyena.
तत्थाति मूलापत्तितो अतिरेकपटिच्छन्ने। आवि कारापेत्वाति मूलापत्तितो अन्तरापत्तिया पटिच्छन्नभावं आवि कारापेत्वा। एत्थाति आपत्तिपटिच्छन्ने। पमाणन्ति कारणं। याति आपत्ति। तत्थाति मूलभावेन कत्तब्बायं मूलिआपत्तियं। इतरन्ति मूलिभावेन कत्तब्बं मूलापत्तिं। समोधायाति समोदहित्वा। पक्खिपित्वाति अत्थो।
Tatthāti mūlāpattito atirekapaṭicchanne. Āvi kārāpetvāti mūlāpattito antarāpattiyā paṭicchannabhāvaṃ āvi kārāpetvā. Etthāti āpattipaṭicchanne. Pamāṇanti kāraṇaṃ. Yāti āpatti. Tatthāti mūlabhāvena kattabbāyaṃ mūliāpattiyaṃ. Itaranti mūlibhāvena kattabbaṃ mūlāpattiṃ. Samodhāyāti samodahitvā. Pakkhipitvāti attho.
एका वा या आपत्ति सब्बचिरपटिच्छन्ना होतीति योजना। सब्बचिरपटिच्छन्नायोति सब्बासं आपत्तीनं चिरेन पटिच्छन्नायो। तासन्ति आपत्तीनं। अग्घेनाति परिच्छेदेन। अग्घसद्दो हेत्थ परिच्छेदत्थवाचको। अभिधाने (अभिधानप्पदीपिकायं १०४८ गाथायं) वुत्तं ‘‘अग्घो मुल्ये च पूजने’’ति। एत्थ ‘‘मुल्ये चा’’ति पदस्स मूलपरिच्छेदेति अत्थो दट्ठब्बो। तमेवत्थं दस्सेन्तो आह ‘‘तासं रत्तिपरिच्छेदवसेना’’ति। इमेहि पदेहि अग्घेन रत्तिपरिच्छेदेन समोधानेत्वा दातब्बो परिवासो अग्घसमोधानोति वचनत्थं दस्सेति। एत्थ च ‘‘सब्बचिरपटिच्छन्नायो’’ति वुत्तत्ता किञ्चापि कोटिअत्थवाचको ततियक्खरेन पाठो युत्तो विय दिस्सति। तथापि सो पाठो न गहेतब्बो। कस्मा? बहूसु पाळिपोत्थकेसु, अट्ठकथापोत्थकेसु च अलिखितत्ता। बहूसु हि पोराणपोत्थकेसु चतुत्थक्खरेन पाठोयेव लिखितो, तस्मा सो पाठोयेव गहेतब्बो, न अञ्ञोति दट्ठब्बं। सोति अग्घसमोधानो। आगतोयेवाति सम्बन्धो।
Ekā vā yā āpatti sabbacirapaṭicchannā hotīti yojanā. Sabbacirapaṭicchannāyoti sabbāsaṃ āpattīnaṃ cirena paṭicchannāyo. Tāsanti āpattīnaṃ. Agghenāti paricchedena. Agghasaddo hettha paricchedatthavācako. Abhidhāne (abhidhānappadīpikāyaṃ 1048 gāthāyaṃ) vuttaṃ ‘‘aggho mulye ca pūjane’’ti. Ettha ‘‘mulye cā’’ti padassa mūlaparicchedeti attho daṭṭhabbo. Tamevatthaṃ dassento āha ‘‘tāsaṃ rattiparicchedavasenā’’ti. Imehi padehi agghena rattiparicchedena samodhānetvā dātabbo parivāso agghasamodhānoti vacanatthaṃ dasseti. Ettha ca ‘‘sabbacirapaṭicchannāyo’’ti vuttattā kiñcāpi koṭiatthavācako tatiyakkharena pāṭho yutto viya dissati. Tathāpi so pāṭho na gahetabbo. Kasmā? Bahūsu pāḷipotthakesu, aṭṭhakathāpotthakesu ca alikhitattā. Bahūsu hi porāṇapotthakesu catutthakkharena pāṭhoyeva likhito, tasmā so pāṭhoyeva gahetabbo, na aññoti daṭṭhabbaṃ. Soti agghasamodhāno. Āgatoyevāti sambandho.
यस्स पनाति भिक्खुस्स, पटिच्छन्नाति सम्बन्धो। सब्बन्ति सकलं। आपत्तिसहस्सगाथाय –
Yassa panāti bhikkhussa, paṭicchannāti sambandho. Sabbanti sakalaṃ. Āpattisahassagāthāya –
दससतं आपत्तियो रत्तिसतं छादयित्वानाति योजना। इमिना नयेनपि अग्घसमोधानोति एत्थ अग्घसद्दस्स चतुत्थक्खरेन पाठस्स युत्तभावो वेदितब्बो। अग्घेन दसरत्तिपरिच्छेदेन समोधाय दातब्बो अग्घसमोधानो।
Dasasataṃ āpattiyo rattisataṃ chādayitvānāti yojanā. Iminā nayenapi agghasamodhānoti ettha agghasaddassa catutthakkharena pāṭhassa yuttabhāvo veditabbo. Agghena dasarattiparicchedena samodhāya dātabbo agghasamodhāno.
यो परिवासो नानावत्थुकायो आपत्तियो एकतो कत्वा दिय्यति, अयं परिवासो मिस्सकसमोधानो नामाति योजना। एत्थ वत्थुवसेन मिस्सका आपत्तियो समोधानेत्वा दातब्बो परिवासो मिस्सकसमोधानोति वचनत्थो कातब्बो। तत्राति मिस्सकसमोधाने। तदनुरूपायाति तस्स याचनस्स अनुरूपाय।
Yo parivāso nānāvatthukāyo āpattiyo ekato katvā diyyati, ayaṃ parivāso missakasamodhāno nāmāti yojanā. Ettha vatthuvasena missakā āpattiyo samodhānetvā dātabbo parivāso missakasamodhānoti vacanattho kātabbo. Tatrāti missakasamodhāne. Tadanurūpāyāti tassa yācanassa anurūpāya.
एत्थ चाति मिस्सकसमोधाने च, कातुं वट्टतीति सम्बन्धो।
Ettha cāti missakasamodhāne ca, kātuṃ vaṭṭatīti sambandho.
‘‘पक्खमानत्तञ्च …पे॰… कथयिस्सामा’’ति यं वचनं वुत्तं, तस्स वचनस्स ओकासोति योजना। तं पनाति पक्खमानत्तं पन। ‘‘अड्ढमासमेव दातब्ब’’न्ति इमिना पक्खमेव दातब्बं मानत्तं पक्खमानत्तन्ति वचनत्थं दस्सेति। हीति सच्चं। तं पनाति पक्खमानत्तं पन, दातब्बन्ति सम्बन्धो। अत्तनो सीमन्ति अत्तनो विहारसीमं, महासीमन्ति अत्थो। सोधेत्वाति सब्बासं हत्थपासनयनवसेन, छन्दारहानं छन्दनयनवसेन, सीमतो बहिकरणवसेन च सोधेत्वा। चतुवग्गगणन्ति चतुवग्गसङ्घं। गणोति चेत्थ सङ्घोयेवाधिप्पेतो।
‘‘Pakkhamānattañca …pe… kathayissāmā’’ti yaṃ vacanaṃ vuttaṃ, tassa vacanassa okāsoti yojanā. Taṃ panāti pakkhamānattaṃ pana. ‘‘Aḍḍhamāsameva dātabba’’nti iminā pakkhameva dātabbaṃ mānattaṃ pakkhamānattanti vacanatthaṃ dasseti. Hīti saccaṃ. Taṃ panāti pakkhamānattaṃ pana, dātabbanti sambandho. Attano sīmanti attano vihārasīmaṃ, mahāsīmanti attho. Sodhetvāti sabbāsaṃ hatthapāsanayanavasena, chandārahānaṃ chandanayanavasena, sīmato bahikaraṇavasena ca sodhetvā. Catuvaggagaṇanti catuvaggasaṅghaṃ. Gaṇoti cettha saṅghoyevādhippeto.
तत्राति ‘‘योजना कातब्बा’’ति वचने। मुखमत्तदस्सनन्ति उपायमत्तदस्सनं, आदिमत्तदस्सनं वा। ‘‘आपन्नाय भिक्खुनिया’’ति पदं ‘‘एवमस्स वचनीयो’’ति पदे कत्ता, ‘‘याचापेत्वा’’ति पदे कारितकम्मं। ‘‘ब्यत्ताय भिक्खुनिया’’ति पदं ‘‘ञापेतब्बो’’ति पदे कारितकत्ता, ‘‘सङ्घो’’ति पदं तत्थेव कारितकम्मं। ‘‘एतं कारण’’न्ति धातुकम्मं अज्झाहरितब्बं। तब्बपच्चयेन कारितकम्ममेव वुत्तं। ञापेतब्बाकारं दस्सेन्तो आह ‘‘सुणातु मे’’तिआदि।
Tatrāti ‘‘yojanā kātabbā’’ti vacane. Mukhamattadassananti upāyamattadassanaṃ, ādimattadassanaṃ vā. ‘‘Āpannāya bhikkhuniyā’’ti padaṃ ‘‘evamassa vacanīyo’’ti pade kattā, ‘‘yācāpetvā’’ti pade kāritakammaṃ. ‘‘Byattāya bhikkhuniyā’’ti padaṃ ‘‘ñāpetabbo’’ti pade kāritakattā, ‘‘saṅgho’’ti padaṃ tattheva kāritakammaṃ. ‘‘Etaṃ kāraṇa’’nti dhātukammaṃ ajjhāharitabbaṃ. Tabbapaccayena kāritakammameva vuttaṃ. Ñāpetabbākāraṃ dassento āha ‘‘suṇātu me’’tiādi.
निक्खित्तवत्तन्ति करणत्थे चेतं उपयोगवचनं। निक्खित्तवत्तेनाति हि अत्थो। तत्थेवाति माळकसीमायमेव। हीति सच्चं, यस्मा वा। अस्साति मानत्तचारिकाय भिक्खुनिया। तत्राति तस्मा कत्तब्बविनयकम्मभावतोति अत्थो। नोति अम्हाकं, सन्तिकन्ति सम्बन्धो। चतूहि पकतत्तभिक्खुनीहि निसीदितब्बन्ति सम्बन्धो। गामूपचारतो द्वे लेड्डुपाते अतिक्कमित्वाति इदं भिक्खुनीविहारूपचारातिक्कमं सन्धाय वुत्तं। विहारूपचारतोपीति भिक्खुविहारूपचारतोपि। तत्थाति भिक्खुनीनं निसिन्नट्ठानं। कुरुन्दिमहापच्चरीसु पन वुत्तन्ति सम्बन्धो। विहारस्स चाति भिक्खुविहारस्स च। गामस्स उपचारं मुञ्चितुं वट्टतीति न वुत्तन्ति योजना। तस्मा गामूपचारेपि निसीदितुं वट्टतीति अधिप्पायो।
Nikkhittavattanti karaṇatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Nikkhittavattenāti hi attho. Tatthevāti māḷakasīmāyameva. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Assāti mānattacārikāya bhikkhuniyā. Tatrāti tasmā kattabbavinayakammabhāvatoti attho. Noti amhākaṃ, santikanti sambandho. Catūhi pakatattabhikkhunīhi nisīditabbanti sambandho. Gāmūpacārato dve leḍḍupāte atikkamitvāti idaṃ bhikkhunīvihārūpacārātikkamaṃ sandhāya vuttaṃ. Vihārūpacāratopīti bhikkhuvihārūpacāratopi. Tatthāti bhikkhunīnaṃ nisinnaṭṭhānaṃ. Kurundimahāpaccarīsu pana vuttanti sambandho. Vihārassa cāti bhikkhuvihārassa ca. Gāmassa upacāraṃ muñcituṃ vaṭṭatīti na vuttanti yojanā. Tasmā gāmūpacārepi nisīdituṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
ताय भिक्खुनिया आरोचेतब्बन्ति सम्बन्धो।
Tāya bhikkhuniyā ārocetabbanti sambandho.
तत्थेवाति भिक्खुनीनं निसीदनट्ठानेयेव। ठानन्ति भिक्खूनं ठानं। एतीति आगच्छति। पगेवाति पातोयेव। तायाति मानत्तचारिनिया।
Tatthevāti bhikkhunīnaṃ nisīdanaṭṭhāneyeva. Ṭhānanti bhikkhūnaṃ ṭhānaṃ. Etīti āgacchati. Pagevāti pātoyeva. Tāyāti mānattacāriniyā.
अनिक्खित्तवत्ताय पन भिक्खुनियाति सम्बन्धो। अजाननपच्चयाति अजाननकारणा। तन्ति वचनं। पारिवासिकवत्तादीनन्ति आदिसद्देन आगन्तुकवत्तपूरणनिस्सयपटिप्पस्सद्धादयो सङ्गण्हाति । युत्ततरं दिस्सतीति युत्ततरं हुत्वा दिस्सति। इमिना अनिक्खित्तवत्तभिक्खुना विय भिक्खुनियापि अन्तोउपचारसीमगतानंयेव आरोचेतब्बं, न गामे ठितानम्पि गन्त्वा आरोचेतब्बन्ति दीपेति। उपोसथेति उपोसथदिवसे। एसेव नयो पवारणायपि। देवसिकन्ति दिवसे दिवसे। तस्मिं गामेति भिक्खुनीनं वसनगामे। अञ्ञत्राति भिक्खुनीनं वसनगामतो अञ्ञस्मिं गामे। तत्राति भिक्खुनीनं वसनगामं। दस्सेत्वाति भिक्खुनीनं दस्सेत्वा। तायाति मानत्तचारिनिया। विहारन्ति भिक्खूनं विहारं। उपचारसीमायाति उपचारसीमतो बहीति सम्बन्धो। अयन्ति मानत्तचारिनी।
Anikkhittavattāya pana bhikkhuniyāti sambandho. Ajānanapaccayāti ajānanakāraṇā. Tanti vacanaṃ. Pārivāsikavattādīnanti ādisaddena āgantukavattapūraṇanissayapaṭippassaddhādayo saṅgaṇhāti . Yuttataraṃ dissatīti yuttataraṃ hutvā dissati. Iminā anikkhittavattabhikkhunā viya bhikkhuniyāpi antoupacārasīmagatānaṃyeva ārocetabbaṃ, na gāme ṭhitānampi gantvā ārocetabbanti dīpeti. Uposatheti uposathadivase. Eseva nayo pavāraṇāyapi. Devasikanti divase divase. Tasmiṃ gāmeti bhikkhunīnaṃ vasanagāme. Aññatrāti bhikkhunīnaṃ vasanagāmato aññasmiṃ gāme. Tatrāti bhikkhunīnaṃ vasanagāmaṃ. Dassetvāti bhikkhunīnaṃ dassetvā. Tāyāti mānattacāriniyā. Vihāranti bhikkhūnaṃ vihāraṃ. Upacārasīmāyāti upacārasīmato bahīti sambandho. Ayanti mānattacārinī.
वीसति गणो इमस्साति वीसतिगणो, सङ्घो, तस्मिं। मानत्तं चरमाना भिक्खुनीति योजना। इदं पक्खमानत्तं नामाति इदं पुब्बवचनस्स निगमवसेन परवचनस्स कथनत्थाय वुत्तन्ति दट्ठब्बं।
Vīsati gaṇo imassāti vīsatigaṇo, saṅgho, tasmiṃ. Mānattaṃ caramānā bhikkhunīti yojanā. Idaṃ pakkhamānattaṃ nāmāti idaṃ pubbavacanassa nigamavasena paravacanassa kathanatthāya vuttanti daṭṭhabbaṃ.
तत्थाति तिविधेसु मानत्तेसु। यदेतं मानत्तं अनुञ्ञातन्ति सम्बन्धो। परतोति परस्मिं। परिवासं परिवसन्तस्स मूलायपटिकस्सितस्स उदायित्थेरस्स अनुञ्ञातन्ति सम्बन्धो। आपज्जित्वाति आपज्जनतो। इदन्ति मानत्तं वुच्चतीति सम्बन्धो। हीति सच्चं, यस्मा वा। ओधानसमोधानन्ति एत्थ वचनत्थो हेट्ठा वुत्तोयेव। तम्पीति कुरुन्दियं वुत्तवचनम्पि।
Tatthāti tividhesu mānattesu. Yadetaṃ mānattaṃ anuññātanti sambandho. Paratoti parasmiṃ. Parivāsaṃ parivasantassa mūlāyapaṭikassitassa udāyittherassa anuññātanti sambandho. Āpajjitvāti āpajjanato. Idanti mānattaṃ vuccatīti sambandho. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Odhānasamodhānanti ettha vacanattho heṭṭhā vuttoyeva. Tampīti kurundiyaṃ vuttavacanampi.
तन्ति अग्घसमोधानमिस्सकसमोधानं, दातब्बन्ति सम्बन्धो। एत्तावताति एतपरिमाणेन वचनक्कमेन, ‘‘अयञ्हि इध अधिप्पेतो परिवासो नामा’’ति (चूळव॰ अट्ठ॰ १०२) वचनतो पट्ठाय याव ‘‘योजेत्वा दातब्ब’’न्ति वचनं, ताव वचनक्कमेनाति अत्थो। ‘‘तेन हि भिक्खवे…पे॰… दस्सेस्सामा’’ति यं वचनं वुत्तन्ति योजना। ‘‘अत्थतो’’ति इमिना सद्दोपि गहेतब्बो अविनाभावतो।
Tanti agghasamodhānamissakasamodhānaṃ, dātabbanti sambandho. Ettāvatāti etaparimāṇena vacanakkamena, ‘‘ayañhi idha adhippeto parivāso nāmā’’ti (cūḷava. aṭṭha. 102) vacanato paṭṭhāya yāva ‘‘yojetvā dātabba’’nti vacanaṃ, tāva vacanakkamenāti attho. ‘‘Tena hi bhikkhave…pe… dassessāmā’’ti yaṃ vacanaṃ vuttanti yojanā. ‘‘Atthato’’ti iminā saddopi gahetabbo avinābhāvato.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi / एकाहप्पटिच्छन्नपरिवासं • Ekāhappaṭicchannaparivāsaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / पटिच्छन्नपरिवासकथा • Paṭicchannaparivāsakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / परिवासकथावण्णना • Parivāsakathāvaṇṇanā
