| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
੨. ਪਰਿવਾਸਕਥਾ
2. Parivāsakathā
੧੦੨. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤਸ੍ਸ। ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾਤਿ ਇਧੇવ ਪਰਿવਾਸਕਥਾਯਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ। ਇਧੇવ ਪਰਿવਾਸਕਥਾਯਂ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਇਧੇવਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਪੇਕ੍ਖੋ।
102.Tassāti paṭicchannamānattassa. Samodhānetvāti idheva parivāsakathāyaṃ samodhānetvā. Idheva parivāsakathāyaṃ dassayissāmāti yojanā. Idhevasaddo hi pubbāparāpekkho.
ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਪਰਿવਾਸਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਯਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਪਰਿવਾਸੋ ਨਾਮ ਤਿવਿਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਿવਿਧੇਸੁ ਪਰਿવਾਸੇਸੁ। ‘‘ਯਥਾਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ વਚਨਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਸ੍ਸਚਿ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਯਥਾ ਉਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਏਕਾਹਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਅਯਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਏਕਾਹਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਯਥਾ ਚ ਪਰਤੋ ਆਗਤਾ ਉਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸੇવ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦ੍વਿਹਾਦਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਇਮਿਨਾ વੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਪਰਤੋਪਿ ਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕਾਹਾਦਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਏਕਾਦਿਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Idha adhippetaṃ parivāsaṃ vitthāretvā dassento āha ‘‘ayaṃ hī’’tiādi. Idha adhippeto parivāso nāma tividho hotīti yojanā. Tatthāti tividhesu parivāsesu. ‘‘Yathāpaṭicchannāya āpattiyā’’ti vacanaṃ vitthārento āha ‘‘kassaci hī’’tiādi. Yathā udāyittherassa ekāhapaṭicchannā ayaṃ āpatti hoti, tathā kassaci ekāhapaṭicchannā āpatti hotīti yojanā. Yathā ca parato āgatā udāyittherasseva āpatti hoti, tathā kassaci dvihādipaṭicchannā āpatti hotīti yojanā. Iminā vuttanayānusārena paratopi nayo netabbo. Tasmāti yasmā ekāhādipaṭicchannā ekādiāpatti hoti, tasmā jānitabboti yojanā.
ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਭਾવਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਯਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਦਸਹਾਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਪਾਠੇ। ਆਪਤ੍ਤਿਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞੀ । ਪਹੁ ਚਾਤਿ ਸਮਤ੍ਥੋ ਚ। ਪਪੁਬ੍ਬੋ ਹੂਧਾਤੁ ਸਮਤ੍ਥਤ੍ਥੇ ਹੋਤਿ।
Paṭicchannabhāvaṃ vitthārento āha ‘‘ayaṃ hī’’tiādi. Tatthāti ‘‘dasahākārehī’’ti pāṭhe. Āpattiiti saññā etassāti āpattisaññī. Pahu cāti samattho ca. Papubbo hūdhātu samatthatthe hoti.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਸਂ ਮਾਤਿਕਾਯਂ। ਯਨ੍ਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ। ਸੋਪਿ ਚਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਪਿ ਚ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਂ। ਅਯਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਂ। ਅਲਜ੍ਜਿਪਕ੍ਖੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ‘‘ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਗੂਹਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ੩੫੯) વੁਤ੍ਤਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਲਜ੍ਜਿਪਕ੍ਖੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ।
Tatthāti tassaṃ mātikāyaṃ. Yanti āpattiṃ. Sopi cāti bhikkhupi ca. Tatthāti tassaṃ āpattiyaṃ. Ayanti bhikkhu. Tatthāti āpattiyaṃ. Alajjipakkhe tiṭṭhatīti ‘‘sañcicca āpattiṃ parigūhatī’’ti (pari. 359) vuttapakkhe ṭhitattā alajjipakkhe tiṭṭhati.
ਪਕਤਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਨਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਿવਿਧਂ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਅਕਤੋ’’ਤਿ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਭਾવਂ, ‘‘ਆਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਕੁਸਲੇਹਿ ਚਿਨ੍ਤਿਤਾ’’ਤਿ વਚਨਂ વਾ।
Pakatattoti ettha ‘‘pārājikaṃ anajjhāpanno’’ti atthaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘tividhaṃ ukkhepanīyakammaṃ akato’’ti. Etanti appaṭicchannabhāvaṃ, ‘‘āpajjati…pe… kusalehi cintitā’’ti vacanaṃ vā.
ਗਾਥਾਯ ‘‘ਸਾવਸੇਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਿ। ਗਰੁਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਮੇવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਨਾਦਰਿਯਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਨਾਦਰਿਯਂ। વਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ।
Gāthāya ‘‘sāvasesa’’nti iminā pārājikaṃ nivatteti. Garukanti ettha saṅghādisesameva adhippetanti dasseti. Anādariyanti sikkhāpade anādariyaṃ. Vajjanti dukkaṭaṃ. Ukkhittakena karaṇabhūtena.
ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਭੀਰੁਕਜਾਤਿਕਤਾਯਾਤਿ ਭੀਰੁਕਸਭਾવਤਾਯ। ਪਬ੍ਬਤવਿਹਾਰੇ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਪਬ੍ਬਤવਿਹਾਰੇਤਿ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਤਲੇ, ਅਨ੍ਤਰੇ વਾ ਕਾਰਿਤੇ વਿਹਾਰੇ। ਏਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਏਤਾਦਿਸੇ। ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਸਤਿਯੇવਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਸ੍ਸ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਾવ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸਞ੍ਞਾਯ ਛਾਦਯਤੋ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਾવਾਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸਞ੍ਞਾਯ ਛਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਤ੍ਤਾ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਾવਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Yassāti bhikkhussa, natthīti sambandho. Bhīrukajātikatāyāti bhīrukasabhāvatāya. Pabbatavihāre vasantassa yassa bhikkhunoti yojanā. Pabbatavihāreti pabbatassa tale, antare vā kārite vihāre. Etasminti etādise. Antarāye satiyevāti yojanā. Tassa acchannāva hotīti yojanā. Anantarāyikasaññāya chādayato acchannāvāti anantarāyikasaññāya chādentassāpi ekantena antarāyikattā acchannāvāti adhippāyo.
ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ। ਹਨੁਕવਾਤੋਤਿ ਹਨੁਕਸ੍ਸ ਗੇਲਞ੍ਞਕਰੋ વਾਤੋ। વਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਹਨੁਕਂ વਿਜ੍ਝਤਿ। ਇਮਿਨਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ। ਪਹੁਸਞ੍ਞਿਨੋ ਛਾਦਿਤਾਪਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਪਹੁਤ੍ਤਾ ਅਚ੍ਛਾਦਿਤਾવ ਹੋਤਿ।
Assāti bhikkhussa. Hanukavātoti hanukassa gelaññakaro vāto. Vijjhatīti hanukaṃ vijjhati. Imināti bhikkhunā. Pahusaññino chāditāpi ekantena apahuttā acchāditāva hoti.
ਛਾਦੇਤੁਕਾਮੋ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦਂ ਚਤੁਕ੍ਕਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਛਾਦੇਤੁਕਾਮੋ ਛਾਦੇਤਿ, ਛਾਦੇਤੁਕਾਮੋ ਨਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਅਚ੍ਛਾਦੇਤੁਕਾਮੋ ਛਾਦੇਤਿ, ਨਚ੍ਛਾਦੇਤੁਕਾਮੋ ਨਚ੍ਛਾਦੇਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾ’’ਤਿ। ਏવਂ ਸੇਸਾਸੁਪਿ ਮਾਤਿਕਾਸੁ ਚਤੁਕ੍ਕਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ । ਚਤੂਸੁ ਚਤੁਕ੍ਕੇਸੁ ਪਠਮਪਦੇ ਏવ ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਸੇਸਪਦੇਸੁ। ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਪੁਰੇਭਤ੍ਤੇ વਾਤਿ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ વਾ, ਭਤ੍ਤਤੋ, ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਪੁਰੇਤਿ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ। ਅਬ੍ਯਯੀਭਾવਸਮਾਸੇ ਸਤ੍ਤਮੀવਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ਅਮਿਤਿਕਾਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਭਾવਤੋ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪੁਰੇਭਤ੍ਤੇ’’ਤਿ। ਏਸੇવ ਨਯੋ ‘‘ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ। ਦੁਤਿਯਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਤਤਿਯਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੇ ਠਾਨੇ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਆਗਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਾਦਰੇ ਚੇਤਾਨਿ ਸਾਮਿવਚਨਾਨਿ।
Chādetukāmo cāti ettha idaṃ catukkaṃ veditabbaṃ chādetukāmo chādeti, chādetukāmo nacchādeti, acchādetukāmo chādeti, nacchādetukāmo nacchādetīti. Tattha paṭhamapadaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘idaṃ uttānatthamevā’’ti. Evaṃ sesāsupi mātikāsu catukkaṃ veditabbaṃ . Catūsu catukkesu paṭhamapade eva channā hoti, na sesapadesu. Anuttānatthaṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Purebhatte vāti purebhattaṃ vā, bhattato, bhattassa vā pureti purebhattaṃ. Abyayībhāvasamāse sattamīvibhattiyā amitikāriyassa aniccabhāvato vuttaṃ ‘‘purebhatte’’ti. Eseva nayo ‘‘pacchābhatte’’ti etthāpi. Dutiyapadassa atthaṃ dassetvā tatiyapadassa atthaṃ dassento āha ‘‘yassa panā’’tiādi. Abhikkhuke ṭhāne vasantassa yassa bhikkhussāti yojanā. Āgamentassa gacchantassāti anādare cetāni sāmivacanāni.
ਚਤੁਤ੍ਥਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਪਨਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਨ, ਆવਿ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸਭਾਗਨ੍ਤਿ ਅવੇਰਿਂ। ਅਯਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਇਤਿ વਾ ਆਚਰਿਯੋ ਇਤਿ વਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਲਜ੍ਜਾਯਾਤਿ ਲਜ੍ਜਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਲਜ੍ਜਕਾਰਣਾ, ਲਜ੍ਜਹੇਤੁ વਾ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ, ਯਸ੍ਮਾ વਾ, ਇਧਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਆਰੋਚਨਟ੍ਠਾਨੇ। ਅવੇਰਿਸਭਾਗਸ੍ਸਾਤਿ ਅવੇਰੀ ਹੁਤ੍વਾ ਸਭਾਗਸ੍ਸ।
Catutthapadassa atthaṃ dassento āha ‘‘yo panā’’tiādi. Tattha yo panāti bhikkhu pana, āvi karotīti sambandho. Sabhāganti averiṃ. Ayanti bhikkhu. Upajjhāyo iti vā ācariyo iti vāti yojanā. Lajjāyāti lajjanimittaṃ, lajjakāraṇā, lajjahetu vā. Hīti saccaṃ, yasmā vā, idhāti āpattiārocanaṭṭhāne. Averisabhāgassāti averī hutvā sabhāgassa.
ਪਕਾਸੇਤੁਕਾਮੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਕਾਸੇਤੁਕਾਮੋ। ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸਾਪੀਤਿ ਪਿਸਦ੍ਦੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਾ ਨਾਮ ਕਥਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਆਰੋਚਨਟ੍ਠਾਨੇ। ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ। ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ વਤ੍ਥੁਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਤੋ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ। ਆવਿਕਰਣਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਆવਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਇਤਿ ਇਮਾਨੀਤਿਆਦਿ ਨਿਗਮਨਂ।
Pakāsetukāmoti aññesaṃ pakāsetukāmo. Upajjhāyassāpīti pisaddena aññassa santike kā nāma kathāti dasseti. Tatthāti āpattiārocanaṭṭhāne. Sabhāgasaṅghādisesanti vatthusabhāgasaṅghādisesaṃ. Suddhassāti vatthusabhāgasaṅghādisesato suddhassa. Āvikaraṇākāraṃ dassento āha ‘‘āvikaronto cā’’tiādi. Iti imānītiādi nigamanaṃ.
ਤਤੋਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਤੋ, ਪਰਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਕਾਹਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਤਿ ਏਕਾਹੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ। ਯਾવ ਚੁਦ੍ਦਸ ਦਿવਸਾਨਿ, ਤਾવ ਦਿવਸવਸੇਨ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਪਕ੍ਖਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਖੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ। ਅਤਿਰੇਕਪਕ੍ਖਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਖਤੋ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ।
Tatoti jānitabbato, paranti sambandho. Ekāhapaṭicchannāti ekāhena paṭicchannā. Yāva cuddasa divasāni, tāva divasavasena yojanā kātabbāti yojanā. Pakkhapaṭicchannanti pakkhena paṭicchannaṃ. Atirekapakkhapaṭicchannanti pakkhato atirekena paṭicchannaṃ.
ਸਂવਚ੍ਛਰਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਸਂવਚ੍ਛਰੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ। ਤਤੋ વਾਤਿ ਅਤਿਰੇਕਸਟ੍ਠਿਸਂવਚ੍ਛ ਰਤੋ વਾ। ਭਿਯ੍ਯੋਪੀਤਿ ਅਤਿਰੇਕਮ੍ਪਿ।
Saṃvaccharapaṭicchannanti saṃvaccharena paṭicchannaṃ. Tato vāti atirekasaṭṭhisaṃvaccha rato vā. Bhiyyopīti atirekampi.
ਤਤੋਤਿ ਤੀਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ। ਪਰਨ੍ਤਿ ਅਤਿਰੇਕਂ। ਗਣਨવਸੇਨਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਗਣਨવਸੇਨ। વਤ੍ਥੁਕਿਤ੍ਤਨવਸੇਨ વਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ વਤ੍ਥੁਕਿਤ੍ਤਨવਸੇਨ વਾ। ਨਾਮਮਤ੍ਤવਸੇਨ વਾਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਨਾਮਸ੍ਸੇવ વਸੇਨ વਾ। ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਮਤ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਅવਧਾਰਣਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਿ।
Tatoti tīhi āpattīhi. Paranti atirekaṃ. Gaṇanavasenāti āpattigaṇanavasena. Vatthukittanavasena vāti āpattīnaṃ vatthukittanavasena vā. Nāmamattavasena vāti ‘‘saṅghādisesāpattiyo’’ti evaṃ nāmasseva vasena vā. Ettha hi mattasaddo avadhāraṇattho, tena vatthuṃ nivatteti.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਨਾਮਮਤ੍ਤવਸੇਨਾ’’ਤਿ ਪਦੇ। ਸਜਾਤਿਸਾਧਾਰਣਨ੍ਤਿ ਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਤਿ ਸਜਾਤਿ, ਤਾਯ ਸਾਧਾਰਣਂ ਸਜਾਤਿਸਾਧਾਰਣਂ। ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਸਬ੍ਬੇਹਿ વਾ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਸਾਧਾਰਣਂ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਂ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਦੁવਿਧੇਸੁ ਨਾਮੇਸੁ। ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਨਾਮવਸੇਨਾਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਿਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਅਹਂ ਭਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਜ੍ਜਿਂ ਏਕਾਹਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਸਜਾਤਿਸਾਧਾਰਣਨਾਮવਸੇਨਪਿ ‘‘ਅਹਂ ਭਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿਂ ਏਕਾਹਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਉਭਯਸਾਧਾਰਣવਸੇਨਪਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ। ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਪਰਿવਾਸਾਦਿਕਂ ਇਦਂ વਿਨਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। વਸਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਦਾਯਤ੍ਤવੁਤ੍ਤਿਤਾਯਾਤਿ વਤ੍ਥੁ। ਗੋ વੁਚ੍ਚਤਿ વਚਨਂ વਾ ਞਾਣਂ વਾ, ਤਂ ਤਾਯਤੀਤਿ ਗੋਤ੍ਤਂ।
Tatthāti ‘‘nāmamattavasenā’’ti pade. Sajātisādhāraṇanti sassa attano jāti sajāti, tāya sādhāraṇaṃ sajātisādhāraṇaṃ. Sabbesaṃ, sabbehi vā āpattīhi sādhāraṇaṃ sabbasādhāraṇaṃ. Tatthāti duvidhesu nāmesu. Sabbasādhāraṇanāmavasenāpīti ettha pisaddo ‘‘ahaṃ bhante sambahulā saṅghādisesā āpajjiṃ ekāhapaṭicchannāyo’’ti evaṃ sajātisādhāraṇanāmavasenapi ‘‘ahaṃ bhante sambahulā saṅghādisesā āpattiyo āpajjiṃ ekāhapaṭicchannāyo’’ti evaṃ ubhayasādhāraṇavasenapi vattuṃ vaṭṭatīti dasseti. Hīti saccaṃ. Sabbampi parivāsādikaṃ idaṃ vinayakammanti yojanā. Vasati āpatti ettha tadāyattavuttitāyāti vatthu. Go vuccati vacanaṃ vā ñāṇaṃ vā, taṃ tāyatīti gottaṃ.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ વਤ੍ਥਾਦੀਸੁ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਸੁ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ વਚਨੇਸੁ। ਸੁਕ੍ਕવਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ વਚਨੇਨਾਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਦਿવਚਨਾਨਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਇਧ ਪਨਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ। ਯੋ ਯੋਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ વਾ ਫੁਸ੍ਸੋ વਾ ਆਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ।
Tatthāti vatthādīsu catubbidhesu. Tatthāti tesu vacanesu. Sukkavissaṭṭhiṃ kāyasaṃsaggantiādinā vacanenāpīti ettha ādisaddena duṭṭhullādivacanāni saṅgaṇhāti. Idha panāti imasmiṃ pana ṭhāne. Yo yoti tisso vā phusso vā āpanno hoti.
ਏવਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏવਂ વਕ੍ਖਮਾਨਨਯੇਨ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਕਿਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ? ‘‘ਅਹਂ ਭਨ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਘੋ ਧਾਰੇਤੁ’’ ਇਤਿ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Evaṃ ārocetabbanti evaṃ vakkhamānanayena ārocetabbanti yojanā. Kiṃ ārocetabbaṃ? ‘‘Ahaṃ bhante…pe… saṅgho dhāretu’’ iti ārocetabbanti yojanā.
વੇਦਯਾਮਹਨ੍ਤਿ વੇਦਯਾਮਿ ਅਹਂ। ਮਮ ਪਾਰਿવਾਸਿਕਭਾવਂ ਸਙ੍ਘਂ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਾ ਜਾਨਾਪੇਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વੇਦਯਤੀਤਿ ਮਨ੍ਤਿ વੇਦਯਤਿ ਇਤਿ ਮਂ। ਪਾਰਿવਾਸਿਕਭਾવਂ ਸਙ੍ਘਂ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਾ ਜਾਨਾਪੇਤੀਤਿ ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਧਾਰੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤ੍ਥ ਬਹੂਸੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ વਾ ਅਤਿਰੇਕਾਨਂ વਾ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ । ਕੇਸੁਚਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕੋਯੇવ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ। ਹੇਟ੍ਠਾ ਮਾਨਤ੍ਤਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਏવਮੇવ ਅਤ੍ਥਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਤਿਰੇਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤੀਹਿ ਅਤਿਰੇਕਾਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਘਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਸਚੇ ਏਕવਚਨવਸੇਨ વਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਧਾਰੇਤੂ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਅਥ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਸਚੇ ਬਹੁવਚਨવਸੇਨ વਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਯਥਾ ਤਿਣ੍ਣਂ, ਏવਂ ‘‘ਮਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਦਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥવਸੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ વਿਨਯਕਮ੍ਮવਿਪਤ੍ਤਿવਸੇਨਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
Vedayāmahanti vedayāmi ahaṃ. Mama pārivāsikabhāvaṃ saṅghaṃ, saṅghassa vā jānāpemīti attho. Vedayatīti manti vedayati iti maṃ. Pārivāsikabhāvaṃ saṅghaṃ, saṅghassa vā jānāpetīti maṃ saṅgho dhāretūti attho. Ettha bahūsu aṭṭhakathāpotthakesu ‘‘tiṇṇaṃ vā atirekānaṃ vā ārocentena āyasmanto dhārentū’’ti pāṭho atthi . Kesuci aṭṭhakathāpotthakesu ‘‘tiṇṇaṃ ārocentena āyasmanto dhārentū’’ti ettakoyeva pāṭho atthi. Heṭṭhā mānattakathāyampi evameva atthi. Tattha ‘‘atirekāna’’nti iminā tīhi atirekānaṃ ārocentena saṅghaṃ apekkhitvā sace ekavacanavasena vattukāmo hoti, ‘‘maṃ saṅgho dhāretū’’ti vattabbaṃ. Atha sambahule bhikkhū apekkhitvā sace bahuvacanavasena vattukāmo hoti, yathā tiṇṇaṃ, evaṃ ‘‘maṃ āyasmanto dhārentū’’ti vattabbanti dasseti. Idañca saddasatthavaseneva vuttaṃ, na vinayakammavipattivasenāti daṭṭhabbaṃ.
‘‘વਿਹਾਰੇਯੇવ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਗ੍ਗਹੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਮ੍ਪਿ ਪਰਿવਸਿਤਬ੍ਬਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਉਪਚਾਰਸੀਮਨ੍ਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਂ। ਏਸਾਤਿ ਪਾਰਿવਾਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਆਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ।
‘‘Vihāreyeva rattipariggaho’’ti iminā antoupacārasīmāyampi parivasitabbabhāvaṃ dasseti. Upacārasīmanti parikkhittassa vihārassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa parikkhepārahaṭṭhānaṃ. Esāti pārivāsiko bhikkhu. Assāti āgatassa bhikkhuno.
ਤਤੋਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦਿવਸਤੋ। ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚવਿਨੋਦਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦਿવਸੇਨ ਸਮਂ ਪਰਿવਸਿਤਬ੍ਬਂ ਨੁਖੋ, ਨ ਨੁਖੋਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ વਿਨੋਦਨਤ੍ਥਾਯ। ਪਰਿવੁਤ੍ਥਤ੍ਤਾਤਿ ਪਰਿવਸਿਤਤ੍ਤਾ। ਸੋਤਿ ਪਰਿવੁਤ੍ਥੋ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਇਦਨ੍ਤਿ ਦਾਤਬ੍ਬਮਾਨਤ੍ਤਂ। ਤਨ੍ਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤਂ। ਛਾਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਛਰਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਹਟਾਤਿ ਛਾਰਤ੍ਤਂ, ਸਮਾਹਾਰੇ ਦਿਗੁ। ‘‘ਛਰਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਸੁਖੁਚ੍ਚਾਰਣਤ੍ਥਂ ਛਕਾਰਸ੍ਸ ਦੀਘਂ ਕਤ੍વਾ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੇ ਚੇਤਂ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ।
Tatoti āpattipaṭicchannadivasato. Kukkuccavinodanatthāyāti āpattipaṭicchannadivasena samaṃ parivasitabbaṃ nukho, na nukhoti kukkuccassa vinodanatthāya. Parivutthattāti parivasitattā. Soti parivuttho bhikkhu. Idanti dātabbamānattaṃ. Tanti paṭicchannamānattaṃ. Chārattanti charattiyo samāhaṭāti chārattaṃ, samāhāre digu. ‘‘Charatta’’nti vattabbe sukhuccāraṇatthaṃ chakārassa dīghaṃ katvā evaṃ vuttaṃ, accantasaṃyoge cetaṃ upayogavacanaṃ.
ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਇਮਿਨਾ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾਪਿ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਮੂਲਮਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਕਥਂ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Appaṭicchannāpattiṃ dātuṃ vaṭṭatīti sambandho. Iminā heṭṭhā vuttaṃ paṭicchannamānattaṃ imasmiṃ paṭicchannamānatte samodhānetvāpi dātuṃ vaṭṭatīti dasseti. Evaṃ santepi mūlamānattaṃ paṭicca paṭicchannamānattanti vuccati. Kathaṃ dātuṃ vaṭṭatīti yojanā.
ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਯਾਚਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਤਦਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਯਾਚਨਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ। ਸਚੇ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਦ੍વੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍વੇਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ ਤਤੋ ਅਤਿਰੇਕਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਏਕਬਹੂਸੁ। ਤਦਨੁਰੂਪਮੇ વਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮਾਨਤ੍ਤਦਾਨਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਮੇવ। ਇਧ ਪਨਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤੇ ਪਨ। ਇਤੀਤਿਆਦਿ ਨਿਗਮਨਂ। ਯਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਦਿਯ੍ਯਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤੇ।
Assāti mānattaṃ yācantassa. Tadanurūpanti tassa yācanassa anurūpaṃ. Sace paṭicchannā dveti ettha dveti nidassanamattaṃ tato atirekampi gahetabbattā. Sabbatthāti sabbesu ekabahūsu. Tadanurūpame vāti tassa mānattadānassa anurūpameva. Idha panāti paṭicchannamānatte pana. Itītiādi nigamanaṃ. Yaṃ mānattaṃ diyyatīti yojanā. Etthāti paṭicchannamānatte.
ਅવਸੇਸਾਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿવਾਸਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿવਾਸੇਹਿ ਅવਸੇਸਾ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਅવਸੇਸੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁ ਪਰਿવਾਸੇਸੁ। ਅਧਮ੍ਮਿਕਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਾવਸਾਨੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪਰਿવਾਸੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਿਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ। ਏਸਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੋ, ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨਾਜਾਨਨਂ।
Avasesāti appaṭicchannaparivāsapaṭicchannaparivāsehi avasesā. Tatthāti avasesesu dvīsu parivāsesu. Adhammikamānattacārāvasāne anuññātaparivāsoti sambandho. Kismiṃ vatthusmiṃ anuññātoti āha ‘‘imasmiṃ vatthusmi’’nti. Esāti suddhanto, dātabboti sambandho. Etanti jānanājānanaṃ.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਦ੍વੀਸੁ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇਸੁ, ਚੂਲ਼ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਯੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, વਦਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਆਰੋਚਿਤਦਿવਸਤੋਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਆਰੋਚਿਤਦਿવਸਤੋ।
Tatthāti dvīsu suddhantesu, cūḷasuddhantoti vuccatīti sambandho. Yoti bhikkhu, vadatīti sambandho. Ārocitadivasatoti āpattiārocitadivasato.
ਤਨ੍ਤਿ ਚੂਲ਼ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਂ, ਪਰਿવਸਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿવਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਗ੍ਗਹੇਸੀਤਿ ਪਰਿવਾਸਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ। ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਮਾਸਤੋ ਅਞ੍ਞਂ। ‘‘ਪਰਿવਾਸਦਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿવਾਸਗਹਣਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਦਾਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ વਾ। ਉਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਆਰੋਹਤੀਤਿ ਪਰਿવਾਸਗਹਣਕਾਲਤੋ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਕਾਲਂ ਪਰਿવਸਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਉਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਆਰੋਹਤਿ। ਹੇਟ੍ਠਾਪਿ ਓਰੋਹਤੀਤਿ ਪਰਿવਾਸਗਹਣਕਾਲਤੋ ਊਨਮ੍ਪਿ ਕਾਲਂ ਪਰਿવਸਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਹੇਟ੍ਠਾਪਿ ਓਰੋਹਤਿ। ਇਦਨ੍ਤਿ ਆਰੋਹਨੋਰੋਹਨਂ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿવਾਸਸ੍ਸ। ਏਕਮੇવ ਪਟਿਚ੍ਚ ਦ੍વੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ વਾ ਭવਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਕਂ વਿਨਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਂ ਅਭਾવਤੋ’’ਤਿ।
Tanti cūḷasuddhantaṃ, parivasantena parivasitabbanti sambandho. Aggahesīti parivāsaṃ aggahesi. Aññanti gahitamāsato aññaṃ. ‘‘Parivāsadānakiccaṃ natthī’’ti iminā parivāsagahaṇakiccampi natthīti dasseti gaṇhantasseva dātabbattā, dentasseva gahetabbattā vā. Uddhampi ārohatīti parivāsagahaṇakālato aññampi kālaṃ parivasitabbattā uddhampi ārohati. Heṭṭhāpi orohatīti parivāsagahaṇakālato ūnampi kālaṃ parivasitabbattā heṭṭhāpi orohati. Idanti ārohanorohanaṃ. Tassāti suddhantaparivāsassa. Ekameva paṭicca dve, tisso, sambahulā vā bhavantīti āha ‘‘ekaṃ vinā sambahulānaṃ abhāvato’’ti.
ਏવਂ ਚੂਲ਼ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਮਹਾਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਂ। ਯਾવ ਯਤ੍ਤਕੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਦਿવਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਾવ ਤਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਉਦ੍ਧਂ ਨਾਰੋਹਤੀਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਆਰੋਹਨਕਾਲਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਆਰੋਹਤਿ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿવਾਸੇ। ਅਯਂ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿવਾਸੋ ਨਾਮਾਤਿ ਨਿਗਮਨਂ।
Evaṃ cūḷasuddhantaṃ dassetvā mahāsuddhantaṃ dassento āha ‘‘yo panā’’tiādi. Tanti mahāsuddhantaṃ. Yāva yattako upasampadadivaso hoti, tāva tattakaṃ kālanti yojanā. Uddhaṃ nārohatīti uddhaṃ ārohanakālassa abhāvato uddhaṃ na ārohati. Etthāti suddhantaparivāse. Ayaṃ suddhantaparivāso nāmāti nigamanaṃ.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਿવਿਧੇਸੁ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿવਾਸੇਸੁ। ‘‘ਓਧੁਨਿਤ੍વਾ ਸਮੋਦਹਿਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬਪਰਿવਾਸੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਓਧੁਨਿਤ੍વਾ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਪਰਿવਾਸੋ ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨੋਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ‘‘ਪਰਿવਾਸੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਦ੍ਧਿਤਣਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਅવਧੁਨਿਯਤੇ, ਅવਧੁਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વਾ ਓਧਾਨਂ, ਸਂ ਏਕਤੋ ਓਦਹੀਯਤੇ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੀਯਤੇ, ਉਦਹਿਯਤਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਯਤੀਤਿ વਾ ਸਮੋਧਾਨਨ੍ਤਿ ਅવਯવવਚਨਤ੍ਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ‘‘ਮਕ੍ਖੇਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਧੁਧਾਤੁਯਾ ਪਪ੍ਪੋਟਨਧਂਸਨਧੋવਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸੋਤਿ ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨੋ, ਆਗਤੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Tatthāti tividhesu samodhānaparivāsesu. ‘‘Odhunitvā samodahitvā dātabbaparivāso’’ti iminā odhunitvā samodhānetvā dātabbo parivāso odhānasamodhānoti vacanatthaṃ dasseti, ‘‘parivāso’’ti iminā taddhitaṇapaccayassa sarūpaṃ dasseti. Ettha ca avadhuniyate, avadhunitabbanti vā odhānaṃ, saṃ ekato odahīyate sampiṇḍīyate, udahiyati sampiṇḍiyatīti vā samodhānanti avayavavacanattho kātabbo. ‘‘Makkhetvā’’ti iminā dhudhātuyā pappoṭanadhaṃsanadhovanāni dasseti. Soti odhānasamodhāno, āgatoti sambandho.
ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨੇ। ਯੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਰਿવਸਨ੍ਤੋ વਾ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ વਾ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਨ੍ਤੋ વਾ ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹੋ વਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਪੁਰਿਮਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਸਮਾ વਾ’’ਤਿ ਪਦੇ ਸਹਾਦਿਯੋਗੋ। ‘‘ਊਨਤਰਾ’’ਤਿਪਦੇ વਿਭਤ੍ਤਿਅਪਾਦਾਨਂ, ਅਨੁਮੇਯ੍ਯવਿਸਯਅਪਾਦਾਨਂ વਾ। ‘‘ਅਦਿવਸੇ ਕਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਓਧੁਨਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧੁਧਾਤੁਯਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਯੇવ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਊਨਕਪਕ੍ਖਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਤਿ ਪਕ੍ਖਤੋ ਊਨਕੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ। ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨਾਤਿ ਪਕ੍ਖੇ વੁਤ੍ਤੇਨ ਏਤੇਨ ਉਪਾਯੇਨ।
Etthāti odhānasamodhāne. Yoti bhikkhu, paṭicchādetīti sambandho. Parivasanto vā mānattāraho vā mānattaṃ caranto vā abbhānāraho vā yo bhikkhūti yojanā. ‘‘Purimāya āpattiyā’’ti padaṃ ‘‘samā vā’’ti pade sahādiyogo. ‘‘Ūnatarā’’tipade vibhattiapādānaṃ, anumeyyavisayaapādānaṃ vā. ‘‘Adivase katvā’’ti iminā odhunitvāti ettha dhudhātuyā yathāvuttattheyeva dasseti. Ūnakapakkhapaṭicchannāti pakkhato ūnakena paṭicchannā. Etenupāyenāti pakkhe vuttena etena upāyena.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਮੂਲਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅਤਿਰੇਕਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ। ਆવਿ ਕਾਰਾਪੇਤ੍વਾਤਿ ਮੂਲਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਭਾવਂ ਆવਿ ਕਾਰਾਪੇਤ੍વਾ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ। ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਂ। ਯਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਮੂਲਭਾવੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਯਂ ਮੂਲਿਆਪਤ੍ਤਿਯਂ। ਇਤਰਨ੍ਤਿ ਮੂਲਿਭਾવੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਮੂਲਾਪਤ੍ਤਿਂ। ਸਮੋਧਾਯਾਤਿ ਸਮੋਦਹਿਤ੍વਾ। ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Tatthāti mūlāpattito atirekapaṭicchanne. Āvi kārāpetvāti mūlāpattito antarāpattiyā paṭicchannabhāvaṃ āvi kārāpetvā. Etthāti āpattipaṭicchanne. Pamāṇanti kāraṇaṃ. Yāti āpatti. Tatthāti mūlabhāvena kattabbāyaṃ mūliāpattiyaṃ. Itaranti mūlibhāvena kattabbaṃ mūlāpattiṃ. Samodhāyāti samodahitvā. Pakkhipitvāti attho.
ਏਕਾ વਾ ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਚਿਰਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਸਬ੍ਬਚਿਰਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋਤਿ ਸਬ੍ਬਾਸਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਚਿਰੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ। ਤਾਸਨ੍ਤਿ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ। ਅਗ੍ਘੇਨਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ। ਅਗ੍ਘਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤ੍ਥ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤ੍ਥવਾਚਕੋ। ਅਭਿਧਾਨੇ (ਅਭਿਧਾਨਪ੍ਪਦੀਪਿਕਾਯਂ ੧੦੪੮ ਗਾਥਾਯਂ) વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਗ੍ਘੋ ਮੁਲ੍ਯੇ ਚ ਪੂਜਨੇ’’ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮੁਲ੍ਯੇ ਚਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਮੂਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਤਮੇવਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਾਸਂ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦવਸੇਨਾ’’ਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਅਗ੍ਘੇਨ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਪਰਿવਾਸੋ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬਚਿਰਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕੋਟਿਅਤ੍ਥવਾਚਕੋ ਤਤਿਯਕ੍ਖਰੇਨ ਪਾਠੋ ਯੁਤ੍ਤੋ વਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਥਾਪਿ ਸੋ ਪਾਠੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਕਸ੍ਮਾ? ਬਹੂਸੁ ਪਾਲ਼ਿਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਚ ਅਲਿਖਿਤਤ੍ਤਾ। ਬਹੂਸੁ ਹਿ ਪੋਰਾਣਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥਕ੍ਖਰੇਨ ਪਾਠੋਯੇવ ਲਿਖਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਪਾਠੋਯੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਅਞ੍ਞੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਸੋਤਿ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋ। ਆਗਤੋਯੇવਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Ekā vā yā āpatti sabbacirapaṭicchannā hotīti yojanā. Sabbacirapaṭicchannāyoti sabbāsaṃ āpattīnaṃ cirena paṭicchannāyo. Tāsanti āpattīnaṃ. Agghenāti paricchedena. Agghasaddo hettha paricchedatthavācako. Abhidhāne (abhidhānappadīpikāyaṃ 1048 gāthāyaṃ) vuttaṃ ‘‘aggho mulye ca pūjane’’ti. Ettha ‘‘mulye cā’’ti padassa mūlaparicchedeti attho daṭṭhabbo. Tamevatthaṃ dassento āha ‘‘tāsaṃ rattiparicchedavasenā’’ti. Imehi padehi agghena rattiparicchedena samodhānetvā dātabbo parivāso agghasamodhānoti vacanatthaṃ dasseti. Ettha ca ‘‘sabbacirapaṭicchannāyo’’ti vuttattā kiñcāpi koṭiatthavācako tatiyakkharena pāṭho yutto viya dissati. Tathāpi so pāṭho na gahetabbo. Kasmā? Bahūsu pāḷipotthakesu, aṭṭhakathāpotthakesu ca alikhitattā. Bahūsu hi porāṇapotthakesu catutthakkharena pāṭhoyeva likhito, tasmā so pāṭhoyeva gahetabbo, na aññoti daṭṭhabbaṃ. Soti agghasamodhāno. Āgatoyevāti sambandho.
ਯਸ੍ਸ ਪਨਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਕਲਂ। ਆਪਤ੍ਤਿਸਹਸ੍ਸਗਾਥਾਯ –
Yassa panāti bhikkhussa, paṭicchannāti sambandho. Sabbanti sakalaṃ. Āpattisahassagāthāya –
ਦਸਸਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਰਤ੍ਤਿਸਤਂ ਛਾਦਯਿਤ੍વਾਨਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨਪਿ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਗ੍ਘਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਕ੍ਖਰੇਨ ਪਾਠਸ੍ਸ ਯੁਤ੍ਤਭਾવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਗ੍ਘੇਨ ਦਸਰਤ੍ਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਸਮੋਧਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋ।
Dasasataṃ āpattiyo rattisataṃ chādayitvānāti yojanā. Iminā nayenapi agghasamodhānoti ettha agghasaddassa catutthakkharena pāṭhassa yuttabhāvo veditabbo. Agghena dasarattiparicchedena samodhāya dātabbo agghasamodhāno.
ਯੋ ਪਰਿવਾਸੋ ਨਾਨਾવਤ੍ਥੁਕਾਯੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕਤੋ ਕਤ੍વਾ ਦਿਯ੍ਯਤਿ, ਅਯਂ ਪਰਿવਾਸੋ ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨੋ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਏਤ੍ਥ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਮਿਸ੍ਸਕਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਪਰਿવਾਸੋ ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨੋਤਿ વਚਨਤ੍ਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨੇ। ਤਦਨੁਰੂਪਾਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਯਾਚਨਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਾਯ।
Yo parivāso nānāvatthukāyo āpattiyo ekato katvā diyyati, ayaṃ parivāso missakasamodhāno nāmāti yojanā. Ettha vatthuvasena missakā āpattiyo samodhānetvā dātabbo parivāso missakasamodhānoti vacanattho kātabbo. Tatrāti missakasamodhāne. Tadanurūpāyāti tassa yācanassa anurūpāya.
ਏਤ੍ਥ ਚਾਤਿ ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨੇ ਚ, ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Ettha cāti missakasamodhāne ca, kātuṃ vaṭṭatīti sambandho.
‘‘ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਞ੍ਚ …ਪੇ॰… ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯਂ વਚਨਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ વਚਨਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਂ ਪਨਾਤਿ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਪਨ। ‘‘ਅਡ੍ਢਮਾਸਮੇવ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਕ੍ਖਮੇવ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ। ਤਂ ਪਨਾਤਿ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਪਨ, ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਹਾਰਸੀਮਂ, ਮਹਾਸੀਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋਧੇਤ੍વਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਸਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਨਯਨવਸੇਨ, ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਨਯਨવਸੇਨ, ਸੀਮਤੋ ਬਹਿਕਰਣવਸੇਨ ਚ ਸੋਧੇਤ੍વਾ। ਚਤੁવਗ੍ਗਗਣਨ੍ਤਿ ਚਤੁવਗ੍ਗਸਙ੍ਘਂ। ਗਣੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘੋਯੇવਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ।
‘‘Pakkhamānattañca …pe… kathayissāmā’’ti yaṃ vacanaṃ vuttaṃ, tassa vacanassa okāsoti yojanā. Taṃ panāti pakkhamānattaṃ pana. ‘‘Aḍḍhamāsameva dātabba’’nti iminā pakkhameva dātabbaṃ mānattaṃ pakkhamānattanti vacanatthaṃ dasseti. Hīti saccaṃ. Taṃ panāti pakkhamānattaṃ pana, dātabbanti sambandho. Attano sīmanti attano vihārasīmaṃ, mahāsīmanti attho. Sodhetvāti sabbāsaṃ hatthapāsanayanavasena, chandārahānaṃ chandanayanavasena, sīmato bahikaraṇavasena ca sodhetvā. Catuvaggagaṇanti catuvaggasaṅghaṃ. Gaṇoti cettha saṅghoyevādhippeto.
ਤਤ੍ਰਾਤਿ ‘‘ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ વਚਨੇ। ਮੁਖਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਉਪਾਯਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ, ਆਦਿਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ વਾ। ‘‘ਆਪਨ੍ਨਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਏવਮਸ੍ਸ વਚਨੀਯੋ’’ਤਿ ਪਦੇ ਕਤ੍ਤਾ, ‘‘ਯਾਚਾਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿ ਪਦੇ ਕਾਰਿਤਕਮ੍ਮਂ। ‘‘ਬ੍ਯਤ੍ਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਦੇ ਕਾਰਿਤਕਤ੍ਤਾ, ‘‘ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਤਤ੍ਥੇવ ਕਾਰਿਤਕਮ੍ਮਂ। ‘‘ਏਤਂ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਕਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਬ੍ਬਪਚ੍ਚਯੇਨ ਕਾਰਿਤਕਮ੍ਮਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ’’ਤਿਆਦਿ।
Tatrāti ‘‘yojanā kātabbā’’ti vacane. Mukhamattadassananti upāyamattadassanaṃ, ādimattadassanaṃ vā. ‘‘Āpannāya bhikkhuniyā’’ti padaṃ ‘‘evamassa vacanīyo’’ti pade kattā, ‘‘yācāpetvā’’ti pade kāritakammaṃ. ‘‘Byattāya bhikkhuniyā’’ti padaṃ ‘‘ñāpetabbo’’ti pade kāritakattā, ‘‘saṅgho’’ti padaṃ tattheva kāritakammaṃ. ‘‘Etaṃ kāraṇa’’nti dhātukammaṃ ajjhāharitabbaṃ. Tabbapaccayena kāritakammameva vuttaṃ. Ñāpetabbākāraṃ dassento āha ‘‘suṇātu me’’tiādi.
ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ। ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤવਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਮਾਲ਼ਕਸੀਮਾਯਮੇવ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ, ਯਸ੍ਮਾ વਾ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬવਿਨਯਕਮ੍ਮਭਾવਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨੋਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਸਨ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਚਤੂਹਿ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਗਾਮੂਪਚਾਰਤੋ ਦ੍વੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾਤਿ ਇਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀવਿਹਾਰੂਪਚਾਰਾਤਿਕ੍ਕਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। વਿਹਾਰੂਪਚਾਰਤੋਪੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁવਿਹਾਰੂਪਚਾਰਤੋਪਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ। ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਮਹਾਪਚ੍ਚਰੀਸੁ ਪਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁવਿਹਾਰਸ੍ਸ ਚ। ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਗਾਮੂਪਚਾਰੇਪਿ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Nikkhittavattanti karaṇatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Nikkhittavattenāti hi attho. Tatthevāti māḷakasīmāyameva. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Assāti mānattacārikāya bhikkhuniyā. Tatrāti tasmā kattabbavinayakammabhāvatoti attho. Noti amhākaṃ, santikanti sambandho. Catūhi pakatattabhikkhunīhi nisīditabbanti sambandho. Gāmūpacārato dve leḍḍupāte atikkamitvāti idaṃ bhikkhunīvihārūpacārātikkamaṃ sandhāya vuttaṃ. Vihārūpacāratopīti bhikkhuvihārūpacāratopi. Tatthāti bhikkhunīnaṃ nisinnaṭṭhānaṃ. Kurundimahāpaccarīsu pana vuttanti sambandho. Vihārassa cāti bhikkhuvihārassa ca. Gāmassa upacāraṃ muñcituṃ vaṭṭatīti na vuttanti yojanā. Tasmā gāmūpacārepi nisīdituṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
ਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Tāya bhikkhuniyā ārocetabbanti sambandho.
ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਨਿਸੀਦਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ। ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਠਾਨਂ। ਏਤੀਤਿ ਆਗਚ੍ਛਤਿ। ਪਗੇવਾਤਿ ਪਾਤੋਯੇવ। ਤਾਯਾਤਿ ਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਨਿਯਾ।
Tatthevāti bhikkhunīnaṃ nisīdanaṭṭhāneyeva. Ṭhānanti bhikkhūnaṃ ṭhānaṃ. Etīti āgacchati. Pagevāti pātoyeva. Tāyāti mānattacāriniyā.
ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤવਤ੍ਤਾਯ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਜਾਨਨਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਅਜਾਨਨਕਾਰਣਾ। ਤਨ੍ਤਿ વਚਨਂ। ਪਾਰਿવਾਸਿਕવਤ੍ਤਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਆਗਨ੍ਤੁਕવਤ੍ਤਪੂਰਣਨਿਸ੍ਸਯਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ । ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਹੁਤ੍વਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤવਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਨਾ વਿਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਗਤਾਨਂਯੇવ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਗਾਮੇ ਠਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਉਪੋਸਥੇਤਿ ਉਪੋਸਥਦਿવਸੇ। ਏਸੇવ ਨਯੋ ਪવਾਰਣਾਯਪਿ। ਦੇવਸਿਕਨ੍ਤਿ ਦਿવਸੇ ਦਿવਸੇ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ વਸਨਗਾਮੇ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ વਸਨਗਾਮਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ વਸਨਗਾਮਂ। ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ। ਤਾਯਾਤਿ ਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਨਿਯਾ। વਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ વਿਹਾਰਂ। ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਾਤਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਤੋ ਬਹੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਯਨ੍ਤਿ ਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਨੀ।
Anikkhittavattāya pana bhikkhuniyāti sambandho. Ajānanapaccayāti ajānanakāraṇā. Tanti vacanaṃ. Pārivāsikavattādīnanti ādisaddena āgantukavattapūraṇanissayapaṭippassaddhādayo saṅgaṇhāti . Yuttataraṃ dissatīti yuttataraṃ hutvā dissati. Iminā anikkhittavattabhikkhunā viya bhikkhuniyāpi antoupacārasīmagatānaṃyeva ārocetabbaṃ, na gāme ṭhitānampi gantvā ārocetabbanti dīpeti. Uposatheti uposathadivase. Eseva nayo pavāraṇāyapi. Devasikanti divase divase. Tasmiṃ gāmeti bhikkhunīnaṃ vasanagāme. Aññatrāti bhikkhunīnaṃ vasanagāmato aññasmiṃ gāme. Tatrāti bhikkhunīnaṃ vasanagāmaṃ. Dassetvāti bhikkhunīnaṃ dassetvā. Tāyāti mānattacāriniyā. Vihāranti bhikkhūnaṃ vihāraṃ. Upacārasīmāyāti upacārasīmato bahīti sambandho. Ayanti mānattacārinī.
વੀਸਤਿ ਗਣੋ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ વੀਸਤਿਗਣੋ, ਸਙ੍ਘੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ। ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਮਾਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਇਦਂ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਨਾਮਾਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬવਚਨਸ੍ਸ ਨਿਗਮવਸੇਨ ਪਰવਚਨਸ੍ਸ ਕਥਨਤ੍ਥਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
Vīsati gaṇo imassāti vīsatigaṇo, saṅgho, tasmiṃ. Mānattaṃ caramānā bhikkhunīti yojanā. Idaṃ pakkhamānattaṃ nāmāti idaṃ pubbavacanassa nigamavasena paravacanassa kathanatthāya vuttanti daṭṭhabbaṃ.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਿવਿਧੇਸੁ ਮਾਨਤ੍ਤੇਸੁ। ਯਦੇਤਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਰਤੋਤਿ ਪਰਸ੍ਮਿਂ। ਪਰਿવਾਸਂ ਪਰਿવਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਉਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋ। ਇਦਨ੍ਤਿ ਮਾਨਤ੍ਤਂ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ, ਯਸ੍ਮਾ વਾ। ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ વਚਨਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤੋਯੇવ। ਤਮ੍ਪੀਤਿ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ વੁਤ੍ਤવਚਨਮ੍ਪਿ।
Tatthāti tividhesu mānattesu. Yadetaṃ mānattaṃ anuññātanti sambandho. Paratoti parasmiṃ. Parivāsaṃ parivasantassa mūlāyapaṭikassitassa udāyittherassa anuññātanti sambandho. Āpajjitvāti āpajjanato. Idanti mānattaṃ vuccatīti sambandho. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Odhānasamodhānanti ettha vacanattho heṭṭhā vuttoyeva. Tampīti kurundiyaṃ vuttavacanampi.
ਤਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨਂ, ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾਤਿ ਏਤਪਰਿਮਾਣੇਨ વਚਨਕ੍ਕਮੇਨ, ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਪਰਿવਾਸੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੦੨) વਚਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ‘‘ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਂ, ਤਾવ વਚਨਕ੍ਕਮੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖવੇ…ਪੇ॰… ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯਂ વਚਨਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਅਤ੍ਥਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਦੋਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅવਿਨਾਭਾવਤੋ।
Tanti agghasamodhānamissakasamodhānaṃ, dātabbanti sambandho. Ettāvatāti etaparimāṇena vacanakkamena, ‘‘ayañhi idha adhippeto parivāso nāmā’’ti (cūḷava. aṭṭha. 102) vacanato paṭṭhāya yāva ‘‘yojetvā dātabba’’nti vacanaṃ, tāva vacanakkamenāti attho. ‘‘Tena hi bhikkhave…pe… dassessāmā’’ti yaṃ vacanaṃ vuttanti yojanā. ‘‘Atthato’’ti iminā saddopi gahetabbo avinābhāvato.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Cūḷavaggapāḷi / ਏਕਾਹਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿવਾਸਂ • Ekāhappaṭicchannaparivāsaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿવਾਸਕਥਾ • Paṭicchannaparivāsakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਪਰਿવਾਸਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Parivāsakathāvaṇṇanā
