| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā |
បរិវាសកថាវណ្ណនា
Parivāsakathāvaṇṇanā
១០២. ‘‘អនន្តរាយិកស្ស បន អន្តរាយិកសញ្ញាយ ឆាទយតោ អច្ឆន្នាវា’’តិ បាឋោ។ អវេរិភាវេន សភាគោ អវេរិសភាគោ។ ‘‘សភាគសង្ឃាទិសេសំ អាបន្នស្ស បន សន្តិកេ អាវិ កាតុំ ន វដ្ដតី’’តិ បសង្គតោ ឥធេវ បកាសិតំ។ លហុកេសុ បដិក្ខេបោ នត្ថិ។ តត្ថ ញត្តិយា អាវិ កត្វា ឧបោសថំ កាតុំ អនុញ្ញាតត្តា លហុកសភាគំ អាវិ កាតុំ វដ្ដតីតិ។ សភាគសង្ឃាទិសេសំ បន ញត្តិយា អារោចនំ ន វដ្ដតីតិ កិរ។ ‘‘តស្ស សន្តិកេ តំ អាបត្តិំ បដិករិស្សតី’តិ (មហាវ. ១៧១) វុត្តត្តា លហុកស្សេវាយមនុញ្ញាតា ។ ន ហិ សក្កា សុទ្ធស្ស ឯកស្ស សន្តិកេ សង្ឃាទិសេសស្ស បដិករណំ កាតុ’’ន្តិ លិខិតំ។ លហុកេសុបិ សភាគំ អាវិ កាតុំ ន វដ្ដតីតិ, តស្មា ឯវ ហិ ញត្តិយា អាវិករណំ អនុញ្ញាតំ, ឥតរថា តំ និរត្ថកំ សិយា។ អញ្ញមញ្ញារោចនស្ស វដ្ដតិ, តតោ ន វដ្ដតីតិ ទីបនត្ថមេវ ញត្តិយា អាវិករណមនុញ្ញាតំ, តេនេវ ឥធ ‘‘សភាគសង្ឃាទិសេសំ អាបន្នស្សា’’តិអាទិ វុត្តំ។ អយមត្ថោ ‘‘ឯត្តាវតា តេ ទ្វេ និរាបត្តិកា ហោន្តិ, តេសំ សន្តិកេ សេសេហិ សភាគាបត្តិយោ ទេសេតព្ពា’’តិ (កង្ខា. អដ្ឋ. និទានវណ្ណនា) វចនេន កង្ខាវិតរណិយំ បកាសិតោវ។ សង្ឃាទិសេសំ បន ញត្តិយា អារោចេត្វា ឧបោសថំ កាតុំ វដ្ដតិ។ តស្សា ញត្តិយា អយមត្ថោ យទា សុទ្ធំ ភិក្ខុំ បស្សិស្សតិ, តស្ស សន្តិកេ អារោចនវសេន បដិករិស្សតិ។ ឯវំ បដិកតេ ‘‘ន ច, ភិក្ខវេ, សាបត្តិកេន បាតិមោក្ខំ សោតព្ពំ, យោ សុណេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ (ចូឡវ. ៣៨៦) វុត្តាបត្តិតោ មោក្ខោ ហោតីតិ, តស្មា ‘‘គរុកំ វា ហោតុ លហុកំ វា, ញត្តិយា អាវិ កាតុំ វដ្ដតី’’តិ វុត្តំ, ឧភោសុ នយេសុ យុត្តតរំ គហេតព្ពំ។
102. ‘‘Anantarāyikassa pana antarāyikasaññāya chādayato acchannāvā’’ti pāṭho. Averibhāvena sabhāgo averisabhāgo. ‘‘Sabhāgasaṅghādisesaṃ āpannassa pana santike āvi kātuṃ na vaṭṭatī’’ti pasaṅgato idheva pakāsitaṃ. Lahukesu paṭikkhepo natthi. Tattha ñattiyā āvi katvā uposathaṃ kātuṃ anuññātattā lahukasabhāgaṃ āvi kātuṃ vaṭṭatīti. Sabhāgasaṅghādisesaṃ pana ñattiyā ārocanaṃ na vaṭṭatīti kira. ‘‘Tassa santike taṃ āpattiṃ paṭikarissatī’ti (mahāva. 171) vuttattā lahukassevāyamanuññātā . Na hi sakkā suddhassa ekassa santike saṅghādisesassa paṭikaraṇaṃ kātu’’nti likhitaṃ. Lahukesupi sabhāgaṃ āvi kātuṃ na vaṭṭatīti, tasmā eva hi ñattiyā āvikaraṇaṃ anuññātaṃ, itarathā taṃ niratthakaṃ siyā. Aññamaññārocanassa vaṭṭati, tato na vaṭṭatīti dīpanatthameva ñattiyā āvikaraṇamanuññātaṃ, teneva idha ‘‘sabhāgasaṅghādisesaṃ āpannassā’’tiādi vuttaṃ. Ayamattho ‘‘ettāvatā te dve nirāpattikā honti, tesaṃ santike sesehi sabhāgāpattiyo desetabbā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) vacanena kaṅkhāvitaraṇiyaṃ pakāsitova. Saṅghādisesaṃ pana ñattiyā ārocetvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati. Tassā ñattiyā ayamattho yadā suddhaṃ bhikkhuṃ passissati, tassa santike ārocanavasena paṭikarissati. Evaṃ paṭikate ‘‘na ca, bhikkhave, sāpattikena pātimokkhaṃ sotabbaṃ, yo suṇeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 386) vuttāpattito mokkho hotīti, tasmā ‘‘garukaṃ vā hotu lahukaṃ vā, ñattiyā āvi kātuṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ, ubhosu nayesu yuttataraṃ gahetabbaṃ.
នាមញ្ចេវ អាបត្តិ ចាតិ ‘‘តេន តេន វីតិក្កមេនាបន្នាបត្តិ អាបត្តិ។ នាមន្តិ តស្សា អាបត្តិយា នាម’’ន្តិ លិខិតំ។ អារោចេត្វា និក្ខិបិតព្ពន្តិ ឯត្ថ អារោចនំ វត្តភេទទុក្កដបអហរណប្បយោជនន្តិ វេទិតព្ពំ។ អការណមេតន្តិ ‘‘សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ’’ន្តិ វុត្តេ វុដ្ឋានតោ។
Nāmañceva āpatti cāti ‘‘tena tena vītikkamenāpannāpatti āpatti. Nāmanti tassā āpattiyā nāma’’nti likhitaṃ. Ārocetvā nikkhipitabbanti ettha ārocanaṃ vattabhedadukkaṭapaaharaṇappayojananti veditabbaṃ. Akāraṇametanti ‘‘sambahulā saṅghādisesā āpattiyo āpajji’’nti vutte vuṭṭhānato.
ទសសតំ រត្តិសតន្តិ ទសសតំ អាបត្តិយោ រត្តិសតំ ឆាទេត្វាតិ យោជេតព្ពំ។ អគ្ឃសមោធានោ នាម សភាគវត្ថុកាយោ សម្ពហុលា អាបត្តិយោ អាបន្នស្ស ពហុរត្តិំ បដិច្ឆាទិតាបត្តិយំ និក្ខិបិត្វា ទាតព្ពោ, ឥតរោ នានាវត្ថុកានំ វសេនាតិ អយមេតេសំ វិសេសោតិ។
Dasasataṃ rattisatanti dasasataṃ āpattiyo rattisataṃ chādetvāti yojetabbaṃ. Agghasamodhāno nāma sabhāgavatthukāyo sambahulā āpattiyo āpannassa bahurattiṃ paṭicchāditāpattiyaṃ nikkhipitvā dātabbo, itaro nānāvatthukānaṃ vasenāti ayametesaṃ visesoti.
បរិវាសកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Parivāsakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
‘‘គាមស្សាតិ ន វុត្ត’’ន្តិ វចនតោ កិរ គាមូបចារេបិ វដ្ដតីតិ អធិប្បាយោតិ លិខិតំ។ វុត្តញ្ច ‘‘អយំ បន វិសេសោ’’តិ។ ‘‘ឯត្ថ អដ្ឋកថាចរិយាវ បមាណំ។ យុត្តំ ន ទិស្សតី’’តិ លិខិតំ។ អនុគណ្ឋិបទេ បន ‘‘អយំ បន វិសេសោ, អាគន្តុកស្ស…បេ.… ឱក្កមិត្វា គច្ឆតិ, រត្តិច្ឆេទោ ហោតិយេវា’’តិ វចនេ ហេដ្ឋា ‘‘អន្តោអរុណេ ឯវ និក្ខមិត្វា គាមូបចារតោ ទ្វេ លេឌ្ឌុបាតេ អតិក្កមិត្វា’’តិអាទិនា នយេន គរុំ កត្វា វចនតោ, ភិក្ខុនីនំ គរុកវសេនេវ តត្ថ តត្ថ សិក្ខាបទានំ បញ្ញត្តត្តា ច តទនុរូបវសេនេវ អដ្ឋកថាចរិយេន ភិក្ខុនីនំ គរុំ កត្វា មានត្តចរណវិធិទស្សនត្ថំ ‘‘យត្តកា បុរេភត្តំ វា’’តិអាទិ វុត្តំ។ កុរុន្ទិអាទីសុ វុត្តវចនេន ករោន្តស្សបិ ទោសោ នត្ថីតិ ទស្សេតុំ កេវលំ លក្ខណមត្តមេវ វុត្តំ, តទុភយម្បិ តេន តេន បរិយាយេន យុជ្ជតិ, វិនិច្ឆយេ បត្តេ លក្ខណេ ឯវ ឋាតព្ពតោ កុរុន្ទិអាទីសុ វុត្តវចនំ បច្ឆា វុត្តំ។ បយោគោ បន បុរិមោវ។ យថា ចេត្ថ, តថា សចេ កាចិ ភិក្ខុនី ទ្វេ លេឌ្ឌុបាតេ អនតិក្កមិត្វា អរុណំ ឧដ្ឋបេតិ, ទោសោ នត្ថិ, តថាបិ សព្ពដ្ឋកថាសុ វុត្តត្តា ‘‘បុរិមមេវ អាចិណ្ណ’’ន្តិ វុត្តំ។ បរិវាសវត្តាទីនន្តិ ‘‘បរិវាសនិស្សយបដិប្បស្សទ្ធិអាទីនំ ឧបចារសីមាយ បរិច្ឆិន្នត្តា ភិក្ខុនុបស្សយស្ស ឧបចារសីមាវ គហេតព្ពា, ន គាមោ’’តិ លិខិតំ។ ‘‘តស្មិំ គាមេ ភិក្ខាចារោ សម្បជ្ជតី’តិអាទិ បវារិតវសេន វុត្តំ។ ន ហិ តត្ថ អន្តោគាមេ វិហារោ អត្ថី’’តិ ច លិខិតំ, ‘‘តម្បិ តេន បរិយាយេន យុជ្ជតិ, ន អត្ថតោ’’តិ ច។
‘‘Gāmassātina vutta’’nti vacanato kira gāmūpacārepi vaṭṭatīti adhippāyoti likhitaṃ. Vuttañca ‘‘ayaṃ pana viseso’’ti. ‘‘Ettha aṭṭhakathācariyāva pamāṇaṃ. Yuttaṃ na dissatī’’ti likhitaṃ. Anugaṇṭhipade pana ‘‘ayaṃ pana viseso, āgantukassa…pe… okkamitvā gacchati, ratticchedo hotiyevā’’ti vacane heṭṭhā ‘‘antoaruṇe eva nikkhamitvā gāmūpacārato dve leḍḍupāte atikkamitvā’’tiādinā nayena garuṃ katvā vacanato, bhikkhunīnaṃ garukavaseneva tattha tattha sikkhāpadānaṃ paññattattā ca tadanurūpavaseneva aṭṭhakathācariyena bhikkhunīnaṃ garuṃ katvā mānattacaraṇavidhidassanatthaṃ ‘‘yattakā purebhattaṃ vā’’tiādi vuttaṃ. Kurundiādīsu vuttavacanena karontassapi doso natthīti dassetuṃ kevalaṃ lakkhaṇamattameva vuttaṃ, tadubhayampi tena tena pariyāyena yujjati, vinicchaye patte lakkhaṇe eva ṭhātabbato kurundiādīsu vuttavacanaṃ pacchā vuttaṃ. Payogo pana purimova. Yathā cettha, tathā sace kāci bhikkhunī dve leḍḍupāte anatikkamitvā aruṇaṃ uṭṭhapeti, doso natthi, tathāpi sabbaṭṭhakathāsu vuttattā ‘‘purimameva āciṇṇa’’nti vuttaṃ. Parivāsavattādīnanti ‘‘parivāsanissayapaṭippassaddhiādīnaṃ upacārasīmāya paricchinnattā bhikkhunupassayassa upacārasīmāva gahetabbā, na gāmo’’ti likhitaṃ. ‘‘Tasmiṃ gāme bhikkhācāro sampajjatī’tiādi pavāritavasena vuttaṃ. Na hi tattha antogāme vihāro atthī’’ti ca likhitaṃ, ‘‘tampi tena pariyāyena yujjati, na atthato’’ti ca.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi / ឯកាហប្បដិច្ឆន្នបរិវាសំ • Ekāhappaṭicchannaparivāsaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / បដិច្ឆន្នបរិវាសកថា • Paṭicchannaparivāsakathā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / បរិវាសកថាវណ្ណនា • Parivāsakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / បដិច្ឆន្នបរិវាសកថាវណ្ណនា • Paṭicchannaparivāsakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / បដិច្ឆន្នបរិវាសកថា • Paṭicchannaparivāsakathā
