Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā

    ਪਰਿવਾਸਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    Parivāsakathāvaṇṇanā

    ੧੦੨. ‘‘ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸਞ੍ਞਾਯ ਛਾਦਯਤੋ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਾવਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ। ਅવੇਰਿਭਾવੇਨ ਸਭਾਗੋ ਅવੇਰਿਸਭਾਗੋ। ‘‘ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆવਿ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਇਧੇવ ਪਕਾਸਿਤਂ। ਲਹੁਕੇਸੁ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਤਤ੍ਥ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆવਿ ਕਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਲਹੁਕਸਭਾਗਂ ਆવਿ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ। ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਪਨ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰੋਚਨਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕਿਰ। ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੭੧) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲਹੁਕਸ੍ਸੇવਾਯਮਨੁਞ੍ਞਾਤਾ । ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸ ਪਟਿਕਰਣਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ਲਹੁਕੇਸੁਪਿ ਸਭਾਗਂ ਆવਿ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆવਿਕਰਣਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਇਤਰਥਾ ਤਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਸਿਯਾ। ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਾਰੋਚਨਸ੍ਸ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਤੋ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪਨਤ੍ਥਮੇવ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆવਿਕਰਣਮਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤੇਨੇવ ਇਧ ‘‘ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਤੇ ਦ੍વੇ ਨਿਰਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੇਸੇਹਿ ਸਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਨਿਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ) વਚਨੇਨ ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣਿਯਂ ਪਕਾਸਿਤੋવ। ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਪਨ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਤਸ੍ਸਾ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਯਦਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਰੋਚਨવਸੇਨ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਪਟਿਕਤੇ ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੋਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਸੁਣੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੮੬) વੁਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਗਰੁਕਂ વਾ ਹੋਤੁ ਲਹੁਕਂ વਾ, ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆવਿ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਉਭੋਸੁ ਨਯੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।

    102. ‘‘Anantarāyikassa pana antarāyikasaññāya chādayato acchannāvā’’ti pāṭho. Averibhāvena sabhāgo averisabhāgo. ‘‘Sabhāgasaṅghādisesaṃ āpannassa pana santike āvi kātuṃ na vaṭṭatī’’ti pasaṅgato idheva pakāsitaṃ. Lahukesu paṭikkhepo natthi. Tattha ñattiyā āvi katvā uposathaṃ kātuṃ anuññātattā lahukasabhāgaṃ āvi kātuṃ vaṭṭatīti. Sabhāgasaṅghādisesaṃ pana ñattiyā ārocanaṃ na vaṭṭatīti kira. ‘‘Tassa santike taṃ āpattiṃ paṭikarissatī’ti (mahāva. 171) vuttattā lahukassevāyamanuññātā . Na hi sakkā suddhassa ekassa santike saṅghādisesassa paṭikaraṇaṃ kātu’’nti likhitaṃ. Lahukesupi sabhāgaṃ āvi kātuṃ na vaṭṭatīti, tasmā eva hi ñattiyā āvikaraṇaṃ anuññātaṃ, itarathā taṃ niratthakaṃ siyā. Aññamaññārocanassa vaṭṭati, tato na vaṭṭatīti dīpanatthameva ñattiyā āvikaraṇamanuññātaṃ, teneva idha ‘‘sabhāgasaṅghādisesaṃ āpannassā’’tiādi vuttaṃ. Ayamattho ‘‘ettāvatā te dve nirāpattikā honti, tesaṃ santike sesehi sabhāgāpattiyo desetabbā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) vacanena kaṅkhāvitaraṇiyaṃ pakāsitova. Saṅghādisesaṃ pana ñattiyā ārocetvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati. Tassā ñattiyā ayamattho yadā suddhaṃ bhikkhuṃ passissati, tassa santike ārocanavasena paṭikarissati. Evaṃ paṭikate ‘‘na ca, bhikkhave, sāpattikena pātimokkhaṃ sotabbaṃ, yo suṇeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 386) vuttāpattito mokkho hotīti, tasmā ‘‘garukaṃ vā hotu lahukaṃ vā, ñattiyā āvi kātuṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ, ubhosu nayesu yuttataraṃ gahetabbaṃ.

    ਨਾਮਞ੍ਚੇવ ਆਪਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ‘‘ਤੇਨ ਤੇਨ વੀਤਿਕ੍ਕਮੇਨਾਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਨਾਮਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਮ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਰੋਚਨਂ વਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਪਅਹਰਣਪ੍ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਕਾਰਣਮੇਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ વੁਟ੍ਠਾਨਤੋ।

    Nāmañceva āpatti cāti ‘‘tena tena vītikkamenāpannāpatti āpatti. Nāmanti tassā āpattiyā nāma’’nti likhitaṃ. Ārocetvā nikkhipitabbanti ettha ārocanaṃ vattabhedadukkaṭapaaharaṇappayojananti veditabbaṃ. Akāraṇametanti ‘‘sambahulā saṅghādisesā āpattiyo āpajji’’nti vutte vuṭṭhānato.

    ਦਸਸਤਂ ਰਤ੍ਤਿਸਤਨ੍ਤਿ ਦਸਸਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਰਤ੍ਤਿਸਤਂ ਛਾਦੇਤ੍વਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋ ਨਾਮ ਸਭਾਗવਤ੍ਥੁਕਾਯੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬਹੁਰਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਇਤਰੋ ਨਾਨਾવਤ੍ਥੁਕਾਨਂ વਸੇਨਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ વਿਸੇਸੋਤਿ।

    Dasasataṃ rattisatanti dasasataṃ āpattiyo rattisataṃ chādetvāti yojetabbaṃ. Agghasamodhāno nāma sabhāgavatthukāyo sambahulā āpattiyo āpannassa bahurattiṃ paṭicchāditāpattiyaṃ nikkhipitvā dātabbo, itaro nānāvatthukānaṃ vasenāti ayametesaṃ visesoti.

    ਪਰਿવਾਸਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Parivāsakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ‘‘ਗਾਮਸ੍ਸਾਤਿ ਨ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਤੋ ਕਿਰ ਗਾਮੂਪਚਾਰੇਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ‘‘ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ’’ਤਿ। ‘‘ਏਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾવ ਪਮਾਣਂ। ਯੁਤ੍ਤਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿਯੇવਾ’’ਤਿ વਚਨੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇ ਏવ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਗਾਮੂਪਚਾਰਤੋ ਦ੍વੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਗਰੁਂ ਕਤ੍વਾ વਚਨਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਗਰੁਕવਸੇਨੇવ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਤਦਨੁਰੂਪવਸੇਨੇવ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਗਰੁਂ ਕਤ੍વਾ ਮਾਨਤ੍ਤਚਰਣવਿਧਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਯਤ੍ਤਕਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ વਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਆਦੀਸੁ વੁਤ੍ਤવਚਨੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕੇવਲਂ ਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, વਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਪਤ੍ਤੇ ਲਕ੍ਖਣੇ ਏવ ਠਾਤਬ੍ਬਤੋ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਆਦੀਸੁ વੁਤ੍ਤવਚਨਂ ਪਚ੍ਛਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਯੋਗੋ ਪਨ ਪੁਰਿਮੋવ। ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਤਥਾ ਸਚੇ ਕਾਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਦ੍વੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਪੇਤਿ, ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿ ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਕਥਾਸੁ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪੁਰਿਮਮੇવ ਆਚਿਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਰਿવਾਸવਤ੍ਤਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਰਿવਾਸਨਿਸ੍ਸਯਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਆਦੀਨਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਗਾਮੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿਆਦਿ ਪવਾਰਿਤવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇ વਿਹਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ, ‘‘ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਥਤੋ’’ਤਿ ਚ।

    ‘‘Gāmassātina vutta’’nti vacanato kira gāmūpacārepi vaṭṭatīti adhippāyoti likhitaṃ. Vuttañca ‘‘ayaṃ pana viseso’’ti. ‘‘Ettha aṭṭhakathācariyāva pamāṇaṃ. Yuttaṃ na dissatī’’ti likhitaṃ. Anugaṇṭhipade pana ‘‘ayaṃ pana viseso, āgantukassa…pe… okkamitvā gacchati, ratticchedo hotiyevā’’ti vacane heṭṭhā ‘‘antoaruṇe eva nikkhamitvā gāmūpacārato dve leḍḍupāte atikkamitvā’’tiādinā nayena garuṃ katvā vacanato, bhikkhunīnaṃ garukavaseneva tattha tattha sikkhāpadānaṃ paññattattā ca tadanurūpavaseneva aṭṭhakathācariyena bhikkhunīnaṃ garuṃ katvā mānattacaraṇavidhidassanatthaṃ ‘‘yattakā purebhattaṃ vā’’tiādi vuttaṃ. Kurundiādīsu vuttavacanena karontassapi doso natthīti dassetuṃ kevalaṃ lakkhaṇamattameva vuttaṃ, tadubhayampi tena tena pariyāyena yujjati, vinicchaye patte lakkhaṇe eva ṭhātabbato kurundiādīsu vuttavacanaṃ pacchā vuttaṃ. Payogo pana purimova. Yathā cettha, tathā sace kāci bhikkhunī dve leḍḍupāte anatikkamitvā aruṇaṃ uṭṭhapeti, doso natthi, tathāpi sabbaṭṭhakathāsu vuttattā ‘‘purimameva āciṇṇa’’nti vuttaṃ. Parivāsavattādīnanti ‘‘parivāsanissayapaṭippassaddhiādīnaṃ upacārasīmāya paricchinnattā bhikkhunupassayassa upacārasīmāva gahetabbā, na gāmo’’ti likhitaṃ. ‘‘Tasmiṃ gāme bhikkhācāro sampajjatī’tiādi pavāritavasena vuttaṃ. Na hi tattha antogāme vihāro atthī’’ti ca likhitaṃ, ‘‘tampi tena pariyāyena yujjati, na atthato’’ti ca.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Cūḷavaggapāḷi / ਏਕਾਹਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿવਾਸਂ • Ekāhappaṭicchannaparivāsaṃ

    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿવਾਸਕਥਾ • Paṭicchannaparivāsakathā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਪਰਿવਾਸਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Parivāsakathāvaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿવਾਸਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Paṭicchannaparivāsakathāvaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿવਾਸਕਥਾ • Paṭicchannaparivāsakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact