| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๒. ปาริวาสิกกฺขนฺธกํ
2. Pārivāsikakkhandhakaṃ
๑. ปาริวาสิกวตฺตกถา
1. Pārivāsikavattakathā
๗๕. ปาริวาสิกกฺขนฺธเก ปาริวาสิกาติ ปทสฺส ปริวาสํ ปริวสนฺตีติ ปาริวาสิกาติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ปริวาสํ ปริวสนฺตา’’ติฯ ตตฺถาติ ‘‘ปริวาสํ ปริวสนฺตา’’ติ ตทฺธิตวาเกฺยฯ เตสูติ จตุพฺพิเธสุ ปริวาเสสุฯ ติตฺถิยปริวาโสติ ติตฺถิยานํ ปริวาโส, ติตฺถิยานํ วา ทาตโพฺพ ปริวาโส, ติตฺถิเยหิ วา ปริวสิตโพฺพ ปริวาโส ติตฺถิยปริวาโสฯ อปฺปฎิจฺฉนฺนปริวาโสติ อปฺปฎิจฺฉโนฺน ปริวาโส อปฺปฎิจฺฉนฺนปริวาโสฯ ตตฺถาติ อปฺปฎิจฺฉนฺนปริวาเสฯ ยนฺติ วจนํฯ อยํ ปนาติ อยํ ปฎิจฺฉนฺนปริวาโส ปนฯ อิธาติ ปาริวาสิกกฺขนฺธเกฯ เสสาติ อปฺปฎิจฺฉนฺนปริวาสโต เสสาฯ ตโยติ อปฺปฎิจฺฉนฺนปริวาสาทโย ตโย, ทาตพฺพาติ สมฺพโนฺธฯ กสฺส ทาตพฺพาติ อาห ‘‘เยนา’’ติอาทิฯ อาปนฺนา เจวาติ อาปชฺชิตพฺพา เจวฯ เตสูติ ติวิเธสุ ปริวาเสสุฯ เอเต ปนาติ ตโย ปนฯ อิธาติ ปาริวาสิกกฺขนฺธเกฯ ตสฺมาติ ยสฺมา อิธ อธิเปฺปตา, ตสฺมาฯ เอเตสูติ ติวิเธสุ ปริวาเสสุฯ
75. Pārivāsikakkhandhake pārivāsikāti padassa parivāsaṃ parivasantīti pārivāsikāti dassento āha ‘‘parivāsaṃ parivasantā’’ti. Tatthāti ‘‘parivāsaṃ parivasantā’’ti taddhitavākye. Tesūti catubbidhesu parivāsesu. Titthiyaparivāsoti titthiyānaṃ parivāso, titthiyānaṃ vā dātabbo parivāso, titthiyehi vā parivasitabbo parivāso titthiyaparivāso. Appaṭicchannaparivāsoti appaṭicchanno parivāso appaṭicchannaparivāso. Tatthāti appaṭicchannaparivāse. Yanti vacanaṃ. Ayaṃ panāti ayaṃ paṭicchannaparivāso pana. Idhāti pārivāsikakkhandhake. Sesāti appaṭicchannaparivāsato sesā. Tayoti appaṭicchannaparivāsādayo tayo, dātabbāti sambandho. Kassa dātabbāti āha ‘‘yenā’’tiādi. Āpannā cevāti āpajjitabbā ceva. Tesūti tividhesu parivāsesu. Ete panāti tayo pana. Idhāti pārivāsikakkhandhake. Tasmāti yasmā idha adhippetā, tasmā. Etesūti tividhesu parivāsesu.
ปกตตฺตานํ ภิกฺขูนนฺติ เอตฺถ อธิเปฺปตปกตเตฺต ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ฐเปตฺวา’’ติอาทิฯ มูลายปฎิกสฺสนารหาทีนมฺปีติ เอตฺถ อาทิสเทฺทน มานตฺตารหมานตฺตจาริกอพฺภานารหาทโย สงฺคณฺหาติฯ ปิสเทฺทน ปกติปกตตฺตํ อเปกฺขติฯ เตติ ปกตตฺตาฯ ยํ อภิวาทนาทิํ กโรนฺตีติ โยชนาฯ สาทิยนฺตีติ เอตฺถ สาทิยนํ นาม สมฺปฎิจฺฉนนฺติ อาห ‘‘สมฺปฎิจฺฉนฺตี’’ติฯ ตตฺถาติ อภิวาทนาทีสุ, นิทฺธารเณ เจตํ ภุมฺมวจนํฯ สามีจิกมฺมนฺติ เอตํ อาภิสมาจาริกสฺส อธิวจนนฺติ โยชนาฯ อภิวาทนาทีนีติ อภิวาทนปจฺจุฎฺฐานอญฺชลิกมฺมานิฯ พีชนวาตทานาทิโนติ พีชนิยา ปหริเตน ปวตฺตสฺส วาตสฺส ทานาทิโนฯ อาสนาภิหารนฺติ เอตฺถ อภิหรณํ อภิหาโร, อาสนสฺส อภิหาโร อาสนาภิหาโรติ วจนตฺถํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อาสนสฺส อภิหรณ’’นฺติฯ ปญฺญาปนมฺปิ อภิหริตฺวา ปญฺญาปิตตฺตา อภิหาโรเยว นามาติ อาห ‘‘ปญฺญาปนเมว วา’’ติฯ ‘‘ปาทโธวนอุทก’’นฺติ อิมินา ปาทสฺส โธวนํ อุทกํ ปาโททกนฺติ วจนตฺถํ ทเสฺสติฯ ‘‘ปาทฎฺฐปนก’’นฺติ อิมินา ปาทสฺส ฐปนกํ ปีฐํ ปาทปีฐนฺติ วจนตฺถํ ทเสฺสติฯ ‘‘ปาทฆํสนํ วา’’ติ อิมินา ปาทสฺส ฆํสนํ กถลิกํ ปาทกถลิกนฺติ วจนตฺถํ ทเสฺสติฯ สทฺธิวิหาริกานมฺปิ อภิวาทนาทินฺติ สมฺพโนฺธฯ ปิสเทฺทน อเญฺญสํ สาทิยนฺตสฺส กา นาม กถาติ ทเสฺสติฯ เตติ สทฺธิวิหาริกาฯ สทฺธาปพฺพชิตาติ สทฺธาย ปพฺพชิตาฯ กุลปุตฺตาติ ชาติกุลปุตฺตา, อาจารกุลปุตฺตา จฯ กโรนฺติ, อาปุจฺฉนฺติเยวาติ สมฺพโนฺธฯ วาริตมฺปิ อสาทิยนํ นามาติ อาห ‘‘วาริตกาลโต ปฎฺฐาย อนาปตฺตี’’ติฯ มิถุ ยถาวุฑฺฒนฺติ เอตฺถ มิถุสโทฺท อญฺญมญฺญปริยาโย, ยถาสโทฺท ยํสทฺทปริยาโย, วิจฺฉโตฺถ จาติ อาห ‘‘อญฺญมญฺญํ โย โย วุโฑฺฒ’’ติฯ อญฺญมญฺญญฺหิ มิถติ สงฺคมํ กโรตีติ มิถูติ วุจฺจติฯ เตน เตนาติ ภิกฺขุนา, ‘‘สาทิตุ’’นฺติ ปเท ภาวกตฺตาฯ สาทิตุํ อนุชานามีติ สมฺพโนฺธฯ
Pakatattānaṃ bhikkhūnanti ettha adhippetapakatatte dassento āha ‘‘ṭhapetvā’’tiādi. Mūlāyapaṭikassanārahādīnampīti ettha ādisaddena mānattārahamānattacārikaabbhānārahādayo saṅgaṇhāti. Pisaddena pakatipakatattaṃ apekkhati. Teti pakatattā. Yaṃ abhivādanādiṃ karontīti yojanā. Sādiyantīti ettha sādiyanaṃ nāma sampaṭicchananti āha ‘‘sampaṭicchantī’’ti. Tatthāti abhivādanādīsu, niddhāraṇe cetaṃ bhummavacanaṃ. Sāmīcikammanti etaṃ ābhisamācārikassa adhivacananti yojanā. Abhivādanādīnīti abhivādanapaccuṭṭhānaañjalikammāni. Bījanavātadānādinoti bījaniyā paharitena pavattassa vātassa dānādino. Āsanābhihāranti ettha abhiharaṇaṃ abhihāro, āsanassa abhihāro āsanābhihāroti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘āsanassa abhiharaṇa’’nti. Paññāpanampi abhiharitvā paññāpitattā abhihāroyeva nāmāti āha ‘‘paññāpanameva vā’’ti. ‘‘Pādadhovanaudaka’’nti iminā pādassa dhovanaṃ udakaṃ pādodakanti vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Pādaṭṭhapanaka’’nti iminā pādassa ṭhapanakaṃ pīṭhaṃ pādapīṭhanti vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Pādaghaṃsanaṃ vā’’ti iminā pādassa ghaṃsanaṃ kathalikaṃ pādakathalikanti vacanatthaṃ dasseti. Saddhivihārikānampi abhivādanādinti sambandho. Pisaddena aññesaṃ sādiyantassa kā nāma kathāti dasseti. Teti saddhivihārikā. Saddhāpabbajitāti saddhāya pabbajitā. Kulaputtāti jātikulaputtā, ācārakulaputtā ca. Karonti, āpucchantiyevāti sambandho. Vāritampi asādiyanaṃ nāmāti āha ‘‘vāritakālato paṭṭhāya anāpattī’’ti. Mithu yathāvuḍḍhanti ettha mithusaddo aññamaññapariyāyo, yathāsaddo yaṃsaddapariyāyo, vicchattho cāti āha ‘‘aññamaññaṃ yo yo vuḍḍho’’ti. Aññamaññañhi mithati saṅgamaṃ karotīti mithūti vuccati. Tena tenāti bhikkhunā, ‘‘sāditu’’nti pade bhāvakattā. Sādituṃ anujānāmīti sambandho.
‘‘วุฑฺฒปฎิปาฎิยา’’ติ อิมินา วุฑฺฒานํ ปฎิปาฎิ ยถาวุฑฺฒนฺติ จตุตฺถีอพฺยยีภาวํ ทเสฺสติฯ ปุริมปเท ปน ปฐมาอพฺยยีภาโวฯ ปาฬิยาติ ปนฺติยาฯ ตเตฺถวาติ สงฺฆนวกฎฺฐาเน เอวฯ ปวารณายปีติ ปิสเทฺทน น เกวลํ อุโปสเถเยว, อถ โข ปวารณายปีติ ทเสฺสติฯ สเงฺฆน ภาชิยมานนฺติ สมฺพโนฺธฯ
‘‘Vuḍḍhapaṭipāṭiyā’’ti iminā vuḍḍhānaṃ paṭipāṭi yathāvuḍḍhanti catutthīabyayībhāvaṃ dasseti. Purimapade pana paṭhamāabyayībhāvo. Pāḷiyāti pantiyā. Tatthevāti saṅghanavakaṭṭhāne eva. Pavāraṇāyapīti pisaddena na kevalaṃ uposatheyeva, atha kho pavāraṇāyapīti dasseti. Saṅghena bhājiyamānanti sambandho.
โอโณชนนฺติ อวนุทเต โอโณชนํฯ อวปุโพฺพ นุทธาตุ นการสฺส ณการํ, ทการสฺส จ ชการํ กตฺวา โอโณชนนฺติ วุจฺจติฯ นุทธาตุ อปนยนโตฺถ, เตน วุตฺตํ ‘‘วิสฺสชฺชนํ วุจฺจตี’’ติฯ อุเทฺทสภตฺตาทีนีติอาทิสเทฺทน สลากภตฺตาทีนิ สงฺคณฺหาติฯ อสฺสาติ ปาริวาสิกสฺสฯ ตานีติ เทฺว ตีณิ อุเทฺทสภตฺตาทีนิฯ เหฎฺฐาติ อตฺตโน เหฎฺฐาฯ คาเหถาติ นวกตเร ภิกฺขู คาหาเปถฯ ภตฺตปจฺจาสาติ ภตฺตเมว ปจฺจาสา ภตฺตปจฺจาสา, ปจฺจาสาภตฺตนฺติ อโตฺถฯ ‘‘วิสฺสเชฺชตพฺพานี’’ติ อิมินา อวนุทิตพฺพนฺติ โอโณชนนฺติ อตฺถํ ทเสฺสติฯ เอวนฺติ คเหตฺวา วิสฺสชฺชมาเนติ โยชนาฯ ตานีติ อุเทฺทสภตฺตาทีนิฯ ยทิ ปน น คณฺหาตีติ สเจ สงฺฆโต วสฺสเคฺคน น คณฺหาติฯ น วิสฺสเชฺชตีติ สเจ อญฺญสฺส น วิสฺสเชฺชติฯ โอทิสฺสาติ อุทฺทิสิตฺวาฯ ตสฺสาติ ปาริวาสิกสฺสฯ หีติ ยสฺมาฯ สงฺฆนวกฎฺฐาเน นิสินฺนสฺส ตสฺสาติ โยชนาฯ ภตฺตเคฺคติ ภตฺตสฺส คหณฎฺฐาเนฯ โสติ ปาริวาสิโก, มา กิลมิตฺถาติ สมฺพโนฺธฯ อิทนฺติ โอโณชนํฯ อสฺสาติ ปาริวาสิกสฺส, อนุญฺญาตนฺติ สมฺพโนฺธฯ
Oṇojananti avanudate oṇojanaṃ. Avapubbo nudadhātu nakārassa ṇakāraṃ, dakārassa ca jakāraṃ katvā oṇojananti vuccati. Nudadhātu apanayanattho, tena vuttaṃ ‘‘vissajjanaṃ vuccatī’’ti. Uddesabhattādīnītiādisaddena salākabhattādīni saṅgaṇhāti. Assāti pārivāsikassa. Tānīti dve tīṇi uddesabhattādīni. Heṭṭhāti attano heṭṭhā. Gāhethāti navakatare bhikkhū gāhāpetha. Bhattapaccāsāti bhattameva paccāsā bhattapaccāsā, paccāsābhattanti attho. ‘‘Vissajjetabbānī’’ti iminā avanuditabbanti oṇojananti atthaṃ dasseti. Evanti gahetvā vissajjamāneti yojanā. Tānīti uddesabhattādīni. Yadi pana na gaṇhātīti sace saṅghato vassaggena na gaṇhāti. Na vissajjetīti sace aññassa na vissajjeti. Odissāti uddisitvā. Tassāti pārivāsikassa. Hīti yasmā. Saṅghanavakaṭṭhāne nisinnassa tassāti yojanā. Bhattaggeti bhattassa gahaṇaṭṭhāne. Soti pārivāsiko, mā kilamitthāti sambandho. Idanti oṇojanaṃ. Assāti pārivāsikassa, anuññātanti sambandho.
อาคตาคเตหิ ภิกฺขูหีติ สมฺพโนฺธฯ จตุสฺสาลภตฺตนฺติ จตุมุขา สาลา จตุสฺสาลา โภชนสาลา, ตตฺถ ปฎิปาฎิยา ทินฺนํ ภตฺตํ จตุสฺสาลภตฺตํฯ เอตนฺติ จตุสฺสาลภตฺตํฯ ปาฬิยาติ ภิกฺขูนํ ปาฬิยาฯ โอสกฺกิตฺวาติ เหฎฺฐา สกฺกิตฺวาฯ หตฺถปาเสติ ภตฺตทายกสฺส หตฺถปาเสฯ เสโนติ กุลโลฯ ‘‘อารามิกสมณุเทฺทเสหี’’ติ ปทํ ‘‘อาหราเปตุ’’นฺติ ปเท การิตกมฺมํฯ สยเมวาติ ปาริวาสิเกน อนาณโตฺต หุตฺวา สยเมวฯ มหาเปฬภเตฺตปีติ มหติยํ เปฬายํ ปกฺขิปิตฺวา ทิเนฺน ภเตฺตปิฯ ยตฺถ ปนาติ ปริวิสฎฺฐาเน ปนฯ
Āgatāgatehi bhikkhūhīti sambandho. Catussālabhattanti catumukhā sālā catussālā bhojanasālā, tattha paṭipāṭiyā dinnaṃ bhattaṃ catussālabhattaṃ. Etanti catussālabhattaṃ. Pāḷiyāti bhikkhūnaṃ pāḷiyā. Osakkitvāti heṭṭhā sakkitvā. Hatthapāseti bhattadāyakassa hatthapāse. Senoti kulalo. ‘‘Ārāmikasamaṇuddesehī’’ti padaṃ ‘‘āharāpetu’’nti pade kāritakammaṃ. Sayamevāti pārivāsikena anāṇatto hutvā sayameva. Mahāpeḷabhattepīti mahatiyaṃ peḷāyaṃ pakkhipitvā dinne bhattepi. Yattha panāti parivisaṭṭhāne pana.
๗๖. ตตฺรายํ สมฺมาวตฺตนาติ เอตฺถ ตสทฺทสฺส อนิยมนิเทฺทสภาวํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อิทานิ ยา อยํ สมฺมาวตฺตนา วุตฺตา’’ติฯ สมฺมา วตฺติตพฺพํ เอตายาติ สมฺมาวตฺตนาฯ ตตฺถาติ สมฺมาวตฺตนายํฯ น อุปสมฺปาเทตพฺพนฺติ เอตฺถ อาจริเยน หุตฺวา กมฺมวาจาสาวนมฺปิ อุปสมฺปาทนเมวาติ อาห ‘‘อาจริเยน หุตฺวาปิ กมฺมวาจา น สาเวตพฺพา’’ติฯ อญฺญสฺมิํ อสตีติ อตฺตนา อญฺญสฺมิํ กมฺมวาจาวาจเก อสติฯ น นิสฺสโย ทาตโพฺพติ เอตฺถ อาคนฺตุกานเมว นิสฺสโย น ทาตโพฺพ, น ทินฺนนิสฺสยานมฺปีติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อาคนฺตุกานํ นิสฺสโย น ทาตโพฺพ’’ติอาทิ, เยหิปิ ภิกฺขูหิ คหิโตติ สมฺพโนฺธฯ
76. Tatrāyaṃ sammāvattanāti ettha tasaddassa aniyamaniddesabhāvaṃ dassento āha ‘‘idāni yā ayaṃ sammāvattanā vuttā’’ti. Sammā vattitabbaṃ etāyāti sammāvattanā. Tatthāti sammāvattanāyaṃ. Na upasampādetabbanti ettha ācariyena hutvā kammavācāsāvanampi upasampādanamevāti āha ‘‘ācariyena hutvāpi kammavācā na sāvetabbā’’ti. Aññasmiṃ asatīti attanā aññasmiṃ kammavācāvācake asati. Na nissayo dātabboti ettha āgantukānameva nissayo na dātabbo, na dinnanissayānampīti dassento āha ‘‘āgantukānaṃ nissayo na dātabbo’’tiādi, yehipi bhikkhūhi gahitoti sambandho.
อโญฺญ สามเณโรติ ปกตตฺตกาเล อุปชฺฌํ ทตฺวา คหิตสามเณเรหิ อโญฺญ สามเณโรฯ อาธิปจฺจฎฺฐานภูตาติ สพฺพสมฺมุตีนํ อธิปติภาวสฺส ฐานภูตาฯ ปฎิพลสฺสาติ ภิกฺขุนิโย โอวทิตุํ ปฎิพลสฺสฯ อิมินา ลทฺธสมฺมุติเกน อาณโตฺต อลทฺธสมฺมุติโกปิ ครุธเมฺมหิ วา อเญฺญหิ วา ภิกฺขุนิโย โอวทิตุํ ลภตีติ ทเสฺสติฯ อาคตา ภิกฺขุนิโย วตฺตพฺพาติ สมฺพโนฺธฯ โวติ ตุมฺหากํฯ โสติ ภิกฺขุฯ โวติ ตุมฺหากํ, ทสฺสตีติ สมฺพโนฺธฯ
Aññosāmaṇeroti pakatattakāle upajjhaṃ datvā gahitasāmaṇerehi añño sāmaṇero. Ādhipaccaṭṭhānabhūtāti sabbasammutīnaṃ adhipatibhāvassa ṭhānabhūtā. Paṭibalassāti bhikkhuniyo ovadituṃ paṭibalassa. Iminā laddhasammutikena āṇatto aladdhasammutikopi garudhammehi vā aññehi vā bhikkhuniyo ovadituṃ labhatīti dasseti. Āgatā bhikkhuniyo vattabbāti sambandho. Voti tumhākaṃ. Soti bhikkhu. Voti tumhākaṃ, dassatīti sambandho.
สุกฺกวิสฺสฎฺฐิยาติ สุกฺกวิสฺสฎฺฐิอาปตฺติการณาฯ กายสํสคฺคาทิครุกาปตฺติ นาปชฺชิตพฺพาติ โยชนาฯ อาปตฺติกฺขนฺธวเสน อาปตฺติวตฺถูนํ ปาปิฎฺฐภาวญฺจ ปาปิฎฺฐตรภาวญฺจ วิตฺถาเรโนฺต อาห ‘‘สตฺตสุ หี’’ติอาทิฯ ปาปิฎฺฐตราติ ทุพฺภาสิตาปตฺติโต ทุกฺกฎาปตฺติ ปาปิฎฺฐตราฯ ตาสนฺติ สตฺตนฺนํ อาปตฺตีนํฯ ปุริมนเยเนวาติ ปุริมานํ อาปตฺตีนํ นเยเนวฯ เภโทติ วตฺถูนํ วิเสโสฯ เอวํ อาปตฺติกฺขนฺธวเสน อาปตฺติวตฺถูนํ ปาปิฎฺฐปาปิฎฺฐตรภาวํ ทเสฺสตฺวา อิทานิ สิกฺขาปทวเสน เตสํ ตํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ปณฺณตฺติวชฺชสิกฺขาปเท ปนา’’ติอาทิฯ อุภยมฺปีติ วตฺถุอาปตฺติสงฺขาตํ อุภยมฺปิฯ
Sukkavissaṭṭhiyāti sukkavissaṭṭhiāpattikāraṇā. Kāyasaṃsaggādigarukāpatti nāpajjitabbāti yojanā. Āpattikkhandhavasena āpattivatthūnaṃ pāpiṭṭhabhāvañca pāpiṭṭhatarabhāvañca vitthārento āha ‘‘sattasu hī’’tiādi. Pāpiṭṭhatarāti dubbhāsitāpattito dukkaṭāpatti pāpiṭṭhatarā. Tāsanti sattannaṃ āpattīnaṃ. Purimanayenevāti purimānaṃ āpattīnaṃ nayeneva. Bhedoti vatthūnaṃ viseso. Evaṃ āpattikkhandhavasena āpattivatthūnaṃ pāpiṭṭhapāpiṭṭhatarabhāvaṃ dassetvā idāni sikkhāpadavasena tesaṃ taṃ dassento āha ‘‘paṇṇattivajjasikkhāpade panā’’tiādi. Ubhayampīti vatthuāpattisaṅkhātaṃ ubhayampi.
กมฺมนฺติ เอตฺถ การณภูตสฺส กมฺมสฺส นามํ การิยภูตายํ กมฺมวาจายํ อุปจารวเสน การิยภูตา กมฺมวาจา กมฺมนฺติ วุจฺจตีติ อาห ‘‘ปริวาสกมฺมวาจา วุจฺจตี’’ติฯ กมฺมสฺมิํ สติ, กเมฺมน วา วจิตพฺพาติ กมฺมวาจาติ วจนโตฺถ กาตโพฺพฯ กสิกมฺมนฺติ กสิสงฺขาตํ กมฺมํฯ โครกฺขกมฺมนฺติ โครกฺขสงฺขาตํ กมฺมํฯ ‘‘กมฺมํ กต’’นฺติ อิมินา กมฺมํ กโรนฺตีติ กมฺมิกาติ วจนตฺถํ ทเสฺสติฯ เตติ กมฺมิกา ภิกฺขู, น ครหิตพฺพาติ สมฺพโนฺธฯ
Kammanti ettha kāraṇabhūtassa kammassa nāmaṃ kāriyabhūtāyaṃ kammavācāyaṃ upacāravasena kāriyabhūtā kammavācā kammanti vuccatīti āha ‘‘parivāsakammavācā vuccatī’’ti. Kammasmiṃ sati, kammena vā vacitabbāti kammavācāti vacanattho kātabbo. Kasikammanti kasisaṅkhātaṃ kammaṃ. Gorakkhakammanti gorakkhasaṅkhātaṃ kammaṃ. ‘‘Kammaṃ kata’’nti iminā kammaṃ karontīti kammikāti vacanatthaṃ dasseti. Teti kammikā bhikkhū, na garahitabbāti sambandho.
วจิตพฺพํ อเนน โทเสนาติ วจนียํ, สํวิชฺชติ วจนียํ อสฺสาติ สวจนียํ, ตํ น กาตพฺพนฺติ อโตฺถฯ ตเมวตฺถํ วิตฺถาเรโนฺต อาห ‘‘ปลิโพธตฺถาย หี’’ติอาทิฯ ยาว น ตํ อธิกรณํ วูปสนฺตํ โหติ, ตาว อิมมฺหา อาวาสา เอกปทมฺปิ มา ปกฺกามีติ โยชนาฯ เตติ ตุยฺหํฯ
Vacitabbaṃ anena dosenāti vacanīyaṃ, saṃvijjati vacanīyaṃ assāti savacanīyaṃ, taṃ na kātabbanti attho. Tamevatthaṃ vitthārento āha ‘‘palibodhatthāya hī’’tiādi. Yāva na taṃ adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ hoti, tāva imamhā āvāsā ekapadampi mā pakkāmīti yojanā. Teti tuyhaṃ.
อนุวาโทติ เอตฺถ อนุสาสนวเสน อเญฺญ วทตีติ อนุวาโทติ วุเตฺต เชฎฺฐกฎฺฐานนฺติ อาห ‘‘วิหาเร เชฎฺฐกฎฺฐานํ น กาตพฺพ’’นฺติฯ เชฎฺฐกฎฺฐานํ สรูเปน ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ปาติโมกฺขุเทฺทสเกน วา’’ติอาทิฯ เมติ มยฺหํฯ ตนฺติ ตวํฯ น โจเทตโพฺพติ เอตฺถ เกน น โจเทตโพฺพติ อาห ‘‘วตฺถุนา วา อาปตฺติยา วา’’ติฯ น สาเรตโพฺพติ น สราเปตโพฺพฯ น ภิกฺขูหิ สมฺปโยเชตพฺพนฺติ เอตฺถ ภิกฺขูหิ อตฺตนา กลหวเสน น สมฺปโยเชตพฺพนฺติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อญฺญมญฺญํ โยเชตฺวา กลโห น กาเรตโพฺพ’’ติฯ
Anuvādoti ettha anusāsanavasena aññe vadatīti anuvādoti vutte jeṭṭhakaṭṭhānanti āha ‘‘vihāre jeṭṭhakaṭṭhānaṃ na kātabba’’nti. Jeṭṭhakaṭṭhānaṃ sarūpena dassento āha ‘‘pātimokkhuddesakena vā’’tiādi. Meti mayhaṃ. Tanti tavaṃ. Na codetabboti ettha kena na codetabboti āha ‘‘vatthunā vā āpattiyā vā’’ti. Na sāretabboti na sarāpetabbo. Na bhikkhūhisampayojetabbanti ettha bhikkhūhi attanā kalahavasena na sampayojetabbanti dassento āha ‘‘aññamaññaṃ yojetvā kalaho na kāretabbo’’ti.
สงฺฆเตฺถเรน หุตฺวาติ สงฺฆเตฺถเรน โหเนฺตนปีติ อโตฺถฯ ปุรโต อคนฺตเพฺพ สมาเน กิํ ปจฺฉโต คนฺตพฺพนฺติ อาห ‘‘ทฺวาทสหตฺถ’’นฺติอาทิฯ อาสนปริยโนฺตติ อาสนเมว ปริยโนฺต ลามโกติ อาสนปริยโนฺต, ตทตฺถํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘สงฺฆนวกาสนํ วุจฺจตี’’ติฯ สฺวาสฺสาติ โส อสฺสฯ โสติ อาสนปริยโนฺตฯ อสฺสาติ ปาริวาสิกสฺสฯ ตตฺถาติ อาสนปริยเนฺตฯ อยนฺติ ปาริวาสิโก, น ลภตีติ สมฺพโนฺธฯ คหิตาวเสสาติ คหิตาหิ เสยฺยาหิ อวเสสาฯ มงฺคุลคูถภริตาติ มงฺคุลานํ คูเถหิ ปูริตาฯ อสฺสาติ ปาริวาสิกสฺสฯ รเชหิ หตา นาสิตา ภูมิ เอตฺถาติ รโชหตภูมิฯ ชตุกมูสิกภริตาติ ชตูหิ จ มูสิกาหิ จ ปูริตาฯ ปณฺณสาลาติ ปเณฺณหิ ฉาทิตา สาลาฯ อสฺสาติ ปาริวาสิกสฺสฯ สเพฺพปิ อาวาสาติ โยชนาฯ เอเตหีติ ปกตเตฺตหิฯ เตสูติ อาวาเสสุฯ ยนฺติ อาวาสํฯ ปจฺจยนฺติ วสฺสาวาสิกลาภํฯ เอกปเสฺสติ ภิกฺขูนํ ปาฬิยํ อฎฺฐตฺวา เอกสฺมิํ ปเสฺสฯ
Saṅghattherena hutvāti saṅghattherena hontenapīti attho. Purato agantabbe samāne kiṃ pacchato gantabbanti āha ‘‘dvādasahattha’’ntiādi. Āsanapariyantoti āsanameva pariyanto lāmakoti āsanapariyanto, tadatthaṃ dassento āha ‘‘saṅghanavakāsanaṃ vuccatī’’ti. Svāssāti so assa. Soti āsanapariyanto. Assāti pārivāsikassa. Tatthāti āsanapariyante. Ayanti pārivāsiko, na labhatīti sambandho. Gahitāvasesāti gahitāhi seyyāhi avasesā. Maṅgulagūthabharitāti maṅgulānaṃ gūthehi pūritā. Assāti pārivāsikassa. Rajehi hatā nāsitā bhūmi etthāti rajohatabhūmi. Jatukamūsikabharitāti jatūhi ca mūsikāhi ca pūritā. Paṇṇasālāti paṇṇehi chāditā sālā. Assāti pārivāsikassa. Sabbepi āvāsāti yojanā. Etehīti pakatattehi. Tesūti āvāsesu. Yanti āvāsaṃ. Paccayanti vassāvāsikalābhaṃ. Ekapasseti bhikkhūnaṃ pāḷiyaṃ aṭṭhatvā ekasmiṃ passe.
อสฺสาติ ปาริวาสิกสฺส, เทนฺตีติ สมฺพโนฺธฯ โส เอวาติ อาสนาทิปริยโนฺต เอวฯ ญาติปวาริตฎฺฐาเน นิมนฺติเตนาติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถาติ ตํ กุลํฯ สํวิธายาติ สํวิทหิตฺวาฯ อสฺสาติ กุลสฺส, ภเวยฺย วาฯ
Assāti pārivāsikassa, dentīti sambandho. So evāti āsanādipariyanto eva. Ñātipavāritaṭṭhāne nimantitenāti sambandho. Tatthāti taṃ kulaṃ. Saṃvidhāyāti saṃvidahitvā. Assāti kulassa, bhaveyya vā.
หรายมาเนนาติ ลชฺชมาเนนฯ เยนาปีติ ปาริวาสิเกนปิฯ สมาทินฺนนฺติ อารญฺญิกธุตงฺคสมาทินฺนํฯ ตถาติ ยถา อารญฺญิกงฺคํ น สมาทาตพฺพํ, ตถาฯ ปิณฺฑปาติกธุตงฺคมฺปีติ ปิสโทฺท อารญฺญิกงฺคํ อเปกฺขติฯ โย ปนาติ ปาริวาสิโก ปนฯ
Harāyamānenāti lajjamānena. Yenāpīti pārivāsikenapi. Samādinnanti āraññikadhutaṅgasamādinnaṃ. Tathāti yathā āraññikaṅgaṃ na samādātabbaṃ, tathā. Piṇḍapātikadhutaṅgampīti pisaddo āraññikaṅgaṃ apekkhati. Yo panāti pārivāsiko pana.
อนาโรเจนฺตสฺส เมติ โยชนาฯ อนาโรเจเนฺต สตีติ วา โยชนาฯ ‘‘อิมินา การเณนา’’ติ อิมินา ตปฺปจฺจยาติ เอตฺถ ปจฺจยสโทฺท การณโตฺถ, นิสฺสกฺกวจนญฺจ การณเตฺถ โหตีติ ทเสฺสติฯ โส รตฺติเจฺฉโท เอว ปจฺจโย ตปฺปจฺจโยติ วจนโตฺถ กาตโพฺพฯ ‘‘สามเณเรหี’’ติ ปทํ ‘‘ปจาเปตฺวา’’ติ ปเท การิตกมฺมํฯ เอตฺถาปิ ปกติยา นีหราเปตฺวาปิ วิหาเร ปจาเปตฺวาปิ ภุญฺชนฺตสฺส ปฎิเสโธ นตฺถิฯ กสฺมา? ‘‘ตปฺปจฺจยา’’ติ วุตฺตตฺตาฯ คาเมติ มหาคาเม, สพฺพกาลํ อเนกสเตหิ ภิกฺขูหิ อวิวิเตฺต คาเมติ อโตฺถฯ คามกาวาสนฺติ คาโมเยว ขุทฺทกเฎฺฐน คามโก, ตสฺมิํ การิโต อาวาโส คามกาวาโส, ตํฯ
Anārocentassa meti yojanā. Anārocente satīti vā yojanā. ‘‘Iminā kāraṇenā’’ti iminā tappaccayāti ettha paccayasaddo kāraṇattho, nissakkavacanañca kāraṇatthe hotīti dasseti. So ratticchedo eva paccayo tappaccayoti vacanattho kātabbo. ‘‘Sāmaṇerehī’’ti padaṃ ‘‘pacāpetvā’’ti pade kāritakammaṃ. Etthāpi pakatiyā nīharāpetvāpi vihāre pacāpetvāpi bhuñjantassa paṭisedho natthi. Kasmā? ‘‘Tappaccayā’’ti vuttattā. Gāmeti mahāgāme, sabbakālaṃ anekasatehi bhikkhūhi avivitte gāmeti attho. Gāmakāvāsanti gāmoyeva khuddakaṭṭhena gāmako, tasmiṃ kārito āvāso gāmakāvāso, taṃ.
คเตน อาคนฺตุกปาริวาสิเกนาติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถาติ กิสฺมิญฺจิ วิหาเร, สเพฺพ ภิกฺขูติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถ ตตฺถาติ ตสฺมิํ ตสฺมิํ ฐิตฎฺฐาเนฯ น เอกเจฺจ ปสฺสติ, อปสฺสิตตฺตา นาโรเจติ, รตฺติเจฺฉโทว โหตีติ อธิปฺปาโยฯ
Gatena āgantukapārivāsikenāti sambandho. Tatthāti kismiñci vihāre, sabbe bhikkhūti sambandho. Tattha tatthāti tasmiṃ tasmiṃ ṭhitaṭṭhāne. Na ekacce passati, apassitattā nāroceti, ratticchedova hotīti adhippāyo.
เอกสฺส วา พหูนํ วา อาคนฺตุกานนฺติ สมฺพโนฺธฯ เอตฺถาติ ‘‘อาคนฺตุกสฺส อาโรเจตพฺพ’’นฺติ ปเทฯ วุตฺตนเยเนวาติ ‘‘อาคนฺตุเกน อาโรเจตพฺพ’’นฺติ ปเท วุตฺตนเยเนวฯ ตํ วุตฺตนยมาวิกโรโนฺต อาห ‘‘สเจ’’ติอาทิฯ เตสมฺปีติ อาคนฺตุกานมฺปิฯ ตสฺสาติ ปาริวาสิกสฺสฯ อชานนฺตเสฺสวาติ อนาทเร เจตํ สามิวจนํฯ อยญฺจ ปนาติ ปาริวาสิโก จฯ คตกาเลติ อาคนฺตุกานํ คตกาเลฯ เยปีติ อาคนฺตุกาปิฯ โอกฺกมิตฺวาติ โอสริตฺวา, ปวิสิตฺวาติ อโตฺถฯ อยญฺจาติ ปาริวาสิโก จ, ชานาตีติ สมฺพโนฺธฯ เนสนฺติ อาคนฺตุกานํฯ โยปีติ อาคนฺตุโกปิฯ อสฺสาติ ปาริวาสิกสฺสฯ อญฺญาตตฺตาติ อาคตภาวสฺส อชานิตตฺตาฯ ‘‘อพฺภาน’’นฺติ ปทํ ‘‘กโรตี’’ติ ปเท กมฺมํ, ‘‘โหตี’’ติ ปเท กตฺตาฯ อธิกา รตฺติโยติ อาปตฺติปฎิจฺฉนฺนรตฺติโต อธิกา รตฺติโยฯ อยนฺติ ปาริวาสิกวตฺตปฎิปทาฯ อปณฺณกปฎิปทาติ อวิรทฺธปฎิปทา, เอกํสปฎิปทาติ อโตฺถฯ
Ekassa vā bahūnaṃ vā āgantukānanti sambandho. Etthāti ‘‘āgantukassa ārocetabba’’nti pade. Vuttanayenevāti ‘‘āgantukena ārocetabba’’nti pade vuttanayeneva. Taṃ vuttanayamāvikaronto āha ‘‘sace’’tiādi. Tesampīti āgantukānampi. Tassāti pārivāsikassa. Ajānantassevāti anādare cetaṃ sāmivacanaṃ. Ayañca panāti pārivāsiko ca. Gatakāleti āgantukānaṃ gatakāle. Yepīti āgantukāpi. Okkamitvāti osaritvā, pavisitvāti attho. Ayañcāti pārivāsiko ca, jānātīti sambandho. Nesanti āgantukānaṃ. Yopīti āgantukopi. Assāti pārivāsikassa. Aññātattāti āgatabhāvassa ajānitattā. ‘‘Abbhāna’’nti padaṃ ‘‘karotī’’ti pade kammaṃ, ‘‘hotī’’ti pade kattā. Adhikā rattiyoti āpattipaṭicchannarattito adhikā rattiyo. Ayanti pārivāsikavattapaṭipadā. Apaṇṇakapaṭipadāti aviraddhapaṭipadā, ekaṃsapaṭipadāti attho.
คจฺฉนฺตมฺปิ ภิกฺขุนฺติ สมฺพโนฺธฯ สาเวตุนฺติ สุณาเปตุํฯ วิสยาวิสเยนาติ อาโรเจตุํ เทสาเทเสนฯ กรวีกติสฺสเตฺถโร อาหาติ สมฺพโนฺธฯ
Gacchantampi bhikkhunti sambandho. Sāvetunti suṇāpetuṃ. Visayāvisayenāti ārocetuṃ desādesena. Karavīkatissatthero āhāti sambandho.
‘‘อุโปสถทิวเส’’ติ อิมินา อุโปสเถติ เอตฺถ อุโปสถสทฺทสฺส ปาติโมกฺขุเทฺทสาทโย อเตฺถ นิวเตฺตติฯ ปวารณายปีติ ปวารณทิวเสปิฯ คนฺตุนฺติ ภิกฺขุสฺส ฐิตฎฺฐานํ คนฺตุํฯ ทูเตนาปีติ เอตฺถ อนธิเปฺปตทูตํ ปฎิกฺขิปิตฺวา อธิเปฺปตทูตํ ทเสฺสตุํ วุตฺตํ ‘‘อนุปสมฺปนฺนํ…เป.… อาโรจาเปตพฺพ’’นฺติฯ
‘‘Uposathadivase’’ti iminā uposatheti ettha uposathasaddassa pātimokkhuddesādayo atthe nivatteti. Pavāraṇāyapīti pavāraṇadivasepi. Gantunti bhikkhussa ṭhitaṭṭhānaṃ gantuṃ. Dūtenāpīti ettha anadhippetadūtaṃ paṭikkhipitvā adhippetadūtaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘anupasampannaṃ…pe… ārocāpetabba’’nti.
สุญฺญวิหาโรติ ภิกฺขูหิ วิวิตฺตวิหาโรฯ ยตฺถาติ ยสฺมิํ อาวาเสฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ ตตฺถาติ สุญฺญวิหาเรฯ ทสวิธนฺตราเย สติ ปน คนฺตพฺพเมวาติ โยชนาฯ นานาสํวาสเกหีติ กมฺมนานาสํวาสกลทฺธินานาสํวาสเกหิฯ
Suññavihāroti bhikkhūhi vivittavihāro. Yatthāti yasmiṃ āvāse. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Tatthāti suññavihāre. Dasavidhantarāye sati pana gantabbamevāti yojanā. Nānāsaṃvāsakehīti kammanānāsaṃvāsakaladdhinānāsaṃvāsakehi.
๘๑. อาวาสาทีนํ สรูปํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อาวาโส นามา’’ติอาทิฯ ตติยปเทนาติ ‘‘อาวาเส วา อนาวาเส วา’’ติ ตติยปเทนฯ เอเตสูติ อาวาสาทีสุฯ ฉทนโตติ ฉทนโกฎิโตฯ อโนฺตอาวาเสติ ภิตฺติปริจฺฉิเนฺน อโนฺตอาวาเสฯ อวิเสเสนาติ ‘‘อุกฺขิตฺตโก’’ติ วา ‘‘ปาริวาสิโก’’ติ วา วิเสสํ อกตฺวา สามเญฺญนฯ อุทกปาเตนาติ ฉทนโต อุทกํ ปตติ เอตฺถาติ อุทกปาโต, เตนฯ ปญฺจวณฺณจฺฉทนพทฺธฎฺฐาเนสูติ ปญฺจปมาเณน ฉทเนน พทฺธฎฺฐาเนสุ เอเตสุ อาวาเสสูติ สมฺพโนฺธฯ ปาริวาสิกสฺส จ อุกฺขิตฺตกสฺส จ ปกตเตฺตน สทฺธิํ วาริตนฺติ โยชนาฯ นานูปจาเรปีติ ปิสเทฺทน เอกูปจาเร ปน กา นาม กถาติ ทเสฺสติ ฯ เอตฺถาติ เอกจฺฉเนฺน อาวาสาทิเก, สเจ นิปชฺชตีติ สมฺพโนฺธฯ ตสฺมินฺติ สฎฺฐิวเสฺสปิ ปาริวาสิเกฯ
81. Āvāsādīnaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘āvāso nāmā’’tiādi. Tatiyapadenāti ‘‘āvāse vā anāvāse vā’’ti tatiyapadena. Etesūti āvāsādīsu. Chadanatoti chadanakoṭito. Antoāvāseti bhittiparicchinne antoāvāse. Avisesenāti ‘‘ukkhittako’’ti vā ‘‘pārivāsiko’’ti vā visesaṃ akatvā sāmaññena. Udakapātenāti chadanato udakaṃ patati etthāti udakapāto, tena. Pañcavaṇṇacchadanabaddhaṭṭhānesūti pañcapamāṇena chadanena baddhaṭṭhānesu etesu āvāsesūti sambandho. Pārivāsikassa ca ukkhittakassa ca pakatattena saddhiṃ vāritanti yojanā. Nānūpacārepīti pisaddena ekūpacāre pana kā nāma kathāti dasseti . Etthāti ekacchanne āvāsādike, sace nipajjatīti sambandho. Tasminti saṭṭhivassepi pārivāsike.
วุฎฺฐาตพฺพํ, นิมเนฺตตโพฺพติ เอตฺถ กิํ อตฺตโน วุฑฺฒตรํ ปกตตฺตํ ทิสฺวา วุฎฺฐาตพฺพํ, นิมเนฺตตโพฺพติ อาห ‘‘ตทหุปสมฺปนฺนมฺปี’’ติอาทิฯ โอพุทฺธนฺติ ปลิพุทฺธํฯ เอกาสเนติ เอตฺถ เอกสโทฺท สมานปริยาโยติ อาห ‘‘สมานวสฺสิกาสเน’’ติ, สมานวสฺสิกานํ อาสเนติ อโตฺถฯ ฉมายํ นิสิเนฺนติ เอตฺถ ฉมาสโทฺท ภูมิปริยาโยติ อาห ‘‘ภูมิยํ นิสิเนฺน’’ติฯ อิตเรนาติ ปาริวาสิเกนฯ สหาเยน สทฺธิํ จงฺกมติ วิยาติ โยชนาฯ ‘‘เอกสฺมิํ จงฺกเม’’ติ อิมินา เอกจงฺกมสทฺทสฺส ตุลฺยาธิกรณสมาสวากฺยํ ทเสฺสติฯ
Vuṭṭhātabbaṃ, nimantetabboti ettha kiṃ attano vuḍḍhataraṃ pakatattaṃ disvā vuṭṭhātabbaṃ, nimantetabboti āha ‘‘tadahupasampannampī’’tiādi. Obuddhanti palibuddhaṃ. Ekāsaneti ettha ekasaddo samānapariyāyoti āha ‘‘samānavassikāsane’’ti, samānavassikānaṃ āsaneti attho. Chamāyaṃ nisinneti ettha chamāsaddo bhūmipariyāyoti āha ‘‘bhūmiyaṃ nisinne’’ti. Itarenāti pārivāsikena. Sahāyena saddhiṃ caṅkamati viyāti yojanā. ‘‘Ekasmiṃ caṅkame’’ti iminā ekacaṅkamasaddassa tulyādhikaraṇasamāsavākyaṃ dasseti.
ฉมายํ จงฺกมนฺตนฺติ เอตฺถ ภุมฺมเตฺถ อุปโยควจนนฺติ อาห ‘‘ฉมายํ จงฺกมเนฺต’’ติฯ อยํ ปนาติ วกฺขมาโน ปนฯ เอตฺถาติ ‘‘ฉมายํ จงฺกมเนฺต’’ติ ปาเฐฯ จงฺกมเนฺตติ ปกตเตฺต จงฺกมเนฺตฯ น จงฺกมิตพฺพนฺติ ปาริวาสิเกน น จงฺกมิตพฺพํฯ โก ปน วาโท อิฎฺฐกาจยสมฺปเนฺน เวทิกาปริกฺขิเตฺต อิติ อโตฺถติ โยชนาฯ ปพฺพตนฺตรวนนฺตรคุมฺพนฺตเรสูติ ปพฺพตมชฺฌวนมชฺฌคุมฺพมเชฺฌสุ, ปพฺพตวิวรวนวิวรคุมฺพวิวเรสุ วาฯ อุปจารนฺติ ทฺวาทสหตฺถํ อุปจารํฯ
Chamāyaṃ caṅkamantanti ettha bhummatthe upayogavacananti āha ‘‘chamāyaṃ caṅkamante’’ti. Ayaṃ panāti vakkhamāno pana. Etthāti ‘‘chamāyaṃ caṅkamante’’ti pāṭhe. Caṅkamanteti pakatatte caṅkamante. Na caṅkamitabbanti pārivāsikena na caṅkamitabbaṃ. Ko pana vādo iṭṭhakācayasampanne vedikāparikkhitte iti atthoti yojanā. Pabbatantaravanantaragumbantaresūti pabbatamajjhavanamajjhagumbamajjhesu, pabbatavivaravanavivaragumbavivaresu vā. Upacāranti dvādasahatthaṃ upacāraṃ.
๘๒. อิตโรติ นวโกฯ อสฺสาติ นวกสฺสฯ น วตฺตเภเท ทุกฺกฎนฺติ อญฺญาตตฺตา น วตฺตเภเท ทุกฺกฎํฯ เอเสว นโย สพฺพตฺถฯ อปจฺฉาปุริมนฺติ อปจฺฉา อปุริมํ, เอกปหาเรนาติ อโตฺถฯ สมวสฺสา เทฺว ปาริวาสิกาติ โยชนาฯ ทฺวินฺนํ ปาริวาสิกานํ เอกโต วสนโทสํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘สเจ หิ เทฺว’’ติอาทิฯ เนสนฺติ ทฺวินฺนํ ปาริวาสิกานํฯ เอตฺถาติ ปาริวาสิกาทีสุ ปญฺจสุ ภิกฺขูสุฯ มูลายปฎิกสฺสนารหาทโย จตฺตาโรติ โยชนาฯ
82.Itaroti navako. Assāti navakassa. Na vattabhede dukkaṭanti aññātattā na vattabhede dukkaṭaṃ. Eseva nayo sabbattha. Apacchāpurimanti apacchā apurimaṃ, ekapahārenāti attho. Samavassā dve pārivāsikāti yojanā. Dvinnaṃ pārivāsikānaṃ ekato vasanadosaṃ dassento āha ‘‘sace hi dve’’tiādi. Nesanti dvinnaṃ pārivāsikānaṃ. Etthāti pārivāsikādīsu pañcasu bhikkhūsu. Mūlāyapaṭikassanārahādayo cattāroti yojanā.
ปริวาสทานาทีนีติ อาทิสเทฺทน มูลายปฎิกสฺสนมานตฺตทานอพฺภานานิ สงฺคณฺหาติฯ เอเตเสฺววาติ ปริวาสทานาทีสุ เอวฯ อยนฺติ ปาริวาสิโกฯ
Parivāsadānādīnīti ādisaddena mūlāyapaṭikassanamānattadānaabbhānāni saṅgaṇhāti. Etesvevāti parivāsadānādīsu eva. Ayanti pārivāsiko.
๘๓. ‘‘อถ โข อายสฺมา อุปาลี’’ติอาทิวจนสฺส อนุสนฺธิํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อิมํ ปนา’’ติอาทิ ฯ รโหคตสฺส อุปาลิเตฺถรสฺสาติ โยชนาฯ อถ วา อนาทเร สามิวจนํ กตฺวา อุปาลิเตฺถรสฺส รโหคตสฺสาติ โยชนา กาตพฺพาฯ เอตฺถาติ ปาริวาสิกวเตฺตฯ โสติ อุปาลิเตฺถโรฯ อสฺสาติ อุปาลิเตฺถรสฺสฯ ตตฺถาติ ตีสุ รตฺติเจฺฉเทสุฯ ยฺวายนฺติ โย อยํ, เอกโต วาโสติ สมฺพโนฺธฯ โส วาโส สหวาโส นามาติ โยชนาฯ วิปฺปวาโสติ เอตฺถ ปกตเตฺตน วิปฺปยุโตฺต หุตฺวา วาโสติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘เอกกเสฺสว วาโส’’ติฯ อาคนฺตุกาทีนนฺติ อาทิสเทฺทน อาวาสิกา คเหตพฺพาฯ
83. ‘‘Atha kho āyasmā upālī’’tiādivacanassa anusandhiṃ dassento āha ‘‘imaṃ panā’’tiādi . Rahogatassa upālittherassāti yojanā. Atha vā anādare sāmivacanaṃ katvā upālittherassa rahogatassāti yojanā kātabbā. Etthāti pārivāsikavatte. Soti upālitthero. Assāti upālittherassa. Tatthāti tīsu ratticchedesu. Yvāyanti yo ayaṃ, ekato vāsoti sambandho. So vāso sahavāso nāmāti yojanā. Vippavāsoti ettha pakatattena vippayutto hutvā vāsoti dassento āha ‘‘ekakasseva vāso’’ti. Āgantukādīnanti ādisaddena āvāsikā gahetabbā.
๘๔. ตตฺถ ตตฺถาติ ตํ ตํ ฐานํฯ ทฺวีสุ ปเทสูติ ทฺวีสุ วากฺยสงฺขาเตสุ ปเทสุฯ เอเกเนเกนปีติ เอเกน เอเกน วากฺยปเทนปิฯ ปริวสิยิตฺถาติ ปริวุโตฺถ, ปริวุโตฺถ ปริวาโส เอตสฺสาติ ปริวุตฺถปริวาโส, ตสฺสฯ หีติ สจฺจํฯ เอสาติ เอโส ภิกฺขูติ สมฺพโนฺธฯ สุทฺธเนฺตติ สุทฺธโกฎฺฐาเสฯ ทุกฺขสฺสาติ วฎฺฎทุกฺขสฺสฯ อนฺตนฺติ อวสานํ, วินาสํ วาฯ
84.Tattha tatthāti taṃ taṃ ṭhānaṃ. Dvīsu padesūti dvīsu vākyasaṅkhātesu padesu. Ekenekenapīti ekena ekena vākyapadenapi. Parivasiyitthāti parivuttho, parivuttho parivāso etassāti parivutthaparivāso, tassa. Hīti saccaṃ. Esāti eso bhikkhūti sambandho. Suddhanteti suddhakoṭṭhāse. Dukkhassāti vaṭṭadukkhassa. Antanti avasānaṃ, vināsaṃ vā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi / ๑. ปาริวาสิกวตฺตํ • 1. Pārivāsikavattaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ปาริวาสิกวตฺตกถา • Pārivāsikavattakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ปาริวาสิกวตฺตกถาวณฺณนา • Pārivāsikavattakathāvaṇṇanā
