| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
२. पारिवासिकक्खन्धको
2. Pārivāsikakkhandhako
पारिवासिकवत्तकथावण्णना
Pārivāsikavattakathāvaṇṇanā
७५. पारिवासिकक्खन्धके अन्तमसो मूलायपटिकस्सनारहादीनम्पीति आदि-सद्देन मानत्तारहमानत्तचारिकअब्भानारहे सङ्गण्हाति। ते हि पारिवासिकानं, पारिवासिका च तेसं पकतत्तट्ठाने एव तिट्ठन्ति। अधोतपादट्ठपनकन्ति यत्थ ठत्वा पादे धोवन्ति, तादिसं दारुफलकखण्डादिं। पादघंसनन्ति सक्खरकथलादिं। ‘‘वत्तं करोन्ती’’ति एत्तकमत्तस्सेव वुत्तत्ता सद्धिविहारिकादीहिपि अभिवादनादिं कातुं न वट्टति।
75. Pārivāsikakkhandhake antamaso mūlāyapaṭikassanārahādīnampīti ādi-saddena mānattārahamānattacārikaabbhānārahe saṅgaṇhāti. Te hi pārivāsikānaṃ, pārivāsikā ca tesaṃ pakatattaṭṭhāne eva tiṭṭhanti. Adhotapādaṭṭhapanakanti yattha ṭhatvā pāde dhovanti, tādisaṃ dāruphalakakhaṇḍādiṃ. Pādaghaṃsananti sakkharakathalādiṃ. ‘‘Vattaṃ karontī’’ti ettakamattasseva vuttattā saddhivihārikādīhipi abhivādanādiṃ kātuṃ na vaṭṭati.
‘‘पारिसुद्धिउपोसथे करियमाने’’ति इदं पवारणादिवसेसु सङ्घे पवारेन्ते अनुपगतछिन्नवस्सादीहि करियमानपारिसुद्धिउपोसथम्पि सन्धाय वुत्तं। अत्तनो पाळियाति नवकानं पुरतो।
‘‘Pārisuddhiuposathe kariyamāne’’ti idaṃ pavāraṇādivasesu saṅghe pavārente anupagatachinnavassādīhi kariyamānapārisuddhiuposathampi sandhāya vuttaṃ. Attano pāḷiyāti navakānaṃ purato.
‘‘पारिवासिकस्सेवा’’ति इदं अब्भानारहपरियोसाने सब्बे गरुकट्ठे सन्धाय वुत्तं। तेसम्पि पच्चेकं ओणोजनस्स अनुञ्ञातत्ता तदवसेसा पकतत्ता एव तं न लभन्ति।
‘‘Pārivāsikassevā’’ti idaṃ abbhānārahapariyosāne sabbe garukaṭṭhe sandhāya vuttaṃ. Tesampi paccekaṃ oṇojanassa anuññātattā tadavasesā pakatattā eva taṃ na labhanti.
चतुस्सालभत्तन्ति भोजनसालाय पटिपाटिया दिय्यमानभत्तं। हत्थपासे ठितेनाति दायकस्स हत्थपासे पटिग्गहणरुहनट्ठानेति अधिप्पायो। महापेळभत्तेपीति महन्तेसु भत्तपच्छिआदिभाजनेसु ठपेत्वा दिय्यमानभत्तेसुपि।
Catussālabhattanti bhojanasālāya paṭipāṭiyā diyyamānabhattaṃ. Hatthapāse ṭhitenāti dāyakassa hatthapāse paṭiggahaṇaruhanaṭṭhāneti adhippāyo. Mahāpeḷabhattepīti mahantesu bhattapacchiādibhājanesu ṭhapetvā diyyamānabhattesupi.
७६. पापिट्ठतराति पाराजिकापत्तीति उक्कंसवसेन वुत्तं। सञ्चरित्तादिपण्णत्तिवज्जतो पन सुक्कविस्सट्ठादिका लोकवज्जाव, तत्थापि सङ्घभेदादिका पापिट्ठतरा एव।
76.Pāpiṭṭhatarāti pārājikāpattīti ukkaṃsavasena vuttaṃ. Sañcarittādipaṇṇattivajjato pana sukkavissaṭṭhādikā lokavajjāva, tatthāpi saṅghabhedādikā pāpiṭṭhatarā eva.
‘‘कम्मन्ति पारिवासिककम्मवाचा’’ति एतेन कम्मभूता वाचाति कम्मवाचा-सद्दस्स अत्थोपि सिद्धोति वेदितब्बो। सवचनीयन्ति एत्थ ‘‘सदोस’’न्ति (सारत्थ॰ टी॰ चूळवग्ग॰ ३.७६) अत्थं वदति। अत्तनो वचने पवत्तनकम्मन्ति एवमेत्थ अत्थो दट्ठब्बो, ‘‘मा पक्कमाही’’ति वा ‘‘एहि विनयधरानं सम्मुखीभाव’’न्ति वा एवं अत्तनो आणाय पवत्तनककम्मं न कातब्बन्ति अधिप्पायो। एवञ्हि केनचि सवचनीये कते अनादरेन अतिक्कमितुं न वट्टति, बुद्धस्स सङ्घस्स आणा अतिक्कन्ता नाम होति।
‘‘Kammantipārivāsikakammavācā’’ti etena kammabhūtā vācāti kammavācā-saddassa atthopi siddhoti veditabbo. Savacanīyanti ettha ‘‘sadosa’’nti (sārattha. ṭī. cūḷavagga. 3.76) atthaṃ vadati. Attano vacane pavattanakammanti evamettha attho daṭṭhabbo, ‘‘mā pakkamāhī’’ti vā ‘‘ehi vinayadharānaṃ sammukhībhāva’’nti vā evaṃ attano āṇāya pavattanakakammaṃ na kātabbanti adhippāyo. Evañhi kenaci savacanīye kate anādarena atikkamituṃ na vaṭṭati, buddhassa saṅghassa āṇā atikkantā nāma hoti.
रजोहतभूमीति पण्णसालाविसेसनं। पच्चयन्ति वस्सावासिकचीवरं। सेनासनं न लभतीति वस्सग्गेन न लभति।
Rajohatabhūmīti paṇṇasālāvisesanaṃ. Paccayanti vassāvāsikacīvaraṃ. Senāsanaṃ na labhatīti vassaggena na labhati.
अपण्णकपटिपदाति अविरद्धपटिपदा। सचे वायमन्तोपीति एत्थ अविसयभावं ञत्वा अवायमन्तोपि सङ्गय्हति।
Apaṇṇakapaṭipadāti aviraddhapaṭipadā. Sace vāyamantopīti ettha avisayabhāvaṃ ñatvā avāyamantopi saṅgayhati.
८१. अविसेसेनाति पारिवासिकुक्खित्तकानं सामञ्ञेन। पञ्चवण्णच्छदनबद्धट्ठानेसूति पञ्चप्पकारच्छदनेहि छन्नट्ठानेसु।
81.Avisesenāti pārivāsikukkhittakānaṃ sāmaññena. Pañcavaṇṇacchadanabaddhaṭṭhānesūti pañcappakāracchadanehi channaṭṭhānesu.
ओबद्धन्ति उट्ठानादिब्यापारपटिबद्धं। पीळितन्ति अत्थो। मञ्चे वा पीठे वाति एत्थ वा-सद्दो समुच्चयत्थो, तेन तट्टिकाचम्मखण्डादीसु दीघासनेसुपि निसीदितुं न वट्टतीति दीपितं होति।
Obaddhanti uṭṭhānādibyāpārapaṭibaddhaṃ. Pīḷitanti attho. Mañce vā pīṭhe vāti ettha vā-saddo samuccayattho, tena taṭṭikācammakhaṇḍādīsu dīghāsanesupi nisīdituṃ na vaṭṭatīti dīpitaṃ hoti.
न वत्तभेददुक्कटन्ति वुड्ढतरस्स जानन्तस्सापि वत्तभेदे दुक्कटं नत्थीति दस्सेति। ‘‘वत्तं निक्खिपापेत्वा’’ति इदं पारिवासादिमेव सन्धाय वुत्तं।
Na vattabhedadukkaṭanti vuḍḍhatarassa jānantassāpi vattabhede dukkaṭaṃ natthīti dasseti. ‘‘Vattaṃ nikkhipāpetvā’’ti idaṃ pārivāsādimeva sandhāya vuttaṃ.
पारिवासिकवत्तकथावण्णना निट्ठिता।
Pārivāsikavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
पारिवासिकक्खन्धकवण्णनानयो निट्ठितो।
Pārivāsikakkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi / १. पारिवासिकवत्तं • 1. Pārivāsikavattaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / पारिवासिकवत्तकथा • Pārivāsikavattakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पारिवासिकवत्तकथावण्णना • Pārivāsikavattakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / पारिवासिकवत्तकथावण्णना • Pārivāsikavattakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १. पारिवासिकवत्तकथा • 1. Pārivāsikavattakathā
