| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เนตฺติปฺปกรณ-ฎีกา • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
๙. ปริวตฺตนหารวิภงฺควณฺณนา
9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā
๓๕. สมฺมาทิฎฺฐิสฺส…เป.… นิชฺชิณฺณา ภวตีติ เอตฺถ ยถา มคฺคสมฺมาทิฎฺฐิวเสนโตฺถ วุโตฺต, เอวํ กมฺมสฺสกตากมฺมปถสมฺมาทิฎฺฐีนมฺปิ วเสน อโตฺถ ลพฺภเตวฯ กมฺมปถกถา เหสาฯ ยถาวุเตฺตนากาเรนาติ ‘‘อวิมุตฺตาว สมานา’’ติ, ‘‘อวิมุตฺติย’’นฺติ จ วุตฺตปฺปกาเรนฯ มิจฺฉาภินิเวสวเสนาติ อสมฺมาสมฺพุทฺธํ เอว สมฺมาสมฺพุโทฺธติ, อนิยฺยานิกํ เอว นิยฺยานิโกติ, อสนฺตํ เอว ปน สนฺตนฺติ, อนริยํ เอว อริโยติ วิปรีตาภินิเวสวเสน ฯ มิจฺฉาธิโมโกฺขติ อยาถาวปสาโท, อยาถาวสนฺนิฎฺฐานํ วาฯ อุปฺปนฺนโมโห มิจฺฉาวิมุตฺติญาณทสฺสนนฺติ สมฺพโนฺธฯ
35.Sammādiṭṭhissa…pe… nijjiṇṇā bhavatīti ettha yathā maggasammādiṭṭhivasenattho vutto, evaṃ kammassakatākammapathasammādiṭṭhīnampi vasena attho labbhateva. Kammapathakathā hesā. Yathāvuttenākārenāti ‘‘avimuttāva samānā’’ti, ‘‘avimuttiya’’nti ca vuttappakārena. Micchābhinivesavasenāti asammāsambuddhaṃ eva sammāsambuddhoti, aniyyānikaṃ eva niyyānikoti, asantaṃ eva pana santanti, anariyaṃ eva ariyoti viparītābhinivesavasena . Micchādhimokkhoti ayāthāvapasādo, ayāthāvasanniṭṭhānaṃ vā. Uppannamoho micchāvimuttiñāṇadassananti sambandho.
๓๖. วาทานํ วา อนุวาทา วาทานุวาทา, เตสํ วาทานํ อุปาทาติ อโตฺถฯ วาทานุปวตฺติโยติ วาทานํ โทสานํ อนุปวตฺติโยฯ
36. Vādānaṃ vā anuvādā vādānuvādā, tesaṃ vādānaṃ upādāti attho. Vādānupavattiyoti vādānaṃ dosānaṃ anupavattiyo.
อนฺตทฺวยปริวตฺตนนฺติ กามสุขอตฺตกิลมถานุโยคสงฺขาตสฺส อนฺตทฺวยสฺส ปฎิปกฺขวเสน ปริวตฺตนํฯ
Antadvayaparivattananti kāmasukhaattakilamathānuyogasaṅkhātassa antadvayassa paṭipakkhavasena parivattanaṃ.
เอเตสุปิ วาเรสูติ ‘‘นิยฺยานิโก ธโมฺม เตสํ อธโมฺม, สุโข เตสํ อธโมฺม’’ติ จ อิเมสุ วาเรสุฯ วุตฺตนเยนาติ ยทิ อตฺตปริตาปนํ อตฺตโน ทุกฺขาปนํ ธโมฺม, ธมฺมสฺส ปฎิวิรุโทฺธ อธโมฺม สิยา, ทุกฺขสฺส จ สุขปฎิวิรุทฺธนฺติ ฌานมคฺคผลสุขสฺส, อนวชฺชปจฺจยปริโภคสุขสฺส จ เตสํ อธมฺมภาโว อาปชฺชตีติ เอวํ วตฺตพฺพาฯ ‘‘ยํ ยํ วา ปนาติอาทินา’’ติ อิทํ อวเสสปาฐามสนํฯ เอตฺถ ยํ ยํ วา ปน ธมฺมนฺติ ยํ วา ตํ วา ธมฺมํ, กุสลํ วา อกุสลํ วา อิฎฺฐํ วา อนิฎฺฐํ วาติ วุตฺตํ โหติฯ โรจยติ วา อุปคจฺฉติ วาติ จิเตฺตน โรจติ, ทิฎฺฐิยา อุปคจฺฉตีติฯ ตสฺส ตสฺส ธมฺมสฺส โย ปฎิปโกฺขติ ตสฺส ตสฺส รุจิตสฺส, อุปคตสฺส วา ธมฺมสฺส โย ปฎิปโกฺข นามฯ สฺวสฺส อนิฎฺฐโต อชฺฌาปโนฺน ภวตีติ โย ธโมฺม อสฺส รุจิตสฺส, อุปคตสฺส วา ธมฺมสฺส อนิฎฺฐโต ปจฺจนีกโต อพฺภุปคโต โหติ, เตน ปฎิปเกฺขน เทสนาย ปริวตฺตนํ ปริวตฺตโน หาโรติ อโตฺถฯ เตนาห ‘‘ปฎิปกฺขสฺส ลกฺขณํ วิภาเวตี’’ติฯ
Etesupi vāresūti ‘‘niyyāniko dhammo tesaṃ adhammo, sukho tesaṃ adhammo’’ti ca imesu vāresu. Vuttanayenāti yadi attaparitāpanaṃ attano dukkhāpanaṃ dhammo, dhammassa paṭiviruddho adhammo siyā, dukkhassa ca sukhapaṭiviruddhanti jhānamaggaphalasukhassa, anavajjapaccayaparibhogasukhassa ca tesaṃ adhammabhāvo āpajjatīti evaṃ vattabbā. ‘‘Yaṃ yaṃ vā panātiādinā’’ti idaṃ avasesapāṭhāmasanaṃ. Ettha yaṃ yaṃ vā pana dhammanti yaṃ vā taṃ vā dhammaṃ, kusalaṃ vā akusalaṃ vā iṭṭhaṃ vā aniṭṭhaṃ vāti vuttaṃ hoti. Rocayati vā upagacchati vāti cittena rocati, diṭṭhiyā upagacchatīti. Tassa tassa dhammassa yo paṭipakkhoti tassa tassa rucitassa, upagatassa vā dhammassa yo paṭipakkho nāma. Svassa aniṭṭhato ajjhāpanno bhavatīti yo dhammo assa rucitassa, upagatassa vā dhammassa aniṭṭhato paccanīkato abbhupagato hoti, tena paṭipakkhena desanāya parivattanaṃ parivattano hāroti attho. Tenāha ‘‘paṭipakkhassa lakkhaṇaṃ vibhāvetī’’ti.
ปริวตฺตนหารวิภงฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / เนตฺติปฺปกรณปาฬิ • Nettippakaraṇapāḷi / ๙. ปริวตฺตนหารวิภโงฺค • 9. Parivattanahāravibhaṅgo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / เนตฺติปฺปกรณ-อฎฺฐกถา • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ๙. ปริวตฺตนหารวิภงฺควณฺณนา • 9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ขุทฺทกนิกาย (ฎีกา) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / เนตฺติวิภาวินี • Nettivibhāvinī / ๙. ปริวตฺตนหารวิภงฺควิภาวนา • 9. Parivattanahāravibhaṅgavibhāvanā
