| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / නෙත්‌තිප්‌පකරණ-අට්‌ඨකථා • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā |
9. පරිවත්‌තනහාරවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනා
9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā
35. තත්‌ථ කතමො පරිවත්‌තනො හාරොති පරිවත්‌තනහාරවිභඞ්‌ගො. තත්‌ථ යස්‌මා සංවණ්‌ණියමානෙ සුත්‌තෙ යථානිද්‌දිට්‌ඨානං කුසලාකුසලධම්‌මානං පටිපක්‌ඛභූතෙ අකුසලකුසලධම්‌මෙ පහාතබ්‌බභාවාදිවසෙන නිද්‌ධාරණං පටිපක්‌ඛතො පරිවත්‌තනං, තස්‌මා ‘‘සම්‌මාදිට්‌ඨිස්‌ස පුරිසපුග්‌ගලස්‌ස මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි නිජ්‌ජිණ්‌ණා භවතී’’තිආදි ආරද්‌ධං. තත්‌ථ සම්‌මා පසත්‌ථා, සුන්‌දරා දිට්‌ඨි එතස්‌සාති සම්‌මාදිට්‌ඨි, තස්‌ස. සා පනස්‌ස සම්‌මාදිට්‌ඨිතා පුබ්‌බභාගසම්‌මාදිට්‌ඨියා වා ලොකුත්‌තරසම්‌මාදිට්‌ඨියා වා වෙදිතබ්‌බා. මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි නිජ්‌ජිණ්‌ණා භවතීති පුරිමනයෙ විපස්‌සනාසම්‌මාදිට්‌ඨියා පහීනා හොති, වික්‌ඛම්‌භිතාති අත්‌ථො. පච්‌ඡිමනයෙ පඨමමග්‌ගසම්‌මාදිට්‌ඨියා පහීනා සමුච්‌ඡින්‌නාති අත්‌ථො.
35.Tatthakatamo parivattano hāroti parivattanahāravibhaṅgo. Tattha yasmā saṃvaṇṇiyamāne sutte yathāniddiṭṭhānaṃ kusalākusaladhammānaṃ paṭipakkhabhūte akusalakusaladhamme pahātabbabhāvādivasena niddhāraṇaṃ paṭipakkhato parivattanaṃ, tasmā ‘‘sammādiṭṭhissa purisapuggalassa micchādiṭṭhi nijjiṇṇā bhavatī’’tiādi āraddhaṃ. Tattha sammā pasatthā, sundarā diṭṭhi etassāti sammādiṭṭhi, tassa. Sā panassa sammādiṭṭhitā pubbabhāgasammādiṭṭhiyā vā lokuttarasammādiṭṭhiyā vā veditabbā. Micchādiṭṭhi nijjiṇṇā bhavatīti purimanaye vipassanāsammādiṭṭhiyā pahīnā hoti, vikkhambhitāti attho. Pacchimanaye paṭhamamaggasammādiṭṭhiyā pahīnā samucchinnāti attho.
යෙ චස්‌ස මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිපච්‌චයාති මිච්‌ඡාභිනිවෙසහෙතු යෙ අරියානං අදස්‌සනකාමතාදයො ලොභාදයො පාණාතිපාතාදයො ච අනෙකෙ ලාමකට්‌ඨෙන පාපකා අකොසල්‌ලසම්‌භූතට්‌ඨෙන අකුසලා ධම්‌මා උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යුං. ඉමස්‌ස ආරද්‌ධවිපස්‌සකස්‌ස අරියස්‌ස ච. ධම්‌මාති සමථවිපස්‌සනාධම්‌මා, සත්‌තත්‌තිංසබොධිපක්‌ඛියධම්‌මා වා අනුප්‌පන්‌නා වා සම්‌භවන්‌ති උප්‌පන්‌නා, භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති. සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පස්‌සාතිආදීනම්‌පි ඉමිනාව නයෙන අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. අයං පන විසෙසො – සම්‌මාවිමුත්‌තිආදීනං මිච්‌ඡාවිමුත්‌ති අවිමුත්‌තාව සමානා ‘‘විමුත්‌තා මය’’න්‌ති එවංසඤ්‌ඤිනො අවිමුත්‌තියං වා විමුත්‌තිසඤ්‌ඤිනො. තත්‍රායං වචනත්‌ථො – මිච්‌ඡා පාපිකා විමුත්‌ති විමොක්‌ඛො එතස්‌සාති මිච්‌ඡාවිමුත්‌ති. අට්‌ඨඞ්‌ගා ච මිච්‌ඡාවිමුත්‌ති යථාවුත්‌තෙනාකාරෙන මිච්‌ඡාභිනිවෙසවසෙන ච පවත්‌තා අන්‌තද්‌වයලක්‌ඛණා. සම්‌මාවිමුත්‌ති පන ඵලධම්‌මා, මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකෙ සමාසෙවතො මිච්‌ඡාවිමොක්‌ඛො වා මිච්‌ඡාවිමුත්‌ති. මිච්‌ඡාවිමුත්‌තිඤාණදස්‌සනං පන මිච්‌ඡාවිමොක්‌ඛෙ මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා ච සාරන්‌ති ගහණවසෙන පවත්‌තො අකුසලචිත්‌තුප්‌පාදො අන්‌තමසො පාපං කත්‌වා ‘‘සුකතං මයා’’ති පච්‌චවෙක්‌ඛතො උප්‌පන්‌නමොහො ච. සම්‌මාවිමුත්‌තිඤාණදස්‌සනස්‌සාති එත්‌ථ සෙක්‌ඛානං පච්‌චවෙක්‌ඛණඤාණං සම්‌මාවිමුත්‌තිඤාණදස්‌සනන්‌ති අධිප්‌පෙතං. තඤ්‌හි උත්‌තරිභාවනාපාරිපූරියා සංවත්‌තති.
Ye cassa micchādiṭṭhipaccayāti micchābhinivesahetu ye ariyānaṃ adassanakāmatādayo lobhādayo pāṇātipātādayo ca aneke lāmakaṭṭhena pāpakā akosallasambhūtaṭṭhena akusalā dhammā uppajjeyyuṃ. Imassa āraddhavipassakassa ariyassa ca. Dhammāti samathavipassanādhammā, sattattiṃsabodhipakkhiyadhammā vā anuppannā vā sambhavanti uppannā, bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Sammāsaṅkappassātiādīnampi imināva nayena attho veditabbo. Ayaṃ pana viseso – sammāvimuttiādīnaṃ micchāvimutti avimuttāva samānā ‘‘vimuttā maya’’nti evaṃsaññino avimuttiyaṃ vā vimuttisaññino. Tatrāyaṃ vacanattho – micchā pāpikā vimutti vimokkho etassāti micchāvimutti. Aṭṭhaṅgā ca micchāvimutti yathāvuttenākārena micchābhinivesavasena ca pavattā antadvayalakkhaṇā. Sammāvimutti pana phaladhammā, micchādiṭṭhike samāsevato micchāvimokkho vā micchāvimutti. Micchāvimuttiñāṇadassanaṃ pana micchāvimokkhe micchādiṭṭhiyā ca sāranti gahaṇavasena pavatto akusalacittuppādo antamaso pāpaṃ katvā ‘‘sukataṃ mayā’’ti paccavekkhato uppannamoho ca. Sammāvimuttiñāṇadassanassāti ettha sekkhānaṃ paccavekkhaṇañāṇaṃ sammāvimuttiñāṇadassananti adhippetaṃ. Tañhi uttaribhāvanāpāripūriyā saṃvattati.
36. එවං සම්‌මාදිට්‌ඨිආදිමුඛෙන මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිආදිං දස්‌සෙත්‌වා පුන පාණාතිපාතඅදින්‌නාදානකාමෙසුමිච්‌ඡාචාරාදිතො වෙරමණියාදීහි පාණාතිපාතාදීනං පරිවත්‌තනං දස්‌සෙතුං ‘‘යස්‌සා’’තිආදි ආරද්‌ධං. තත්‌ථ කාලවාදිස්‌සාති ලක්‌ඛණවචනං. කාලෙන සාපදෙසං පරියන්‌තවතිං අත්‌ථසඤ්‌හිතන්‌ති සො සම්‌ඵප්‌පලාපස්‌ස පහානාය පටිපන්‌නො හොතීති වුත්‌තං.
36. Evaṃ sammādiṭṭhiādimukhena micchādiṭṭhiādiṃ dassetvā puna pāṇātipātaadinnādānakāmesumicchācārādito veramaṇiyādīhi pāṇātipātādīnaṃ parivattanaṃ dassetuṃ ‘‘yassā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha kālavādissāti lakkhaṇavacanaṃ. Kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitanti so samphappalāpassa pahānāya paṭipanno hotīti vuttaṃ.
පුන ‘‘යෙ ච ඛො කෙචී’’තිආදිනා සම්‌මාදිට්‌ඨිආදිමුඛෙනෙව මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිආදීහි එව පරිවත්‌තනං පකාරන්‌තරෙන දස්‌සෙති. තත්‌ථ සන්‌දිට්‌ඨිකාති පච්‌චක්‌ඛා. සහධම්‌මිකාති සකාරණා. ගාරය්‌හාති ගරහිතබ්‌බයුත්‌තා. වාදානුවාදාති වාදා චෙව අනුවාදා ච. ‘‘වාදානුපාතා’’තිපි පාඨො, වාදානුපවත්‌තියොති අත්‌ථො. පුජ්‌ජාති පූජනීයා. පාසංසාති පසංසිතබ්‌බා.
Puna ‘‘ye ca kho kecī’’tiādinā sammādiṭṭhiādimukheneva micchādiṭṭhiādīhi eva parivattanaṃ pakārantarena dasseti. Tattha sandiṭṭhikāti paccakkhā. Sahadhammikāti sakāraṇā. Gārayhāti garahitabbayuttā. Vādānuvādāti vādā ceva anuvādā ca. ‘‘Vādānupātā’’tipi pāṭho, vādānupavattiyoti attho. Pujjāti pūjanīyā. Pāsaṃsāti pasaṃsitabbā.
පුන ‘‘යෙ ච ඛො කෙචී’’තිආදිනා මජ්‌ඣිමාය පටිපත්‌තියා අන්‌තද්‌වයපරිවත්‌තනං දස්‌සෙති. තත්‌ථ භුඤ්‌ජිතබ්‌බාතිආදීනි චත්‌තාරි පදානි වත්‌ථුකාමවසෙන යොජෙතබ්‌බානි. භාවයිතබ්‌බා බහුලීකාතබ්‌බාති පදද්‌වයං කිලෙසකාමවසෙන. තෙසං අධම්‌මොති භාවෙතබ්‌බො නාම ධම්‌මො සියා, කාමා ච තෙසං භාවෙතබ්‌බා ඉච්‌ඡිතා, කාමෙහි ච වෙරමණී කාමානං පටිපක්‌ඛො, ඉති සා තෙසං අධම්‌මො ආපජ්‌ජතීති අධිප්‌පායො.
Puna ‘‘ye ca kho kecī’’tiādinā majjhimāya paṭipattiyā antadvayaparivattanaṃ dasseti. Tattha bhuñjitabbātiādīni cattāri padāni vatthukāmavasena yojetabbāni. Bhāvayitabbā bahulīkātabbāti padadvayaṃ kilesakāmavasena. Tesaṃ adhammoti bhāvetabbo nāma dhammo siyā, kāmā ca tesaṃ bhāvetabbā icchitā, kāmehi ca veramaṇī kāmānaṃ paṭipakkho, iti sā tesaṃ adhammo āpajjatīti adhippāyo.
නිය්‍යානිකො ධම්‌මොති සහ විපස්‌සනාය අරියමග්‌ගො. දුක්‌ඛොති පාපං නිජ්‌ජරාපෙස්‌සාමාති පවත්‌තිතං සරීරතාපනං වදති. සුඛොති අනවජ්‌ජපච්‌චයපරිභොගසුඛං. එතෙසුපි වාරෙසු වුත්‌තනයෙනෙව අධම්‌මභාවාපත්‌ති වත්‌තබ්‌බා. ඉදානි අසුභසඤ්‌ඤාදිමුඛෙන සුභසඤ්‌ඤාදිපරිවත්‌තනං දස්‌සෙතුං ‘‘යථා වා පනා’’තිආදි වුත්‌තං. ආරද්‌ධවිපස්‌සකස්‌ස කිලෙසාසුචිපග්‌ඝරණවසෙන තෙභූමකසඞ්‌ඛාරා අසුභතො උපට්‌ඨහන්‌තීති කත්‌වා වුත්‌තං ‘‘සබ්‌බසඞ්‌ඛාරෙසු අසුභානුපස්‌සිනො විහරතො’’ති. ‘‘යං යං වා පනා’’තිආදිනා පටිපක්‌ඛස්‌ස ලක්‌ඛණං විභාවෙති. තත්‌ථ අජ්‌ඣාපන්‌නොති අධිආපන්‌නො, අභිඋපගතො පරිඤ්‌ඤාතොති අත්‌ථො.
Niyyāniko dhammoti saha vipassanāya ariyamaggo. Dukkhoti pāpaṃ nijjarāpessāmāti pavattitaṃ sarīratāpanaṃ vadati. Sukhoti anavajjapaccayaparibhogasukhaṃ. Etesupi vāresu vuttanayeneva adhammabhāvāpatti vattabbā. Idāni asubhasaññādimukhena subhasaññādiparivattanaṃ dassetuṃ ‘‘yathā vā panā’’tiādi vuttaṃ. Āraddhavipassakassa kilesāsucipaggharaṇavasena tebhūmakasaṅkhārā asubhato upaṭṭhahantīti katvā vuttaṃ ‘‘sabbasaṅkhāresu asubhānupassino viharato’’ti. ‘‘Yaṃ yaṃ vā panā’’tiādinā paṭipakkhassa lakkhaṇaṃ vibhāveti. Tattha ajjhāpannoti adhiāpanno, abhiupagato pariññātoti attho.
පරිවත්‌තනහාරවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / නෙත්‌තිප්‌පකරණපාළි • Nettippakaraṇapāḷi / 9. පරිවත්‌තනහාරවිභඞ්‌ගො • 9. Parivattanahāravibhaṅgo
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ඛුද්‌දකනිකාය (ටීකා) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / නෙත්‌තිප්‌පකරණ-ටීකා • Nettippakaraṇa-ṭīkā / 9. පරිවත්‌තනහාරවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනා • 9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ඛුද්‌දකනිකාය (ටීකා) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / නෙත්‌තිවිභාවිනී • Nettivibhāvinī / 9. පරිවත්‌තනහාරවිභඞ්‌ගවිභාවනා • 9. Parivattanahāravibhaṅgavibhāvanā
