| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā |
੯. ਪਰਿવਤ੍ਤਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā
੩੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਰਿવਤ੍ਤਨੋ ਹਾਰੋਤਿ ਪਰਿવਤ੍ਤਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ। ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਸਂવਣ੍ਣਿਯਮਾਨੇ ਸੁਤ੍ਤੇ ਯਥਾਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤੇ ਅਕੁਸਲਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਪਹਾਤਬ੍ਬਭਾવਾਦਿવਸੇਨ ਨਿਦ੍ਧਾਰਣਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਨਿਜ੍ਜਿਣ੍ਣਾ ਭવਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾ ਪਸਤ੍ਥਾ, ਸੁਨ੍ਦਰਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਸ੍ਸ। ਸਾ ਪਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਤਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਨਿਜ੍ਜਿਣ੍ਣਾ ਭવਤੀਤਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇ વਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ, વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਚ੍ਛਿਮਨਯੇ ਪਠਮਮਗ੍ਗਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
35.Tatthakatamo parivattano hāroti parivattanahāravibhaṅgo. Tattha yasmā saṃvaṇṇiyamāne sutte yathāniddiṭṭhānaṃ kusalākusaladhammānaṃ paṭipakkhabhūte akusalakusaladhamme pahātabbabhāvādivasena niddhāraṇaṃ paṭipakkhato parivattanaṃ, tasmā ‘‘sammādiṭṭhissa purisapuggalassa micchādiṭṭhi nijjiṇṇā bhavatī’’tiādi āraddhaṃ. Tattha sammā pasatthā, sundarā diṭṭhi etassāti sammādiṭṭhi, tassa. Sā panassa sammādiṭṭhitā pubbabhāgasammādiṭṭhiyā vā lokuttarasammādiṭṭhiyā vā veditabbā. Micchādiṭṭhi nijjiṇṇā bhavatīti purimanaye vipassanāsammādiṭṭhiyā pahīnā hoti, vikkhambhitāti attho. Pacchimanaye paṭhamamaggasammādiṭṭhiyā pahīnā samucchinnāti attho.
ਯੇ ਚਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿવੇਸਹੇਤੁ ਯੇ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਕਾਮਤਾਦਯੋ ਲੋਭਾਦਯੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਯੋ ਚ ਅਨੇਕੇ ਲਾਮਕਟ੍ਠੇਨ ਪਾਪਕਾ ਅਕੋਸਲ੍ਲਸਮ੍ਭੂਤਟ੍ਠੇਨ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ। ਇਮਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧવਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਚ। ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮਾ, ਸਤ੍ਤਤ੍ਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾ વਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ વਾ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸਾਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ – ਸਮ੍ਮਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅવਿਮੁਤ੍ਤਾવ ਸਮਾਨਾ ‘‘વਿਮੁਤ੍ਤਾ ਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂਸਞ੍ਞਿਨੋ ਅવਿਮੁਤ੍ਤਿਯਂ વਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਿਨੋ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ વਚਨਤ੍ਥੋ – ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਾਪਿਕਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ। ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿવੇਸવਸੇਨ ਚ ਪવਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਦ੍વਯਲਕ੍ਖਣਾ। ਸਮ੍ਮਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਪਨ ਫਲਧਮ੍ਮਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੇ ਸਮਾਸੇવਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ વਾ ਮਿਚ੍ਛਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ। ਮਿਚ੍ਛਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਪਨ ਮਿਚ੍ਛਾવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਸਾਰਨ੍ਤਿ ਗਹਣવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਪਾਪਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਸੁਕਤਂ ਮਯਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮੋਹੋ ਚ। ਸਮ੍ਮਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ਸਮ੍ਮਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਉਤ੍ਤਰਿਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
Ye cassa micchādiṭṭhipaccayāti micchābhinivesahetu ye ariyānaṃ adassanakāmatādayo lobhādayo pāṇātipātādayo ca aneke lāmakaṭṭhena pāpakā akosallasambhūtaṭṭhena akusalā dhammā uppajjeyyuṃ. Imassa āraddhavipassakassa ariyassa ca. Dhammāti samathavipassanādhammā, sattattiṃsabodhipakkhiyadhammā vā anuppannā vā sambhavanti uppannā, bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Sammāsaṅkappassātiādīnampi imināva nayena attho veditabbo. Ayaṃ pana viseso – sammāvimuttiādīnaṃ micchāvimutti avimuttāva samānā ‘‘vimuttā maya’’nti evaṃsaññino avimuttiyaṃ vā vimuttisaññino. Tatrāyaṃ vacanattho – micchā pāpikā vimutti vimokkho etassāti micchāvimutti. Aṭṭhaṅgā ca micchāvimutti yathāvuttenākārena micchābhinivesavasena ca pavattā antadvayalakkhaṇā. Sammāvimutti pana phaladhammā, micchādiṭṭhike samāsevato micchāvimokkho vā micchāvimutti. Micchāvimuttiñāṇadassanaṃ pana micchāvimokkhe micchādiṭṭhiyā ca sāranti gahaṇavasena pavatto akusalacittuppādo antamaso pāpaṃ katvā ‘‘sukataṃ mayā’’ti paccavekkhato uppannamoho ca. Sammāvimuttiñāṇadassanassāti ettha sekkhānaṃ paccavekkhaṇañāṇaṃ sammāvimuttiñāṇadassananti adhippetaṃ. Tañhi uttaribhāvanāpāripūriyā saṃvattati.
੩੬. ਏવਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦਿਮੁਖੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾਦਿਤੋ વੇਰਮਣਿਯਾਦੀਹਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਾਲવਾਦਿਸ੍ਸਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣવਚਨਂ। ਕਾਲੇਨ ਸਾਪਦੇਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤવਤਿਂ ਅਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤਨ੍ਤਿ ਸੋ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
36. Evaṃ sammādiṭṭhiādimukhena micchādiṭṭhiādiṃ dassetvā puna pāṇātipātaadinnādānakāmesumicchācārādito veramaṇiyādīhi pāṇātipātādīnaṃ parivattanaṃ dassetuṃ ‘‘yassā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha kālavādissāti lakkhaṇavacanaṃ. Kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitanti so samphappalāpassa pahānāya paṭipanno hotīti vuttaṃ.
ਪੁਨ ‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦਿਮੁਖੇਨੇવ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਹਿ ਏવ ਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ ਪਕਾਰਨ੍ਤਰੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾ। ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਤਿ ਸਕਾਰਣਾ। ਗਾਰਯ੍ਹਾਤਿ ਗਰਹਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਾ। વਾਦਾਨੁવਾਦਾਤਿ વਾਦਾ ਚੇવ ਅਨੁવਾਦਾ ਚ। ‘‘વਾਦਾਨੁਪਾਤਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, વਾਦਾਨੁਪવਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪੁਜ੍ਜਾਤਿ ਪੂਜਨੀਯਾ। ਪਾਸਂਸਾਤਿ ਪਸਂਸਿਤਬ੍ਬਾ।
Puna ‘‘ye ca kho kecī’’tiādinā sammādiṭṭhiādimukheneva micchādiṭṭhiādīhi eva parivattanaṃ pakārantarena dasseti. Tattha sandiṭṭhikāti paccakkhā. Sahadhammikāti sakāraṇā. Gārayhāti garahitabbayuttā. Vādānuvādāti vādā ceva anuvādā ca. ‘‘Vādānupātā’’tipi pāṭho, vādānupavattiyoti attho. Pujjāti pūjanīyā. Pāsaṃsāti pasaṃsitabbā.
ਪੁਨ ‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਦ੍વਯਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਤਿਆਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਦਾਨਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮવਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਭਾવਯਿਤਬ੍ਬਾ ਬਹੁਲੀਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਪਦਦ੍વਯਂ ਕਿਲੇਸਕਾਮવਸੇਨ। ਤੇਸਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਭਾવੇਤਬ੍ਬੋ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮੋ ਸਿਯਾ, ਕਾਮਾ ਚ ਤੇਸਂ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ ਇਚ੍ਛਿਤਾ, ਕਾਮੇਹਿ ਚ વੇਰਮਣੀ ਕਾਮਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ, ਇਤਿ ਸਾ ਤੇਸਂ ਅਧਮ੍ਮੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Puna ‘‘ye ca kho kecī’’tiādinā majjhimāya paṭipattiyā antadvayaparivattanaṃ dasseti. Tattha bhuñjitabbātiādīni cattāri padāni vatthukāmavasena yojetabbāni. Bhāvayitabbā bahulīkātabbāti padadvayaṃ kilesakāmavasena. Tesaṃ adhammoti bhāvetabbo nāma dhammo siyā, kāmā ca tesaṃ bhāvetabbā icchitā, kāmehi ca veramaṇī kāmānaṃ paṭipakkho, iti sā tesaṃ adhammo āpajjatīti adhippāyo.
ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਸਹ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ। ਦੁਕ੍ਖੋਤਿ ਪਾਪਂ ਨਿਜ੍ਜਰਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਪવਤ੍ਤਿਤਂ ਸਰੀਰਤਾਪਨਂ વਦਤਿ। ਸੁਖੋਤਿ ਅਨવਜ੍ਜਪਚ੍ਚਯਪਰਿਭੋਗਸੁਖਂ। ਏਤੇਸੁਪਿ વਾਰੇਸੁ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਧਮ੍ਮਭਾવਾਪਤ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ। ਇਦਾਨਿ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਾਦਿਮੁਖੇਨ ਸੁਭਸਞ੍ਞਾਦਿਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਥਾ વਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਆਰਦ੍ਧવਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਪਗ੍ਘਰਣવਸੇਨ ਤੇਭੂਮਕਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਸੁਭਤੋ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਅਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ વਿਹਰਤੋ’’ਤਿ। ‘‘ਯਂ ਯਂ વਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਂ વਿਭਾવੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਧਿਆਪਨ੍ਨੋ, ਅਭਿਉਪਗਤੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Niyyāniko dhammoti saha vipassanāya ariyamaggo. Dukkhoti pāpaṃ nijjarāpessāmāti pavattitaṃ sarīratāpanaṃ vadati. Sukhoti anavajjapaccayaparibhogasukhaṃ. Etesupi vāresu vuttanayeneva adhammabhāvāpatti vattabbā. Idāni asubhasaññādimukhena subhasaññādiparivattanaṃ dassetuṃ ‘‘yathā vā panā’’tiādi vuttaṃ. Āraddhavipassakassa kilesāsucipaggharaṇavasena tebhūmakasaṅkhārā asubhato upaṭṭhahantīti katvā vuttaṃ ‘‘sabbasaṅkhāresu asubhānupassino viharato’’ti. ‘‘Yaṃ yaṃ vā panā’’tiādinā paṭipakkhassa lakkhaṇaṃ vibhāveti. Tattha ajjhāpannoti adhiāpanno, abhiupagato pariññātoti attho.
ਪਰਿવਤ੍ਤਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi / ੯. ਪਰਿવਤ੍ਤਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ • 9. Parivattanahāravibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਟੀਕਾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ੯. ਪਰਿવਤ੍ਤਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 9. Parivattanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī / ੯. ਪਰਿવਤ੍ਤਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਿਭਾવਨਾ • 9. Parivattanahāravibhaṅgavibhāvanā
