| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៦. ទុក្ខវគ្គោ
6. Dukkhavaggo
១. បរិវីមំសនសុត្តំ
1. Parivīmaṃsanasuttaṃ
៥១. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ។ តត្រ ខោ ភគវា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ភិក្ខវោ’’តិ។ ‘‘ភទន្តេ’’តិ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ បច្ចស្សោសុំ។ ភគវា ឯតទវោច –
51. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘កិត្តាវតា នុ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ បរិវីមំសមានោ បរិវីមំសេយ្យ សព្ពសោ សម្មា ទុក្ខក្ខយាយា’’តិ? ‘‘ភគវំមូលកា នោ, ភន្តេ, ធម្មា ភគវំនេត្តិកា ភគវំបដិសរណា ។ សាធុ វត, ភន្តេ, ភគវន្តំយេវ បដិភាតុ ឯតស្ស ភាសិតស្ស អត្ថោ។ ភគវតោ សុត្វា ភិក្ខូ ធារេស្សន្តី’’តិ។ ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សុណាថ, សាធុកំ មនសិ ករោថ, ភាសិស្សាមី’’តិ។ ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’តិ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ បច្ចស្សោសុំ។ ភគវា ឯតទវោច –
‘‘Kittāvatā nu kho, bhikkhave, bhikkhū parivīmaṃsamāno parivīmaṃseyya sabbaso sammā dukkhakkhayāyā’’ti? ‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā . Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវីមំសមានោ បរិវីមំសតិ – ‘យំ ខោ ឥទំ អនេកវិធំ នានប្បការកំ ទុក្ខំ លោកេ ឧប្បជ្ជតិ ជរាមរណំ; ឥទំ នុ ខោ ទុក្ខំ កិំនិទានំ កិំសមុទយំ កិំជាតិកំ កិំបភវំ? កិស្មិំ សតិ ជរាមរណំ ហោតិ, កិស្មិំ អសតិ ជរាមរណំ ន ហោតី’តិ? សោ បរិវីមំសមានោ ឯវំ បជានាតិ – ‘យំ ខោ ឥទំ អនេកវិធំ នានប្បការកំ ទុក្ខំ លោកេ ឧប្បជ្ជតិ ជរាមរណំ, ឥទំ ខោ ទុក្ខំ ជាតិនិទានំ ជាតិសមុទយំ ជាតិជាតិកំ ជាតិប្បភវំ។ ជាតិយា សតិ ជរាមរណំ ហោតិ, ជាតិយា អសតិ ជរាមរណំ ន ហោតី’’’តិ។
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu parivīmaṃsamāno parivīmaṃsati – ‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjati jarāmaraṇaṃ; idaṃ nu kho dukkhaṃ kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ? Kismiṃ sati jarāmaraṇaṃ hoti, kismiṃ asati jarāmaraṇaṃ na hotī’ti? So parivīmaṃsamāno evaṃ pajānāti – ‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjati jarāmaraṇaṃ, idaṃ kho dukkhaṃ jātinidānaṃ jātisamudayaṃ jātijātikaṃ jātippabhavaṃ. Jātiyā sati jarāmaraṇaṃ hoti, jātiyā asati jarāmaraṇaṃ na hotī’’’ti.
‘‘សោ ជរាមរណញ្ច បជានាតិ, ជរាមរណសមុទយញ្ច បជានាតិ, ជរាមរណនិរោធញ្ច បជានាតិ, យា ច ជរាមរណនិរោធសារុប្បគាមិនី បដិបទា តញ្ច បជានាតិ, តថា បដិបន្នោ ច ហោតិ អនុធម្មចារី; អយំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សព្ពសោ សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ បដិបន្នោ ជរាមរណនិរោធាយ។
‘‘So jarāmaraṇañca pajānāti, jarāmaraṇasamudayañca pajānāti, jarāmaraṇanirodhañca pajānāti, yā ca jarāmaraṇanirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti, tathā paṭipanno ca hoti anudhammacārī; ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno jarāmaraṇanirodhāya.
‘‘អថាបរំ បរិវីមំសមានោ បរិវីមំសតិ – ‘ជាតិ បនាយំ កិំនិទានា កិំសមុទយា កិំជាតិកា កិំបភវា, កិស្មិំ សតិ ជាតិ ហោតិ, កិស្មិំ អសតិ ជាតិ ន ហោតី’តិ? សោ បរិវីមំសមានោ ឯវំ បជានាតិ – ‘ជាតិ ភវនិទានា ភវសមុទយា ភវជាតិកា ភវប្បភវា; ភវេ សតិ ជាតិ ហោតិ, ភវេ អសតិ ជាតិ ន ហោតី’’’តិ។
‘‘Athāparaṃ parivīmaṃsamāno parivīmaṃsati – ‘jāti panāyaṃ kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā, kismiṃ sati jāti hoti, kismiṃ asati jāti na hotī’ti? So parivīmaṃsamāno evaṃ pajānāti – ‘jāti bhavanidānā bhavasamudayā bhavajātikā bhavappabhavā; bhave sati jāti hoti, bhave asati jāti na hotī’’’ti.
‘‘សោ ជាតិញ្ច បជានាតិ, ជាតិសមុទយញ្ច បជានាតិ, ជាតិនិរោធញ្ច បជានាតិ, យា ច ជាតិនិរោធសារុប្បគាមិនី បដិបទា តញ្ច បជានាតិ, តថា បដិបន្នោ ច ហោតិ អនុធម្មចារី; អយំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សព្ពសោ សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ បដិបន្នោ ជាតិនិរោធាយ។
‘‘So jātiñca pajānāti, jātisamudayañca pajānāti, jātinirodhañca pajānāti, yā ca jātinirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti, tathā paṭipanno ca hoti anudhammacārī; ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno jātinirodhāya.
‘‘អថាបរំ បរិវីមំសមានោ បរិវីមំសតិ – ‘ភវោ បនាយំ កិំនិទានោ…បេ.… ឧបាទានំ បនិទំ កិំនិទានំ… តណ្ហា បនាយំ កិំនិទានា… វេទនា… ផស្សោ… សឡាយតនំ បនិទំ កិំនិទានំ… នាមរូបំ បនិទំ… វិញ្ញាណំ បនិទំ… សង្ខារា បនិមេ កិំនិទានា កិំសមុទយា កិំជាតិកា កិំបភវា; កិស្មិំ សតិ សង្ខារា ហោន្តិ, កិស្មិំ អសតិ សង្ខារា ន ហោន្តី’តិ? សោ បរិវីមំសមានោ ឯវំ បជានាតិ – ‘សង្ខារា អវិជ្ជានិទានា អវិជ្ជាសមុទយា អវិជ្ជាជាតិកា អវិជ្ជាបភវា; អវិជ្ជាយ សតិ សង្ខារា ហោន្តិ, អវិជ្ជាយ អសតិ សង្ខារា ន ហោន្តី’’’តិ។
‘‘Athāparaṃ parivīmaṃsamāno parivīmaṃsati – ‘bhavo panāyaṃ kiṃnidāno…pe… upādānaṃ panidaṃ kiṃnidānaṃ… taṇhā panāyaṃ kiṃnidānā… vedanā… phasso… saḷāyatanaṃ panidaṃ kiṃnidānaṃ… nāmarūpaṃ panidaṃ… viññāṇaṃ panidaṃ… saṅkhārā panime kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā; kismiṃ sati saṅkhārā honti, kismiṃ asati saṅkhārā na hontī’ti? So parivīmaṃsamāno evaṃ pajānāti – ‘saṅkhārā avijjānidānā avijjāsamudayā avijjājātikā avijjāpabhavā; avijjāya sati saṅkhārā honti, avijjāya asati saṅkhārā na hontī’’’ti.
‘‘សោ សង្ខារេ ច បជានាតិ, សង្ខារសមុទយញ្ច បជានាតិ, សង្ខារនិរោធញ្ច បជានាតិ, យា ច សង្ខារនិរោធសារុប្បគាមិនី បដិបទា តញ្ច បជានាតិ, តថា បដិបន្នោ ច ហោតិ អនុធម្មចារី ; អយំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សព្ពសោ សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ បដិបន្នោ សង្ខារនិរោធាយ។
‘‘So saṅkhāre ca pajānāti, saṅkhārasamudayañca pajānāti, saṅkhāranirodhañca pajānāti, yā ca saṅkhāranirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti, tathā paṭipanno ca hoti anudhammacārī ; ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno saṅkhāranirodhāya.
‘‘អវិជ្ជាគតោ យំ, ភិក្ខវេ, បុរិសបុគ្គលោ បុញ្ញំ ចេ សង្ខារំ អភិសង្ខរោតិ, បុញ្ញូបគំ ហោតិ វិញ្ញាណំ។ អបុញ្ញំ ចេ សង្ខារំ អភិសង្ខរោតិ, អបុញ្ញូបគំ ហោតិ វិញ្ញាណំ។ អានេញ្ជំ ចេ សង្ខារំ អភិសង្ខរោតិ អានេញ្ជូបគំ ហោតិ វិញ្ញាណំ។ យតោ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ អវិជ្ជា បហីនា ហោតិ វិជ្ជា ឧប្បន្នា, សោ អវិជ្ជាវិរាគា វិជ្ជុប្បាទា នេវ បុញ្ញាភិសង្ខារំ អភិសង្ខរោតិ ន អបុញ្ញាភិសង្ខារំ អភិសង្ខរោតិ ន អានេញ្ជាភិសង្ខារំ អភិសង្ខរោតិ។ អនភិសង្ខរោន្តោ អនភិសញ្ចេតយន្តោ ន កិញ្ចិ លោកេ ឧបាទិយតិ; អនុបាទិយំ ន បរិតស្សតិ, អបរិតស្សំ បច្ចត្តញ្ញេវ បរិនិព្ពាយតិ។ ‘ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយា’តិ បជានាតិ។
‘‘Avijjāgato yaṃ, bhikkhave, purisapuggalo puññaṃ ce saṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, puññūpagaṃ hoti viññāṇaṃ. Apuññaṃ ce saṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, apuññūpagaṃ hoti viññāṇaṃ. Āneñjaṃ ce saṅkhāraṃ abhisaṅkharoti āneñjūpagaṃ hoti viññāṇaṃ. Yato kho, bhikkhave, bhikkhuno avijjā pahīnā hoti vijjā uppannā, so avijjāvirāgā vijjuppādā neva puññābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti na apuññābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti na āneñjābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti. Anabhisaṅkharonto anabhisañcetayanto na kiñci loke upādiyati; anupādiyaṃ na paritassati, aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
‘‘សោ សុខំ ចេ វេទនំ វេទយតិ, សា អនិច្ចាតិ បជានាតិ, អនជ្ឈោសិតាតិ បជានាតិ, អនភិនន្ទិតាតិ បជានាតិ។ ទុក្ខំ ចេ វេទនំ វេទយតិ, សា អនិច្ចាតិ បជានាតិ, អនជ្ឈោសិតាតិ បជានាតិ, អនភិនន្ទិតាតិ បជានាតិ។ អទុក្ខមសុខំ ចេ វេទនំ វេទយតិ, សា អនិច្ចាតិ បជានាតិ, អនជ្ឈោសិតាតិ បជានាតិ, អនភិនន្ទិតាតិ បជានាតិ។ សោ សុខំ ចេ វេទនំ វេទយតិ, វិសំយុត្តោ នំ វេទយតិ។ ទុក្ខំ ចេ វេទនំ វេទយតិ, វិសំយុត្តោ នំ 1 វេទយតិ។ អទុក្ខមសុខំ ចេ វេទនំ វេទយតិ, វិសំយុត្តោ នំ វេទយតិ។
‘‘So sukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, sā aniccāti pajānāti, anajjhositāti pajānāti, anabhinanditāti pajānāti. Dukkhaṃ ce vedanaṃ vedayati, sā aniccāti pajānāti, anajjhositāti pajānāti, anabhinanditāti pajānāti. Adukkhamasukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, sā aniccāti pajānāti, anajjhositāti pajānāti, anabhinanditāti pajānāti. So sukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati. Dukkhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ 2 vedayati. Adukkhamasukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati.
‘‘សោ កាយបរិយន្តិកំ វេទនំ វេទយមានោ កាយបរិយន្តិកំ វេទនំ វេទយាមីតិ បជានាតិ, ជីវិតបរិយន្តិកំ វេទនំ វេទយមានោ ជីវិតបរិយន្តិកំ វេទនំ វេទយាមីតិ បជានាតិ។ កាយស្ស ភេទា ឧទ្ធំ ជីវិតបរិយាទានា ឥធេវ សព្ពវេទយិតានិ អនភិនន្ទិតានិ សីតីភវិស្សន្តិ, សរីរានិ អវសិស្សន្តីតិ បជានាតិ។
‘‘So kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti. Kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissanti, sarīrāni avasissantīti pajānāti.
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, បុរិសោ កុម្ភការបាកា ឧណ្ហំ កុម្ភំ ឧទ្ធរិត្វា សមេ ភូមិភាគេ បដិសិស្សេយ្យ 3។ តត្រ យាយំ ឧស្មា សា តត្ថេវ វូបសមេយ្យ, កបល្លានិ អវសិស្សេយ្យុំ។ ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ កាយបរិយន្តិកំ វេទនំ វេទយមានោ កាយបរិយន្តិកំ វេទនំ វេទយាមីតិ បជានាតិ, ជីវិតបរិយន្តិកំ វេទនំ វេទយមានោ ជីវិតបរិយន្តិកំ វេទនំ វេទយាមីតិ បជានាតិ។ កាយស្ស ភេទា ឧទ្ធំ ជីវិតបរិយាទានា ឥធេវ សព្ពវេទយិតានិ អនភិនន្ទិតានិ សីតីភវិស្សន្តិ, សរីរានិ អវសិស្សន្តីតិ បជានាតិ។
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso kumbhakārapākā uṇhaṃ kumbhaṃ uddharitvā same bhūmibhāge paṭisisseyya 4. Tatra yāyaṃ usmā sā tattheva vūpasameyya, kapallāni avasisseyyuṃ. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajānāti. Kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissanti, sarīrāni avasissantīti pajānāti.
‘‘តំ កិំ មញ្ញថ, ភិក្ខវេ, អបិ នុ ខោ ខីណាសវោ ភិក្ខុ បុញ្ញាភិសង្ខារំ វា អភិសង្ខរេយ្យ អបុញ្ញាភិសង្ខារំ វា អភិសង្ខរេយ្យ អានេញ្ជាភិសង្ខារំ វា អភិសង្ខរេយ្យា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘សព្ពសោ វា បន សង្ខារេសុ អសតិ, សង្ខារនិរោធា អបិ នុ ខោ វិញ្ញាណំ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘សព្ពសោ វា បន វិញ្ញាណេ អសតិ, វិញ្ញាណនិរោធា អបិ នុ ខោ នាមរូបំ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘សព្ពសោ វា បន នាមរូបេ អសតិ, នាមរូបនិរោធា អបិ នុ ខោ សឡាយតនំ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘សព្ពសោ វា បន សឡាយតនេ អសតិ, សឡាយតននិរោធា អបិ នុ ខោ ផស្សោ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘សព្ពសោ វា បន ផស្សេ អសតិ, ផស្សនិរោធា អបិ នុ ខោ វេទនា បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘សព្ពសោ វា បន វេទនាយ អសតិ, វេទនានិរោធា អបិ នុ ខោ តណ្ហា បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘សព្ពសោ វា បន តណ្ហាយ អសតិ, តណ្ហានិរោធា អបិ នុ ខោ ឧបាទានំ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘សព្ពសោ វា បន ឧបាទានេ អសតិ, ឧបាទាននិរោធា អបិ នុ ខោ ភវោ បញ្ញាយេថា’’តិ។ ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘សព្ពសោ វា បន ភវេ អសតិ, ភវនិរោធា អបិ នុ ខោ ជាតិ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘សព្ពសោ វា បន ជាតិយា អសតិ, ជាតិនិរោធា អបិ នុ ខោ ជរាមរណំ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu kho khīṇāsavo bhikkhu puññābhisaṅkhāraṃ vā abhisaṅkhareyya apuññābhisaṅkhāraṃ vā abhisaṅkhareyya āneñjābhisaṅkhāraṃ vā abhisaṅkhareyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana saṅkhāresu asati, saṅkhāranirodhā api nu kho viññāṇaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana viññāṇe asati, viññāṇanirodhā api nu kho nāmarūpaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana nāmarūpe asati, nāmarūpanirodhā api nu kho saḷāyatanaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana saḷāyatane asati, saḷāyatananirodhā api nu kho phasso paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana phasse asati, phassanirodhā api nu kho vedanā paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana vedanāya asati, vedanānirodhā api nu kho taṇhā paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana taṇhāya asati, taṇhānirodhā api nu kho upādānaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana upādāne asati, upādānanirodhā api nu kho bhavo paññāyethā’’ti. ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana bhave asati, bhavanirodhā api nu kho jāti paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Sabbaso vā pana jātiyā asati, jātinirodhā api nu kho jarāmaraṇaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘សាធុ សាធុ, ភិក្ខវេ, ឯវមេតំ, ភិក្ខវេ, នេតំ អញ្ញថា។ សទ្ទហថ មេ តំ, ភិក្ខវេ, អធិមុច្ចថ, និក្កង្ខា ឯត្ថ ហោថ និព្ពិចិកិច្ឆា។ ឯសេវន្តោ ទុក្ខស្សា’’តិ។ បឋមំ។
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhave, evametaṃ, bhikkhave, netaṃ aññathā. Saddahatha me taṃ, bhikkhave, adhimuccatha, nikkaṅkhā ettha hotha nibbicikicchā. Esevanto dukkhassā’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១. បរិវីមំសនសុត្តវណ្ណនា • 1. Parivīmaṃsanasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១. បរិវីមំសនសុត្តវណ្ណនា • 1. Parivīmaṃsanasuttavaṇṇanā
