១. បរិវីមំសនសុត្តវណ្ណនា

1. Parivīmaṃsanasuttavaṇṇanā

៥១. ទុក្ខវគ្គស្ស បឋមេ បរិវីមំសមានោតិ ឧបបរិក្ខមានោ។ ជរាមរណន្តិ កស្មា ជរាមរណំ ឯកមេវ ‘‘អនេកវិធំ នានប្បការក’’ន្តិ វត្វា គហិតន្តិ ចេ? តស្មិំ គហិតេ សព្ពទុក្ខស្ស គហិតត្តា។ យថា ហិ ចូឡាយ គហិតេ បុរិសេ សោ បុរិសោ គហិតោវ ហោតិ, ឯវំ ជរាមរណេ គហិតេ សព្ពទុក្ខំ គហិតមេវ ហោតិ។ តស្មា ‘‘យំ ខោ ឥទំ អនេកវិធំ នានប្បការកំ ទុក្ខំ លោកេ ឧប្បជ្ជតី’’តិ ន្ហត្វា ឋិតំ បុរិសំ វិយ សព្ពទុក្ខំ ទស្សេត្វា តំ ចូឡាយ គណ្ហន្តោ វិយ ជរាមរណំ គណ្ហិ។

51. Dukkhavaggassa paṭhame parivīmaṃsamānoti upaparikkhamāno. Jarāmaraṇanti kasmā jarāmaraṇaṃ ekameva ‘‘anekavidhaṃ nānappakāraka’’nti vatvā gahitanti ce? Tasmiṃ gahite sabbadukkhassa gahitattā. Yathā hi cūḷāya gahite purise so puriso gahitova hoti, evaṃ jarāmaraṇe gahite sabbadukkhaṃ gahitameva hoti. Tasmā ‘‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjatī’’ti nhatvā ṭhitaṃ purisaṃ viya sabbadukkhaṃ dassetvā taṃ cūḷāya gaṇhanto viya jarāmaraṇaṃ gaṇhi.

ជរាមរណនិរោធសារុប្បគាមិនីតិ ជរាមរណនិរោធស្ស សារុប្បភាវេន និក្កិលេសតាយ បរិសុទ្ធតាយ សទិសាវ ហុត្វា គាមិនីតិ អត្ថោ។ តថា បដិបន្នោ ច ហោតីតិ យថា តំ បដិបន្នោតិ វុច្ចតិ, ឯវំ បដិបន្នោ ហោតិ។ អនុធម្មចារីតិ និព្ពានធម្មំ អនុគតំ បដិបត្តិធម្មំ ចរតិ, បូរេតីតិ អត្ថោ។ ទុក្ខក្ខយាយ បដិបន្នោតិ សីលំ អាទិំ កត្វា ជរាមរណទុក្ខស្ស និរោធត្ថាយ បដិបន្នោ។ សង្ខារនិរោធាយាតិ សង្ខារទុក្ខស្ស និរោធត្ថាយ។ ឯត្តាវតា យាវ អរហត្តា ទេសនា កថិតា។

Jarāmaraṇanirodhasāruppagāminīti jarāmaraṇanirodhassa sāruppabhāvena nikkilesatāya parisuddhatāya sadisāva hutvā gāminīti attho. Tathā paṭipanno ca hotīti yathā taṃ paṭipannoti vuccati, evaṃ paṭipanno hoti. Anudhammacārīti nibbānadhammaṃ anugataṃ paṭipattidhammaṃ carati, pūretīti attho. Dukkhakkhayāya paṭipannoti sīlaṃ ādiṃ katvā jarāmaraṇadukkhassa nirodhatthāya paṭipanno. Saṅkhāranirodhāyāti saṅkhāradukkhassa nirodhatthāya. Ettāvatā yāva arahattā desanā kathitā.

ឥទានិ អរហត្តផលបច្ចវេក្ខណំ សតតវិហារញ្ច ទស្សេត្វា ទេសនា និវត្តេតព្ពា សិយា, តថា អកត្វា អវិជ្ជាគតោតិ ឥទំ កស្មា គណ្ហាតីតិ? ខីណាសវស្ស សមតិក្កន្តវដ្ដទុក្ខទស្សនត្ថំ ។ អបិច បុន វដ្ដំ អារភិត្វា វិវដ្ដេ កថិយមានេ ពុជ្ឈនកសត្តោ ចេត្ថ អត្ថិ, តស្ស អជ្ឈាសយវសេនាបិ ឥទំ គណ្ហាតីតិ វេទិតព្ពោ។ តត្ថ អវិជ្ជាគតោតិ អវិជ្ជាយ គតោ ឧបគតោ សមន្នាគតោ។ បុរិសបុគ្គលោតិ បុរិសោយេវ បុគ្គលោ។ ឧភយេនាបិ សម្មុតិកថំ កថេតិ។ ពុទ្ធានញ្ហិ សម្មុតិកថា បរមត្ថកថាតិ ទ្វេ កថា ហោន្តិ។ តត្ថ ‘‘សត្តោ នរោ បុរិសោ បុគ្គលោ តិស្សោ នាគោ’’តិ ឯវំ បវត្តា សម្មុតិកថា នាម។ ‘‘ខន្ធា ធាតុយោ អាយតនានី’’តិ ឯវំ បវត្តា បរមត្ថកថា នាម។ បរមត្ថំ កថេន្តាបិ សម្មុតិំ អមុញ្ចិត្វា កថេន្តិ។ តេ សម្មុតិំ កថេន្តាបិ បរមត្ថំ កថេន្តាបិ សច្ចមេវ កថេន្តិ។ តេនេវ វុត្តំ –

Idāni arahattaphalapaccavekkhaṇaṃ satatavihārañca dassetvā desanā nivattetabbā siyā, tathā akatvā avijjāgatoti idaṃ kasmā gaṇhātīti? Khīṇāsavassa samatikkantavaṭṭadukkhadassanatthaṃ . Apica puna vaṭṭaṃ ārabhitvā vivaṭṭe kathiyamāne bujjhanakasatto cettha atthi, tassa ajjhāsayavasenāpi idaṃ gaṇhātīti veditabbo. Tattha avijjāgatoti avijjāya gato upagato samannāgato. Purisapuggaloti purisoyeva puggalo. Ubhayenāpi sammutikathaṃ katheti. Buddhānañhi sammutikathā paramatthakathāti dve kathā honti. Tattha ‘‘satto naro puriso puggalo tisso nāgo’’ti evaṃ pavattā sammutikathā nāma. ‘‘Khandhā dhātuyo āyatanānī’’ti evaṃ pavattā paramatthakathā nāma. Paramatthaṃ kathentāpi sammutiṃ amuñcitvā kathenti. Te sammutiṃ kathentāpi paramatthaṃ kathentāpi saccameva kathenti. Teneva vuttaṃ –

‘‘ទុវេ សច្ចានិ អក្ខាសិ, សម្ពុទ្ធោ វទតំ វរោ;

‘‘Duve saccāni akkhāsi, sambuddho vadataṃ varo;

សម្មុតិំ បរមត្ថញ្ច, តតិយំ នូបលព្ភតិ;

Sammutiṃ paramatthañca, tatiyaṃ nūpalabbhati;

សង្កេតវចនំ សច្ចំ, លោកសម្មុតិការណំ;

Saṅketavacanaṃ saccaṃ, lokasammutikāraṇaṃ;

បរមត្ថវចនំ សច្ចំ, ធម្មានំ ភូតលក្ខណ’’ន្តិ។

Paramatthavacanaṃ saccaṃ, dhammānaṃ bhūtalakkhaṇa’’nti.

បុញ្ញំ ចេ សង្ខារន្តិ តេរសចេតនាភេទំ បុញ្ញាភិសង្ខារំ។ អភិសង្ខរោតីតិ ករោតិ។ បុញ្ញូបគំ ហោតិ វិញ្ញាណន្តិ កម្មវិញ្ញាណំ កម្មបុញ្ញេន ឧបគតំ សម្បយុត្តំ ហោតិ, វិបាកវិញ្ញាណំ វិបាកបុញ្ញេន។ អបុញ្ញំ ចេ សង្ខារន្តិ ទ្វាទសចេតនាភេទំ អបុញ្ញាភិសង្ខារំ អភិសង្ខរោតិ។ អានេញ្ជំ ចេ សង្ខារន្តិ ចតុចេតនាភេទំ អានេញ្ជាភិសង្ខារំ។ អានេញ្ជូបគំ ហោតិ វិញ្ញាណន្តិ កម្មានេញ្ជេន កម្មវិញ្ញាណំ, វិបាកានេញ្ជេន វិបាកវិញ្ញាណំ ឧបគតំ ហោតិ។ ឯត្ថ ច តិវិធស្ស កម្មាភិសង្ខារស្ស គហិតត្តា ទ្វាទសបទិកោ បច្ចយាការោ គហិតោវ ហោតិ។ ឯត្តាវតា វដ្ដំ ទស្សិតំ។

Puññaṃce saṅkhāranti terasacetanābhedaṃ puññābhisaṅkhāraṃ. Abhisaṅkharotīti karoti. Puññūpagaṃ hoti viññāṇanti kammaviññāṇaṃ kammapuññena upagataṃ sampayuttaṃ hoti, vipākaviññāṇaṃ vipākapuññena. Apuññaṃ ce saṅkhāranti dvādasacetanābhedaṃ apuññābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti. Āneñjaṃ ce saṅkhāranti catucetanābhedaṃ āneñjābhisaṅkhāraṃ. Āneñjūpagaṃ hoti viññāṇanti kammāneñjena kammaviññāṇaṃ, vipākāneñjena vipākaviññāṇaṃ upagataṃ hoti. Ettha ca tividhassa kammābhisaṅkhārassa gahitattā dvādasapadiko paccayākāro gahitova hoti. Ettāvatā vaṭṭaṃ dassitaṃ.

ឥទានិ វិវដ្ដំ ទស្សេន្តោ យតោ ខោ, ភិក្ខវេតិអាទិមាហ។ តត្ថ អវិជ្ជាតិ ចតូសុ សច្ចេសុ អញ្ញាណំ។ វិជ្ជាតិ អរហត្តមគ្គញាណំ។ ឯត្ថ ច បឋមមេវ អវិជ្ជាយ បហីនាយ វិជ្ជា ឧប្បជ្ជតិ។ យថា បន ចតុរង្គេបិ តមេ រត្តិំ បទីបុជ្ជលេន អន្ធការោ បហីយតិ, ឯវំ វិជ្ជុប្បាទា អវិជ្ជាយ បហានំ វេទិតព្ពំ។ ន កិញ្ចិ លោកេ ឧបាទិយតីតិ លោកេ កិញ្ចិ ធម្មំ ន គណ្ហាតិ ន បរាមសតិ។ អនុបាទិយំ ន បរិតស្សតីតិ អនុបាទិយន្តោ អគណ្ហន្តោ នេវ តណ្ហាបរិតស្សនាយ, ន ភយបរិតស្សនាយ បរិតស្សតិ, ន តណ្ហាយតិ ន ភាយតីតិ អត្ថោ។ បច្ចត្តញ្ញេវាតិ សយមេវ អត្តនាវ បរិនិព្ពាយតិ, ន អញ្ញស្ស អានុភាវេន។

Idāni vivaṭṭaṃ dassento yato kho, bhikkhavetiādimāha. Tattha avijjāti catūsu saccesu aññāṇaṃ. Vijjāti arahattamaggañāṇaṃ. Ettha ca paṭhamameva avijjāya pahīnāya vijjā uppajjati. Yathā pana caturaṅgepi tame rattiṃ padīpujjalena andhakāro pahīyati, evaṃ vijjuppādā avijjāya pahānaṃ veditabbaṃ. Na kiñci loke upādiyatīti loke kiñci dhammaṃ na gaṇhāti na parāmasati. Anupādiyaṃ na paritassatīti anupādiyanto agaṇhanto neva taṇhāparitassanāya, na bhayaparitassanāya paritassati, na taṇhāyati na bhāyatīti attho. Paccattaññevāti sayameva attanāva parinibbāyati, na aññassa ānubhāvena.

សោ សុខំ ចេ វេទនន្តិ ឥទំ កស្មា អារភិ? ខីណាសវស្ស បច្ចវេក្ខណញាណំ ទស្សេត្វា សតតវិហារំ ទស្សេតុំ អារភិ។ អនជ្ឈោសិតាតិ តណ្ហាយ គិលិត្វា បរិនិដ្ឋបេត្វា អគហិតា។ អថ ទុក្ខវេទនា កស្មា វុត្តា, កិំ តម្បិ អភិនន្ទន្តោ អត្ថីតិ? អាម អត្ថិ។ សុខំ អភិនន្ទន្តោយេវ ហិ ទុក្ខំ អភិនន្ទតិ នាម ទុក្ខំ បត្វា សុខំ បត្ថនតោ សុខស្ស ច វិបរិណាមទុក្ខតោតិ។ កាយបរិយន្តិកន្តិ កាយបរិច្ឆិន្នំ, យាវ បញ្ចទ្វារកាយោ បវត្តតិ, តាវ បវត្តំ បញ្ចទ្វារិកវេទនន្តិ អត្ថោ។ ជីវិតបរិយន្តិកន្តិ ជីវិតបរិច្ឆិន្នំ ។ យាវ ជីវិតំ បវត្តតិ, តាវ បវត្តំ មនោទ្វារិកវេទនន្តិ អត្ថោ។

Sosukhaṃ ce vedananti idaṃ kasmā ārabhi? Khīṇāsavassa paccavekkhaṇañāṇaṃ dassetvā satatavihāraṃ dassetuṃ ārabhi. Anajjhositāti taṇhāya gilitvā pariniṭṭhapetvā agahitā. Atha dukkhavedanā kasmā vuttā, kiṃ tampi abhinandanto atthīti? Āma atthi. Sukhaṃ abhinandantoyeva hi dukkhaṃ abhinandati nāma dukkhaṃ patvā sukhaṃ patthanato sukhassa ca vipariṇāmadukkhatoti. Kāyapariyantikanti kāyaparicchinnaṃ, yāva pañcadvārakāyo pavattati, tāva pavattaṃ pañcadvārikavedananti attho. Jīvitapariyantikanti jīvitaparicchinnaṃ . Yāva jīvitaṃ pavattati, tāva pavattaṃ manodvārikavedananti attho.

តត្ថ បញ្ចទ្វារិកវេទនា បច្ឆា ឧប្បជ្ជិត្វា បឋមំ និរុជ្ឈតិ, មនោទ្វារិកវេទនា បឋមំ ឧប្បជ្ជិត្វា បច្ឆា និរុជ្ឈតិ។ សា ហិ បដិសន្ធិក្ខណេ វត្ថុរូបស្មិំយេវ បតិដ្ឋាតិ។ បញ្ចទ្វារិកា បវត្តេ បញ្ចទ្វារវសេន បវត្តមានា បឋមវយេ វីសតិវស្សកាលេ រជ្ជនទុស្សនមុយ្ហនវសេន អធិមត្តា ពលវតី ហោតិ, បណ្ណាសវស្សកាលេ ឋិតា ហោតិ, សដ្ឋិវស្សកាលតោ បដ្ឋាយ បរិហាយមានា អសីតិនវុតិវស្សកាលេ មន្ទា ហោតិ។ តទា ហិ សត្តា ‘‘ចិររត្តំ ឯកតោ និសីទិម្ហា និបជ្ជិម្ហា’’តិ វទន្តេបិ ‘‘ន សញ្ជានាមា’’តិ វទន្តិ។ អធិមត្តានិបិ រូបាទិអារម្មណានិ ‘‘ន បស្សាម ន សុណាម’’, ‘‘សុគន្ធំ ទុគ្គន្ធំ វា សាទុំ អសាទុំ វា ថទ្ធំ មុទុកន្តិ វា ន ជានាមា’’តិ វទន្តិ។ ឥតិ នេសំ បញ្ចទ្វារិកវេទនា ភគ្គា ហោតិ, មនោទ្វារិកាវ បវត្តតិ។ សាបិ អនុបុព្ពេន បរិហាយមានា មរណសមយេ ហទយកោដិំយេវ និស្សាយ បវត្តតិ។ យាវ បនេសា បវត្តតិ, តាវ សត្តោ ជីវតីតិ វុច្ចតិ។ យទា នប្បវត្តតិ, តទា មតោ និរុទ្ធោតិ វុច្ចតិ។

Tattha pañcadvārikavedanā pacchā uppajjitvā paṭhamaṃ nirujjhati, manodvārikavedanā paṭhamaṃ uppajjitvā pacchā nirujjhati. Sā hi paṭisandhikkhaṇe vatthurūpasmiṃyeva patiṭṭhāti. Pañcadvārikā pavatte pañcadvāravasena pavattamānā paṭhamavaye vīsativassakāle rajjanadussanamuyhanavasena adhimattā balavatī hoti, paṇṇāsavassakāle ṭhitā hoti, saṭṭhivassakālato paṭṭhāya parihāyamānā asītinavutivassakāle mandā hoti. Tadā hi sattā ‘‘cirarattaṃ ekato nisīdimhā nipajjimhā’’ti vadantepi ‘‘na sañjānāmā’’ti vadanti. Adhimattānipi rūpādiārammaṇāni ‘‘na passāma na suṇāma’’, ‘‘sugandhaṃ duggandhaṃ vā sāduṃ asāduṃ vā thaddhaṃ mudukanti vā na jānāmā’’ti vadanti. Iti nesaṃ pañcadvārikavedanā bhaggā hoti, manodvārikāva pavattati. Sāpi anupubbena parihāyamānā maraṇasamaye hadayakoṭiṃyeva nissāya pavattati. Yāva panesā pavattati, tāva satto jīvatīti vuccati. Yadā nappavattati, tadā mato niruddhoti vuccati.

ស្វាយមត្ថោ វាបិយា ទីបេតព្ពោ –

Svāyamattho vāpiyā dīpetabbo –

យថា ហិ បុរិសោ បញ្ចឧទកមគ្គសម្បន្នំ វាបិំ ករេយ្យ, បឋមំ ទេវេ វុដ្ឋេ បញ្ចហិ ឧទកមគ្គេហិ ឧទកំ បវិសិត្វា អន្តោវាបិយំ អាវាដេ បូរេយ្យ, បុនប្បុនំ ទេវេ វស្សន្តេ ឧទកមគ្គេ បូរេត្វា គាវុតឌ្ឍយោជនមត្តំ ឱត្ថរិត្វា ឧទកំ តិដ្ឋេយ្យ តតោ តតោ វិស្សន្ទមានំ, អថ និទ្ធមនតុម្ពេ វិវរិត្វា ខេត្តេសុ កម្មេ ករិយមានេ ឧទកំ និក្ខមន្តំ, សស្សបាកកាលេ (ឧទកំ និក្ខមន្តំ,) ឧទកំ បរិហីនំ ‘‘មច្ឆេ គណ្ហាមា’’តិ វត្តព្ពតំ អាបជ្ជេយ្យ, តតោ កតិបាហេន អាវាដេសុយេវ ឧទកំ សណ្ឋហេយ្យ។ យាវ បន តំ អាវាដេសុ ហោតិ, តាវ ‘‘មហាវាបិយំ ឧទកំ អត្ថី’’តិ សង្ខំ គច្ឆតិ។ យទា បន តត្ថ ឆិជ្ជតិ, តទា ‘‘វាបិយំ ឧទកំ នត្ថី’’តិ វុច្ចតិ, ឯវំសម្បទមិទំ វេទិតព្ពំ។

Yathā hi puriso pañcaudakamaggasampannaṃ vāpiṃ kareyya, paṭhamaṃ deve vuṭṭhe pañcahi udakamaggehi udakaṃ pavisitvā antovāpiyaṃ āvāṭe pūreyya, punappunaṃ deve vassante udakamagge pūretvā gāvutaḍḍhayojanamattaṃ ottharitvā udakaṃ tiṭṭheyya tato tato vissandamānaṃ, atha niddhamanatumbe vivaritvā khettesu kamme kariyamāne udakaṃ nikkhamantaṃ, sassapākakāle (udakaṃ nikkhamantaṃ,) udakaṃ parihīnaṃ ‘‘macche gaṇhāmā’’ti vattabbataṃ āpajjeyya, tato katipāhena āvāṭesuyeva udakaṃ saṇṭhaheyya. Yāva pana taṃ āvāṭesu hoti, tāva ‘‘mahāvāpiyaṃ udakaṃ atthī’’ti saṅkhaṃ gacchati. Yadā pana tattha chijjati, tadā ‘‘vāpiyaṃ udakaṃ natthī’’ti vuccati, evaṃsampadamidaṃ veditabbaṃ.

បឋមំ ទេវេ វស្សន្តេ បញ្ចហិ មគ្គេហិ ឧទកេ បវិសន្តេ អាវាដានំ បូរណកាលោ វិយ ហិ បឋមមេវ បដិសន្ធិក្ខណេ មនោទ្វារិកវេទនាយ វត្ថុរូបេ បតិដ្ឋិតកាលោ, បុនប្បុនំ ទេវេ វស្សន្តេ បញ្ចន្នំ មគ្គានំ បូរិតកាលោ វិយ បវត្តេ បញ្ចទ្វារិកវេទនាយ បវត្តិកាលោ, គាវុតឌ្ឍយោជនមត្តំ អជ្ឈោត្ថរណំ វិយ បឋមវយេ វីសតិវស្សកាលេ រជ្ជនាទិវសេន តស្សា អធិមត្តពលវភាវោ, យាវ វាបិតោ ឧទកំ ន និគ្គច្ឆតិ, តាវ បូរាយ វាបិយា ឋិតកាលោ វិយ បញ្ញាសវស្សកាលេ តស្សា ឋិតកាលោ, និទ្ធមនតុម្ពេសុ វិវដេសុ កម្មន្តេ ករិយមានេ ឧទកស្ស និក្ខមនកាលោ វិយ សដ្ឋិវស្សកាលតោ បដ្ឋាយ តស្សា បរិហានិ, ឧទកេ ភដ្ឋេ ឧទកមគ្គេសុ បរិត្តោទកស្ស ឋិតកាលោ វិយ អសីតិនវុតិវស្សកាលេ បញ្ចទ្វារិកវេទនាយ មន្ទកាលោ, អាវាដេសុយេវ ឧទកស្ស បតិដ្ឋានកាលោ វិយ ហទយវត្ថុកោដិំ និស្សាយ មនោទ្វារិកវេទនាយ បវត្តិកាលោ, អាវាដេសុ បរិត្តេបិ ឧទកេ សតិ ‘‘វាបិយំ ឧទកំ អត្ថី’’តិ វត្តព្ពកាលោ វិយ យាវ សា បវត្តតិ, តាវ ‘‘សត្តោ ជីវតី’’តិ វុច្ចតិ។ យថា បន អាវាដេសុ ឧទកេ ឆិន្នេ ‘‘នត្ថិ វាបិយំ ឧទក’’ន្តិ វុច្ចតិ, ឯវំ មនោទ្វារិកវេទនាយ អប្បវត្តមានាយ ‘‘សត្តោ មតោ’’តិ វុច្ចតិ។ ឥមំ វេទនំ សន្ធាយ វុត្តំ ‘‘ជីវិតបរិយន្តិកំ វេទនំ វេទិយមានោ’’តិ។

Paṭhamaṃ deve vassante pañcahi maggehi udake pavisante āvāṭānaṃ pūraṇakālo viya hi paṭhamameva paṭisandhikkhaṇe manodvārikavedanāya vatthurūpe patiṭṭhitakālo, punappunaṃ deve vassante pañcannaṃ maggānaṃ pūritakālo viya pavatte pañcadvārikavedanāya pavattikālo, gāvutaḍḍhayojanamattaṃ ajjhottharaṇaṃ viya paṭhamavaye vīsativassakāle rajjanādivasena tassā adhimattabalavabhāvo, yāva vāpito udakaṃ na niggacchati, tāva pūrāya vāpiyā ṭhitakālo viya paññāsavassakāle tassā ṭhitakālo, niddhamanatumbesu vivaṭesu kammante kariyamāne udakassa nikkhamanakālo viya saṭṭhivassakālato paṭṭhāya tassā parihāni, udake bhaṭṭhe udakamaggesu parittodakassa ṭhitakālo viya asītinavutivassakāle pañcadvārikavedanāya mandakālo, āvāṭesuyeva udakassa patiṭṭhānakālo viya hadayavatthukoṭiṃ nissāya manodvārikavedanāya pavattikālo, āvāṭesu parittepi udake sati ‘‘vāpiyaṃ udakaṃ atthī’’ti vattabbakālo viya yāva sā pavattati, tāva ‘‘satto jīvatī’’ti vuccati. Yathā pana āvāṭesu udake chinne ‘‘natthi vāpiyaṃ udaka’’nti vuccati, evaṃ manodvārikavedanāya appavattamānāya ‘‘satto mato’’ti vuccati. Imaṃ vedanaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno’’ti.

កាយស្ស ភេទាតិ កាយស្ស ភេទេន។ ជីវិតបរិយាទានា ឧទ្ធន្តិ ជីវិតក្ខយតោ ឧទ្ធំ។ ឥធេវាតិ បដិសន្ធិវសេន បរតោ អគន្ត្វា ឥធេវ។ សីតីភវិស្សន្តីតិ បវត្តិវិប្ផន្ទទរថរហិតានិ សីតានិ អប្បវត្តនធម្មានិ ភវិស្សន្តិ។ សរីរានីតិ ធាតុសរីរានិ។ អវសិស្សន្តីតិ អវសិដ្ឋានិ ភវិស្សន្តិ។

Kāyassa bhedāti kāyassa bhedena. Jīvitapariyādānā uddhanti jīvitakkhayato uddhaṃ. Idhevāti paṭisandhivasena parato agantvā idheva. Sītībhavissantīti pavattivipphandadaratharahitāni sītāni appavattanadhammāni bhavissanti. Sarīrānīti dhātusarīrāni. Avasissantīti avasiṭṭhāni bhavissanti.

កុម្ភការបាកាតិ កុម្ភការស្ស ភាជនបចនដ្ឋានតោ។ បដិសិស្សេយ្យាតិ ឋបេយ្យ។ កបល្លានីតិ សហ មុខវដ្ដិយា ឯកាពទ្ធានិ កុម្ភកបល្លានិ។ អវសិស្សេយ្យុន្តិ តិដ្ឋេយ្យុំ។ ឯវមេវ ខោតិ ឯត្ថ ឥទំ ឱបម្មសំសន្ទនំ – អាទិត្តកុម្ភការបាកោ វិយ ហិ តយោ ភវា ទដ្ឋព្ពា, កុម្ភការោ វិយ យោគាវចរោ, បាកតោ កុម្ភការភាជនានំ នីហរណទណ្ឌកោ វិយ អរហត្តមគ្គញាណំ, សមោ ភូមិភាគោ វិយ អសង្ខតំ និព្ពានតលំ, ទណ្ឌកេន ឧណ្ហកុម្ភំ អាកឌ្ឍិត្វា សមេ ភូមិភាគេ កុម្ភស្ស ឋបិតកាលោ វិយ អារទ្ធវិបស្សកស្ស រូបសត្តកំ អរូបសត្តកំ វិបស្សន្តស្ស កម្មដ្ឋានេ ច បគុណេ វិភូតេ ឧបដ្ឋហមានេ តថារូបំ ឧតុសប្បាយាទិំ លភិត្វា ឯកាសនេ និសិន្នស្ស វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា អគ្គផលំ អរហត្តំ បត្វា ចតូហិ អបាយេហិ អត្តភាវំ ឧទ្ធរិត្វា ផលសមាបត្តិវសេន អសង្ខតេ និព្ពានតលេ ឋិតកាលោ ទដ្ឋព្ពោ។ ខីណាសវោ បន ឧណ្ហកុម្ភោ វិយ អរហត្តប្បត្តទិវសេយេវ ន បរិនិព្ពាតិ, សាសនប្បវេណិំ បន ឃដយមានោ បណ្ណាសសដ្ឋិវស្សានិ ឋត្វា ចរិមកចិត្តប្បត្តិយា ឧបាទិណ្ណកក្ខន្ធភេទា អនុបាទិសេសាយ និព្ពានធាតុយា បរិនិព្ពាតិ។ អថស្ស កុម្ភស្ស វិយ កបល្លានិ អនុបាទិណ្ណកសរីរានេវ អវសិស្សន្តីតិ។ សរីរានិ អវសិស្សន្តីតិ បជានាតីតិ ឥទំ បន ខីណាសវស្ស អនុយោគារោបនត្ថំ វុត្តំ។

Kumbhakārapākāti kumbhakārassa bhājanapacanaṭṭhānato. Paṭisisseyyāti ṭhapeyya. Kapallānīti saha mukhavaṭṭiyā ekābaddhāni kumbhakapallāni. Avasisseyyunti tiṭṭheyyuṃ. Evameva khoti ettha idaṃ opammasaṃsandanaṃ – ādittakumbhakārapāko viya hi tayo bhavā daṭṭhabbā, kumbhakāro viya yogāvacaro, pākato kumbhakārabhājanānaṃ nīharaṇadaṇḍako viya arahattamaggañāṇaṃ, samo bhūmibhāgo viya asaṅkhataṃ nibbānatalaṃ, daṇḍakena uṇhakumbhaṃ ākaḍḍhitvā same bhūmibhāge kumbhassa ṭhapitakālo viya āraddhavipassakassa rūpasattakaṃ arūpasattakaṃ vipassantassa kammaṭṭhāne ca paguṇe vibhūte upaṭṭhahamāne tathārūpaṃ utusappāyādiṃ labhitvā ekāsane nisinnassa vipassanaṃ vaḍḍhetvā aggaphalaṃ arahattaṃ patvā catūhi apāyehi attabhāvaṃ uddharitvā phalasamāpattivasena asaṅkhate nibbānatale ṭhitakālo daṭṭhabbo. Khīṇāsavo pana uṇhakumbho viya arahattappattadivaseyeva na parinibbāti, sāsanappaveṇiṃ pana ghaṭayamāno paṇṇāsasaṭṭhivassāni ṭhatvā carimakacittappattiyā upādiṇṇakakkhandhabhedā anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāti. Athassa kumbhassa viya kapallāni anupādiṇṇakasarīrāneva avasissantīti. Sarīrāni avasissantīti pajānātīti idaṃ pana khīṇāsavassa anuyogāropanatthaṃ vuttaṃ.

វិញ្ញាណំ បញ្ញាយេថាតិ បដិសន្ធិវិញ្ញាណំ បញ្ញាយេថ។ សាធុ សាធូតិ ថេរានំ ព្យាករណំ សម្បហំសតិ។ ឯវមេតន្តិ យទេតំ តិវិធេ អភិសង្ខារេ អសតិ បដិសន្ធិវិញ្ញាណស្ស អប្បញ្ញាណន្តិអាទិ, ឯវមេវ ឯតំ។ អធិមុច្ចថាតិ សន្និដ្ឋានសង្ខាតំ អធិមោក្ខំ បដិលភថ។ ឯសេវន្តោ ទុក្ខស្សាតិ អយមេវ វដ្ដទុក្ខស្ស អន្តោ អយំ បរិច្ឆេទោ, យទិទំ និព្ពានន្តិ។ បឋមំ។

Viññāṇaṃ paññāyethāti paṭisandhiviññāṇaṃ paññāyetha. Sādhu sādhūti therānaṃ byākaraṇaṃ sampahaṃsati. Evametanti yadetaṃ tividhe abhisaṅkhāre asati paṭisandhiviññāṇassa appaññāṇantiādi, evameva etaṃ. Adhimuccathāti sanniṭṭhānasaṅkhātaṃ adhimokkhaṃ paṭilabhatha. Esevanto dukkhassāti ayameva vaṭṭadukkhassa anto ayaṃ paricchedo, yadidaṃ nibbānanti. Paṭhamaṃ.

Next: ២. ឧបាទានសុត្តវណ្ណនា • 2. Upādānasuttavaṇṇanā

Related texts:

តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១. បរិវីមំសនសុត្តំ • 1. Parivīmaṃsanasuttaṃ

ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១. បរិវីមំសនសុត្តវណ្ណនា • 1. Parivīmaṃsanasuttavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact