Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੨. ਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਂ
2. Pariyāyasuttaṃ
੨੩੩. ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਿਂਸੁ। ਅਥ ਖੋ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਤਿਪ੍ਪਗੋ ਖੋ ਤਾવ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ। ਯਂਨੂਨ ਮਯਂ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ।
233. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pavisiṃsu. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘atippago kho tāva sāvatthiyaṃ piṇḍāya carituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyyāmā’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਂਸੁ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਤਦવੋਚੁਂ –
Atha kho te bhikkhū yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū aññatitthiyā paribbājakā etadavocuṃ –
‘‘ਸਮਣੋ, ਆવੁਸੋ, ਗੋਤਮੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਏવਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ – ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾવੇਥਾ’ਤਿ। ਮਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਸਾવਕਾਨਂ ਏવਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮ – ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆવੁਸੋ, ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾવੇਥਾ’ਤਿ। ਇਧ ਨੋ, ਆવੁਸੋ, ਕੋ વਿਸੇਸੋ, ਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪਯਾਸੋ, ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਸਮਣਸ੍ਸ વਾ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਮ੍ਹਾਕਂ વਾ, ਯਦਿਦਂ – ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ વਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ, ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ વਾ ਅਨੁਸਾਸਨਿ’’ਨ੍ਤਿ?
‘‘Samaṇo, āvuso, gotamo sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘etha tumhe, bhikkhave, pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvethā’ti. Mayampi kho, āvuso, sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ desema – ‘etha tumhe, āvuso, pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvethā’ti. Idha no, āvuso, ko viseso, ko adhippayāso, kiṃ nānākaraṇaṃ samaṇassa vā gotamassa amhākaṃ vā, yadidaṃ – dhammadesanāya vā dhammadesanaṃ, anusāsaniyā vā anusāsani’’nti?
ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਭਾਸਿਤਂ ਨੇવ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ ਨਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਂਸੁ; ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ – ‘‘ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਏਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ –
Atha kho te bhikkhū tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ bhāsitaṃ neva abhinandiṃsu nappaṭikkosiṃsu; anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu – ‘‘bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmā’’ti. Atha kho te bhikkhū sāvatthiṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ –
‘‘ਇਧ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਿਮ੍ਹ। ਤੇਸਂ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਤਿਪ੍ਪਗੋ ਖੋ ਤਾવ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ, ਯਂਨੂਨ ਮਯਂ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮਾ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਮ੍ਹ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਮ੍ਹ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਮ੍ਹ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਖੋ ਅਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਤਦવੋਚੁਂ –
‘‘Idha mayaṃ, bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pavisimha. Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ etadahosi – ‘atippago kho tāva sāvatthiyaṃ piṇḍāya carituṃ, yaṃnūna mayaṃ yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyyāmā’ti. Atha kho mayaṃ, bhante, yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ sammodimha. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdimha. Ekamantaṃ nisinne kho amhe, bhante, aññatitthiyā paribbājakā etadavocuṃ –
‘‘ਸਮਣੋ, ਆવੁਸੋ, ਗੋਤਮੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਏવਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾવੇਥਾ’ਤਿ। ਮਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਸਾવਕਾਨਂ ਏવਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮ – ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆવੁਸੋ, ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾવੇਥਾ’ਤਿ। ਇਧ ਨੋ, ਆવੁਸੋ, ਕੋ વਿਸੇਸੋ, ਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪਯਾਸੋ, ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਸਮਣਸ੍ਸ વਾ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਮ੍ਹਾਕਂ વਾ, ਯਦਿਦਂ – ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ વਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ, ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ વਾ ਅਨੁਸਾਸਨਿ’’ਨ੍ਤਿ?
‘‘Samaṇo, āvuso, gotamo sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ deseti ‘etha tumhe, bhikkhave, pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvethā’ti. Mayampi kho, āvuso, sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ desema – ‘etha tumhe, āvuso, pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvethā’ti. Idha no, āvuso, ko viseso, ko adhippayāso, kiṃ nānākaraṇaṃ samaṇassa vā gotamassa amhākaṃ vā, yadidaṃ – dhammadesanāya vā dhammadesanaṃ, anusāsaniyā vā anusāsani’’nti?
‘‘ਅਥ ਖੋ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਭਾਸਿਤਂ ਨੇવ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਮ੍ਹ ਨਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਮ੍ਹ, ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮਿਮ੍ਹ – ‘ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਏਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’’ਤਿ।
‘‘Atha kho mayaṃ, bhante, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ bhāsitaṃ neva abhinandimha nappaṭikkosimha, anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamimha – ‘bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmā’’’ti.
‘‘ਏવਂવਾਦਿਨੋ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏવਮਸ੍ਸੁ વਚਨੀਯਾ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨਾવੁਸੋ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣਾ ਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਚਤੁਦ੍ਦਸਾ’ਤਿ। ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਨ ਚੇવ ਸਮ੍ਪਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਿਞ੍ਚ વਿਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਯਥਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅવਿਸਯਸ੍ਮਿਂ। ‘‘ਨਾਹਂ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ, ਯੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤੇਨ વਾ ਤਥਾਗਤਸਾવਕੇਨ વਾ ਇਤੋ વਾ ਪਨ ਸੁਤ੍વਾ’’।
‘‘Evaṃvādino , bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘atthi panāvuso, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti, satta bojjhaṅgā catuddasā’ti. Evaṃ puṭṭhā, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā na ceva sampāyissanti, uttariñca vighātaṃ āpajjissanti. Taṃ kissa hetu? Yathā taṃ, bhikkhave, avisayasmiṃ. ‘‘Nāhaṃ taṃ, bhikkhave, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya, yo imesaṃ pañhānaṃ veyyākaraṇena cittaṃ ārādheyya, aññatra tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā ito vā pana sutvā’’.
‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣਾ ਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਤਦਪਿ ਨੀવਰਣਂ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਤਦਪਿ ਨੀવਰਣਂ। ‘ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ। ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਤਦਪਿ ਨੀવਰਣਂ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਤਦਪਿ ਨੀવਰਣਂ। ‘ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀવਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ। ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਥਿਨਂ ਤਦਪਿ ਨੀવਰਣਂ, ਯਦਪਿ ਮਿਦ੍ਧਂ ਤਦਪਿ ਨੀવਰਣਂ। ‘ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀવਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ। ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਤਦਪਿ ਨੀવਰਣਂ, ਯਦਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਤਦਪਿ ਨੀવਰਣਂ। ‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀવਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ। ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਤਦਪਿ ਨੀવਰਣਂ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਤਦਪਿ ਨੀવਰਣਂ। ‘વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀવਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣਾ ਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ।
‘‘Katamo ca, bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti? Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ kāmacchando tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi bahiddhā kāmacchando tadapi nīvaraṇaṃ. ‘Kāmacchandanīvaraṇa’nti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ byāpādo tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi bahiddhā byāpādo tadapi nīvaraṇaṃ. ‘Byāpādanīvaraṇa’nti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. Yadapi, bhikkhave, thinaṃ tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi middhaṃ tadapi nīvaraṇaṃ. ‘Thinamiddhanīvaraṇa’nti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. Yadapi, bhikkhave, uddhaccaṃ tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi kukkuccaṃ tadapi nīvaraṇaṃ. ‘Uddhaccakukkuccanīvaraṇa’nti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ dhammesu vicikicchā tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi bahiddhā dhammesu vicikicchā tadapi nīvaraṇaṃ. ‘Vicikicchānīvaraṇa’nti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. Ayaṃ kho, bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti.
‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਚਤੁਦ੍ਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਤਿ ਤਦਪਿ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਤਿ ਤਦਪਿ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ। ‘ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ।
‘‘Katamo ca, bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma satta bojjhaṅgā catuddasa honti? Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ dhammesu sati tadapi satisambojjhaṅgo, yadapi bahiddhā dhammesu sati tadapi satisambojjhaṅgo. ‘Satisambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti.
‘‘ਯਦਪਿ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪવਿਚਿਨਤਿ 1 ਪવਿਚਰਤਿ ਪਰਿવੀਮਂਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ ਤਦਪਿ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪવਿਚਿਨਤਿ ਪવਿਚਰਤਿ ਪਰਿવੀਮਂਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ ਤਦਪਿ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ। ‘ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ।
‘‘Yadapi , bhikkhave, ajjhattaṃ dhammesu paññāya pavicinati 2 pavicarati parivīmaṃsamāpajjati tadapi dhammavicayasambojjhaṅgo, yadapi bahiddhā dhammesu paññāya pavicinati pavicarati parivīmaṃsamāpajjati tadapi dhammavicayasambojjhaṅgo. ‘Dhammavicayasambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti.
‘‘ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਯਿਕਂ વੀਰਿਯਂ ਤਦਪਿ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਚੇਤਸਿਕਂ વੀਰਿਯਂ ਤਦਪਿ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ। ‘વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ।
‘‘Yadapi, bhikkhave, kāyikaṃ vīriyaṃ tadapi vīriyasambojjhaṅgo, yadapi cetasikaṃ vīriyaṃ tadapi vīriyasambojjhaṅgo. ‘Vīriyasambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti.
‘‘ਯਦਪਿ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰਾ ਪੀਤਿ ਤਦਪਿ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰਾ ਪੀਤਿ ਤਦਪਿ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ। ‘ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ।
‘‘Yadapi , bhikkhave, savitakkasavicārā pīti tadapi pītisambojjhaṅgo, yadapi avitakkaavicārā pīti tadapi pītisambojjhaṅgo. ‘Pītisambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti.
‘‘ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਯਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਤਦਪਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਤਦਪਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ। ‘ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ।
‘‘Yadapi, bhikkhave, kāyappassaddhi tadapi passaddhisambojjhaṅgo, yadapi cittappassaddhi tadapi passaddhisambojjhaṅgo. ‘Passaddhisambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti.
‘‘ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸવਿਤਕ੍ਕੋ ਸવਿਚਾਰੋ ਸਮਾਧਿ ਤਦਪਿ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰੋ ਸਮਾਧਿ ਤਦਪਿ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ। ‘ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ।
‘‘Yadapi, bhikkhave, savitakko savicāro samādhi tadapi samādhisambojjhaṅgo, yadapi avitakkaavicāro samādhi tadapi samādhisambojjhaṅgo. ‘Samādhisambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti.
‘‘ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਤਦਪਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਤਦਪਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ। ‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍વਯਂ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਚਤੁਦ੍ਦਸਾ’’ਤਿ। ਦੁਤਿਯਂ।
‘‘Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ dhammesu upekkhā tadapi upekkhāsambojjhaṅgo, yadapi bahiddhā dhammesu upekkhā tadapi upekkhāsambojjhaṅgo. ‘Upekkhāsambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. Ayaṃ kho, bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma satta bojjhaṅgā catuddasā’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੨. ਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Pariyāyasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੨. ਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Pariyāyasuttavaṇṇanā