Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൮. പരോസഹസ്സസുത്തം
8. Parosahassasuttaṃ
൨൧൬. ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം അഡ്ഢതേലസേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി. തേന ഖോ പന സമയേന ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ നിബ്ബാനപടിസംയുത്തായ ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സേതി സമാദപേതി സമുത്തേജേതി സമ്പഹംസേതി. തേ ച ഭിക്ഖൂ അട്ഠിം കത്വാ മനസി കത്വാ സബ്ബചേതസാ സമന്നാഹരിത്വാ ഓഹിതസോതാ ധമ്മം സുണന്തി. അഥ ഖോ ആയസ്മതോ വങ്ഗീസസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘അയം ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ നിബ്ബാനപടിസംയുത്തായ ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സേതി സമാദപേതി സമുത്തേജേതി സമ്പഹംസേതി. തേ ച ഭിക്ഖൂ അട്ഠിം കത്വാ മനസി കത്വാ സബ്ബചേതസാ സമന്നാഹരിത്വാ ഓഹിതസോതാ ധമ്മം സുണന്തി. യംനൂനാഹം ഭഗവന്തം സമ്മുഖാ സാരുപ്പാഹി ഗാഥാഹി അഭിത്ഥവേയ്യ’’ന്തി.
216. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena bhagavā bhikkhū nibbānapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti. Te ca bhikkhū aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbacetasā samannāharitvā ohitasotā dhammaṃ suṇanti. Atha kho āyasmato vaṅgīsassa etadahosi – ‘‘ayaṃ kho bhagavā bhikkhū nibbānapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti. Te ca bhikkhū aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbacetasā samannāharitvā ohitasotā dhammaṃ suṇanti. Yaṃnūnāhaṃ bhagavantaṃ sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthaveyya’’nti.
അഥ ഖോ ആയസ്മാ വങ്ഗീസോ ഉട്ഠായാസനാ ഏകംസം ഉത്തരാസങ്ഗം കരിത്വാ യേന ഭഗവാ തേനഞ്ജലിം പണാമേത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘പടിഭാതി മം ഭഗവാ, പടിഭാതി മം സുഗതാ’’തി. ‘‘പടിഭാതു തം, വങ്ഗീസാ’’തി ഭഗവാ അവോച. അഥ ഖോ ആയസ്മാ വങ്ഗീസോ ഭഗവന്തം സമ്മുഖാ സാരുപ്പാഹി ഗാഥാഹി അഭിത്ഥവി –
Atha kho āyasmā vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘paṭibhāti maṃ bhagavā, paṭibhāti maṃ sugatā’’ti. ‘‘Paṭibhātu taṃ, vaṅgīsā’’ti bhagavā avoca. Atha kho āyasmā vaṅgīso bhagavantaṃ sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthavi –
‘‘പരോസഹസ്സം ഭിക്ഖൂനം, സുഗതം പയിരുപാസതി;
‘‘Parosahassaṃ bhikkhūnaṃ, sugataṃ payirupāsati;
ദേസേന്തം വിരജം ധമ്മം, നിബ്ബാനം അകുതോഭയം.
Desentaṃ virajaṃ dhammaṃ, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
‘‘സുണന്തി ധമ്മം വിമലം, സമ്മാസമ്ബുദ്ധദേസിതം;
‘‘Suṇanti dhammaṃ vimalaṃ, sammāsambuddhadesitaṃ;
സോഭതി വത സമ്ബുദ്ധോ, ഭിക്ഖുസങ്ഘപുരക്ഖതോ.
Sobhati vata sambuddho, bhikkhusaṅghapurakkhato.
‘‘നാഗനാമോസി ഭഗവാ, ഇസീനം ഇസിസത്തമോ;
‘‘Nāganāmosi bhagavā, isīnaṃ isisattamo;
മഹാമേഘോവ ഹുത്വാന, സാവകേ അഭിവസ്സതി.
Mahāmeghova hutvāna, sāvake abhivassati.
സാവകോ തേ മഹാവീര, പാദേ വന്ദതി വങ്ഗീസോ’’തി.
Sāvako te mahāvīra, pāde vandati vaṅgīso’’ti.
‘‘കിം നു തേ, വങ്ഗീസ, ഇമാ ഗാഥായോ പുബ്ബേ പരിവിതക്കിതാ, ഉദാഹു ഠാനസോവ തം പടിഭന്തീ’’തി? ‘ന ഖോ മേ, ഭന്തേ, ഇമാ ഗാഥായോ പുബ്ബേ പരിവിതക്കിതാ, അഥ ഖോ ഠാനസോവ മം പടിഭന്തീ’തി. ‘തേന ഹി തം, വങ്ഗീസ, ഭിയ്യോസോമത്തായ പുബ്ബേ അപരിവിതക്കിതാ ഗാഥായോ പടിഭന്തൂ’തി. ‘ഏവം, ഭന്തേ’തി ഖോ ആയസ്മാ വങ്ഗീസോ ഭഗവതോ പടിസ്സുത്വാ ഭിയ്യോസോമത്തായ ഭഗവന്തം പുബ്ബേ അപരിവിതക്കിതാഹി ഗാഥാഹി അഭിത്ഥവി –
‘‘Kiṃ nu te, vaṅgīsa, imā gāthāyo pubbe parivitakkitā, udāhu ṭhānasova taṃ paṭibhantī’’ti? ‘Na kho me, bhante, imā gāthāyo pubbe parivitakkitā, atha kho ṭhānasova maṃ paṭibhantī’ti. ‘Tena hi taṃ, vaṅgīsa, bhiyyosomattāya pubbe aparivitakkitā gāthāyo paṭibhantū’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho āyasmā vaṅgīso bhagavato paṭissutvā bhiyyosomattāya bhagavantaṃ pubbe aparivitakkitāhi gāthāhi abhitthavi –
‘‘ഉമ്മഗ്ഗപഥം 3 മാരസ്സ അഭിഭുയ്യ, ചരതി പഭിജ്ജ ഖിലാനി;
‘‘Ummaggapathaṃ 4 mārassa abhibhuyya, carati pabhijja khilāni;
തം പസ്സഥ ബന്ധപമുഞ്ചകരം, അസിതം ഭാഗസോ പവിഭജം.
Taṃ passatha bandhapamuñcakaraṃ, asitaṃ bhāgaso pavibhajaṃ.
‘‘ഓഘസ്സ നിത്ഥരണത്ഥം, അനേകവിഹിതം മഗ്ഗം അക്ഖാസി;
‘‘Oghassa nittharaṇatthaṃ, anekavihitaṃ maggaṃ akkhāsi;
തസ്മിഞ്ചേ അമതേ അക്ഖാതേ, ധമ്മദ്ദസാ ഠിതാ അസംഹീരാ.
Tasmiñce amate akkhāte, dhammaddasā ṭhitā asaṃhīrā.
‘‘പജ്ജോതകരോ അതിവിജ്ഝ 5, സബ്ബട്ഠിതീനം അതിക്കമമദ്ദസ;
‘‘Pajjotakaro ativijjha 6, sabbaṭṭhitīnaṃ atikkamamaddasa;
ഞത്വാ ച സച്ഛികത്വാ ച, അഗ്ഗം സോ ദേസയി ദസദ്ധാനം.
Ñatvā ca sacchikatvā ca, aggaṃ so desayi dasaddhānaṃ.
‘‘ഏവം സുദേസിതേ ധമ്മേ,
‘‘Evaṃ sudesite dhamme,
തസ്മാ ഹി തസ്സ ഭഗവതോ സാസനേ;
Tasmā hi tassa bhagavato sāsane;
അപ്പമത്തോ സദാ നമസ്സമനുസിക്ഖേ’’തി.
Appamatto sadā namassamanusikkhe’’ti.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൮. പരോസഹസ്സസുത്തവണ്ണനാ • 8. Parosahassasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൮. പരോസഹസ്സസുത്തവണ്ണനാ • 8. Parosahassasuttavaṇṇanā