| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
२. दुतियवग्गो
2. Dutiyavaggo
१. परूपहारवण्णना
1. Parūpahāravaṇṇanā
३०७. इदानि परूपहारकथा नाम होति। तत्थ ये अरहत्तं पटिजानन्तानं अप्पत्ते पत्तसञ्ञीनं अधिमानिकानं कुहकानं वा अरहत्तं पटिजानन्तानं सुक्कविस्सट्ठिं दिस्वा ‘‘मारकायिका देवता अरहतो असुचिं उपसंहरन्ती’’ति मञ्ञन्ति; सेय्यथापि एतरहि पुब्बसेलिया च अपरसेलिया च; ते सन्धाय अत्थि अरहतोति पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। इदानि यस्मा सुक्कविस्सट्ठि नाम रागसमुट्ठाना होति, तस्मा अत्थि अरहतो रागोति अनुयोगो आरद्धो। सो सब्बोपि उत्तानत्थोयेव।
307. Idāni parūpahārakathā nāma hoti. Tattha ye arahattaṃ paṭijānantānaṃ appatte pattasaññīnaṃ adhimānikānaṃ kuhakānaṃ vā arahattaṃ paṭijānantānaṃ sukkavissaṭṭhiṃ disvā ‘‘mārakāyikā devatā arahato asuciṃ upasaṃharantī’’ti maññanti; seyyathāpi etarahi pubbaseliyā ca aparaseliyā ca; te sandhāya atthi arahatoti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Idāni yasmā sukkavissaṭṭhi nāma rāgasamuṭṭhānā hoti, tasmā atthi arahato rāgoti anuyogo āraddho. So sabbopi uttānatthoyeva.
मारकायिका देवता अत्तनोतिआदिपञ्हे यस्मा तासं देवतानं सुक्कविस्सट्ठि नाम नत्थि, अञ्ञेसम्पि सुक्कं गहेत्वा न उपसंहरन्ति, अरहतो पन सुक्कमेव नत्थि, तस्मा न हेवन्ति पटिक्खिपति।
Mārakāyikā devatā attanotiādipañhe yasmā tāsaṃ devatānaṃ sukkavissaṭṭhi nāma natthi, aññesampi sukkaṃ gahetvā na upasaṃharanti, arahato pana sukkameva natthi, tasmā na hevanti paṭikkhipati.
नेव अत्तनोतिपञ्हे पन निम्मिनित्वा उपसंहरन्तीति लद्धिया पटिजानाति। लोमकूपेहीतिपञ्हे सप्पितेलानं विय लोमकूपेहि उपसंहरणाभावं दिस्वा पटिक्खिपति।
Neva attanotipañhe pana nimminitvā upasaṃharantīti laddhiyā paṭijānāti. Lomakūpehītipañhe sappitelānaṃ viya lomakūpehi upasaṃharaṇābhāvaṃ disvā paṭikkhipati.
३०८. हन्द हीति वचसायत्थे निपातो। ‘‘अरहा नु खो अहं, नो’’ति एवं विमतिं गाहयिस्सामाति एवं वचसायं कत्वा उपसंहरन्तीति अत्थो। अत्थि अरहतो विमतीति पुट्ठो अट्ठवत्थुकं विचिकिच्छं सन्धाय पटिक्खिपति, दुतियं पुट्ठो इत्थिपुरिसानं नामगोत्तादीसु सन्निट्ठानाभावं सन्धाय पटिजानाति।
308. Handahīti vacasāyatthe nipāto. ‘‘Arahā nu kho ahaṃ, no’’ti evaṃ vimatiṃ gāhayissāmāti evaṃ vacasāyaṃ katvā upasaṃharantīti attho. Atthi arahato vimatīti puṭṭho aṭṭhavatthukaṃ vicikicchaṃ sandhāya paṭikkhipati, dutiyaṃ puṭṭho itthipurisānaṃ nāmagottādīsu sanniṭṭhānābhāvaṃ sandhāya paṭijānāti.
३०९. अत्थि तस्स आसयोति तस्स सुक्कस्स उच्चारपस्सावानं विय पतिट्ठानोकासो अत्थीति पुच्छति।
309. Atthi tassa āsayoti tassa sukkassa uccārapassāvānaṃ viya patiṭṭhānokāso atthīti pucchati.
३१२. सधम्मकुसलस्साति अत्तनो अरहत्तधम्ममत्तेयेव कुसलस्स। पञ्ञाविमुत्तं सन्धायेवं वदति। परधम्मकुसलस्साति सधम्मतो परस्मिं अट्ठसमापत्तिधम्मेपि कुसलस्स। उभतोभागविमुत्तं सन्धायेवं वदति। सेसमेत्थ पाळिअनुसारेनेव वेदितब्बन्ति।
312. Sadhammakusalassāti attano arahattadhammamatteyeva kusalassa. Paññāvimuttaṃ sandhāyevaṃ vadati. Paradhammakusalassāti sadhammato parasmiṃ aṭṭhasamāpattidhammepi kusalassa. Ubhatobhāgavimuttaṃ sandhāyevaṃ vadati. Sesamettha pāḷianusāreneva veditabbanti.
परूपहारकथावण्णना।
Parūpahārakathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (१०) १. परूपहारकथा • (10) 1. Parūpahārakathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / १. परूपहारवण्णना • 1. Parūpahāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / १. परूपहारवण्णना • 1. Parūpahāravaṇṇanā
