| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๒. ทุติยวโคฺค
2. Dutiyavaggo
๑. ปรูปหารวณฺณนา
1. Parūpahāravaṇṇanā
๓๐๗. อิทานิ ปรูปหารกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เย อรหตฺตํ ปฎิชานนฺตานํ อปฺปเตฺต ปตฺตสญฺญีนํ อธิมานิกานํ กุหกานํ วา อรหตฺตํ ปฎิชานนฺตานํ สุกฺกวิสฺสฎฺฐิํ ทิสฺวา ‘‘มารกายิกา เทวตา อรหโต อสุจิํ อุปสํหรนฺตี’’ติ มญฺญนฺติ; เสยฺยถาปิ เอตรหิ ปุพฺพเสลิยา จ อปรเสลิยา จ; เต สนฺธาย อตฺถิ อรหโตติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา อิตรสฺสฯ อิทานิ ยสฺมา สุกฺกวิสฺสฎฺฐิ นาม ราคสมุฎฺฐานา โหติ, ตสฺมา อตฺถิ อรหโต ราโคติ อนุโยโค อารโทฺธฯ โส สโพฺพปิ อุตฺตานโตฺถเยวฯ
307. Idāni parūpahārakathā nāma hoti. Tattha ye arahattaṃ paṭijānantānaṃ appatte pattasaññīnaṃ adhimānikānaṃ kuhakānaṃ vā arahattaṃ paṭijānantānaṃ sukkavissaṭṭhiṃ disvā ‘‘mārakāyikā devatā arahato asuciṃ upasaṃharantī’’ti maññanti; seyyathāpi etarahi pubbaseliyā ca aparaseliyā ca; te sandhāya atthi arahatoti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Idāni yasmā sukkavissaṭṭhi nāma rāgasamuṭṭhānā hoti, tasmā atthi arahato rāgoti anuyogo āraddho. So sabbopi uttānatthoyeva.
มารกายิกา เทวตา อตฺตโนติอาทิปเญฺห ยสฺมา ตาสํ เทวตานํ สุกฺกวิสฺสฎฺฐิ นาม นตฺถิ, อเญฺญสมฺปิ สุกฺกํ คเหตฺวา น อุปสํหรนฺติ, อรหโต ปน สุกฺกเมว นตฺถิ, ตสฺมา น เหวนฺติ ปฎิกฺขิปติฯ
Mārakāyikā devatā attanotiādipañhe yasmā tāsaṃ devatānaṃ sukkavissaṭṭhi nāma natthi, aññesampi sukkaṃ gahetvā na upasaṃharanti, arahato pana sukkameva natthi, tasmā na hevanti paṭikkhipati.
เนว อตฺตโนติปเญฺห ปน นิมฺมินิตฺวา อุปสํหรนฺตีติ ลทฺธิยา ปฎิชานาติฯ โลมกูเปหีติปเญฺห สปฺปิเตลานํ วิย โลมกูเปหิ อุปสํหรณาภาวํ ทิสฺวา ปฎิกฺขิปติฯ
Neva attanotipañhe pana nimminitvā upasaṃharantīti laddhiyā paṭijānāti. Lomakūpehītipañhe sappitelānaṃ viya lomakūpehi upasaṃharaṇābhāvaṃ disvā paṭikkhipati.
๓๐๘. หนฺท หีติ วจสายเตฺถ นิปาโตฯ ‘‘อรหา นุ โข อหํ, โน’’ติ เอวํ วิมติํ คาหยิสฺสามาติ เอวํ วจสายํ กตฺวา อุปสํหรนฺตีติ อโตฺถฯ อตฺถิ อรหโต วิมตีติ ปุโฎฺฐ อฎฺฐวตฺถุกํ วิจิกิจฺฉํ สนฺธาย ปฎิกฺขิปติ, ทุติยํ ปุโฎฺฐ อิตฺถิปุริสานํ นามโคตฺตาทีสุ สนฺนิฎฺฐานาภาวํ สนฺธาย ปฎิชานาติฯ
308. Handahīti vacasāyatthe nipāto. ‘‘Arahā nu kho ahaṃ, no’’ti evaṃ vimatiṃ gāhayissāmāti evaṃ vacasāyaṃ katvā upasaṃharantīti attho. Atthi arahato vimatīti puṭṭho aṭṭhavatthukaṃ vicikicchaṃ sandhāya paṭikkhipati, dutiyaṃ puṭṭho itthipurisānaṃ nāmagottādīsu sanniṭṭhānābhāvaṃ sandhāya paṭijānāti.
๓๐๙. อตฺถิ ตสฺส อาสโยติ ตสฺส สุกฺกสฺส อุจฺจารปสฺสาวานํ วิย ปติฎฺฐาโนกาโส อตฺถีติ ปุจฺฉติฯ
309. Atthi tassa āsayoti tassa sukkassa uccārapassāvānaṃ viya patiṭṭhānokāso atthīti pucchati.
๓๑๒. สธมฺมกุสลสฺสาติ อตฺตโน อรหตฺตธมฺมมเตฺตเยว กุสลสฺสฯ ปญฺญาวิมุตฺตํ สนฺธาเยวํ วทติฯ ปรธมฺมกุสลสฺสาติ สธมฺมโต ปรสฺมิํ อฎฺฐสมาปตฺติธเมฺมปิ กุสลสฺสฯ อุภโตภาควิมุตฺตํ สนฺธาเยวํ วทติฯ เสสเมตฺถ ปาฬิอนุสาเรเนว เวทิตพฺพนฺติฯ
312. Sadhammakusalassāti attano arahattadhammamatteyeva kusalassa. Paññāvimuttaṃ sandhāyevaṃ vadati. Paradhammakusalassāti sadhammato parasmiṃ aṭṭhasamāpattidhammepi kusalassa. Ubhatobhāgavimuttaṃ sandhāyevaṃ vadati. Sesamettha pāḷianusāreneva veditabbanti.
ปรูปหารกถาวณฺณนาฯ
Parūpahārakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๑๐) ๑. ปรูปหารกถา • (10) 1. Parūpahārakathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๑. ปรูปหารวณฺณนา • 1. Parūpahāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๑. ปรูปหารวณฺณนา • 1. Parūpahāravaṇṇanā
