Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
දීඝ නිකාය 29
Long Discourses 29
පාසාදිකසුත්ත
An Impressive Discourse
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සක්කේසු විහරති වේධඤ්ඤා නාම සක්යා, තේසං අම්බවනේ පාසාදේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying in the land of the Sakyans in a stilt longhouse in a mango grove belonging to the Sakyans named Vedhaññā.
තේන ඛෝ පන සමයේන නිගණ්ඨෝ නාටපුත්තෝ පාවායං අධුනාකාලඞ්කතෝ හෝති. තස්ස කාලඞ්කිරියාය භින්නා නිගණ්ඨා ද්වේධිකජාතා භණ්ඩනජාතා කලහජාතා විවාදාපන්නා අඤ්ඤමඤ්ඤං මුඛසත්තීහි විතුදන්තා විහරන්ති:
Now at that time the Jain ascetic of the Ñātika clan had recently passed away at Pāvā. With his passing the Jain ascetics split, dividing into two factions, arguing, quarreling, and disputing, continually wounding each other with barbed words:
“න ත්වං ඉමං ධම්මවිනයං ආජානාසි, අහං ඉමං ධම්මවිනයං ආජානාමි, කිං ත්වං ඉමං ධම්මවිනයං ආජානිස්සසි? මිච්ඡාපටිපන්නෝ ත්වමසි, අහමස්මි සම්මාපටිපන්නෝ. සහිතං මේ, අසහිතං තේ. පුරේවචනීයං පච්ඡා අවච, පච්ඡාවචනීයං පුරේ අවච. අධිචිණ්ණං තේ විපරාවත්තං, ආරෝපිතෝ තේ වාදෝ, නිග්ගහිතෝ ත්වමසි, චර වාදප්පමෝක්ඛාය, නිබ්බේඨේහි වා සචේ පහෝසී”ති.
“You don’t understand this teaching and training. I understand this teaching and training. What, you understand this teaching and training? You’re practicing wrong. I’m practicing right. I stay on topic, you don’t. You said last what you should have said first. You said first what you should have said last. What you’ve thought so much about has been disproved. Your doctrine is refuted. Go on, save your doctrine! You’re trapped; get yourself out of this—if you can!”
වධෝයේව ඛෝ මඤ්ඤේ නිගණ්ඨේසු නාටපුත්තියේසු වත්තති. යේපි නිගණ්ඨස්ස නාටපුත්තස්ස සාවකා ගිහී ඕදාතවසනා, තේපි නිගණ්ඨේසු නාටපුත්තියේසු නිබ්බින්නරූපා විරත්තරූපා පටිවානරූපා, යථා තං දුරක්ඛාතේ ධම්මවිනයේ දුප්පවේදිතේ අනිය්යානිකේ අනුපසමසංවත්තනිකේ අසම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතේ භින්නථූපේ අප්පටිසරණේ.
You’d think there was nothing but slaughter going on among the Jain ascetics. And the Jain Ñātika’s white-clothed lay disciples were disillusioned, dismayed, and disappointed in the Jain ascetics. They were equally disappointed with a teaching and training so poorly explained and poorly propounded, not emancipating, not leading to peace, proclaimed by someone who is not a fully awakened Buddha, with broken monument and without a refuge.
අථ ඛෝ චුන්දෝ සමණුද්දේසෝ පාවායං වස්සංවුට්ඨෝ යේන සාමගාමෝ, යේනායස්මා ආනන්දෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං ආනන්දං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ චුන්දෝ සමණුද්දේසෝ ආයස්මන්තං ආනන්දං ඒතදවෝච: “නිගණ්ඨෝ, භන්තේ, නාටපුත්තෝ පාවායං අධුනාකාලඞ්කතෝ. තස්ස කාලඞ්කිරියාය භින්නා නිගණ්ඨා ද්වේධිකජාතා …පේ… භින්නථූපේ අප්පටිසරණේ”ති.
And then, after completing the rainy season residence near Pāvā, the novice Cunda went to see Venerable Ānanda at Sāma village. He bowed, sat down to one side, and told him what had happened.
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා ආනන්දෝ චුන්දං සමණුද්දේසං ඒතදවෝච: “අත්ථි ඛෝ ඉදං, ආවුසෝ චුන්ද, කථාපාභතං භගවන්තං දස්සනාය. ආයාමාවුසෝ චුන්ද, යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිස්සාම; උපසඞ්කමිත්වා ඒතමත්ථං භගවතෝ ආරෝචේස්සාමා”ති.
Ānanda said to him, “Friend Cunda, we should see the Buddha about this matter. Come, let’s go to the Buddha and tell him about this.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ චුන්දෝ සමණුද්දේසෝ ආයස්මතෝ ආනන්දස්ස පච්චස්සෝසි.
“Yes, sir,” replied Cunda.
අථ ඛෝ ආයස්මා ච ආනන්දෝ චුන්දෝ ච සමණුද්දේසෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “අයං, භන්තේ, චුන්දෝ සමණුද්දේසෝ ඒවමාහ, ‘නිගණ්ඨෝ, භන්තේ, නාටපුත්තෝ පාවායං අධුනාකාලඞ්කතෝ, තස්ස කාලඞ්කිරියාය භින්නා නිගණ්ඨා …පේ… භින්නථූපේ අප්පටිසරණේ(අ)”ති.
Then Ānanda and Cunda went to the Buddha, bowed, sat down to one side, and told him what had happened.
1. අසම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතධම්මවිනය
1. The Teaching of the Unawakened
“ඒවං හේතං, චුන්ද, හෝති දුරක්ඛාතේ ධම්මවිනයේ දුප්පවේදිතේ අනිය්යානිකේ අනුපසමසංවත්තනිකේ අසම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතේ.
“That’s what happens, Cunda, when a teaching and training is poorly explained and poorly propounded, not emancipating, not leading to peace, proclaimed by someone who is not a fully awakened Buddha.
ඉධ, චුන්ද, සත්ථා ච හෝති අසම්මාසම්බුද්ධෝ, ධම්මෝ ච දුරක්ඛාතෝ දුප්පවේදිතෝ අනිය්යානිකෝ අනුපසමසංවත්තනිකෝ අසම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ, සාවකෝ ච තස්මිං ධම්මේ න ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නෝ විහරති න සාමීචිප්පටිපන්නෝ න අනුධම්මචාරී, වෝක්කම්ම ච තම්හා ධම්මා වත්තති. සෝ ඒවමස්ස වචනීයෝ: ‘තස්ස තේ, ආවුසෝ, ලාභා, තස්ස තේ සුලද්ධං, සත්ථා ච තේ අසම්මාසම්බුද්ධෝ, ධම්මෝ ච දුරක්ඛාතෝ දුප්පවේදිතෝ අනිය්යානිකෝ අනුපසමසංවත්තනිකෝ අසම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ. ත්වඤ්ච තස්මිං ධම්මේ න ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නෝ විහරසි, න සාමීචිප්පටිපන්නෝ, න අනුධම්මචාරී, වෝක්කම්ම ච තම්හා ධම්මා වත්තසී(අ)ති. ඉති ඛෝ, චුන්ද, සත්ථාපි තත්ථ ගාරය්හෝ, ධම්මෝපි තත්ථ ගාරය්හෝ, සාවකෝ ච තත්ථ ඒවං පාසංසෝ. යෝ ඛෝ, චුන්ද, ඒවරූපං සාවකං ඒවං වදේය්ය: ‘ඒතායස්මා තථා පටිපජ්ජතු, යථා තේ සත්ථාරා ධම්මෝ දේසිතෝ පඤ්ඤත්තෝ(අ)ති. යෝ ච සමාදපේති, යඤ්ච සමාදපේති, යෝ ච සමාදපිතෝ තථත්තාය පටිපජ්ජති. සබ්බේ තේ බහුං අපුඤ්ඤං පසවන්ති. තං කිස්ස හේතු? ඒවං හේතං, චුන්ද, හෝති දුරක්ඛාතේ ධම්මවිනයේ දුප්පවේදිතේ අනිය්යානිකේ අනුපසමසංවත්තනිකේ අසම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතේ.
Take the case where a teacher is not awakened, and the teaching is poorly explained and poorly propounded, not emancipating, not leading to peace, proclaimed by someone who is not a fully awakened Buddha. A disciple in that teaching does not practice in line with the teachings, does not practice following that procedure, does not live in line with the teaching. They proceed having turned away from that teaching. You should say this to them, ‘You’re fortunate, friend, you’re so very fortunate! For your teacher is not awakened, and their teaching is poorly explained and poorly propounded, not emancipating, not leading to peace, proclaimed by someone who is not a fully awakened Buddha. But you don’t practice in line with that teaching, you don’t practice following that procedure, you don’t live in line with the teaching. You proceed having turned away from that teaching.’ In such a case the teacher and the teaching are to blame, but the disciple deserves praise. Suppose someone was to say to such a disciple, ‘Come on, venerable, practice as taught and pointed out by your teacher.’ The one who encourages, the one who they encourage, and the one who practices accordingly all make much bad karma. Why is that? It’s because that teaching and training is poorly explained and poorly propounded, not emancipating, not leading to peace, proclaimed by someone who is not a fully awakened Buddha.
ඉධ පන, චුන්ද, සත්ථා ච හෝති අසම්මාසම්බුද්ධෝ, ධම්මෝ ච දුරක්ඛාතෝ දුප්පවේදිතෝ අනිය්යානිකෝ අනුපසමසංවත්තනිකෝ අසම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ, සාවකෝ ච තස්මිං ධම්මේ ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නෝ විහරති සාමීචිප්පටිපන්නෝ අනුධම්මචාරී, සමාදාය තං ධම්මං වත්තති. සෝ ඒවමස්ස වචනීයෝ: ‘තස්ස තේ, ආවුසෝ, අලාභා, තස්ස තේ දුල්ලද්ධං, සත්ථා ච තේ අසම්මාසම්බුද්ධෝ, ධම්මෝ ච දුරක්ඛාතෝ දුප්පවේදිතෝ අනිය්යානිකෝ අනුපසමසංවත්තනිකෝ අසම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ. ත්වඤ්ච තස්මිං ධම්මේ ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නෝ විහරසි සාමීචිප්පටිපන්නෝ අනුධම්මචාරී, සමාදාය තං ධම්මං වත්තසී(අ)ති. ඉති ඛෝ, චුන්ද, සත්ථාපි තත්ථ ගාරය්හෝ, ධම්මෝපි තත්ථ ගාරය්හෝ, සාවකෝපි තත්ථ ඒවං ගාරය්හෝ. යෝ ඛෝ, චුන්ද, ඒවරූපං සාවකං ඒවං වදේය්ය: ‘අද්ධායස්මා ඤායප්පටිපන්නෝ ඤායමාරාධේස්සතී(අ)ති. යෝ ච පසංසති, යඤ්ච පසංසති, යෝ ච පසංසිතෝ භිය්යෝසෝ මත්තාය වීරියං ආරභති. සබ්බේ තේ බහුං අපුඤ්ඤං පසවන්ති. තං කිස්ස හේතු? ඒවඤ්හේතං, චුන්ද, හෝති දුරක්ඛාතේ ධම්මවිනයේ දුප්පවේදිතේ අනිය්යානිකේ අනුපසමසංවත්තනිකේ අසම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතේ.
Take the case where a teacher is not awakened, and the teaching is poorly explained and poorly propounded, not emancipating, not leading to peace, proclaimed by someone who is not a fully awakened Buddha. A disciple in that teaching practices in line with the teachings, practices following that procedure, lives in line with the teaching. They proceed having undertaken that teaching. You should say this to them, ‘It’s your loss, friend, it’s your misfortune! For your teacher is not awakened, and their teaching is poorly explained and poorly propounded, not emancipating, not leading to peace, proclaimed by someone who is not a fully awakened Buddha. And you practice in line with that teaching, you practice following that procedure, you live in line with the teaching. You proceed having undertaken that teaching.’ In such a case the teacher, the teaching, and the disciple are all to blame. Suppose someone was to say to such a disciple, ‘Clearly the venerable is practicing systematically and will succeed in that system.’ The one who praises, the one who they praise, and the one who, being praised, rouses up even more energy all make much bad karma. Why is that? It’s because that teaching and training is poorly explained and poorly propounded, not emancipating, not leading to peace, proclaimed by someone who is not a fully awakened Buddha.
2. සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතධම්මවිනය
2. The Teaching of the Awakened
ඉධ පන, චුන්ද, සත්ථා ච හෝති සම්මාසම්බුද්ධෝ, ධම්මෝ ච ස්වාක්ඛාතෝ සුප්පවේදිතෝ නිය්යානිකෝ උපසමසංවත්තනිකෝ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ, සාවකෝ ච තස්මිං ධම්මේ න ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නෝ විහරති, න සාමීචිප්පටිපන්නෝ, න අනුධම්මචාරී, වෝක්කම්ම ච තම්හා ධම්මා වත්තති. සෝ ඒවමස්ස වචනීයෝ: ‘තස්ස තේ, ආවුසෝ, අලාභා, තස්ස තේ දුල්ලද්ධං, සත්ථා ච තේ සම්මාසම්බුද්ධෝ, ධම්මෝ ච ස්වාක්ඛාතෝ සුප්පවේදිතෝ නිය්යානිකෝ උපසමසංවත්තනිකෝ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ. ත්වඤ්ච තස්මිං ධම්මේ න ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නෝ විහරසි, න සාමීචිප්පටිපන්නෝ, න අනුධම්මචාරී, වෝක්කම්ම ච තම්හා ධම්මා වත්තසී(අ)ති. ඉති ඛෝ, චුන්ද, සත්ථාපි තත්ථ පාසංසෝ, ධම්මෝපි තත්ථ පාසංසෝ, සාවකෝ ච තත්ථ ඒවං ගාරය්හෝ. යෝ ඛෝ, චුන්ද, ඒවරූපං සාවකං ඒවං වදේය්ය: ‘ඒතායස්මා තථා පටිපජ්ජතු යථා තේ සත්ථාරා ධම්මෝ දේසිතෝ පඤ්ඤත්තෝ(අ)ති. යෝ ච සමාදපේති, යඤ්ච සමාදපේති, යෝ ච සමාදපිතෝ තථත්තාය පටිපජ්ජති. සබ්බේ තේ බහුං පුඤ්ඤං පසවන්ති. තං කිස්ස හේතු? ඒවඤ්හේතං, චුන්ද, හෝති ස්වාක්ඛාතේ ධම්මවිනයේ සුප්පවේදිතේ නිය්යානිකේ උපසමසංවත්තනිකේ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතේ.
Take the case where a teacher is awakened, and the teaching is well explained and well propounded, emancipating, leading to peace, proclaimed by someone who is a fully awakened Buddha. A disciple in that teaching does not practice in line with the teachings, does not practice following that procedure, does not live in line with the teaching. They proceed having turned away from that teaching. You should say this to them, ‘It’s your loss, friend, it’s your misfortune! For your teacher is awakened, and their teaching is well explained and well propounded, emancipating, leading to peace, proclaimed by someone who is a fully awakened Buddha. But you don’t practice in line with that teaching, you don’t practice following that procedure, you don’t live in line with the teaching. You proceed having turned away from that teaching.’ In such a case the teacher and the teaching deserve praise, but the disciple is to blame. Suppose someone was to say to such a disciple, ‘Come on, venerable, practice as taught and pointed out by your teacher.’ The one who encourages, the one who they encourage, and the one who practices accordingly all make much merit. Why is that? It’s because that teaching and training is well explained and well propounded, emancipating, leading to peace, proclaimed by someone who is a fully awakened Buddha.
ඉධ පන, චුන්ද, සත්ථා ච හෝති සම්මාසම්බුද්ධෝ, ධම්මෝ ච ස්වාක්ඛාතෝ සුප්පවේදිතෝ නිය්යානිකෝ උපසමසංවත්තනිකෝ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ, සාවකෝ ච තස්මිං ධම්මේ ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නෝ විහරති සාමීචිප්පටිපන්නෝ අනුධම්මචාරී, සමාදාය තං ධම්මං වත්තති. සෝ ඒවමස්ස වචනීයෝ: ‘තස්ස තේ, ආවුසෝ, ලාභා, තස්ස තේ සුලද්ධං, සත්ථා ච තේ සම්මාසම්බුද්ධෝ, ධම්මෝ ච ස්වාක්ඛාතෝ සුප්පවේදිතෝ නිය්යානිකෝ උපසමසංවත්තනිකෝ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ. ත්වඤ්ච තස්මිං ධම්මේ ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නෝ විහරසි සාමීචිප්පටිපන්නෝ අනුධම්මචාරී, සමාදාය තං ධම්මං වත්තසී(අ)ති. ඉති ඛෝ, චුන්ද, සත්ථාපි තත්ථ පාසංසෝ, ධම්මෝපි තත්ථ පාසංසෝ, සාවකෝපි තත්ථ ඒවං පාසංසෝ. යෝ ඛෝ, චුන්ද, ඒවරූපං සාවකං ඒවං වදේය්ය: ‘අද්ධායස්මා ඤායප්පටිපන්නෝ ඤායමාරාධේස්සතී(අ)ති. යෝ ච පසංසති, යඤ්ච පසංසති, යෝ ච පසංසිතෝ භිය්යෝසෝ මත්තාය වීරියං ආරභති. සබ්බේ තේ බහුං පුඤ්ඤං පසවන්ති. තං කිස්ස හේතු? ඒවඤ්හේතං, චුන්ද, හෝති ස්වාක්ඛාතේ ධම්මවිනයේ සුප්පවේදිතේ නිය්යානිකේ උපසමසංවත්තනිකේ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතේ.
Take the case where a teacher is awakened, and the teaching is well explained and well propounded, emancipating, leading to peace, proclaimed by someone who is a fully awakened Buddha. A disciple in that teaching practices in line with the teachings, practices following that procedure, lives in line with the teaching. They proceed having undertaken that teaching. You should say this to them, ‘You’re fortunate, friend, you’re so very fortunate! For your teacher is awakened, and their teaching is well explained and well propounded, emancipating, leading to peace, proclaimed by someone who is a fully awakened Buddha. And you practice in line with that teaching, you practice following that procedure, you live in line with the teaching. You proceed having undertaken that teaching.’ In such a case the teacher, the teaching, and the disciple all deserve praise. Suppose someone was to say to such a disciple, ‘Clearly the venerable is practicing systematically and will succeed in that system.’ The one who praises, the one who they praise, and the one who, being praised, rouses up even more energy all make much merit. Why is that? It’s because that teaching and training is well explained and well propounded, emancipating, leading to peace, proclaimed by someone who is a fully awakened Buddha.
3. සාවකානුතප්පසත්ථු
3. When Disciples Have Regrets
ඉධ පන, චුන්ද, සත්ථා ච ලෝකේ උදපාදි අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ, ධම්මෝ ච ස්වාක්ඛාතෝ සුප්පවේදිතෝ නිය්යානිකෝ උපසමසංවත්තනිකෝ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ, අවිඤ්ඤාපිතත්ථා චස්ස හෝන්ති සාවකා සද්ධම්මේ, න ච තේසං කේවලං පරිපූරං බ්රහ්මචරියං ආවිකතං හෝති උත්තානීකතං සබ්බසඞ්ගාහපදකතං සප්පාටිහීරකතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතං. අථ නේසං සත්ථුනෝ අන්තරධානං හෝති. ඒවරූපෝ ඛෝ, චුන්ද, සත්ථා සාවකානං කාලඞ්කතෝ අනුතප්පෝ හෝති. තං කිස්ස හේතු? ‘සත්ථා ච නෝ ලෝකේ උදපාදි අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ, ධම්මෝ ච ස්වාක්ඛාතෝ සුප්පවේදිතෝ නිය්යානිකෝ උපසමසංවත්තනිකෝ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ, අවිඤ්ඤාපිතත්ථා චම්හ සද්ධම්මේ, න ච නෝ කේවලං පරිපූරං බ්රහ්මචරියං ආවිකතං හෝති උත්තානීකතං සබ්බසඞ්ගාහපදකතං සප්පාටිහීරකතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතං. අථ නෝ සත්ථුනෝ අන්තරධානං හෝතී(අ)ති. ඒවරූපෝ ඛෝ, චුන්ද, සත්ථා සාවකානං කාලඞ්කතෝ අනුතප්පෝ හෝති.
Take the case where a teacher arises in the world who is perfected, a fully awakened Buddha. The teaching is well explained and well propounded, emancipating, leading to peace, proclaimed by someone who is fully awakened. But the disciples have not been educated in the meaning of that good teaching. And the spiritual practice that’s entirely full and pure has not been disclosed and revealed to them; its sayings have not all been collected; and it has not been well proclaimed with its demonstrable basis wherever there are gods and humans. And then their teacher passes away. When such a teacher has passed away the disciples are tormented by regrets. Why is that? They think: ‘Our teacher was perfected, a fully awakened Buddha. His teaching was well explained, but we were not educated in its meaning. And the spiritual practice was not fully disclosed and revealed to us; its sayings have not all been collected; and it has not been well proclaimed with its demonstrable basis wherever there are gods and humans. And then our teacher passed away.’ When such a teacher has passed away the disciples are tormented by regrets.
4. සාවකානනුතප්පසත්ථු
4. When Disciples Have No Regrets
ඉධ පන, චුන්ද, සත්ථා ච ලෝකේ උදපාදි අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ. ධම්මෝ ච ස්වාක්ඛාතෝ සුප්පවේදිතෝ නිය්යානිකෝ උපසමසංවත්තනිකෝ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ. විඤ්ඤාපිතත්ථා චස්ස හෝන්ති සාවකා සද්ධම්මේ, කේවලඤ්ච තේසං පරිපූරං බ්රහ්මචරියං ආවිකතං හෝති උත්තානීකතං සබ්බසඞ්ගාහපදකතං සප්පාටිහීරකතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතං. අථ නේසං සත්ථුනෝ අන්තරධානං හෝති. ඒවරූපෝ ඛෝ, චුන්ද, සත්ථා සාවකානං කාලඞ්කතෝ අනනුතප්පෝ හෝති. තං කිස්ස හේතු? ‘සත්ථා ච නෝ ලෝකේ උදපාදි අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ. ධම්මෝ ච ස්වාක්ඛාතෝ සුප්පවේදිතෝ නිය්යානිකෝ උපසමසංවත්තනිකෝ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ. විඤ්ඤාපිතත්ථා චම්හ සද්ධම්මේ, කේවලඤ්ච නෝ පරිපූරං බ්රහ්මචරියං ආවිකතං හෝති උත්තානීකතං සබ්බසඞ්ගාහපදකතං සප්පාටිහීරකතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතං. අථ නෝ සත්ථුනෝ අන්තරධානං හෝතී(අ)ති. ඒවරූපෝ ඛෝ, චුන්ද, සත්ථා සාවකානං කාලඞ්කතෝ අනනුතප්පෝ හෝති.
Take the case where a teacher arises in the world who is perfected, a fully awakened Buddha. The teaching is well explained and well propounded, emancipating, leading to peace, proclaimed by someone who is fully awakened. The disciples have been educated in the meaning of that good teaching. And the spiritual practice that’s entirely full and pure has been disclosed and revealed to them; its sayings have all been collected; and it has been well proclaimed with its demonstrable basis wherever there are gods and humans. And then their teacher passes away. When such a teacher has passed away the disciples are free of regrets. Why is that? They think: ‘Our teacher was perfected, a fully awakened Buddha. His teaching was well explained, we were educated in its meaning, and the spiritual practice was fully disclosed to us. And then our teacher passed away.’ When such a teacher has passed away the disciples are free of regrets.
5. බ්රහ්මචරියඅපරිපූරාදිකථා
5. On the Incomplete Spiritual Path, Etc.
ඒතේහි චේපි, චුන්ද, අඞ්ගේහි සමන්නාගතං බ්රහ්මචරියං හෝති, නෝ ච ඛෝ සත්ථා හෝති ථේරෝ රත්තඤ්ඤූ චිරපබ්බජිතෝ අද්ධගතෝ වයෝඅනුප්පත්තෝ. ඒවං තං බ්රහ්මචරියං අපරිපූරං හෝති තේනඞ්ගේන.
Now suppose, Cunda, that a spiritual path possesses those factors. But the teacher is not senior, long standing, long gone forth, advanced in years, and reached the final stage of life. Then that spiritual path is incomplete in that respect.
යතෝ ච ඛෝ, චුන්ද, ඒතේහි චේව අඞ්ගේහි සමන්නාගතං බ්රහ්මචරියං හෝති, සත්ථා ච හෝති ථේරෝ රත්තඤ්ඤූ චිරපබ්බජිතෝ අද්ධගතෝ වයෝඅනුප්පත්තෝ. ඒවං තං බ්රහ්මචරියං පරිපූරං හෝති තේනඞ්ගේන.
But when a spiritual path possesses those factors and the teacher is senior, then that spiritual path is complete in that respect.
ඒතේහි චේපි, චුන්ද, අඞ්ගේහි සමන්නාගතං බ්රහ්මචරියං හෝති, සත්ථා ච හෝති ථේරෝ රත්තඤ්ඤූ චිරපබ්බජිතෝ අද්ධගතෝ වයෝඅනුප්පත්තෝ, නෝ ච ඛ්වස්ස ථේරා භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති වියත්තා විනීතා විසාරදා පත්තයෝගක්ඛේමා. අලං සමක්ඛාතුං සද්ධම්මස්ස, අලං උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේහි සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේතුං. ඒවං තං බ්රහ්මචරියං අපරිපූරං හෝති තේනඞ්ගේන.
Now suppose that a spiritual path possesses those factors and the teacher is senior. But there are no senior monk disciples who are competent, educated, assured, have attained sanctuary from the yoke, who can rightly explain the true teaching, and who can legitimately and completely refute the doctrines of others that come up, and teach with a demonstrable basis. Then that spiritual path is incomplete in that respect.
යතෝ ච ඛෝ, චුන්ද, ඒතේහි චේව අඞ්ගේහි සමන්නාගතං බ්රහ්මචරියං හෝති, සත්ථා ච හෝති ථේරෝ රත්තඤ්ඤූ චිරපබ්බජිතෝ අද්ධගතෝ වයෝඅනුප්පත්තෝ, ථේරා චස්ස භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති වියත්තා විනීතා විසාරදා පත්තයෝගක්ඛේමා. අලං සමක්ඛාතුං සද්ධම්මස්ස, අලං උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේහි සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේතුං. ඒවං තං බ්රහ්මචරියං පරිපූරං හෝති තේනඞ්ගේන.
But when a spiritual path possesses those factors and the teacher is senior and there are competent senior monks, then that spiritual path is complete in that respect.
ඒතේහි චේපි, චුන්ද, අඞ්ගේහි සමන්නාගතං බ්රහ්මචරියං හෝති, සත්ථා ච හෝති ථේරෝ රත්තඤ්ඤූ චිරපබ්බජිතෝ අද්ධගතෝ වයෝඅනුප්පත්තෝ, ථේරා චස්ස භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති වියත්තා විනීතා විසාරදා පත්තයෝගක්ඛේමා. අලං සමක්ඛාතුං සද්ධම්මස්ස, අලං උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේහි සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේතුං. නෝ ච ඛ්වස්ස මජ්ඣිමා භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති …පේ… මජ්ඣිමා චස්ස භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති, නෝ ච ඛ්වස්ස නවා භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති …පේ… නවා චස්ස භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති, නෝ ච ඛ්වස්ස ථේරා භික්ඛුනියෝ සාවිකා හෝන්ති …පේ… ථේරා චස්ස භික්ඛුනියෝ සාවිකා හෝන්ති, නෝ ච ඛ්වස්ස මජ්ඣිමා භික්ඛුනියෝ සාවිකා හෝන්ති …පේ… මජ්ඣිමා චස්ස භික්ඛුනියෝ සාවිකා හෝන්ති, නෝ ච ඛ්වස්ස නවා භික්ඛුනියෝ සාවිකා හෝන්ති …පේ… නවා චස්ස භික්ඛුනියෝ සාවිකා හෝන්ති, නෝ ච ඛ්වස්ස උපාසකා සාවකා හෝන්ති ගිහී ඕදාතවසනා බ්රහ්මචාරිනෝ …පේ… උපාසකා චස්ස සාවකා හෝන්ති ගිහී ඕදාතවසනා බ්රහ්මචාරිනෝ, නෝ ච ඛ්වස්ස උපාසකා සාවකා හෝන්ති ගිහී ඕදාතවසනා කාමභෝගිනෝ …පේ… උපාසකා චස්ස සාවකා හෝන්ති ගිහී ඕදාතවසනා කාමභෝගිනෝ, නෝ ච ඛ්වස්ස උපාසිකා සාවිකා හෝන්ති ගිහිනියෝ ඕදාතවසනා බ්රහ්මචාරිනියෝ …පේ… උපාසිකා චස්ස සාවිකා හෝන්ති ගිහිනියෝ ඕදාතවසනා බ්රහ්මචාරිනියෝ, නෝ ච ඛ්වස්ස උපාසිකා සාවිකා හෝන්ති ගිහිනියෝ ඕදාතවසනා කාමභෝගිනියෝ …පේ… උපාසිකා චස්ස සාවිකා හෝන්ති ගිහිනියෝ ඕදාතවසනා කාමභෝගිනියෝ, නෝ ච ඛ්වස්ස බ්රහ්මචරියං හෝති ඉද්ධඤ්චේව ඵීතඤ්ච විත්ථාරිකං බාහුජඤ්ඤං පුථුභූතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතං …පේ… බ්රහ්මචරියඤ්චස්ස හෝති ඉද්ධඤ්චේව ඵීතඤ්ච විත්ථාරිකං බාහුජඤ්ඤං පුථුභූතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතං, නෝ ච ඛෝ ලාභග්ගයසග්ගප්පත්තං. ඒවං තං බ්රහ්මචරියං අපරිපූරං හෝති තේනඞ්ගේන.
Now suppose that a spiritual path possesses those factors and the teacher is senior and there are competent senior monks. But there are no competent middle monks, junior monks, senior nuns, middle nuns, junior nuns, celibate white-clothed laymen, white-clothed laymen enjoying sensual pleasures, celibate white-clothed laywomen, white-clothed laywomen enjoying sensual pleasures. … There are white-clothed laywomen enjoying sensual pleasures, but the spiritual path is not successful and prosperous, extensive, popular, widespread, and well proclaimed wherever there are gods and humans … the spiritual path is successful and prosperous, extensive, popular, widespread, and well proclaimed wherever there are gods and humans, but it has not reached the peak of material possessions and fame. Then that spiritual path is incomplete in that respect.
යතෝ ච ඛෝ, චුන්ද, ඒතේහි චේව අඞ්ගේහි සමන්නාගතං බ්රහ්මචරියං හෝති, සත්ථා ච හෝති ථේරෝ රත්තඤ්ඤූ චිරපබ්බජිතෝ අද්ධගතෝ වයෝඅනුප්පත්තෝ, ථේරා චස්ස භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති වියත්තා විනීතා විසාරදා පත්තයෝගක්ඛේමා. අලං සමක්ඛාතුං සද්ධම්මස්ස, අලං උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේහි සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේතුං. මජ්ඣිමා චස්ස භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති … නවා චස්ස භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති … ථේරා චස්ස භික්ඛුනියෝ සාවිකා හෝන්ති … මජ්ඣිමා චස්ස භික්ඛුනියෝ සාවිකා හෝන්ති … නවා චස්ස භික්ඛුනියෝ සාවිකා හෝන්ති … උපාසකා චස්ස සාවකා හෝන්ති … ගිහී ඕදාතවසනා බ්රහ්මචාරිනෝ. උපාසකා චස්ස සාවකා හෝන්ති ගිහී ඕදාතවසනා කාමභෝගිනෝ … උපාසිකා චස්ස සාවිකා හෝන්ති ගිහිනියෝ ඕදාතවසනා බ්රහ්මචාරිනියෝ … උපාසිකා චස්ස සාවිකා හෝන්ති ගිහිනියෝ ඕදාතවසනා කාමභෝගිනියෝ … බ්රහ්මචරියඤ්චස්ස හෝති ඉද්ධඤ්චේව ඵීතඤ්ච විත්ථාරිකං බාහුජඤ්ඤං පුථුභූතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතං, ලාභග්ගප්පත්තඤ්ච යසග්ගප්පත්තඤ්ච. ඒවං තං බ්රහ්මචරියං පරිපූරං හෝති තේනඞ්ගේන.
But when a spiritual path possesses those factors and the teacher is senior and there are competent senior monks, middle monks, junior monks, senior nuns, middle nuns, junior nuns, celibate laymen, laymen enjoying sensual pleasures, celibate laywomen, laywomen enjoying sensual pleasures, and the spiritual path is successful and prosperous, extensive, popular, widespread, and well proclaimed wherever there are gods and humans, and it has reached the peak of material possessions and fame, then that spiritual path is complete in that respect.
අහං ඛෝ පන, චුන්ද, ඒතරහි සත්ථා ලෝකේ උප්පන්නෝ අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ. ධම්මෝ ච ස්වාක්ඛාතෝ සුප්පවේදිතෝ නිය්යානිකෝ උපසමසංවත්තනිකෝ සම්මාසම්බුද්ධප්පවේදිතෝ. විඤ්ඤාපිතත්ථා ච මේ සාවකා සද්ධම්මේ, කේවලඤ්ච තේසං පරිපූරං බ්රහ්මචරියං ආවිකතං උත්තානීකතං සබ්බසඞ්ගාහපදකතං සප්පාටිහීරකතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතං. අහං ඛෝ පන, චුන්ද, ඒතරහි සත්ථා ථේරෝ රත්තඤ්ඤූ චිරපබ්බජිතෝ අද්ධගතෝ වයෝඅනුප්පත්තෝ.
I, Cunda, am a teacher who has arisen in the world today, perfected and fully awakened. The teaching is well explained and well propounded, emancipating, leading to peace, proclaimed by someone who is fully awakened. My disciples have been educated in the meaning of that good teaching. And the spiritual practice that’s entirely full and pure has been disclosed and revealed to them with all its collected sayings, with its demonstrable basis, well proclaimed wherever there are gods and humans. I am a teacher today who is senior, long standing, long gone forth, advanced in years, and have reached the final stage of life.
සන්ති ඛෝ පන මේ, චුන්ද, ඒතරහි ථේරා භික්ඛූ සාවකා හෝන්ති වියත්තා විනීතා විසාරදා පත්තයෝගක්ඛේමා. අලං සමක්ඛාතුං සද්ධම්මස්ස, අලං උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේහි සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේතුං. සන්ති ඛෝ පන මේ, චුන්ද, ඒතරහි මජ්ඣිමා භික්ඛූ සාවකා … සන්ති ඛෝ පන මේ, චුන්ද, ඒතරහි නවා භික්ඛූ සාවකා … සන්ති ඛෝ පන මේ, චුන්ද, ඒතරහි ථේරා භික්ඛුනියෝ සාවිකා … සන්ති ඛෝ පන මේ, චුන්ද, ඒතරහි මජ්ඣිමා භික්ඛුනියෝ සාවිකා … සන්ති ඛෝ පන මේ, චුන්ද, ඒතරහි නවා භික්ඛුනියෝ සාවිකා … සන්ති ඛෝ පන මේ, චුන්ද, ඒතරහි උපාසකා සාවකා ගිහී ඕදාතවසනා බ්රහ්මචාරිනෝ … සන්ති ඛෝ පන මේ, චුන්ද, ඒතරහි උපාසකා සාවකා ගිහී ඕදාතවසනා කාමභෝගිනෝ … සන්ති ඛෝ පන මේ, චුන්ද, ඒතරහි උපාසිකා සාවිකා ගිහිනියෝ ඕදාතවසනා බ්රහ්මචාරිනියෝ … සන්ති ඛෝ පන මේ, චුන්ද, ඒතරහි උපාසිකා සාවිකා ගිහිනියෝ ඕදාතවසනා කාමභෝගිනියෝ … ඒතරහි ඛෝ පන මේ, චුන්ද, බ්රහ්මචරියං ඉද්ධඤ්චේව ඵීතඤ්ච විත්ථාරිකං බාහුජඤ්ඤං පුථුභූතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතං.
I have today disciples who are competent senior monks, middle monks, junior monks, senior nuns, middle nuns, junior nuns, celibate laymen, laymen enjoying sensual pleasures, celibate laywomen, and laywomen enjoying sensual pleasures. Today my spiritual path is successful and prosperous, extensive, popular, widespread, and well proclaimed wherever there are gods and humans.
යාවතා ඛෝ, චුන්ද, ඒතරහි සත්ථාරෝ ලෝකේ උප්පන්නා, නාහං, චුන්ද, අඤ්ඤං ඒකසත්ථාරම්පි සමනුපස්සාමි ඒවංලාභග්ගයසග්ගප්පත්තං යථරිවාහං. යාවතා ඛෝ පන, චුන්ද, ඒතරහි සඞ්ඝෝ වා ගණෝ වා ලෝකේ උප්පන්නෝ; නාහං, චුන්ද, අඤ්ඤං ඒකසඞ්ඝම්පි සමනුපස්සාමි ඒවංලාභග්ගයසග්ගප්පත්තං යථරිවායං, චුන්ද, භික්ඛුසඞ්ඝෝ. යං ඛෝ තං, චුන්ද, සම්මා වදමානෝ වදේය්ය: ‘සබ්බාකාරසම්පන්නං සබ්බාකාරපරිපූරං අනූනමනධිකං ස්වාක්ඛාතං කේවලං පරිපූරං බ්රහ්මචරියං සුප්පකාසිතන්(අ)ති. ඉදමේව තං සම්මා වදමානෝ වදේය්ය: ‘සබ්බාකාරසම්පන්නං …පේ… සුප්පකාසිතන්(අ)ති.
Of all the teachers in the world today, Cunda, I don’t see even a single one who has reached the peak of material possessions and fame like me. Of all the spiritual communities and groups in the world today, Cunda, I don’t see even a single one who has reached the pinnacle of material possessions and fame like the bhikkhu Saṅgha. And if there’s any spiritual path of which it may be rightly said that it’s endowed with all good qualities, complete in all good qualities, neither too little nor too much, well explained, whole, full, and well propounded, it’s of this spiritual path that this should be said.
උදකෝ සුදං, චුන්ද, රාමපුත්තෝ ඒවං වාචං භාසති: ‘පස්සං න පස්සතී(අ)ති. කිඤ්ච පස්සං න පස්සතීති? ඛුරස්ස සාධුනිසිතස්ස තලමස්ස පස්සති, ධාරඤ්ච ඛ්වස්ස න පස්සති. ඉදං වුච්චති: ‘පස්සං න පස්සතී(අ)ති. යං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, උදකේන රාමපුත්තේන භාසිතං හීනං ගම්මං පෝථුජ්ජනිකං අනරියං අනත්ථසංහිතං ඛුරමේව සන්ධාය. යඤ්ච තං, චුන්ද, සම්මා වදමානෝ වදේය්ය: ‘පස්සං න පස්සතී(අ)ති, ඉදමේව තං සම්මා වදමානෝ වදේය්ය: ‘පස්සං න පස්සතී(අ)ති. කිඤ්ච පස්සං න පස්සතීති? ඒවං සබ්බාකාරසම්පන්නං සබ්බාකාරපරිපූරං අනූනමනධිකං ස්වාක්ඛාතං කේවලං පරිපූරං බ්රහ්මචරියං සුප්පකාසිතන්ති, ඉති හේතං පස්සති. ඉදමේත්ථ අපකඩ්ඪේය්ය, ඒවං තං පරිසුද්ධතරං අස්සාති, ඉති හේතං න පස්සති. ඉදමේත්ථ උපකඩ්ඪේය්ය, ඒවං තං පරිපූරං අස්සාති, ඉති හේතං න පස්සති. ඉදං වුච්චති, චුන්ද: ‘පස්සං න පස්සතී(අ)ති. යං ඛෝ තං, චුන්ද, සම්මා වදමානෝ වදේය්ය: ‘සබ්බාකාරසම්පන්නං …පේ… බ්රහ්මචරියං සුප්පකාසිතන්(අ)ති. ඉදමේව තං සම්මා වදමානෝ වදේය්ය: ‘සබ්බාකාරසම්පන්නං සබ්බාකාරපරිපූරං අනූනමනධිකං ස්වාක්ඛාතං කේවලං පරිපූරං බ්රහ්මචරියං සුප්පකාසිතන්(අ)ති.
Uddaka, son of Rāma, used to say: ‘Seeing, one does not see.’ But seeing what does one not see? You can see the blade of a well-sharpened razor, but not the edge. Thus it is said: ‘Seeing, one does not see.’ But that saying of Uddaka’s is low, crude, ordinary, ignoble, and pointless, as it’s only about a razor. If there’s anything of which it may be rightly said: ‘Seeing, one does not see,’ it’s of this that it should be said. Seeing what does one not see? One sees this: a spiritual path endowed with all good qualities, complete in all good qualities, neither too little nor too much, well explained, whole, full, and well propounded. One does not see this: anything that, were it to be removed, would make it purer. One does not see this: anything that, were it to be added, would make it more complete. Thus it is rightly said: ‘Seeing, one does not see.’
6. සඞ්ගායිතබ්බධම්ම
6. Teachings Should be Recited in Concert
තස්මාතිහ, චුන්ද, යේ වෝ මයා ධම්මා අභිඤ්ඤා දේසිතා, තත්ථ සබ්බේහේව සඞ්ගම්ම සමාගම්ම අත්ථේන අත්ථං බ්යඤ්ජනේන බ්යඤ්ජනං සඞ්ගායිතබ්බං න විවදිතබ්බං, යථයිදං බ්රහ්මචරියං අද්ධනියං අස්ස චිරට්ඨිතිකං, තදස්ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලෝකානුකම්පාය අත්ථාය හිතාය සුඛාය දේවමනුස්සානං. කතමේ ච තේ, චුන්ද, ධම්මා මයා අභිඤ්ඤා දේසිතා, යත්ථ සබ්බේහේව සඞ්ගම්ම සමාගම්ම අත්ථේන අත්ථං බ්යඤ්ජනේන බ්යඤ්ජනං සඞ්ගායිතබ්බං න විවදිතබ්බං, යථයිදං බ්රහ්මචරියං අද්ධනියං අස්ස චිරට්ඨිතිකං, තදස්ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලෝකානුකම්පාය අත්ථාය හිතාය සුඛාය දේවමනුස්සානං? සේය්යථිදං—චත්තාරෝ සතිපට්ඨානා, චත්තාරෝ සම්මප්පධානා, චත්තාරෝ ඉද්ධිපාදා, පඤ්චින්ද්රියානි, පඤ්ච බලානි, සත්ත බෝජ්ඣඞ්ගා, අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ. ඉමේ ඛෝ තේ, චුන්ද, ධම්මා මයා අභිඤ්ඤා දේසිතා. යත්ථ සබ්බේහේව සඞ්ගම්ම සමාගම්ම අත්ථේන අත්ථං බ්යඤ්ජනේන බ්යඤ්ජනං සඞ්ගායිතබ්බං න විවදිතබ්බං, යථයිදං බ්රහ්මචරියං අද්ධනියං අස්ස චිරට්ඨිතිකං, තදස්ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලෝකානුකම්පාය අත්ථාය හිතාය සුඛාය දේවමනුස්සානං.
So, Cunda, you should all come together and recite in concert, without disputing, those things I have taught you from my direct knowledge, comparing meaning with meaning and phrasing with phrasing, so that this spiritual path may last for a long time. That would be for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans. And what are those things I have taught from my direct knowledge? They are the four kinds of mindfulness meditation, the four right efforts, the four bases of psychic power, the five faculties, the five powers, the seven awakening factors, and the noble eightfold path. These are the things I have taught from my own direct knowledge.
7. සඤ්ඤාපේතබ්බවිධි
7. Reaching Agreement
තේසඤ්ච වෝ, චුන්ද, සමග්ගානං සම්මෝදමානානං අවිවදමානානං සික්ඛතං අඤ්ඤතරෝ සබ්රහ්මචාරී සඞ්ඝේ ධම්මං භාසේය්ය. තත්ර චේ තුම්හාකං ඒවමස්ස: ‘අයං ඛෝ ආයස්මා අත්ථඤ්චේව මිච්ඡා ගණ්හාති, බ්යඤ්ජනානි ච මිච්ඡා රෝපේතී(අ)ති. තස්ස නේව අභිනන්දිතබ්බං න පටික්කෝසිතබ්බං, අනභිනන්දිත්වා අප්පටික්කෝසිත්වා සෝ ඒවමස්ස වචනීයෝ: ‘ඉමස්ස නු ඛෝ, ආවුසෝ, අත්ථස්ස ඉමානි වා බ්යඤ්ජනානි ඒතානි වා බ්යඤ්ජනානි කතමානි ඕපායිකතරානි, ඉමේසඤ්ච බ්යඤ්ජනානං අයං වා අත්ථෝ ඒසෝ වා අත්ථෝ කතමෝ ඕපායිකතරෝ(අ)ති? සෝ චේ ඒවං වදේය්ය: ‘ඉමස්ස ඛෝ, ආවුසෝ, අත්ථස්ස ඉමානේව බ්යඤ්ජනානි ඕපායිකතරානි, යා චේව ඒතානි; ඉමේසඤ්ච බ්යඤ්ජනානං අයමේව අත්ථෝ ඕපායිකතරෝ, යා චේව ඒසෝ(අ)ති. සෝ නේව උස්සාදේතබ්බෝ න අපසාදේතබ්බෝ, අනුස්සාදේත්වා අනපසාදේත්වා ස්වේව සාධුකං සඤ්ඤාපේතබ්බෝ තස්ස ච අත්ථස්ස තේසඤ්ච බ්යඤ්ජනානං නිසන්තියා.
Suppose one of those spiritual companions who is training in harmony and mutual appreciation, without disputing, were to recite the teaching in the Saṅgha. Now, you might think, ‘This venerable misconstrues the meaning and mistakes the phrasing.’ You should neither approve nor dismiss them, but say, ‘Friend, if this is the meaning, the phrasing may either be this or that: which is more fitting? And if this is the phrasing, the meaning may be either this or that: which is more fitting?’ Suppose they reply, ‘This phrasing fits the meaning better than that. And this meaning fits the phrasing better than that.’ Without flattering or rebuking them, you should carefully convince them by examining that meaning and that phrasing.
අපරෝපි චේ, චුන්ද, සබ්රහ්මචාරී සඞ්ඝේ ධම්මං භාසේය්ය. තත්ර චේ තුම්හාකං ඒවමස්ස: ‘අයං ඛෝ ආයස්මා අත්ථඤ්හි ඛෝ මිච්ඡා ගණ්හාති බ්යඤ්ජනානි සම්මා රෝපේතී(අ)ති. තස්ස නේව අභිනන්දිතබ්බං න පටික්කෝසිතබ්බං, අනභිනන්දිත්වා අප්පටික්කෝසිත්වා සෝ ඒවමස්ස වචනීයෝ: ‘ඉමේසං නු ඛෝ, ආවුසෝ, බ්යඤ්ජනානං අයං වා අත්ථෝ ඒසෝ වා අත්ථෝ කතමෝ ඕපායිකතරෝ(අ)ති? සෝ චේ ඒවං වදේය්ය: ‘ඉමේසං ඛෝ, ආවුසෝ, බ්යඤ්ජනානං අයමේව අත්ථෝ ඕපායිකතරෝ, යා චේව ඒසෝ(අ)ති. සෝ නේව උස්සාදේතබ්බෝ න අපසාදේතබ්බෝ, අනුස්සාදේත්වා අනපසාදේත්වා ස්වේව සාධුකං සඤ්ඤාපේතබ්බෝ තස්සේව අත්ථස්ස නිසන්තියා.
Suppose another spiritual companion were to recite the teaching in the Saṅgha. Now, you might think, ‘This venerable misconstrues the meaning but gets the phrasing right.’ You should neither approve nor dismiss them, but say, ‘Friend, if this is the phrasing, the meaning may be either this or that: which is more fitting?’ Suppose they reply, ‘This meaning fits the phrasing better than that.’ Without flattering or rebuking, you should carefully convince them by examining that meaning.
අපරෝපි චේ, චුන්ද, සබ්රහ්මචාරී සඞ්ඝේ ධම්මං භාසේය්ය. තත්ර චේ තුම්හාකං ඒවමස්ස: ‘අයං ඛෝ ආයස්මා අත්ථඤ්හි ඛෝ සම්මා ගණ්හාති බ්යඤ්ජනානි මිච්ඡා රෝපේතී(අ)ති. තස්ස නේව අභිනන්දිතබ්බං න පටික්කෝසිතබ්බං; අනභිනන්දිත්වා අප්පටික්කෝසිත්වා සෝ ඒවමස්ස වචනීයෝ: ‘ඉමස්ස නු ඛෝ, ආවුසෝ, අත්ථස්ස ඉමානි වා බ්යඤ්ජනානි ඒතානි වා බ්යඤ්ජනානි කතමානි ඕපායිකතරානී(අ)ති? සෝ චේ ඒවං වදේය්ය: ‘ඉමස්ස ඛෝ, ආවුසෝ, අත්ථස්ස ඉමානේව බ්යඤ්ජනානි ඕපයිකතරානි, යා චේව ඒතානී(අ)ති. සෝ නේව උස්සාදේතබ්බෝ න අපසාදේතබ්බෝ; අනුස්සාදේත්වා අනපසාදේත්වා ස්වේව සාධුකං සඤ්ඤාපේතබ්බෝ තේසඤ්ඤේව බ්යඤ්ජනානං නිසන්තියා.
Suppose another spiritual companion were to recite the teaching in the Saṅgha. Now, you might think, ‘This venerable construes the meaning correctly but mistakes the phrasing.’ You should neither approve nor dismiss them, but say, ‘Friend, if this is the meaning, the phrasing may be either this or that: which is more fitting?’ Suppose they reply, ‘This phrasing fits the meaning better than that.’ Without flattering or rebuking, you should carefully convince them by examining that phrasing.
අපරෝපි චේ, චුන්ද, සබ්රහ්මචාරී සඞ්ඝේ ධම්මං භාසේය්ය. තත්ර චේ තුම්හාකං ඒවමස්ස: ‘අයං ඛෝ ආයස්මා අත්ථඤ්චේව සම්මා ගණ්හාති බ්යඤ්ජනානි ච සම්මා රෝපේතී(අ)ති. තස්ස ‘සාධූ(අ)ති භාසිතං අභිනන්දිතබ්බං අනුමෝදිතබ්බං; තස්ස ‘සාධූ(අ)ති භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා සෝ ඒවමස්ස වචනීයෝ: ‘ලාභා නෝ, ආවුසෝ, සුලද්ධං නෝ, ආවුසෝ, යේ මයං ආයස්මන්තං තාදිසං සබ්රහ්මචාරිං පස්සාම ඒවං අත්ථුපේතං බ්යඤ්ජනුපේතන්(අ)ති.
Suppose another spiritual companion were to recite the teaching in the Saṅgha. Now, you might think, ‘This venerable construes the meaning correctly and gets the phrasing right.’ Saying ‘Good!’ you should applaud and cheer that bhikkhu’s statement, and then say to them, ‘We are fortunate, friend, so very fortunate to see a venerable such as yourself, so well-versed in the meaning and the phrasing, as one of our spiritual companions!’
8. පච්චයානුඤ්ඤාතකාරණ
8. The Reasons for Allowing Requisites
න වෝ අහං, චුන්ද, දිට්ඨධම්මිකානංයේව ආසවානං සංවරාය ධම්මං දේසේමි. න පනාහං, චුන්ද, සම්පරායිකානංයේව ආසවානං පටිඝාතාය ධම්මං දේසේමි. දිට්ඨධම්මිකානං චේවාහං, චුන්ද, ආසවානං සංවරාය ධම්මං දේසේමි; සම්පරායිකානඤ්ච ආසවානං පටිඝාතාය.
Cunda, I do not teach you solely for restraining defilements that affect the present life. Nor do I teach solely for protecting against defilements that affect lives to come. I teach both for restraining defilements that affect the present life and protecting against defilements that affect lives to come.
තස්මාතිහ, චුන්ද, යං වෝ මයා චීවරං අනුඤ්ඤාතං, අලං වෝ තං යාවදේව සීතස්ස පටිඝාතාය, උණ්හස්ස පටිඝාතාය, ඩංසමකසවාතාතපසරීසපසම්ඵස්සානං පටිඝාතාය, යාවදේව හිරිකෝපීනපටිච්ඡාදනත්ථං. යෝ වෝ මයා පිණ්ඩපාතෝ අනුඤ්ඤාතෝ, අලං වෝ සෝ යාවදේව ඉමස්ස කායස්ස ඨිතියා යාපනාය විහිංසූපරතියා බ්රහ්මචරියානුග්ගහාය, ඉති පුරාණඤ්ච වේදනං පටිහඞ්ඛාමි, නවඤ්ච වේදනං න උප්පාදේස්සාමි, යාත්රා ච මේ භවිස්සති අනවජ්ජතා ච ඵාසුවිහාරෝ ච. යං වෝ මයා සේනාසනං අනුඤ්ඤාතං, අලං වෝ තං යාවදේව සීතස්ස පටිඝාතාය, උණ්හස්ස පටිඝාතාය, ඩංසමකසවාතාතපසරීසපසම්ඵස්සානං පටිඝාතාය, යාවදේව උතුපරිස්සයවිනෝදනපටිසල්ලානාරාමත්ථං. යෝ වෝ මයා ගිලානපච්චයභේසජ්ජපරික්ඛාරෝ අනුඤ්ඤාතෝ, අලං වෝ සෝ යාවදේව උප්පන්නානං වේය්යාබාධිකානං වේදනානං පටිඝාතාය අබ්යාපජ්ජපරමතාය.
And that’s why I have allowed robes for you that suffice only for the sake of warding off cold and heat; for warding off the touch of flies, mosquitoes, wind, sun, and reptiles; and for covering up the private parts. I have allowed almsfood for you that suffices only to sustain this body, avoid harm, and support spiritual practice; so that you will put an end to old discomfort and not give rise to new discomfort, and will keep on living blamelessly and at ease. I have allowed lodgings for you that suffice only for the sake of warding off cold and heat; for warding off the touch of flies, mosquitoes, wind, sun, and reptiles; to shelter from harsh weather and to enjoy retreat. I have allowed medicines and supplies for the sick for you that suffice only for the sake of warding off the pains of illness and to promote good health.
9. සුඛල්ලිකානුයෝග
9. Indulgence in Pleasure
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘සුඛල්ලිකානුයෝගමනුයුත්තා සමණා සක්යපුත්තියා විහරන්තී(අ)ති. ඒවංවාදිනෝ, චුන්ද, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවමස්සු වචනීයා: ‘කතමෝ සෝ, ආවුසෝ, සුඛල්ලිකානුයෝගෝ? සුඛල්ලිකානුයෝගා හි බහූ අනේකවිහිතා නානප්පකාරකා(අ)ති.
It’s possible that wanderers of other religions might say, ‘The ascetics who follow the Sakyan live indulging in pleasure.’ You should say to them, ‘What is that indulgence in pleasure? For there are many different kinds of indulgence in pleasure.’
චත්තාරෝමේ, චුන්ද, සුඛල්ලිකානුයෝගා හීනා ගම්මා පෝථුජ්ජනිකා අනරියා අනත්ථසංහිතා න නිබ්බිදාය න විරාගාය න නිරෝධාය න උපසමාය න අභිඤ්ඤාය න සම්බෝධාය න නිබ්බානාය සංවත්තන්ති. කතමේ චත්තාරෝ?
These four kinds of indulgence in pleasure, Cunda, are low, crude, ordinary, ignoble, and pointless. They don’t lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. What four?
ඉධ, චුන්ද, ඒකච්චෝ බාලෝ පාණේ වධිත්වා වධිත්වා අත්තානං සුඛේති පීණේති. අයං පඨමෝ සුඛල්ලිකානුයෝගෝ.
It’s when some fool makes themselves happy and pleased by killing living creatures. This is the first kind of indulgence in pleasure.
පුන චපරං, චුන්ද, ඉධේකච්චෝ අදින්නං ආදියිත්වා ආදියිත්වා අත්තානං සුඛේති පීණේති. අයං දුතියෝ සුඛල්ලිකානුයෝගෝ.
Furthermore, someone makes themselves happy and pleased by theft. This is the second kind of indulgence in pleasure.
පුන චපරං, චුන්ද, ඉධේකච්චෝ මුසා භණිත්වා භණිත්වා අත්තානං සුඛේති පීණේති. අයං තතියෝ සුඛල්ලිකානුයෝගෝ.
Furthermore, someone makes themselves happy and pleased by lying. This is the third kind of indulgence in pleasure.
පුන චපරං, චුන්ද, ඉධේකච්චෝ පඤ්චහි කාමගුණේහි සමප්පිතෝ සමඞ්ගීභූතෝ පරිචාරේති. අයං චතුත්ථෝ සුඛල්ලිකානුයෝගෝ.
Furthermore, someone amuses themselves, supplied and provided with the five kinds of sensual stimulation. This is the fourth kind of indulgence in pleasure.
ඉමේ ඛෝ, චුන්ද, චත්තාරෝ සුඛල්ලිකානුයෝගා හීනා ගම්මා පෝථුජ්ජනිකා අනරියා අනත්ථසංහිතා න නිබ්බිදාය න විරාගාය න නිරෝධාය න උපසමාය න අභිඤ්ඤාය න සම්බෝධාය න නිබ්බානාය සංවත්තන්ති.
These are the four kinds of indulgence in pleasure that are low, crude, ordinary, ignoble, and pointless. They don’t lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana.
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘ඉමේ චත්තාරෝ සුඛල්ලිකානුයෝගේ අනුයුත්තා සමණා සක්යපුත්තියා විහරන්තී(අ)ති. තේ වෝ ‘මා හේවං(අ) තිස්සු වචනීයා. න තේ වෝ සම්මා වදමානා වදේය්යුං, අබ්භාචික්ඛේය්යුං අසතා අභූතේන.
It’s possible that wanderers of other religions might say, ‘The ascetics who follow the Sakyan live indulging in pleasure in these four ways.’ They should be told, ‘Not so!’ It isn’t right to say that about you; it misrepresents you with an untruth.
චත්තාරෝමේ, චුන්ද, සුඛල්ලිකානුයෝගා ඒකන්තනිබ්බිදාය විරාගාය නිරෝධාය උපසමාය අභිඤ්ඤාය සම්බෝධාය නිබ්බානාය සංවත්තන්ති. කතමේ චත්තාරෝ?
Cunda, these four kinds of indulgence in pleasure lead solely to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. What four?
ඉධ, චුන්ද, භික්ඛු විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං පඨමෝ සුඛල්ලිකානුයෝගෝ.
It’s when a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. This is the first kind of indulgence in pleasure.
පුන චපරං, චුන්ද, භික්ඛු විතක්කවිචාරානං වූපසමා …පේ… දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං දුතියෝ සුඛල්ලිකානුයෝගෝ.
Furthermore, as the placing of the mind and keeping it connected are stilled, a bhikkhu enters and remains in the second jhāna. It has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. This is the second kind of indulgence in pleasure.
පුන චපරං, චුන්ද, භික්ඛු පීතියා ච විරාගා …පේ… තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං තතියෝ සුඛල්ලිකානුයෝගෝ.
Furthermore, with the fading away of rapture, a bhikkhu enters and remains in the third jhāna. They meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ This is the third kind of indulgence in pleasure.
පුන චපරං, චුන්ද, භික්ඛු සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා …පේ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං චතුත්ථෝ සුඛල්ලිකානුයෝගෝ.
Furthermore, giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, a bhikkhu enters and remains in the fourth jhāna. It is without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. This is the fourth kind of indulgence in pleasure.
ඉමේ ඛෝ, චුන්ද, චත්තාරෝ සුඛල්ලිකානුයෝගා ඒකන්තනිබ්බිදාය විරාගාය නිරෝධාය උපසමාය අභිඤ්ඤාය සම්බෝධාය නිබ්බානාය සංවත්තන්ති.
These are the four kinds of indulgence in pleasure which lead solely to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana.
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘ඉමේ චත්තාරෝ සුඛල්ලිකානුයෝගේ අනුයුත්තා සමණා සක්යපුත්තියා විහරන්තී(අ)ති. තේ වෝ ‘ඒවං(අ) තිස්සු වචනීයා. සම්මා තේ වෝ වදමානා වදේය්යුං, න තේ වෝ අබ්භාචික්ඛේය්යුං අසතා අභූතේන.
It’s possible that wanderers of other religions might say, ‘The ascetics who follow the Sakyan live indulging in pleasure in these four ways.’ They should be told, ‘Exactly so!’ It’s right to say that about you; it doesn’t misrepresent you with an untruth.
10. සුඛල්ලිකානුයෝගානිසංස
10. The Benefits of Indulgence in Pleasure
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති, යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘ඉමේ පනාවුසෝ, චත්තාරෝ සුඛල්ලිකානුයෝගේ අනුයුත්තානං විහරතං කති ඵලානි කතානිසංසා පාටිකඞ්ඛා(අ)ති? ඒවංවාදිනෝ, චුන්ද, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවමස්සු වචනීයා: ‘ඉමේ ඛෝ, ආවුසෝ, චත්තාරෝ සුඛල්ලිකානුයෝගේ අනුයුත්තානං විහරතං චත්තාරි ඵලානි චත්තාරෝ ආනිසංසා පාටිකඞ්ඛා. කතමේ චත්තාරෝ?
It’s possible that wanderers of other religions might say, ‘How many fruits and benefits may be expected by those who live indulging in pleasure in these four ways?’ You should say to them, ‘Four benefits may be expected by those who live indulging in pleasure in these four ways. What four?
ඉධාවුසෝ, භික්ඛු තිණ්ණං සංයෝජනානං පරික්ඛයා සෝතාපන්නෝ හෝති අවිනිපාතධම්මෝ නියතෝ සම්බෝධිපරායණෝ. ඉදං පඨමං ඵලං, පඨමෝ ආනිසංසෝ.
Firstly, with the ending of three fetters a bhikkhu becomes a stream-enterer, not liable to be reborn in the underworld, bound for awakening. This is the first fruit and benefit.
පුන චපරං, ආවුසෝ, භික්ඛු තිණ්ණං සංයෝජනානං පරික්ඛයා රාගදෝසමෝහානං තනුත්තා සකදාගාමී හෝති, සකිදේව ඉමං ලෝකං ආගන්ත්වා දුක්ඛස්සන්තං කරෝති. ඉදං දුතියං ඵලං, දුතියෝ ආනිසංසෝ.
Furthermore, a bhikkhu—with the ending of three fetters, and the weakening of greed, hate, and delusion—becomes a once-returner. They come back to this world once only, then make an end of suffering. This is the second fruit and benefit.
පුන චපරං, ආවුසෝ, භික්ඛු පඤ්චන්නං ඕරම්භාගියානං සංයෝජනානං පරික්ඛයා ඕපපාතිකෝ හෝති, තත්ථ පරිනිබ්බායී අනාවත්තිධම්මෝ තස්මා ලෝකා. ඉදං තතියං ඵලං, තතියෝ ආනිසංසෝ.
Furthermore, with the ending of the five lower fetters, a bhikkhu is reborn spontaneously and will become extinguished there, not liable to return from that world. This is the third fruit and benefit.
පුන චපරං, ආවුසෝ, භික්ඛු ආසවානං ඛයා අනාසවං චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරති. ඉදං චතුත්ථං ඵලං චතුත්ථෝ ආනිසංසෝ.
Furthermore, a bhikkhu realizes the undefiled freedom of heart and freedom by wisdom in this very life, and lives having realized it with their own insight due to the ending of defilements. This is the fourth fruit and benefit.
ඉමේ ඛෝ, ආවුසෝ, චත්තාරෝ සුඛල්ලිකානුයෝගේ අනුයුත්තානං විහරතං ඉමානි චත්තාරි ඵලානි, චත්තාරෝ ආනිසංසා පාටිකඞ්ඛා(අ)ති.
These four benefits may be expected by those who live indulging in pleasure in these four ways.’
11. ඛීණාසවඅභබ්බඨාන
11. Things Impossible for the Perfected
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘අට්ඨිතධම්මා සමණා සක්යපුත්තියා විහරන්තී(අ)ති. ඒවංවාදිනෝ, චුන්ද, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවමස්සු වචනීයා: ‘අත්ථි ඛෝ, ආවුසෝ, තේන භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධේන සාවකානං ධම්මා දේසිතා පඤ්ඤත්තා යාවජීවං අනතික්කමනීයා. සේය්යථාපි, ආවුසෝ, ඉන්දඛීලෝ වා අයෝඛීලෝ වා ගම්භීරනේමෝ සුනිඛාතෝ අචලෝ අසම්පවේධී; ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ, තේන භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධේන සාවකානං ධම්මා දේසිතා පඤ්ඤත්තා යාවජීවං අනතික්කමනීයා.
It’s possible that wanderers of other religions might say, ‘The ascetics who follow the Sakyan are fickle.’ You should say to them, ‘Friends, these things have been taught and pointed out for his disciples by the Blessed One, who knows and sees, the perfected one, the fully awakened Buddha, not to be transgressed so long as life lasts. Suppose there was a boundary pillar or an iron pillar with deep foundations, firmly embedded, imperturbable and unshakable. In the same way, these things have been taught and pointed out for his disciples by the Blessed One, who knows and sees, the perfected one, the fully awakened Buddha, not to be transgressed so long as life lasts.
යෝ සෝ, ආවුසෝ, භික්ඛු අරහං ඛීණාසවෝ වුසිතවා කතකරණීයෝ ඕහිතභාරෝ අනුප්පත්තසදත්ථෝ පරික්ඛීණභවසංයෝජනෝ සම්මදඤ්ඤාවිමුත්තෝ, අභබ්බෝ සෝ නව ඨානානි අජ්ඣාචරිතුං. අභබ්බෝ, ආවුසෝ, ඛීණාසවෝ භික්ඛු සඤ්චිච්ච පාණං ජීවිතා වෝරෝපේතුං; අභබ්බෝ ඛීණාසවෝ භික්ඛු අදින්නං ථේය්යසඞ්ඛාතං ආදියිතුං; අභබ්බෝ ඛීණාසවෝ භික්ඛු මේථුනං ධම්මං පටිසේවිතුං; අභබ්බෝ ඛීණාසවෝ භික්ඛු සම්පජානමුසා භාසිතුං; අභබ්බෝ ඛීණාසවෝ භික්ඛු සන්නිධිකාරකං කාමේ පරිභුඤ්ජිතුං, සේය්යථාපි පුබ්බේ ආගාරිකභූතෝ; අභබ්බෝ ඛීණාසවෝ භික්ඛු ඡන්දාගතිං ගන්තුං; අභබ්බෝ ඛීණාසවෝ භික්ඛු දෝසාගතිං ගන්තුං; අභබ්බෝ ඛීණාසවෝ භික්ඛු මෝහාගතිං ගන්තුං; අභබ්බෝ ඛීණාසවෝ භික්ඛු භයාගතිං ගන්තුං. යෝ සෝ, ආවුසෝ, භික්ඛු අරහං ඛීණාසවෝ වුසිතවා කතකරණීයෝ ඕහිතභාරෝ අනුප්පත්තසදත්ථෝ පරික්ඛීණභවසංයෝජනෝ සම්මදඤ්ඤාවිමුත්තෝ, අභබ්බෝ සෝ ඉමානි නව ඨානානි අජ්ඣාචරිතුන්(අ)ති.
A bhikkhu who is perfected—with defilements ended, who has completed the spiritual journey, done what had to be done, laid down the burden, achieved their own true goal, utterly ended the fetters of rebirth, and is rightly freed through enlightenment—can’t transgress in nine respects. A bhikkhu with defilements ended can’t deliberately take the life of a living creature, take something with the intention to steal, have sex, tell a deliberate lie, or store up goods for their own enjoyment like they used to as a lay person. And they can’t make decisions prejudiced by favoritism, hostility, stupidity, or cowardice. A bhikkhu who is perfected can’t transgress in these nine respects.’
12. පඤ්හාබ්යාකරණ
12. Questions and Answers
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති, යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘අතීතං ඛෝ අද්ධානං ආරබ්භ සමණෝ ගෝතමෝ අතීරකං ඤාණදස්සනං පඤ්ඤපේති, නෝ ච ඛෝ අනාගතං අද්ධානං ආරබ්භ අතීරකං ඤාණදස්සනං පඤ්ඤපේති, තයිදං කිංසු තයිදං කථංසූ(අ)ති? තේ ච අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා අඤ්ඤවිහිතකේන ඤාණදස්සනේන අඤ්ඤවිහිතකං ඤාණදස්සනං පඤ්ඤපේතබ්බං මඤ්ඤන්ති යථරිව බාලා අබ්යත්තා.
It’s possible that wanderers of other religions might say, ‘The ascetic Gotama demonstrates boundless knowledge and vision of the past, but not of the future. What’s up with that?’ Those wanderers, like incompetent fools, seem to imagine that one kind of knowledge and vision can be demonstrated by means of another kind of knowledge and vision.
අතීතං ඛෝ, චුන්ද, අද්ධානං ආරබ්භ තථාගතස්ස සතානුසාරිඤාණං හෝති; සෝ යාවතකං ආකඞ්ඛති තාවතකං අනුස්සරති.
Regarding the past, the Realized One has knowledge stemming from memory. He recollects as far as he wants.
අනාගතඤ්ච ඛෝ අද්ධානං ආරබ්භ තථාගතස්ස බෝධිජං ඤාණං උප්පජ්ජති: ‘අයමන්තිමා ජාති, නත්ථි දානි පුනබ්භවෝ(අ)ති.
Regarding the future, the Realized One has the knowledge born of awakening: ‘This is my last rebirth. Now there are no more future lives.’
අතීතඤ්චේපි, චුන්ද, හෝති අභූතං අතච්ඡං අනත්ථසංහිතං, න තං තථාගතෝ බ්යාකරෝති. අතීතඤ්චේපි, චුන්ද, හෝති භූතං තච්ඡං අනත්ථසංහිතං, තම්පි තථාගතෝ න බ්යාකරෝති. අතීතඤ්චේපි, චුන්ද, හෝති භූතං තච්ඡං අත්ථසංහිතං, තත්ර කාලඤ්ඤූ තථාගතෝ හෝති තස්ස පඤ්හස්ස වේය්යාකරණාය. අනාගතඤ්චේපි, චුන්ද, හෝති අභූතං අතච්ඡං අනත්ථසංහිතං, න තං තථාගතෝ බ්යාකරෝති …පේ… තස්ස පඤ්හස්ස වේය්යාකරණාය. පච්චුප්පන්නඤ්චේපි, චුන්ද, හෝති අභූතං අතච්ඡං අනත්ථසංහිතං, න තං තථාගතෝ බ්යාකරෝති. පච්චුප්පන්නඤ්චේපි, චුන්ද, හෝති භූතං තච්ඡං අනත්ථසංහිතං, තම්පි තථාගතෝ න බ්යාකරෝති. පච්චුප්පන්නඤ්චේපි, චුන්ද, හෝති භූතං තච්ඡං අත්ථසංහිතං, තත්ර කාලඤ්ඤූ තථාගතෝ හෝති තස්ස පඤ්හස්ස වේය්යාකරණාය.
If a question about the past is untrue, false, and pointless, the Realized One does not reply. If a question about the past is true and correct, but pointless, he does not reply. If a question about the past is true, correct, and beneficial, he knows the right time to reply. And the Realized One replies to questions about the future or the present in the same way.
ඉති ඛෝ, චුන්ද, අතීතානාගතපච්චුප්පන්නේසු ධම්මේසු තථාගතෝ කාලවාදී භූතවාදී අත්ථවාදී ධම්මවාදී විනයවාදී, තස්මා ‘තථාගතෝ(අ)ති වුච්චති.
And so the Realized One has speech that’s well-timed, true, meaningful, in line with the teaching and training. That’s why he’s called the ‘Realized One’.
යඤ්ච ඛෝ, චුන්ද, සදේවකස්ස ලෝකස්ස සමාරකස්ස සබ්රහ්මකස්ස සස්සමණබ්රාහ්මණියා පජාය සදේවමනුස්සාය දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියේසිතං අනුවිචරිතං මනසා, සබ්බං තථාගතේන අභිසම්බුද්ධං, තස්මා ‘තථාගතෝ(අ)ති වුච්චති.
In this world—with its gods, Māras, and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, its gods and humans—whatever is seen, heard, thought, known, attained, sought, and explored by the mind, all that has been understood by the Realized One. That’s why he’s called the ‘Realized One’.
යඤ්ච, චුන්ද, රත්තිං තථාගතෝ අනුත්තරං සම්මාසම්බෝධිං අභිසම්බුජ්ඣති, යඤ්ච රත්තිං අනුපාදිසේසාය නිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බායති, යං ඒතස්මිං අන්තරේ භාසති ලපති නිද්දිසති. සබ්බං තං තථේව හෝති නෝ අඤ්ඤථා, තස්මා ‘තථාගතෝ(අ)ති වුච්චති.
From the night when the Realized One understands the supreme perfect awakening until the night he becomes fully extinguished—in the element of Nibbana with nothing left over—everything he speaks, says, and expresses is real, not otherwise. That’s why he’s called the ‘Realized One’.
යථාවාදී, චුන්ද, තථාගතෝ තථාකාරී, යථාකාරී තථාවාදී. ඉති යථාවාදී තථාකාරී, යථාකාරී තථාවාදී, තස්මා ‘තථාගතෝ(අ)ති වුච්චති. සදේවකේ ලෝකේ, චුන්ද, සමාරකේ සබ්රහ්මකේ සස්සමණබ්රාහ්මණියා පජාය සදේවමනුස්සාය තථාගතෝ අභිභූ අනභිභූතෝ අඤ්ඤදත්ථුදසෝ වසවත්තී, තස්මා ‘තථාගතෝ(අ)ති වුච්චති.
The Realized One does as he says, and says as he does. Since this is so, that’s why he’s called the ‘Realized One’. In this world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—the Realized One is the vanquisher, the unvanquished, the universal seer, the wielder of power.
13. අබ්යාකතට්ඨාන
13. The Undeclared Points
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘කිං නු ඛෝ, ආවුසෝ, හෝති තථාගතෝ පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති? ඒවංවාදිනෝ, චුන්ද, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවමස්සු වචනීයා: ‘අබ්යාකතං ඛෝ ඒතං, ආවුසෝ, භගවතා: “හෝති තථාගතෝ පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්”(අ)ති.
It’s possible that wanderers of other religions might say, ‘Is this your view: “A Realized One still exists after death. This is the only truth, other ideas are silly”?’ You should say to them, ‘Friend, this has not been declared by the Buddha.’
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති, යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘කිං පනාවුසෝ, න හෝති තථාගතෝ පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති? ඒවංවාදිනෝ, චුන්ද, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවමස්සු වචනීයා: ‘ඒතම්පි ඛෝ, ආවුසෝ, භගවතා අබ්යාකතං: “න හෝති තථාගතෝ පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්”(අ)ති.
The wanderers might say, ‘Then is this your view: “A Realized One no longer exists after death. This is the only truth, other ideas are silly”?’ You should say to them, ‘This too has not been declared by the Buddha.’
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති, යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘කිං පනාවුසෝ, හෝති ච න ච හෝති තථාගතෝ පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති? ඒවංවාදිනෝ, චුන්ද, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවමස්සු වචනීයා: ‘අබ්යාකතං ඛෝ ඒතං, ආවුසෝ, භගවතා: “හෝති ච න ච හෝති තථාගතෝ පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්”(අ)ති.
The wanderers might say, ‘Then is this your view: “A Realized One both still exists and no longer exists after death. This is the only truth, other ideas are silly”?’ You should say to them, ‘This too has not been declared by the Buddha.’
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති, යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘කිං පනාවුසෝ, නේව හෝති න න හෝති තථාගතෝ පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති? ඒවංවාදිනෝ, චුන්ද, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවමස්සු වචනීයා: ‘ඒතම්පි ඛෝ, ආවුසෝ, භගවතා අබ්යාකතං: “නේව හෝති න න හෝති තථාගතෝ පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්”(අ)ති.
The wanderers might say, ‘Then is this your view: “A Realized One neither still exists nor no longer exists after death. This is the only truth, other ideas are silly”?’ You should say to them, ‘This too has not been declared by the Buddha.’
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති, යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘කස්මා පනේතං, ආවුසෝ, සමණේන ගෝතමේන අබ්යාකතන්(අ)ති? ඒවංවාදිනෝ, චුන්ද, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවමස්සු වචනීයා: ‘න හේතං, ආවුසෝ, අත්ථසංහිතං න ධම්මසංහිතං න ආදිබ්රහ්මචරියකං න නිබ්බිදාය න විරාගාය න නිරෝධාය න උපසමාය න අභිඤ්ඤාය න සම්බෝධාය න නිබ්බානාය සංවත්තති, තස්මා තං භගවතා අබ්යාකතන්(අ)ති.
The wanderers might say, ‘But why has this not been declared by the ascetic Gotama?’ You should say to them, ‘Because it’s not beneficial or relevant to the fundamentals of the spiritual life. It doesn’t lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. That’s why it hasn’t been declared by the Buddha.’
14. බ්යාකතට්ඨාන
14. The Declared Points
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති, යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘කිං පනාවුසෝ, සමණේන ගෝතමේන බ්යාකතන්(අ)ති? ඒවංවාදිනෝ, චුන්ද, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවමස්සු වචනීයා: ‘ඉදං දුක්ඛන්ති ඛෝ, ආවුසෝ, භගවතා බ්යාකතං, අයං දුක්ඛසමුදයෝති ඛෝ, ආවුසෝ, භගවතා බ්යාකතං, අයං දුක්ඛනිරෝධෝති ඛෝ, ආවුසෝ, භගවතා බ්යාකතං, අයං දුක්ඛනිරෝධගාමිනී පටිපදාති ඛෝ, ආවුසෝ, භගවතා බ්යාකතන්(අ)ති.
It’s possible that wanderers of other religions might say, ‘But what has been declared by the ascetic Gotama?’ You should say to them, ‘What has been declared by the Buddha is this: “This is suffering”—“This is the origin of suffering”—“This is the cessation of suffering”—“This is the practice that leads to the cessation of suffering.”’
ඨානං ඛෝ පනේතං, චුන්ද, විජ්ජති, යං අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවං වදේය්යුං: ‘කස්මා පනේතං, ආවුසෝ, සමණේන ගෝතමේන බ්යාකතන්(අ)ති? ඒවංවාදිනෝ, චුන්ද, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ඒවමස්සු වචනීයා: ‘ඒතඤ්හි, ආවුසෝ, අත්ථසංහිතං, ඒතං ධම්මසංහිතං, ඒතං ආදිබ්රහ්මචරියකං ඒකන්තනිබ්බිදාය විරාගාය නිරෝධාය උපසමාය අභිඤ්ඤාය සම්බෝධාය නිබ්බානාය සංවත්තති. තස්මා තං භගවතා බ්යාකතන්(අ)ති.
The wanderers might say, ‘But why has this been declared by the ascetic Gotama?’ You should say to them, ‘Because it’s beneficial and relevant to the fundamentals of the spiritual life. It leads to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. That’s why it has been declared by the Buddha.’
15. පුබ්බන්තසහගතදිට්ඨිනිස්සය
15. Views of the Past
යේපි තේ, චුන්ද, පුබ්බන්තසහගතා දිට්ඨිනිස්සයා, තේපි වෝ මයා බ්යාකතා, යථා තේ බ්යාකාතබ්බා. යථා ච තේ න බ්යාකාතබ්බා, කිං වෝ අහං තේ තථා බ්යාකරිස්සාමි? යේපි තේ, චුන්ද, අපරන්තසහගතා දිට්ඨිනිස්සයා, තේපි වෝ මයා බ්යාකතා, යථා තේ බ්යාකාතබ්බා. යථා ච තේ න බ්යාකාතබ්බා, කිං වෝ අහං තේ තථා බ්යාකරිස්සාමි?
Cunda, I have explained to you as they should be explained the views that some rely on regarding the past. Shall I explain them to you in the wrong way? I have explained to you as they should be explained the views that some rely on regarding the future. Shall I explain them to you in the wrong way?
කතමේ ච තේ, චුන්ද, පුබ්බන්තසහගතා දිට්ඨිනිස්සයා, යේ වෝ මයා බ්යාකතා, යථා තේ බ්යාකාතබ්බා. යථා ච තේ න බ්යාකාතබ්බා, කිං වෝ අහං තේ තථා බ්යාකරිස්සාමි? සන්ති ඛෝ, චුන්ද, ඒකේ සමණබ්රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: ‘සස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. සන්ති පන, චුන්ද, ඒකේ සමණබ්රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: ‘අසස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච …පේ… සස්සතෝ ච අසස්සතෝ ච අත්තා ච ලෝකෝ ච … නේව සස්සතෝ නාසස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච … සයඞ්කතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච … පරඞ්කතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච … සයඞ්කතෝ ච පරඞ්කතෝ ච අත්තා ච ලෝකෝ ච … අසයඞ්කාරෝ අපරඞ්කාරෝ අධිච්චසමුප්පන්නෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. ‘සස්සතං සුඛදුක්ඛං … අසස්සතං සුඛදුක්ඛං … සස්සතඤ්ච අසස්සතඤ්ච සුඛදුක්ඛං … නේවසස්සතං නාසස්සතං සුඛදුක්ඛං … සයඞ්කතං සුඛදුක්ඛං … පරඞ්කතං සුඛදුක්ඛං … සයඞ්කතඤ්ච පරඞ්කතඤ්ච සුඛදුක්ඛං … අසයඞ්කාරං අපරඞ්කාරං අධිච්චසමුප්පන්නං සුඛදුක්ඛං, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති.
What are the views that some rely on regarding the past? There are some ascetics and brahmins who have this doctrine and view: ‘The self and the cosmos are eternal. This is the only truth, other ideas are silly.’ There are some ascetics and brahmins who have this doctrine and view: ‘The self and the cosmos are not eternal, or both eternal and not eternal, or neither eternal nor not eternal. The self and the cosmos are made by oneself, or made by another, or made by both oneself and another, or they have arisen by chance, not made by oneself or another. Pleasure and pain are eternal, or not eternal, or both eternal and not eternal, or neither eternal nor not eternal. Pleasure and pain are made by oneself, or made by another, or made by both oneself and another, or they have arisen by chance, not made by oneself or another. This is the only truth, other ideas are silly.’
තත්ර, චුන්ද, යේ තේ සමණබ්රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: ‘සස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. ත්යාහං උපසඞ්කමිත්වා ඒවං වදාමි: ‘අත්ථි නු ඛෝ ඉදං, ආවුසෝ, වුච්චති: “සස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ චා”(අ)ති? යඤ්ච ඛෝ තේ ඒවමාහංසු: ‘ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. තං තේසං නානුජානාමි. තං කිස්ස හේතු? අඤ්ඤථාසඤ්ඤිනෝපි හේත්ථ, චුන්ද, සන්තේකේ සත්තා. ඉමායපි ඛෝ අහං, චුන්ද, පඤ්ඤත්තියා නේව අත්තනා සමසමං සමනුපස්සාමි කුතෝ භිය්යෝ. අථ ඛෝ අහමේව තත්ථ භිය්යෝ යදිදං අධිපඤ්ඤත්ති.
Regarding this, I go up to the ascetics and brahmins whose view is that the self and the cosmos are eternal, and say, ‘Friends, is this what you say, “The self and the cosmos are eternal”?’ But when they say, ‘Yes! This is the only truth, other ideas are silly,’ I don’t acknowledge that. Why is that? Because there are beings who have different opinions on this topic. I don’t see any such expositions that are equal to my own, still less superior. Rather, I am the one who is superior when it comes to the higher exposition.
තත්ර, චුන්ද, යේ තේ සමණබ්රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: ‘අසස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච … සස්සතෝ ච අසස්සතෝ ච අත්තා ච ලෝකෝ ච … නේවසස්සතෝ නාසස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච … සයඞ්කතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච … පරඞ්කතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච … සයඞ්කතෝ ච පරඞ්කතෝ ච අත්තා ච ලෝකෝ ච … අසයඞ්කාරෝ අපරඞ්කාරෝ අධිච්චසමුප්පන්නෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච … සස්සතං සුඛදුක්ඛං … අසස්සතං සුඛදුක්ඛං … සස්සතඤ්ච අසස්සතඤ්ච සුඛදුක්ඛං … නේවසස්සතං නාසස්සතං සුඛදුක්ඛං … සයඞ්කතං සුඛදුක්ඛං … පරඞ්කතං සුඛදුක්ඛං … සයඞ්කතඤ්ච පරඞ්කතඤ්ච සුඛදුක්ඛං … අසයඞ්කාරං අපරඞ්කාරං අධිච්චසමුප්පන්නං සුඛදුක්ඛං, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. ත්යාහං උපසඞ්කමිත්වා ඒවං වදාමි: ‘අත්ථි නු ඛෝ ඉදං, ආවුසෝ, වුච්චති: “අසයඞ්කාරං අපරඞ්කාරං අධිච්චසමුප්පන්නං සුඛදුක්ඛන්”(අ)ති? යඤ්ච ඛෝ තේ ඒවමාහංසු: ‘ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. තං තේසං නානුජානාමි. තං කිස්ස හේතු? අඤ්ඤථාසඤ්ඤිනෝපි හේත්ථ, චුන්ද, සන්තේකේ සත්තා. ඉමායපි ඛෝ අහං, චුන්ද, පඤ්ඤත්තියා නේව අත්තනා සමසමං සමනුපස්සාමි කුතෝ භිය්යෝ. අථ ඛෝ අහමේව තත්ථ භිය්යෝ යදිදං අධිපඤ්ඤත්ති.
Regarding this, I go up to the ascetics and brahmins who assert all the other views as described above. And in each case, I don’t acknowledge that. Why is that? Because there are beings who have different opinions on this topic. I don’t see any such expositions that are equal to my own, still less superior. Rather, I am the one who is superior when it comes to the higher exposition.
ඉමේ ඛෝ තේ, චුන්ද, පුබ්බන්තසහගතා දිට්ඨිනිස්සයා, යේ වෝ මයා බ්යාකතා, යථා තේ බ්යාකාතබ්බා. යථා ච තේ න බ්යාකාතබ්බා, කිං වෝ අහං තේ තථා බ්යාකරිස්සාමි?
These are the views that some rely on regarding the past.
16. අපරන්තසහගතදිට්ඨිනිස්සය
16. Views of the Future
කතමේ ච තේ, චුන්ද, අපරන්තසහගතා දිට්ඨිනිස්සයා, යේ වෝ මයා බ්යාකතා, යථා තේ බ්යාකාතබ්බා. යථා ච තේ න බ්යාකාතබ්බා, කිං වෝ අහං තේ තථා බ්යාකරිස්සාමි? සන්ති, චුන්ද, ඒකේ සමණබ්රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: ‘රූපී අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. සන්ති පන, චුන්ද, ඒකේ සමණබ්රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: ‘අරූපී අත්තා හෝති … රූපී ච අරූපී ච අත්තා හෝති … නේවරූපී නාරූපී අත්තා හෝති … සඤ්ඤී අත්තා හෝති … අසඤ්ඤී අත්තා හෝති … නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤී අත්තා හෝති … අත්තා උච්ඡිජ්ජති විනස්සති න හෝති පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති.
What are the views that some rely on regarding the future? There are some ascetics and brahmins who have this doctrine and view: ‘The self has form and is well after death, or it is formless, or both having form and formless, or neither having form nor formless, or percipient, or non-percipient, or neither percipient nor non-percipient, or the self is annihilated and destroyed when the body breaks up, and doesn’t exist after death. This is the only truth, other ideas are silly.’
තත්ර, චුන්ද, යේ තේ සමණබ්රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: ‘රූපී අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. ත්යාහං උපසඞ්කමිත්වා ඒවං වදාමි: ‘අත්ථි නු ඛෝ ඉදං, ආවුසෝ, වුච්චති: “රූපී අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා”(අ)ති? යඤ්ච ඛෝ තේ ඒවමාහංසු: ‘ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. තං තේසං නානුජානාමි. තං කිස්ස හේතු? අඤ්ඤථාසඤ්ඤිනෝපි හේත්ථ, චුන්ද, සන්තේකේ සත්තා. ඉමායපි ඛෝ අහං, චුන්ද, පඤ්ඤත්තියා නේව අත්තනා සමසමං සමනුපස්සාමි කුතෝ භිය්යෝ. අථ ඛෝ අහමේව තත්ථ භිය්යෝ යදිදං අධිපඤ්ඤත්ති.
Regarding this, I go up to the ascetics and brahmins whose view is that The self is has form and is well after death, and say, ‘Friends, is this what you say, “The self is has form and is well after death”?’ But when they say, ‘Yes! This is the only truth, other ideas are silly,’ I don’t acknowledge that. Why is that? Because there are beings who have different opinions on this topic. I don’t see any such expositions that are equal to my own, still less superior. Rather, I am the one who is superior when it comes to the higher exposition.
තත්ර, චුන්ද, යේ තේ සමණබ්රාහ්මණා ඒවංවාදිනෝ ඒවංදිට්ඨිනෝ: ‘අරූපී අත්තා හෝති … රූපී ච අරූපී ච අත්තා හෝති … නේවරූපීනාරූපී අත්තා හෝති … සඤ්ඤී අත්තා හෝති … අසඤ්ඤී අත්තා හෝති … නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤී අත්තා හෝති … අත්තා උච්ඡිජ්ජති විනස්සති න හෝති පරං මරණා, ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. ත්යාහං උපසඞ්කමිත්වා ඒවං වදාමි: ‘අත්ථි නු ඛෝ ඉදං, ආවුසෝ, වුච්චති: “අත්තා උච්ඡිජ්ජති විනස්සති න හෝති පරං මරණා”(අ)ති? යඤ්ච ඛෝ තේ, චුන්ද, ඒවමාහංසු: ‘ඉදමේව සච්චං මෝඝමඤ්ඤන්(අ)ති. තං තේසං නානුජානාමි. තං කිස්ස හේතු? අඤ්ඤථාසඤ්ඤිනෝපි හේත්ථ, චුන්ද, සන්තේකේ සත්තා. ඉමායපි ඛෝ අහං, චුන්ද, පඤ්ඤත්තියා නේව අත්තනා සමසමං සමනුපස්සාමි, කුතෝ භිය්යෝ. අථ ඛෝ අහමේව තත්ථ භිය්යෝ යදිදං අධිපඤ්ඤත්ති.
Regarding this, I go up to the ascetics and brahmins who assert all the other views as described above. And in each case, I don’t acknowledge that. Why is that? Because there are beings who have different opinions on this topic. I don’t see any such expositions that are equal to my own, still less superior. Rather, I am the one who is superior when it comes to the higher exposition.
ඉමේ ඛෝ තේ, චුන්ද, අපරන්තසහගතා දිට්ඨිනිස්සයා, යේ වෝ මයා බ්යාකතා, යථා තේ බ්යාකාතබ්බා. යථා ච තේ න බ්යාකාතබ්බා, කිං වෝ අහං තේ තථා බ්යාකරිස්සාමි?
These are the views that some rely on regarding the future, which I have explained to you as they should be explained. Shall I explain them to you in the wrong way?
ඉමේසඤ්ච, චුන්ද, පුබ්බන්තසහගතානං දිට්ඨිනිස්සයානං ඉමේසඤ්ච අපරන්තසහගතානං දිට්ඨිනිස්සයානං පහානාය සමතික්කමාය ඒවං මයා චත්තාරෝ සතිපට්ඨානා දේසිතා පඤ්ඤත්තා. කතමේ චත්තාරෝ? ඉධ, චුන්ද, භික්ඛු කායේ කායානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානෝ සතිමා විනේය්ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං. වේදනාසු වේදනානුපස්සී …පේ… චිත්තේ චිත්තානුපස්සී …පේ… ධම්මේසු ධම්මානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානෝ සතිමා, විනේය්ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං. ඉමේසඤ්ච, චුන්ද, පුබ්බන්තසහගතානං දිට්ඨිනිස්සයානං ඉමේසඤ්ච අපරන්තසහගතානං දිට්ඨිනිස්සයානං පහානාය සමතික්කමාය. ඒවං මයා ඉමේ චත්තාරෝ සතිපට්ඨානා දේසිතා පඤ්ඤත්තා”ති.
I have taught and pointed out the four kinds of mindfulness meditation for giving up and going beyond all these views of the past and the future. What four? It’s when a bhikkhu meditates by observing an aspect of the body—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. They meditate observing an aspect of feelings … mind … principles—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. These are the four kinds of mindfulness meditation that I have taught for giving up and going beyond all these views of the past and the future.”
තේන ඛෝ පන සමයේන ආයස්මා උපවාණෝ භගවතෝ පිට්ඨිතෝ ඨිතෝ හෝති භගවන්තං බීජයමානෝ. අථ ඛෝ ආයස්මා උපවාණෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “අච්ඡරියං, භන්තේ, අබ්භුතං, භන්තේ. පාසාදිකෝ වතායං, භන්තේ, ධම්මපරියායෝ; සුපාසාදිකෝ වතායං, භන්තේ, ධම්මපරියායෝ, කෝ නාමායං, භන්තේ, ධම්මපරියායෝ”ති?
Now at that time Venerable Upavāna was standing behind the Buddha fanning him. He said to the Buddha, “It’s incredible, sir, it’s amazing! This exposition of the teaching is impressive, sir, it is very impressive. Sir, what is the name of this exposition of the teaching?”
“තස්මාතිහ ත්වං, උපවාණ, ඉමං ධම්මපරියායං ‘පාසාදිකෝ(අ) ත්වේව නං ධාරේහී”ති.
“Well, Upavāna, you may remember this exposition of the teaching as ‘The Impressive Discourse’.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනෝ ආයස්මා උපවාණෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දීති.
That is what the Buddha said. Satisfied, Venerable Upavāna was happy with what the Buddha said.
පාසාදිකසුත්තං නිට්ඨිතං ඡට්ඨං.
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]