| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / දීඝනිකාය • Dīghanikāya |
6. පාසාදිකසුත්‌තං
6. Pāsādikasuttaṃ
164. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සක්‌කෙසු විහරති වෙධඤ්‌ඤා නාම සක්‍යා, තෙසං අම්‌බවනෙ පාසාදෙ.
164. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati vedhaññā nāma sakyā, tesaṃ ambavane pāsāde.
නිගණ්‌ඨනාටපුත්‌තකාලඞ්‌කිරියා
Nigaṇṭhanāṭaputtakālaṅkiriyā
තෙන ඛො පන සමයෙන නිගණ්‌ඨො නාටපුත්‌තො 1 පාවායං අධුනාකාලඞ්‌කතො හොති. තස්‌ස කාලඞ්‌කිරියාය භින්‌නා නිගණ්‌ඨා ද්‌වෙධිකජාතා භණ්‌ඩනජාතා කලහජාතා විවාදාපන්‌නා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මුඛසත්‌තීහි විතුදන්‌තා විහරන්‌ති – ‘‘න ත්‌වං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානාසි, අහං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානාමි, කිං ත්‌වං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානිස්‌සසි? මිච්‌ඡාපටිපන්‌නො ත්‌වමසි, අහමස්‌මි සම්‌මාපටිපන්‌නො. සහිතං මෙ, අසහිතං තෙ. පුරෙවචනීයං පච්‌ඡා අවච, පච්‌ඡාවචනීයං පුරෙ අවච. අධිචිණ්‌ණං තෙ විපරාවත්‌තං, ආරොපිතො තෙ වාදො, නිග්‌ගහිතො ත්‌වමසි, චර වාදප්‌පමොක්‌ඛාය, නිබ්‌බෙඨෙහි වා සචෙ පහොසී’’ති. වධොයෙව ඛො 2 මඤ්‌ඤෙ නිගණ්‌ඨෙසු නාටපුත්‌තියෙසු වත්‌තති 3. යෙපි නිගණ්‌ඨස්‌ස නාටපුත්‌තස්‌ස සාවකා ගිහී ඔදාතවසනා , තෙපි 4 නිගණ්‌ඨෙසු නාටපුත්‌තියෙසු නිබ්‌බින්‌නරූපා 5 විරත්‌තරූපා පටිවානරූපා, යථා තං දුරක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ දුප්‌පවෙදිතෙ අනිය්‍යානිකෙ අනුපසමසංවත්‌තනිකෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ භින්‌නථූපෙ අප්‌පටිසරණෙ.
Tena kho pana samayena nigaṇṭho nāṭaputto 6 pāvāyaṃ adhunākālaṅkato hoti. Tassa kālaṅkiriyāya bhinnā nigaṇṭhā dvedhikajātā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti – ‘‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi, ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi, kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi? Micchāpaṭipanno tvamasi, ahamasmi sammāpaṭipanno. Sahitaṃ me, asahitaṃ te. Purevacanīyaṃ pacchā avaca, pacchāvacanīyaṃ pure avaca. Adhiciṇṇaṃ te viparāvattaṃ, āropito te vādo, niggahito tvamasi, cara vādappamokkhāya, nibbeṭhehi vā sace pahosī’’ti. Vadhoyeva kho 7 maññe nigaṇṭhesu nāṭaputtiyesu vattati 8. Yepi nigaṇṭhassa nāṭaputtassa sāvakā gihī odātavasanā , tepi 9 nigaṇṭhesu nāṭaputtiyesu nibbinnarūpā 10 virattarūpā paṭivānarūpā, yathā taṃ durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite bhinnathūpe appaṭisaraṇe.
165. අථ ඛො චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො පාවායං වස්‌සංවුට්‌ඨො 11 යෙන සාමගාමො, යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතදවොච – ‘‘නිගණ්‌ඨො, භන්‌තෙ, නාටපුත්‌තො පාවායං අධුනාකාලඞ්‌කතො. තස්‌ස කාලඞ්‌කිරියාය භින්‌නා නිගණ්‌ඨා ද්‌වෙධිකජාතා…පෙ.… භින්‌නථූපෙ අප්‌පටිසරණෙ’’ති.
165. Atha kho cundo samaṇuddeso pāvāyaṃ vassaṃvuṭṭho 12 yena sāmagāmo, yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho cundo samaṇuddeso āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘nigaṇṭho, bhante, nāṭaputto pāvāyaṃ adhunākālaṅkato. Tassa kālaṅkiriyāya bhinnā nigaṇṭhā dvedhikajātā…pe… bhinnathūpe appaṭisaraṇe’’ti.
එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා ආනන්‌දො චුන්‌දං සමණුද්‌දෙසං එතදවොච – ‘‘අත්‌ථි ඛො ඉදං, ආවුසො චුන්‌ද, කථාපාභතං භගවන්‌තං දස්‌සනාය. ආයාමාවුසො චුන්‌ද, යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම; උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතමත්‌ථං භගවතො ආරොචෙස්‌සාමා’’ති 13. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි.
Evaṃ vutte, āyasmā ānando cundaṃ samaṇuddesaṃ etadavoca – ‘‘atthi kho idaṃ, āvuso cunda, kathāpābhataṃ bhagavantaṃ dassanāya. Āyāmāvuso cunda, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā etamatthaṃ bhagavato ārocessāmā’’ti 14. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo samaṇuddeso āyasmato ānandassa paccassosi.
අථ ඛො ආයස්‌මා ච ආනන්‌දො චුන්‌දො ච සමණුද්‌දෙසො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අයං, භන්‌තෙ, චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො එවමාහ, ‘නිගණ්‌ඨො, භන්‌තෙ, නාටපුත්‌තො පාවායං අධුනාකාලඞ්‌කතො, තස්‌ස කාලඞ්‌කිරියාය භින්‌නා නිගණ්‌ඨා…පෙ.… භින්‌නථූපෙ අප්‌පටිසරණෙ’’’ති.
Atha kho āyasmā ca ānando cundo ca samaṇuddeso yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, cundo samaṇuddeso evamāha, ‘nigaṇṭho, bhante, nāṭaputto pāvāyaṃ adhunākālaṅkato, tassa kālaṅkiriyāya bhinnā nigaṇṭhā…pe… bhinnathūpe appaṭisaraṇe’’’ti.
අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතධම්‌මවිනයො
Asammāsambuddhappaveditadhammavinayo
166. ‘‘එවං හෙතං, චුන්‌ද, හොති දුරක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ දුප්‌පවෙදිතෙ අනිය්‍යානිකෙ අනුපසමසංවත්‌තනිකෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ. ඉධ, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච හොති අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච දුරක්‌ඛාතො දුප්‌පවෙදිතො අනිය්‍යානිකො අනුපසමසංවත්‌තනිකො අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, සාවකො ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ න ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරති න සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො න අනුධම්‌මචාරී, වොක්‌කම්‌ම ච තම්‌හා ධම්‌මා වත්‌තති. සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘තස්‌ස තෙ, ආවුසො, ලාභා, තස්‌ස තෙ සුලද්‌ධං, සත්‌ථා ච තෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච දුරක්‌ඛාතො දුප්‌පවෙදිතො අනිය්‍යානිකො අනුපසමසංවත්‌තනිකො අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. ත්‌වඤ්‌ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ න ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරසි, න සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො, න අනුධම්‌මචාරී, වොක්‌කම්‌ම ච තම්‌හා ධම්‌මා වත්‌තසී’ති. ඉති ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථාපි තත්‌ථ ගාරය්‌හො, ධම්‌මොපි තත්‌ථ ගාරය්‌හො, සාවකො ච තත්‌ථ එවං පාසංසො. යො ඛො, චුන්‌ද, එවරූපං සාවකං එවං වදෙය්‍ය – ‘එතායස්‌මා තථා පටිපජ්‌ජතු, යථා තෙ සත්‌ථාරා ධම්‌මො දෙසිතො පඤ්‌ඤත්‌තො’ති. යො ච සමාදපෙති 15, යඤ්‌ච සමාදපෙති, යො ච සමාදපිතො 16 තථත්‌තාය පටිපජ්‌ජති. සබ්‌බෙ තෙ බහුං අපුඤ්‌ඤං පසවන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවං හෙතං, චුන්‌ද, හොති දුරක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ දුප්‌පවෙදිතෙ අනිය්‍යානිකෙ අනුපසමසංවත්‌තනිකෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ.
166. ‘‘Evaṃ hetaṃ, cunda, hoti durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite. Idha, cunda, satthā ca hoti asammāsambuddho, dhammo ca durakkhāto duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito, sāvako ca tasmiṃ dhamme na dhammānudhammappaṭipanno viharati na sāmīcippaṭipanno na anudhammacārī, vokkamma ca tamhā dhammā vattati. So evamassa vacanīyo – ‘tassa te, āvuso, lābhā, tassa te suladdhaṃ, satthā ca te asammāsambuddho, dhammo ca durakkhāto duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito. Tvañca tasmiṃ dhamme na dhammānudhammappaṭipanno viharasi, na sāmīcippaṭipanno, na anudhammacārī, vokkamma ca tamhā dhammā vattasī’ti. Iti kho, cunda, satthāpi tattha gārayho, dhammopi tattha gārayho, sāvako ca tattha evaṃ pāsaṃso. Yo kho, cunda, evarūpaṃ sāvakaṃ evaṃ vadeyya – ‘etāyasmā tathā paṭipajjatu, yathā te satthārā dhammo desito paññatto’ti. Yo ca samādapeti 17, yañca samādapeti, yo ca samādapito 18 tathattāya paṭipajjati. Sabbe te bahuṃ apuññaṃ pasavanti. Taṃ kissa hetu? Evaṃ hetaṃ, cunda, hoti durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite.
167. ‘‘ඉධ පන, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච හොති අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච දුරක්‌ඛාතො දුප්‌පවෙදිතො අනිය්‍යානිකො අනුපසමසංවත්‌තනිකො අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, සාවකො ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරති සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො අනුධම්‌මචාරී, සමාදාය තං ධම්‌මං වත්‌තති. සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘තස්‌ස තෙ, ආවුසො, අලාභා, තස්‌ස තෙ දුල්‌ලද්‌ධං, සත්‌ථා ච තෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො , ධම්‌මො ච දුරක්‌ඛාතො දුප්‌පවෙදිතො අනිය්‍යානිකො අනුපසමසංවත්‌තනිකො අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. ත්‌වඤ්‌ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරසි සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො අනුධම්‌මචාරී, සමාදාය තං ධම්‌මං වත්‌තසී’ති. ඉති ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථාපි තත්‌ථ ගාරය්‌හො, ධම්‌මොපි තත්‌ථ ගාරය්‌හො, සාවකොපි තත්‌ථ එවං ගාරය්‌හො. යො ඛො, චුන්‌ද, එවරූපං සාවකං එවං වදෙය්‍ය – ‘අද්‌ධායස්‌මා ඤායප්‌පටිපන්‌නො ඤායමාරාධෙස්‌සතී’ති. යො ච පසංසති, යඤ්‌ච පසංසති, යො ච පසංසිතො භිය්‍යොසො මත්‌තාය වීරියං ආරභති. සබ්‌බෙ තෙ බහුං අපුඤ්‌ඤං පසවන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හෙතං, චුන්‌ද, හොති දුරක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ දුප්‌පවෙදිතෙ අනිය්‍යානිකෙ අනුපසමසංවත්‌තනිකෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ.
167. ‘‘Idha pana, cunda, satthā ca hoti asammāsambuddho, dhammo ca durakkhāto duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito, sāvako ca tasmiṃ dhamme dhammānudhammappaṭipanno viharati sāmīcippaṭipanno anudhammacārī, samādāya taṃ dhammaṃ vattati. So evamassa vacanīyo – ‘tassa te, āvuso, alābhā, tassa te dulladdhaṃ, satthā ca te asammāsambuddho , dhammo ca durakkhāto duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito. Tvañca tasmiṃ dhamme dhammānudhammappaṭipanno viharasi sāmīcippaṭipanno anudhammacārī, samādāya taṃ dhammaṃ vattasī’ti. Iti kho, cunda, satthāpi tattha gārayho, dhammopi tattha gārayho, sāvakopi tattha evaṃ gārayho. Yo kho, cunda, evarūpaṃ sāvakaṃ evaṃ vadeyya – ‘addhāyasmā ñāyappaṭipanno ñāyamārādhessatī’ti. Yo ca pasaṃsati, yañca pasaṃsati, yo ca pasaṃsito bhiyyoso mattāya vīriyaṃ ārabhati. Sabbe te bahuṃ apuññaṃ pasavanti. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, cunda, hoti durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite.
සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතධම්‌මවිනයො
Sammāsambuddhappaveditadhammavinayo
168. ‘‘ඉධ පන, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච හොති සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, සාවකො ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ න ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරති, න සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො, න අනුධම්‌මචාරී, වොක්‌කම්‌ම ච තම්‌හා ධම්‌මා වත්‌තති. සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘තස්‌ස තෙ, ආවුසො, අලාභා, තස්‌ස තෙ දුල්‌ලද්‌ධං, සත්‌ථා ච තෙ සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. ත්‌වඤ්‌ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ න ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරසි, න සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො, න අනුධම්‌මචාරී, වොක්‌කම්‌ම ච තම්‌හා ධම්‌මා වත්‌තසී’ති. ඉති ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථාපි තත්‌ථ පාසංසො, ධම්‌මොපි තත්‌ථ පාසංසො, සාවකො ච තත්‌ථ එවං ගාරය්‌හො. යො ඛො, චුන්‌ද, එවරූපං සාවකං එවං වදෙය්‍ය – ‘එතායස්‌මා තථා පටිපජ්‌ජතු යථා තෙ සත්‌ථාරා ධම්‌මො දෙසිතො පඤ්‌ඤත්‌තො’ති. යො ච සමාදපෙති, යඤ්‌ච සමාදපෙති, යො ච සමාදපිතො තථත්‌තාය පටිපජ්‌ජති. සබ්‌බෙ තෙ බහුං පුඤ්‌ඤං පසවන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හෙතං , චුන්‌ද, හොති ස්‌වාක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ සුප්‌පවෙදිතෙ නිය්‍යානිකෙ උපසමසංවත්‌තනිකෙ සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ.
168. ‘‘Idha pana, cunda, satthā ca hoti sammāsambuddho, dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito, sāvako ca tasmiṃ dhamme na dhammānudhammappaṭipanno viharati, na sāmīcippaṭipanno, na anudhammacārī, vokkamma ca tamhā dhammā vattati. So evamassa vacanīyo – ‘tassa te, āvuso, alābhā, tassa te dulladdhaṃ, satthā ca te sammāsambuddho, dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Tvañca tasmiṃ dhamme na dhammānudhammappaṭipanno viharasi, na sāmīcippaṭipanno, na anudhammacārī, vokkamma ca tamhā dhammā vattasī’ti. Iti kho, cunda, satthāpi tattha pāsaṃso, dhammopi tattha pāsaṃso, sāvako ca tattha evaṃ gārayho. Yo kho, cunda, evarūpaṃ sāvakaṃ evaṃ vadeyya – ‘etāyasmā tathā paṭipajjatu yathā te satthārā dhammo desito paññatto’ti. Yo ca samādapeti, yañca samādapeti, yo ca samādapito tathattāya paṭipajjati. Sabbe te bahuṃ puññaṃ pasavanti. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ , cunda, hoti svākkhāte dhammavinaye suppavedite niyyānike upasamasaṃvattanike sammāsambuddhappavedite.
169. ‘‘ඉධ පන, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච හොති සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, සාවකො ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරති සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො අනුධම්‌මචාරී, සමාදාය තං ධම්‌මං වත්‌තති. සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘තස්‌ස තෙ, ආවුසො, ලාභා, තස්‌ස තෙ සුලද්‌ධං, සත්‌ථා ච තෙ 19 සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො , ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. ත්‌වඤ්‌ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරසි සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො අනුධම්‌මචාරී, සමාදාය තං ධම්‌මං වත්‌තසී’ති. ඉති ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථාපි තත්‌ථ පාසංසො, ධම්‌මොපි තත්‌ථ පාසංසො, සාවකොපි තත්‌ථ එවං පාසංසො. යො ඛො, චුන්‌ද, එවරූපං සාවකං එවං වදෙය්‍ය – ‘අද්‌ධායස්‌මා ඤායප්‌පටිපන්‌නො ඤායමාරාධෙස්‌සතී’ති. යො ච පසංසති, යඤ්‌ච පසංසති, යො ච පසංසිතො 20 භිය්‍යොසො මත්‌තාය වීරියං ආරභති. සබ්‌බෙ තෙ බහුං පුඤ්‌ඤං පසවන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හෙතං, චුන්‌ද, හොති ස්‌වාක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ සුප්‌පවෙදිතෙ නිය්‍යානිකෙ උපසමසංවත්‌තනිකෙ සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ.
169. ‘‘Idha pana, cunda, satthā ca hoti sammāsambuddho, dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito, sāvako ca tasmiṃ dhamme dhammānudhammappaṭipanno viharati sāmīcippaṭipanno anudhammacārī, samādāya taṃ dhammaṃ vattati. So evamassa vacanīyo – ‘tassa te, āvuso, lābhā, tassa te suladdhaṃ, satthā ca te 21 sammāsambuddho , dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Tvañca tasmiṃ dhamme dhammānudhammappaṭipanno viharasi sāmīcippaṭipanno anudhammacārī, samādāya taṃ dhammaṃ vattasī’ti. Iti kho, cunda, satthāpi tattha pāsaṃso, dhammopi tattha pāsaṃso, sāvakopi tattha evaṃ pāsaṃso. Yo kho, cunda, evarūpaṃ sāvakaṃ evaṃ vadeyya – ‘addhāyasmā ñāyappaṭipanno ñāyamārādhessatī’ti. Yo ca pasaṃsati, yañca pasaṃsati, yo ca pasaṃsito 22 bhiyyoso mattāya vīriyaṃ ārabhati. Sabbe te bahuṃ puññaṃ pasavanti. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, cunda, hoti svākkhāte dhammavinaye suppavedite niyyānike upasamasaṃvattanike sammāsambuddhappavedite.
සාවකානුතප්‌පසත්‌ථු
Sāvakānutappasatthu
170. ‘‘ඉධ පන, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච ලොකෙ උදපාදි අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, අවිඤ්‌ඤාපිතත්‌ථා චස්‌ස හොන්‌ති සාවකා සද්‌ධම්‌මෙ, න ච තෙසං කෙවලං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං ආවිකතං හොති උත්‌තානීකතං සබ්‌බසඞ්‌ගාහපදකතං සප්‌පාටිහීරකතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං. අථ නෙසං සත්‌ථුනො අන්‌තරධානං හොති. එවරූපො ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථා සාවකානං කාලඞ්‌කතො අනුතප්‌පො හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? සත්‌ථා ච නො ලොකෙ උදපාදි අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, අවිඤ්‌ඤාපිතත්‌ථා චම්‌හ සද්‌ධම්‌මෙ, න ච නො කෙවලං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං ආවිකතං හොති උත්‌තානීකතං සබ්‌බසඞ්‌ගාහපදකතං සප්‌පාටිහීරකතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං. අථ නො සත්‌ථුනො අන්‌තරධානං හොතීති. එවරූපො ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථා සාවකානං කාලඞ්‌කතො අනුතප්‌පො හොති.
170. ‘‘Idha pana, cunda, satthā ca loke udapādi arahaṃ sammāsambuddho, dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito, aviññāpitatthā cassa honti sāvakā saddhamme, na ca tesaṃ kevalaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ āvikataṃ hoti uttānīkataṃ sabbasaṅgāhapadakataṃ sappāṭihīrakataṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ. Atha nesaṃ satthuno antaradhānaṃ hoti. Evarūpo kho, cunda, satthā sāvakānaṃ kālaṅkato anutappo hoti. Taṃ kissa hetu? Satthā ca no loke udapādi arahaṃ sammāsambuddho, dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito, aviññāpitatthā camha saddhamme, na ca no kevalaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ āvikataṃ hoti uttānīkataṃ sabbasaṅgāhapadakataṃ sappāṭihīrakataṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ. Atha no satthuno antaradhānaṃ hotīti. Evarūpo kho, cunda, satthā sāvakānaṃ kālaṅkato anutappo hoti.
සාවකානනුතප්‌පසත්‌ථු
Sāvakānanutappasatthu
171. ‘‘ඉධ පන, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච ලොකෙ උදපාදි අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො. ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. විඤ්‌ඤාපිතත්‌ථා චස්‌ස හොන්‌ති සාවකා සද්‌ධම්‌මෙ, කෙවලඤ්‌ච තෙසං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං ආවිකතං හොති උත්‌තානීකතං සබ්‌බසඞ්‌ගාහපදකතං සප්‌පාටිහීරකතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං. අථ නෙසං සත්‌ථුනො අන්‌තරධානං හොති. එවරූපො ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථා සාවකානං කාලඞ්‌කතො අනනුතප්‌පො හොති . තං කිස්‌ස හෙතු? සත්‌ථා ච නො ලොකෙ උදපාදි අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො. ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. විඤ්‌ඤාපිතත්‌ථා චම්‌හ සද්‌ධම්‌මෙ, කෙවලඤ්‌ච නො පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං ආවිකතං හොති උත්‌තානීකතං සබ්‌බසඞ්‌ගාහපදකතං සප්‌පාටිහීරකතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං . අථ නො සත්‌ථුනො අන්‌තරධානං හොතීති. එවරූපො ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථා සාවකානං කාලඞ්‌කතො අනනුතප්‌පො හොති.
171. ‘‘Idha pana, cunda, satthā ca loke udapādi arahaṃ sammāsambuddho. Dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Viññāpitatthā cassa honti sāvakā saddhamme, kevalañca tesaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ āvikataṃ hoti uttānīkataṃ sabbasaṅgāhapadakataṃ sappāṭihīrakataṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ. Atha nesaṃ satthuno antaradhānaṃ hoti. Evarūpo kho, cunda, satthā sāvakānaṃ kālaṅkato ananutappo hoti . Taṃ kissa hetu? Satthā ca no loke udapādi arahaṃ sammāsambuddho. Dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Viññāpitatthā camha saddhamme, kevalañca no paripūraṃ brahmacariyaṃ āvikataṃ hoti uttānīkataṃ sabbasaṅgāhapadakataṃ sappāṭihīrakataṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ . Atha no satthuno antaradhānaṃ hotīti. Evarūpo kho, cunda, satthā sāvakānaṃ kālaṅkato ananutappo hoti.
බ්‍රහ්‌මචරියඅපරිපූරාදිකථා
Brahmacariyaaparipūrādikathā
172. ‘‘එතෙහි චෙපි, චුන්‌ද, අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, නො ච ඛො සත්‌ථා හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං අපරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
172. ‘‘Etehi cepi, cunda, aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, no ca kho satthā hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ aparipūraṃ hoti tenaṅgena.
‘‘යතො ච ඛො, චුන්‌ද, එතෙහි චෙව අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, සත්‌ථා ච හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං පරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
‘‘Yato ca kho, cunda, etehi ceva aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, satthā ca hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ paripūraṃ hoti tenaṅgena.
173. ‘‘එතෙහි චෙපි, චුන්‌ද, අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, සත්‌ථා ච හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො , නො ච ඛ්‌වස්‌ස ථෙරා භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති වියත්‌තා විනීතා විසාරදා පත්‌තයොගක්‌ඛෙමා. අලං සමක්‌ඛාතුං සද්‌ධම්‌මස්‌ස, අලං උප්‌පන්‌නං පරප්‌පවාදං සහධම්‌මෙහි සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහෙත්‌වා සප්‌පාටිහාරියං ධම්‌මං දෙසෙතුං. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං අපරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
173. ‘‘Etehi cepi, cunda, aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, satthā ca hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto , no ca khvassa therā bhikkhū sāvakā honti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā. Alaṃ samakkhātuṃ saddhammassa, alaṃ uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammehi suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desetuṃ. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ aparipūraṃ hoti tenaṅgena.
‘‘යතො ච ඛො, චුන්‌ද, එතෙහි චෙව අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, සත්‌ථා ච හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො, ථෙරා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති වියත්‌තා විනීතා විසාරදා පත්‌තයොගක්‌ඛෙමා. අලං සමක්‌ඛාතුං සද්‌ධම්‌මස්‌ස, අලං උප්‌පන්‌නං පරප්‌පවාදං සහධම්‌මෙහි සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහෙත්‌වා සප්‌පාටිහාරියං ධම්‌මං දෙසෙතුං. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං පරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
‘‘Yato ca kho, cunda, etehi ceva aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, satthā ca hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto, therā cassa bhikkhū sāvakā honti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā. Alaṃ samakkhātuṃ saddhammassa, alaṃ uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammehi suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desetuṃ. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ paripūraṃ hoti tenaṅgena.
174. ‘‘එතෙහි චෙපි, චුන්‌ද, අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, සත්‌ථා ච හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො, ථෙරා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති වියත්‌තා විනීතා විසාරදා පත්‌තයොගක්‌ඛෙමා. අලං සමක්‌ඛාතුං සද්‌ධම්‌මස්‌ස, අලං උප්‌පන්‌නං පරප්‌පවාදං සහධම්‌මෙහි සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහෙත්‌වා සප්‌පාටිහාරියං ධම්‌මං දෙසෙතුං. නො ච ඛ්‌වස්‌ස මජ්‌ඣිමා භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති…පෙ.… මජ්‌ඣිමා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති, නො ච ඛ්‌වස්‌ස නවා භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති…පෙ.… නවා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති, නො ච ඛ්‌වස්‌ස ථෙරා භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… ථෙරා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති, නො ච ඛ්‌වස්‌ස මජ්‌ඣිමා භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… මජ්‌ඣිමා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති , නො ච ඛ්‌වස්‌ස නවා භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… නවා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති, නො ච ඛ්‌වස්‌ස උපාසකා සාවකා හොන්‌ති ගිහී ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනො…පෙ.… උපාසකා චස්‌ස සාවකා හොන්‌ති ගිහී ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනො, නො ච ඛ්‌වස්‌ස උපාසකා සාවකා හොන්‌ති ගිහී ඔදාතවසනා කාමභොගිනො…පෙ.… උපාසකා චස්‌ස සාවකා හොන්‌ති ගිහී ඔදාතවසනා කාමභොගිනො, නො ච ඛ්‌වස්‌ස උපාසිකා සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනියො…පෙ.… උපාසිකා චස්‌ස සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනියො, නො ච ඛ්‌වස්‌ස උපාසිකා සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා කාමභොගිනියො…පෙ.… උපාසිකා චස්‌ස සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා කාමභොගිනියො, නො ච ඛ්‌වස්‌ස බ්‍රහ්‌මචරියං හොති ඉද්‌ධඤ්‌චෙව ඵීතඤ්‌ච විත්‌ථාරිකං බාහුජඤ්‌ඤං පුථුභූතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං…පෙ.… බ්‍රහ්‌මචරියඤ්‌චස්‌ස හොති ඉද්‌ධඤ්‌චෙව ඵීතඤ්‌ච විත්‌ථාරිකං බාහුජඤ්‌ඤං පුථුභූතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං, නො ච ඛො ලාභග්‌ගයසග්‌ගප්‌පත්‌තං. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං අපරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
174. ‘‘Etehi cepi, cunda, aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, satthā ca hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto, therā cassa bhikkhū sāvakā honti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā. Alaṃ samakkhātuṃ saddhammassa, alaṃ uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammehi suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desetuṃ. No ca khvassa majjhimā bhikkhū sāvakā honti…pe… majjhimā cassa bhikkhū sāvakā honti, no ca khvassa navā bhikkhū sāvakā honti…pe… navā cassa bhikkhū sāvakā honti, no ca khvassa therā bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… therā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti, no ca khvassa majjhimā bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… majjhimā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti , no ca khvassa navā bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… navā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti, no ca khvassa upāsakā sāvakā honti gihī odātavasanā brahmacārino…pe… upāsakā cassa sāvakā honti gihī odātavasanā brahmacārino, no ca khvassa upāsakā sāvakā honti gihī odātavasanā kāmabhogino…pe… upāsakā cassa sāvakā honti gihī odātavasanā kāmabhogino, no ca khvassa upāsikā sāvikā honti gihiniyo odātavasanā brahmacāriniyo…pe… upāsikā cassa sāvikā honti gihiniyo odātavasanā brahmacāriniyo, no ca khvassa upāsikā sāvikā honti gihiniyo odātavasanā kāmabhoginiyo…pe… upāsikā cassa sāvikā honti gihiniyo odātavasanā kāmabhoginiyo, no ca khvassa brahmacariyaṃ hoti iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ…pe… brahmacariyañcassa hoti iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ, no ca kho lābhaggayasaggappattaṃ. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ aparipūraṃ hoti tenaṅgena.
‘‘යතො ච ඛො, චුන්‌ද, එතෙහි චෙව අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, සත්‌ථා ච හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො, ථෙරා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති වියත්‌තා විනීතා විසාරදා පත්‌තයොගක්‌ඛෙමා. අලං සමක්‌ඛාතුං සද්‌ධම්‌මස්‌ස, අලං උප්‌පන්‌නං පරප්‌පවාදං සහධම්‌මෙහි සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහෙත්‌වා සප්‌පාටිහාරියං ධම්‌මං දෙසෙතුං. මජ්‌ඣිමා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති…පෙ.… නවා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති…පෙ.… ථෙරා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… මජ්‌ඣිමා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… නවා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… උපාසකා චස්‌ස සාවකා හොන්‌ති…පෙ.… ගිහී ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනො . උපාසකා චස්‌ස සාවකා හොන්‌ති ගිහී ඔදාතවසනා කාමභොගිනො…පෙ.… උපාසිකා චස්‌ස සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනියො…පෙ.… උපාසිකා චස්‌ස සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා කාමභොගිනියො…පෙ.… බ්‍රහ්‌මචරියඤ්‌චස්‌ස හොති ඉද්‌ධඤ්‌චෙව ඵීතඤ්‌ච විත්‌ථාරිකං බාහුජඤ්‌ඤං පුථුභූතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං, ලාභග්‌ගප්‌පත්‌තඤ්‌ච යසග්‌ගප්‌පත්‌තඤ්‌ච. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං පරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
‘‘Yato ca kho, cunda, etehi ceva aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, satthā ca hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto, therā cassa bhikkhū sāvakā honti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā. Alaṃ samakkhātuṃ saddhammassa, alaṃ uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammehi suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desetuṃ. Majjhimā cassa bhikkhū sāvakā honti…pe… navā cassa bhikkhū sāvakā honti…pe… therā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… majjhimā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… navā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… upāsakā cassa sāvakā honti…pe… gihī odātavasanā brahmacārino . Upāsakā cassa sāvakā honti gihī odātavasanā kāmabhogino…pe… upāsikā cassa sāvikā honti gihiniyo odātavasanā brahmacāriniyo…pe… upāsikā cassa sāvikā honti gihiniyo odātavasanā kāmabhoginiyo…pe… brahmacariyañcassa hoti iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ, lābhaggappattañca yasaggappattañca. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ paripūraṃ hoti tenaṅgena.
175. ‘‘අහං ඛො පන, චුන්‌ද, එතරහි සත්‌ථා ලොකෙ උප්‌පන්‌නො අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො. ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. විඤ්‌ඤාපිතත්‌ථා ච මෙ සාවකා සද්‌ධම්‌මෙ, කෙවලඤ්‌ච තෙසං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං ආවිකතං උත්‌තානීකතං සබ්‌බසඞ්‌ගාහපදකතං සප්‌පාටිහීරකතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං. අහං ඛො පන, චුන්‌ද, එතරහි සත්‌ථා ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො.
175. ‘‘Ahaṃ kho pana, cunda, etarahi satthā loke uppanno arahaṃ sammāsambuddho. Dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Viññāpitatthā ca me sāvakā saddhamme, kevalañca tesaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ āvikataṃ uttānīkataṃ sabbasaṅgāhapadakataṃ sappāṭihīrakataṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ. Ahaṃ kho pana, cunda, etarahi satthā thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto.
‘‘සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි ථෙරා භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති වියත්‌තා විනීතා විසාරදා පත්‌තයොගක්‌ඛෙමා. අලං සමක්‌ඛාතුං සද්‌ධම්‌මස්‌ස, අලං උප්‌පන්‌නං පරප්‌පවාදං සහධම්‌මෙහි සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහෙත්‌වා සප්‌පාටිහාරියං ධම්‌මං දෙසෙතුං. සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද , එතරහි මජ්‌ඣිමා භික්‌ඛූ සාවකා…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි නවා භික්‌ඛූ සාවකා…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි ථෙරා භික්‌ඛුනියො සාවිකා…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි මජ්‌ඣිමා භික්‌ඛුනියො සාවිකා…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි නවා භික්‌ඛුනියො සාවිකා…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි උපාසකා සාවකා ගිහී ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනො…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි උපාසකා සාවකා ගිහී ඔදාතවසනා කාමභොගිනො…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි උපාසිකා සාවිකා ගිහිනියො ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනියො…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි උපාසිකා සාවිකා ගිහිනියො ඔදාතවසනා කාමභොගිනියො…පෙ.… එතරහි ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, බ්‍රහ්‌මචරියං ඉද්‌ධඤ්‌චෙව ඵීතඤ්‌ච විත්‌ථාරිකං බාහුජඤ්‌ඤං පුථුභූතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං.
‘‘Santi kho pana me, cunda, etarahi therā bhikkhū sāvakā honti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā. Alaṃ samakkhātuṃ saddhammassa, alaṃ uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammehi suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desetuṃ. Santi kho pana me, cunda , etarahi majjhimā bhikkhū sāvakā…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi navā bhikkhū sāvakā…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi therā bhikkhuniyo sāvikā…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi majjhimā bhikkhuniyo sāvikā…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi navā bhikkhuniyo sāvikā…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi upāsakā sāvakā gihī odātavasanā brahmacārino…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi upāsakā sāvakā gihī odātavasanā kāmabhogino…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi upāsikā sāvikā gihiniyo odātavasanā brahmacāriniyo…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi upāsikā sāvikā gihiniyo odātavasanā kāmabhoginiyo…pe… etarahi kho pana me, cunda, brahmacariyaṃ iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ.
176. ‘‘යාවතා ඛො, චුන්‌ද, එතරහි සත්‌ථාරො ලොකෙ උප්‌පන්‌නා, නාහං, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤං එකසත්‌ථාරම්‌පි සමනුපස්‌සාමි එවංලාභග්‌ගයසග්‌ගප්‌පත්‌තං යථරිවාහං. යාවතා ඛො පන, චුන්‌ද, එතරහි සඞ්‌ඝො වා ගණො වා ලොකෙ උප්‌පන්‌නො; නාහං, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤං එකං සංඝම්‌පි සමනුපස්‌සාමි එවංලාභග්‌ගයසග්‌ගප්‌පත්‌තං යථරිවායං, චුන්‌ද, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො. යං ඛො තං, චුන්‌ද, සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘සබ්‌බාකාරසම්‌පන්‌නං සබ්‌බාකාරපරිපූරං අනූනමනධිකං ස්‌වාක්‌ඛාතං කෙවලං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං සුප්‌පකාසිත’න්‌ති. ඉදමෙව තං සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘සබ්‌බාකාරසම්‌පන්‌නං…පෙ.… සුප්‌පකාසිත’න්‌ති.
176. ‘‘Yāvatā kho, cunda, etarahi satthāro loke uppannā, nāhaṃ, cunda, aññaṃ ekasatthārampi samanupassāmi evaṃlābhaggayasaggappattaṃ yatharivāhaṃ. Yāvatā kho pana, cunda, etarahi saṅgho vā gaṇo vā loke uppanno; nāhaṃ, cunda, aññaṃ ekaṃ saṃghampi samanupassāmi evaṃlābhaggayasaggappattaṃ yatharivāyaṃ, cunda, bhikkhusaṅgho. Yaṃ kho taṃ, cunda, sammā vadamāno vadeyya – ‘sabbākārasampannaṃ sabbākāraparipūraṃ anūnamanadhikaṃ svākkhātaṃ kevalaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ suppakāsita’nti. Idameva taṃ sammā vadamāno vadeyya – ‘sabbākārasampannaṃ…pe… suppakāsita’nti.
‘‘උදකො 23 සුදං, චුන්‌ද, රාමපුත්‌තො එවං වාචං භාසති – ‘පස්‌සං න පස්‌සතී’ති. කිඤ්‌ච පස්‌සං න පස්‌සතීති? ඛුරස්‌ස සාධුනිසිතස්‌ස තලමස්‌ස පස්‌සති, ධාරඤ්‌ච ඛ්‌වස්‌ස න පස්‌සති. ඉදං වුච්‌චති – ‘පස්‌සං න පස්‌සතී’ති. යං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, උදකෙන රාමපුත්‌තෙන භාසිතං හීනං ගම්‌මං පොථුජ්‌ජනිකං අනරියං අනත්‌ථසංහිතං ඛුරමෙව සන්‌ධාය. යඤ්‌ච තං 24, චුන්‌ද, සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘පස්‌සං න පස්‌සතී’ති, ඉදමෙව තං 25 සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘පස්‌සං න පස්‌සතී’ති. කිඤ්‌ච පස්‌සං න පස්‌සතීති? එවං සබ්‌බාකාරසම්‌පන්‌නං සබ්‌බාකාරපරිපූරං අනූනමනධිකං ස්‌වාක්‌ඛාතං කෙවලං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං සුප්‌පකාසිතන්‌ති, ඉති හෙතං පස්‌සති 26. ඉදමෙත්‌ථ අපකඩ්‌ඪෙය්‍ය, එවං තං පරිසුද්‌ධතරං අස්‌සාති, ඉති හෙතං න පස්‌සති 27. ඉදමෙත්‌ථ උපකඩ්‌ඪෙය්‍ය, එවං තං පරිපූරං 28 අස්‌සාති, ඉති හෙතං න පස්‌සති. ඉදං වුච්‌චති චුන්‌ද – ‘පස්‌සං න පස්‌සතී’ති. යං ඛො තං, චුන්‌ද, සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘සබ්‌බාකාරසම්‌පන්‌නං…පෙ.… බ්‍රහ්‌මචරියං සුප්‌පකාසිත’න්‌ති. ඉදමෙව තං සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘සබ්‌බාකාරසම්‌පන්‌නං සබ්‌බාකාරපරිපූරං අනූනමනධිකං ස්‌වාක්‌ඛාතං කෙවලං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං සුප්‌පකාසිත’න්‌ති.
‘‘Udako 29 sudaṃ, cunda, rāmaputto evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘passaṃ na passatī’ti. Kiñca passaṃ na passatīti? Khurassa sādhunisitassa talamassa passati, dhārañca khvassa na passati. Idaṃ vuccati – ‘passaṃ na passatī’ti. Yaṃ kho panetaṃ, cunda, udakena rāmaputtena bhāsitaṃ hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ khurameva sandhāya. Yañca taṃ 30, cunda, sammā vadamāno vadeyya – ‘passaṃ na passatī’ti, idameva taṃ 31 sammā vadamāno vadeyya – ‘passaṃ na passatī’ti. Kiñca passaṃ na passatīti? Evaṃ sabbākārasampannaṃ sabbākāraparipūraṃ anūnamanadhikaṃ svākkhātaṃ kevalaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ suppakāsitanti, iti hetaṃ passati 32. Idamettha apakaḍḍheyya, evaṃ taṃ parisuddhataraṃ assāti, iti hetaṃ na passati 33. Idamettha upakaḍḍheyya, evaṃ taṃ paripūraṃ 34 assāti, iti hetaṃ na passati. Idaṃ vuccati cunda – ‘passaṃ na passatī’ti. Yaṃ kho taṃ, cunda, sammā vadamāno vadeyya – ‘sabbākārasampannaṃ…pe… brahmacariyaṃ suppakāsita’nti. Idameva taṃ sammā vadamāno vadeyya – ‘sabbākārasampannaṃ sabbākāraparipūraṃ anūnamanadhikaṃ svākkhātaṃ kevalaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ suppakāsita’nti.
සඞ්‌ගායිතබ්‌බධම්‌මො
Saṅgāyitabbadhammo
177. තස්‌මාතිහ, චුන්‌ද, යෙ වො මයා ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා දෙසිතා, තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගම්‌ම සමාගම්‌ම අත්‌ථෙන අත්‌ථං බ්‍යඤ්‌ජනෙන බ්‍යඤ්‌ජනං සඞ්‌ගායිතබ්‌බං න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ ච තෙ, චුන්‌ද , ධම්‌මා මයා අභිඤ්‌ඤා දෙසිතා, යත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගම්‌ම සමාගම්‌ම අත්‌ථෙන අත්‌ථං බ්‍යඤ්‌ජනෙන බ්‍යඤ්‌ජනං සඞ්‌ගායිතබ්‌බං න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං? සෙය්‍යථිදං – චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා, චත්‌තාරො සම්‌මප්‌පධානා, චත්‌තාරො ඉද්‌ධිපාදා, පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි, පඤ්‌ච බලානි, සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගා , අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො. ඉමෙ ඛො තෙ, චුන්‌ද, ධම්‌මා මයා අභිඤ්‌ඤා දෙසිතා. යත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගම්‌ම සමාගම්‌ම අත්‌ථෙන අත්‌ථං බ්‍යඤ්‌ජනෙන බ්‍යඤ්‌ජනං සඞ්‌ගායිතබ්‌බං න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.
177. Tasmātiha, cunda, ye vo mayā dhammā abhiññā desitā, tattha sabbeheva saṅgamma samāgamma atthena atthaṃ byañjanena byañjanaṃ saṅgāyitabbaṃ na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame ca te, cunda , dhammā mayā abhiññā desitā, yattha sabbeheva saṅgamma samāgamma atthena atthaṃ byañjanena byañjanaṃ saṅgāyitabbaṃ na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ? Seyyathidaṃ – cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā , ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Ime kho te, cunda, dhammā mayā abhiññā desitā. Yattha sabbeheva saṅgamma samāgamma atthena atthaṃ byañjanena byañjanaṃ saṅgāyitabbaṃ na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.
සඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බවිධි
Saññāpetabbavidhi
178. ‘‘තෙසඤ්‌ච වො, චුන්‌ද, සමග්‌ගානං සම්‌මොදමානානං අවිවදමානානං සික්‌ඛතං 35 අඤ්‌ඤතරො සබ්‍රහ්‌මචාරී සඞ්‌ඝෙ ධම්‌මං භාසෙය්‍ය. තත්‍ර චෙ තුම්‌හාකං එවමස්‌ස – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා අත්‌ථඤ්‌චෙව මිච්‌ඡා ගණ්‌හාති, බ්‍යඤ්‌ජනානි ච මිච්‌ඡා රොපෙතී’ති. තස්‌ස නෙව අභිනන්‌දිතබ්‌බං න පටික්‌කොසිතබ්‌බං, අනභිනන්‌දිත්‌වා අප්‌පටික්‌කොසිත්‌වා සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘ඉමස්‌ස නු ඛො, ආවුසො, අත්‌ථස්‌ස ඉමානි වා බ්‍යඤ්‌ජනානි එතානි වා බ්‍යඤ්‌ජනානි කතමානි ඔපායිකතරානි, ඉමෙසඤ්‌ච 36 බ්‍යඤ්‌ජනානං අයං වා අත්‌ථො එසො වා අත්‌ථො කතමො ඔපායිකතරො’ති ? සො චෙ එවං වදෙය්‍ය – ‘ඉමස්‌ස ඛො, ආවුසො, අත්‌ථස්‌ස ඉමානෙව බ්‍යඤ්‌ජනානි ඔපායිකතරානි, යා චෙව 37 එතානි; ඉමෙසඤ්‌ච 38 බ්‍යඤ්‌ජනානං අයමෙව අත්‌ථො ඔපායිකතරො, යා චෙව 39 එසො’ති. සො නෙව උස්‌සාදෙතබ්‌බො න අපසාදෙතබ්‌බො, අනුස්‌සාදෙත්‌වා අනපසාදෙත්‌වා ස්‌වෙව සාධුකං සඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බො තස්‌ස ච අත්‌ථස්‌ස තෙසඤ්‌ච බ්‍යඤ්‌ජනානං නිසන්‌තියා.
178. ‘‘Tesañca vo, cunda, samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ sikkhataṃ 40 aññataro sabrahmacārī saṅghe dhammaṃ bhāseyya. Tatra ce tumhākaṃ evamassa – ‘ayaṃ kho āyasmā atthañceva micchā gaṇhāti, byañjanāni ca micchā ropetī’ti. Tassa neva abhinanditabbaṃ na paṭikkositabbaṃ, anabhinanditvā appaṭikkositvā so evamassa vacanīyo – ‘imassa nu kho, āvuso, atthassa imāni vā byañjanāni etāni vā byañjanāni katamāni opāyikatarāni, imesañca 41 byañjanānaṃ ayaṃ vā attho eso vā attho katamo opāyikataro’ti ? So ce evaṃ vadeyya – ‘imassa kho, āvuso, atthassa imāneva byañjanāni opāyikatarāni, yā ceva 42 etāni; imesañca 43 byañjanānaṃ ayameva attho opāyikataro, yā ceva 44 eso’ti. So neva ussādetabbo na apasādetabbo, anussādetvā anapasādetvā sveva sādhukaṃ saññāpetabbo tassa ca atthassa tesañca byañjanānaṃ nisantiyā.
179. ‘‘අපරොපි චෙ, චුන්‌ද, සබ්‍රහ්‌මචාරී සඞ්‌ඝෙ ධම්‌මං භාසෙය්‍ය. තත්‍ර චෙ තුම්‌හාකං එවමස්‌ස – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා අත්‌ථඤ්‌හි ඛො මිච්‌ඡා ගණ්‌හාති බ්‍යඤ්‌ජනානි සම්‌මා රොපෙතී’ති. තස්‌ස නෙව අභිනන්‌දිතබ්‌බං න පටික්‌කොසිතබ්‌බං, අනභිනන්‌දිත්‌වා අප්‌පටික්‌කොසිත්‌වා සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘ඉමෙසං නු ඛො, ආවුසො, බ්‍යඤ්‌ජනානං අයං වා අත්‌ථො එසො වා අත්‌ථො කතමො ඔපායිකතරො’ති? සො චෙ එවං වදෙය්‍ය – ‘ඉමෙසං ඛො, ආවුසො, බ්‍යඤ්‌ජනානං අයමෙව අත්‌ථො ඔපායිකතරො, යා චෙව එසො’ති. සො නෙව උස්‌සාදෙතබ්‌බො න අපසාදෙතබ්‌බො, අනුස්‌සාදෙත්‌වා අනපසාදෙත්‌වා ස්‌වෙව සාධුකං සඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බො තස්‌සෙව අත්‌ථස්‌ස නිසන්‌තියා.
179. ‘‘Aparopi ce, cunda, sabrahmacārī saṅghe dhammaṃ bhāseyya. Tatra ce tumhākaṃ evamassa – ‘ayaṃ kho āyasmā atthañhi kho micchā gaṇhāti byañjanāni sammā ropetī’ti. Tassa neva abhinanditabbaṃ na paṭikkositabbaṃ, anabhinanditvā appaṭikkositvā so evamassa vacanīyo – ‘imesaṃ nu kho, āvuso, byañjanānaṃ ayaṃ vā attho eso vā attho katamo opāyikataro’ti? So ce evaṃ vadeyya – ‘imesaṃ kho, āvuso, byañjanānaṃ ayameva attho opāyikataro, yā ceva eso’ti. So neva ussādetabbo na apasādetabbo, anussādetvā anapasādetvā sveva sādhukaṃ saññāpetabbo tasseva atthassa nisantiyā.
180. ‘‘අපරොපි චෙ, චුන්‌ද, සබ්‍රහ්‌මචාරී සඞ්‌ඝෙ ධම්‌මං භාසෙය්‍ය. තත්‍ර චෙ තුම්‌හාකං එවමස්‌ස – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා අත්‌ථඤ්‌හි ඛො සම්‌මා ගණ්‌හාති බ්‍යඤ්‌ජනානි මිච්‌ඡා රොපෙතී’ති. තස්‌ස නෙව අභිනන්‌දිතබ්‌බං න පටික්‌කොසිතබ්‌බං; අනභිනන්‌දිත්‌වා අප්‌පටික්‌කොසිත්‌වා සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘ඉමස්‌ස නු ඛො, ආවුසො, අත්‌ථස්‌ස ඉමානි වා බ්‍යඤ්‌ජනානි එතානි වා බ්‍යඤ්‌ජනානි කතමානි ඔපායිකතරානී’ති? සො චෙ එවං වදෙය්‍ය – ‘ඉමස්‌ස ඛො, ආවුසො, අත්‌ථස්‌ස ඉමානෙව බ්‍යඤ්‌ජනානි ඔපයිකතරානි, යානි චෙව එතානී’ති . සො නෙව උස්‌සාදෙතබ්‌බො න අපසාදෙතබ්‌බො; අනුස්‌සාදෙත්‌වා අනපසාදෙත්‌වා ස්‌වෙව සාධුකං සඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බො තෙසඤ්‌ඤෙව බ්‍යඤ්‌ජනානං නිසන්‌තියා.
180. ‘‘Aparopi ce, cunda, sabrahmacārī saṅghe dhammaṃ bhāseyya. Tatra ce tumhākaṃ evamassa – ‘ayaṃ kho āyasmā atthañhi kho sammā gaṇhāti byañjanāni micchā ropetī’ti. Tassa neva abhinanditabbaṃ na paṭikkositabbaṃ; anabhinanditvā appaṭikkositvā so evamassa vacanīyo – ‘imassa nu kho, āvuso, atthassa imāni vā byañjanāni etāni vā byañjanāni katamāni opāyikatarānī’ti? So ce evaṃ vadeyya – ‘imassa kho, āvuso, atthassa imāneva byañjanāni opayikatarāni, yāni ceva etānī’ti . So neva ussādetabbo na apasādetabbo; anussādetvā anapasādetvā sveva sādhukaṃ saññāpetabbo tesaññeva byañjanānaṃ nisantiyā.
181. ‘‘අපරොපි චෙ, චුන්‌ද, සබ්‍රහ්‌මචාරී සඞ්‌ඝෙ ධම්‌මං භාසෙය්‍ය. තත්‍ර චෙ තුම්‌හාකං එවමස්‌ස – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා අත්‌ථඤ්‌චෙව සම්‌මා ගණ්‌හාති බ්‍යඤ්‌ජනානි ච සම්‌මා රොපෙතී’ති. තස්‌ස ‘සාධූ’ති භාසිතං අභිනන්‌දිතබ්‌බං අනුමොදිතබ්‌බං; තස්‌ස ‘සාධූ’ති භාසිතං අභිනන්‌දිත්‌වා අනුමොදිත්‌වා සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘ලාභා නො ආවුසො, සුලද්‌ධං නො ආවුසො, යෙ මයං ආයස්‌මන්‌තං තාදිසං සබ්‍රහ්‌මචාරිං පස්‌සාම එවං අත්‌ථුපෙතං බ්‍යඤ්‌ජනුපෙත’න්‌ති.
181. ‘‘Aparopi ce, cunda, sabrahmacārī saṅghe dhammaṃ bhāseyya. Tatra ce tumhākaṃ evamassa – ‘ayaṃ kho āyasmā atthañceva sammā gaṇhāti byañjanāni ca sammā ropetī’ti. Tassa ‘sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ anumoditabbaṃ; tassa ‘sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā so evamassa vacanīyo – ‘lābhā no āvuso, suladdhaṃ no āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma evaṃ atthupetaṃ byañjanupeta’nti.
පච්‌චයානුඤ්‌ඤාතකාරණං
Paccayānuññātakāraṇaṃ
182. ‘‘න වො අහං, චුන්‌ද, දිට්‌ඨධම්‌මිකානංයෙව ආසවානං සංවරාය ධම්‌මං දෙසෙමි. න පනාහං, චුන්‌ද, සම්‌පරායිකානංයෙව ආසවානං පටිඝාතාය ධම්‌මං දෙසෙමි. දිට්‌ඨධම්‌මිකානං චෙවාහං, චුන්‌ද, ආසවානං සංවරාය ධම්‌මං දෙසෙමි; සම්‌පරායිකානඤ්‌ච ආසවානං පටිඝාතාය. තස්‌මාතිහ, චුන්‌ද, යං වො මයා චීවරං අනුඤ්‌ඤාතං, අලං වො තං – යාවදෙව සීතස්‌ස පටිඝාතාය, උණ්‌හස්‌ස පටිඝාතාය, ඩංසමකසවාතාතපසරීසප 45 සම්‌ඵස්‌සානං පටිඝාතාය, යාවදෙව හිරිකොපීනපටිච්‌ඡාදනත්‌ථං. යො වො මයා පිණ්‌ඩපාතො අනුඤ්‌ඤාතො, අලං වො සො යාවදෙව ඉමස්‌ස කායස්‌ස ඨිතියා යාපනාය විහිංසූපරතියා බ්‍රහ්‌මචරියානුග්‌ගහාය, ඉති පුරාණඤ්‌ච වෙදනං පටිහඞ්‌ඛාමි, නවඤ්‌ච වෙදනං න උප්‌පාදෙස්‌සාමි, යාත්‍රා ච මෙ භවිස්‌සති අනවජ්‌ජතා ච ඵාසුවිහාරො ච 46. යං වො මයා සෙනාසනං අනුඤ්‌ඤාතං, අලං වො තං යාවදෙව සීතස්‌ස පටිඝාතාය, උණ්‌හස්‌ස පටිඝාතාය, ඩංසමකසවාතාතපසරීසපසම්‌ඵස්‌සානං පටිඝාතාය, යාවදෙව උතුපරිස්‌සයවිනොදන පටිසල්‌ලානාරාමත්‌ථං. යො වො මයා ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජ පරික්‌ඛාරො අනුඤ්‌ඤාතො, අලං වො සො යාවදෙව උප්‌පන්‌නානං වෙය්‍යාබාධිකානං වෙදනානං පටිඝාතාය අබ්‍යාපජ්‌ජපරමතාය 47.
182. ‘‘Na vo ahaṃ, cunda, diṭṭhadhammikānaṃyeva āsavānaṃ saṃvarāya dhammaṃ desemi. Na panāhaṃ, cunda, samparāyikānaṃyeva āsavānaṃ paṭighātāya dhammaṃ desemi. Diṭṭhadhammikānaṃ cevāhaṃ, cunda, āsavānaṃ saṃvarāya dhammaṃ desemi; samparāyikānañca āsavānaṃ paṭighātāya. Tasmātiha, cunda, yaṃ vo mayā cīvaraṃ anuññātaṃ, alaṃ vo taṃ – yāvadeva sītassa paṭighātāya, uṇhassa paṭighātāya, ḍaṃsamakasavātātapasarīsapa 48 samphassānaṃ paṭighātāya, yāvadeva hirikopīnapaṭicchādanatthaṃ. Yo vo mayā piṇḍapāto anuññāto, alaṃ vo so yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya, iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro ca 49. Yaṃ vo mayā senāsanaṃ anuññātaṃ, alaṃ vo taṃ yāvadeva sītassa paṭighātāya, uṇhassa paṭighātāya, ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassānaṃ paṭighātāya, yāvadeva utuparissayavinodana paṭisallānārāmatthaṃ. Yo vo mayā gilānapaccayabhesajja parikkhāro anuññāto, alaṃ vo so yāvadeva uppannānaṃ veyyābādhikānaṃ vedanānaṃ paṭighātāya abyāpajjaparamatāya 50.
සුඛල්‌ලිකානුයොගො
Sukhallikānuyogo
183. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘සුඛල්‌ලිකානුයොගමනුයුත්‌තා සමණා සක්‍යපුත්‌තියා විහරන්‌තී’ති. එවංවාදිනො 51, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘කතමො සො , ආවුසො, සුඛල්‌ලිකානුයොගො? සුඛල්‌ලිකානුයොගා හි බහූ අනෙකවිහිතා නානප්‌පකාරකා’ති.
183. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘sukhallikānuyogamanuyuttā samaṇā sakyaputtiyā viharantī’ti. Evaṃvādino 52, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘katamo so , āvuso, sukhallikānuyogo? Sukhallikānuyogā hi bahū anekavihitā nānappakārakā’ti.
‘‘චත්‌තාරොමෙ, චුන්‌ද, සුඛල්‌ලිකානුයොගා හීනා ගම්‌මා පොථුජ්‌ජනිකා අනරියා අනත්‌ථසංහිතා න නිබ්‌බිදාය න විරාගාය න නිරොධාය න උපසමාය න අභිඤ්‌ඤාය න සම්‌බොධාය න නිබ්‌බානාය සංවත්‌තන්‌ති. කතමෙ චත්‌තාරො?
‘‘Cattārome, cunda, sukhallikānuyogā hīnā gammā pothujjanikā anariyā anatthasaṃhitā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattanti. Katame cattāro?
‘‘ඉධ, චුන්‌ද, එකච්‌චො බාලො පාණෙ වධිත්‌වා වධිත්‌වා අත්‌තානං සුඛෙති පීණෙති. අයං පඨමො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘Idha, cunda, ekacco bālo pāṇe vadhitvā vadhitvā attānaṃ sukheti pīṇeti. Ayaṃ paṭhamo sukhallikānuyogo.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, ඉධෙකච්‌චො අදින්‌නං ආදියිත්‌වා ආදියිත්‌වා අත්‌තානං සුඛෙති පීණෙති. අයං දුතියො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, idhekacco adinnaṃ ādiyitvā ādiyitvā attānaṃ sukheti pīṇeti. Ayaṃ dutiyo sukhallikānuyogo.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, ඉධෙකච්‌චො මුසා භණිත්‌වා භණිත්‌වා අත්‌තානං සුඛෙති පීණෙති. අයං තතියො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, idhekacco musā bhaṇitvā bhaṇitvā attānaṃ sukheti pīṇeti. Ayaṃ tatiyo sukhallikānuyogo.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, ඉධෙකච්‌චො පඤ්‌චහි කාමගුණෙහි සමප්‌පිතො සමඞ්‌ගීභූතො පරිචාරෙති. අයං චතුත්‌ථො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, idhekacco pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Ayaṃ catuttho sukhallikānuyogo.
‘‘ඉමෙ ඛො, චුන්‌ද, චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගා හීනා ගම්‌මා පොථුජ්‌ජනිකා අනරියා අනත්‌ථසංහිතා න නිබ්‌බිදාය න විරාගාය න නිරොධාය න උපසමාය න අභිඤ්‌ඤාය න සම්‌බොධාය න නිබ්‌බානාය සංවත්‌තන්‌ති.
‘‘Ime kho, cunda, cattāro sukhallikānuyogā hīnā gammā pothujjanikā anariyā anatthasaṃhitā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattanti.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘‘ඉමෙ චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගෙ අනුයුත්‌තා සමණා සක්‍යපුත්‌තියා විහරන්‌තී’ති. තෙ වො 53 ‘මාහෙවං’ තිස්‌සු වචනීයා. න තෙ වො සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං, අබ්‌භාචික්‌ඛෙය්‍යුං අසතා අභූතෙන.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘‘ime cattāro sukhallikānuyoge anuyuttā samaṇā sakyaputtiyā viharantī’ti. Te vo 54 ‘māhevaṃ’ tissu vacanīyā. Na te vo sammā vadamānā vadeyyuṃ, abbhācikkheyyuṃ asatā abhūtena.
184. ‘‘චත්‌තාරොමෙ, චුන්‌ද, සුඛල්‌ලිකානුයොගා එකන්‌තනිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය උපසමාය අභිඤ්‌ඤාය සම්‌බොධාය නිබ්‌බානාය සංවත්‌තන්‌ති. කතමෙ චත්‌තාරො?
184. ‘‘Cattārome, cunda, sukhallikānuyogā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti. Katame cattāro?
‘‘ඉධ , චුන්‌ද, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං පඨමො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘Idha , cunda, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ paṭhamo sukhallikānuyogo.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, භික්‌ඛු විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා…පෙ.… දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං දුතියො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ dutiyo sukhallikānuyogo.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, භික්‌ඛු පීතියා ච විරාගා…පෙ.… තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං තතියො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ tatiyo sukhallikānuyogo.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, භික්‌ඛු සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං චතුත්‌ථො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ catuttho sukhallikānuyogo.
‘‘ඉමෙ ඛො, චුන්‌ද, චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගා එකන්‌තනිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය උපසමාය අභිඤ්‌ඤාය සම්‌බොධාය නිබ්‌බානාය සංවත්‌තන්‌ති.
‘‘Ime kho, cunda, cattāro sukhallikānuyogā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘‘ඉමෙ චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගෙ අනුයුත්‌තා සමණා සක්‍යපුත්‌තියා විහරන්‌තී’ති. තෙ වො ‘එවං’ තිස්‌සු වචනීයා. සම්‌මා තෙ වො වදමානා වදෙය්‍යුං, න තෙ වො අබ්‌භාචික්‌ඛෙය්‍යුං අසතා අභූතෙන.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘‘ime cattāro sukhallikānuyoge anuyuttā samaṇā sakyaputtiyā viharantī’ti. Te vo ‘evaṃ’ tissu vacanīyā. Sammā te vo vadamānā vadeyyuṃ, na te vo abbhācikkheyyuṃ asatā abhūtena.
සුඛල්‌ලිකානුයොගානිසංසො
Sukhallikānuyogānisaṃso
185. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘ඉමෙ පනාවුසො, චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගෙ අනුයුත්‌තානං විහරතං කති ඵලානි කතානිසංසා පාටිකඞ්‌ඛා’ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගෙ අනුයුත්‌තානං විහරතං චත්‌තාරි ඵලානි චත්‌තාරො ආනිසංසා පාටිකඞ්‌ඛා. කතමෙ චත්‌තාරො? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා සොතාපන්‌නො හොති අවිනිපාතධම්‌මො නියතො සම්‌බොධිපරායණො. ඉදං පඨමං ඵලං, පඨමො ආනිසංසො. පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා රාගදොසමොහානං තනුත්‌තා සකදාගාමී හොති, සකිදෙව ඉමං ලොකං ආගන්‌ත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරොති. ඉදං දුතියං ඵලං, දුතියො ආනිසංසො. පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා ඔපපාතිකො හොති, තත්‌ථ පරිනිබ්‌බායී අනාවත්‌තිධම්‌මො තස්‌මා ලොකා. ඉදං තතියං ඵලං, තතියො ආනිසංසො. පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. ඉදං චතුත්‌ථං ඵලං චතුත්‌ථො ආනිසංසො. ඉමෙ ඛො, ආවුසො, චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගෙ අනුයුත්‌තානං විහරතං ඉමානි චත්‌තාරි ඵලානි, චත්‌තාරො ආනිසංසා පාටිකඞ්‌ඛා’’ති.
185. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘ime panāvuso, cattāro sukhallikānuyoge anuyuttānaṃ viharataṃ kati phalāni katānisaṃsā pāṭikaṅkhā’ti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘ime kho, āvuso, cattāro sukhallikānuyoge anuyuttānaṃ viharataṃ cattāri phalāni cattāro ānisaṃsā pāṭikaṅkhā. Katame cattāro? Idhāvuso, bhikkhu tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo. Idaṃ paṭhamaṃ phalaṃ, paṭhamo ānisaṃso. Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti. Idaṃ dutiyaṃ phalaṃ, dutiyo ānisaṃso. Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Idaṃ tatiyaṃ phalaṃ, tatiyo ānisaṃso. Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idaṃ catutthaṃ phalaṃ catuttho ānisaṃso. Ime kho, āvuso, cattāro sukhallikānuyoge anuyuttānaṃ viharataṃ imāni cattāri phalāni, cattāro ānisaṃsā pāṭikaṅkhā’’ti.
ඛීණාසවඅභබ්‌බඨානං
Khīṇāsavaabhabbaṭhānaṃ
186. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘අට්‌ඨිතධම්‌මා සමණා සක්‍යපුත්‌තියා විහරන්‌තී’ති. එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සාවකානං ධම්‌මා දෙසිතා පඤ්‌ඤත්‌තා යාවජීවං අනතික්‌කමනීයා. සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, ඉන්‌දඛීලො වා අයොඛීලො වා ගම්‌භීරනෙමො සුනිඛාතො අචලො අසම්‌පවෙධී. එවමෙව ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සාවකානං ධම්‌මා දෙසිතා පඤ්‌ඤත්‌තා යාවජීවං අනතික්‌කමනීයා. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො, අභබ්‌බො සො නව ඨානානි අජ්‌ඣාචරිතුං. අභබ්‌බො, ආවුසො, ඛීණාසවො භික්‌ඛු සඤ්‌චිච්‌ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙතුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියිතුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු මෙථුනං ධම්‌මං පටිසෙවිතුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු සම්‌පජානමුසා භාසිතුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු සන්‌නිධිකාරකං කාමෙ පරිභුඤ්‌ජිතුං සෙය්‍යථාපි පුබ්‌බෙ ආගාරිකභූතො; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු ඡන්‌දාගතිං ගන්‌තුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු දොසාගතිං ගන්‌තුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු මොහාගතිං ගන්‌තුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු භයාගතිං ගන්‌තුං. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො, අභබ්‌බො සො ඉමානි නව ඨානානි අජ්‌ඣාචරිතු’’න්‌ති.
186. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘aṭṭhitadhammā samaṇā sakyaputtiyā viharantī’ti. Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sāvakānaṃ dhammā desitā paññattā yāvajīvaṃ anatikkamanīyā. Seyyathāpi, āvuso, indakhīlo vā ayokhīlo vā gambhīranemo sunikhāto acalo asampavedhī. Evameva kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sāvakānaṃ dhammā desitā paññattā yāvajīvaṃ anatikkamanīyā. Yo so, āvuso, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto, abhabbo so nava ṭhānāni ajjhācarituṃ. Abhabbo, āvuso, khīṇāsavo bhikkhu sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropetuṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyituṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭisevituṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sampajānamusā bhāsituṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sannidhikārakaṃ kāme paribhuñjituṃ seyyathāpi pubbe āgārikabhūto; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu chandāgatiṃ gantuṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu dosāgatiṃ gantuṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu mohāgatiṃ gantuṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu bhayāgatiṃ gantuṃ. Yo so, āvuso, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto, abhabbo so imāni nava ṭhānāni ajjhācaritu’’nti.
පඤ්‌හාබ්‍යාකරණං
Pañhābyākaraṇaṃ
187. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘අතීතං ඛො අද්‌ධානං ආරබ්‌භ සමණො ගොතමො අතීරකං ඤාණදස්‌සනං පඤ්‌ඤපෙති, නො ච ඛො අනාගතං අද්‌ධානං ආරබ්‌භ අතීරකං ඤාණදස්‌සනං පඤ්‌ඤපෙති, තයිදං කිංසු තයිදං කථංසූ’ති? තෙ ච අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා අඤ්‌ඤවිහිතකෙන ඤාණදස්‌සනෙන අඤ්‌ඤවිහිතකං ඤාණදස්‌සනං පඤ්‌ඤපෙතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌ති යථරිව බාලා අබ්‍යත්‌තා. අතීතං ඛො, චුන්‌ද, අද්‌ධානං ආරබ්‌භ තථාගතස්‌ස සතානුසාරි ඤාණං හොති; සො යාවතකං ආකඞ්‌ඛති තාවතකං අනුස්‌සරති. අනාගතඤ්‌ච ඛො අද්‌ධානං ආරබ්‌භ තථාගතස්‌ස බොධිජං ඤාණං උප්‌පජ්‌ජති – ‘අයමන්‌තිමා ජාති, නත්‌ථිදානි පුනබ්‌භවො’ති. ‘අතීතං චෙපි, චුන්‌ද, හොති අභූතං අතච්‌ඡං අනත්‌ථසංහිතං, න තං තථාගතො බ්‍යාකරොති. අතීතං චෙපි, චුන්‌ද, හොති භූතං තච්‌ඡං අනත්‌ථසංහිතං, තම්‌පි තථාගතො න බ්‍යාකරොති. අතීතං චෙපි චුන්‌ද, හොති භූතං තච්‌ඡං අත්‌ථසංහිතං, තත්‍ර කාලඤ්‌ඤූ තථාගතො හොති තස්‌ස පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණාය. අනාගතං චෙපි, චුන්‌ද, හොති අභූතං අතච්‌ඡං අනත්‌ථසංහිතං, න තං තථාගතො බ්‍යාකරොති…පෙ.… තස්‌ස පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණාය. පච්‌චුප්‌පන්‌නං චෙපි, චුන්‌ද, හොති අභූතං අතච්‌ඡං අනත්‌ථසංහිතං, න තං තථාගතො බ්‍යාකරොති. පච්‌චුප්‌පන්‌නං චෙපි, චුන්‌ද, හොති භූතං තච්‌ඡං අනත්‌ථසංහිතං, තම්‌පි තථාගතො න බ්‍යාකරොති. පච්‌චුප්‌පන්‌නං චෙපි, චුන්‌ද, හොති භූතං තච්‌ඡං අත්‌ථසංහිතං, තත්‍ර කාලඤ්‌ඤූ තථාගතො හොති තස්‌ස පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණාය.
187. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘atītaṃ kho addhānaṃ ārabbha samaṇo gotamo atīrakaṃ ñāṇadassanaṃ paññapeti, no ca kho anāgataṃ addhānaṃ ārabbha atīrakaṃ ñāṇadassanaṃ paññapeti, tayidaṃ kiṃsu tayidaṃ kathaṃsū’ti? Te ca aññatitthiyā paribbājakā aññavihitakena ñāṇadassanena aññavihitakaṃ ñāṇadassanaṃ paññapetabbaṃ maññanti yathariva bālā abyattā. Atītaṃ kho, cunda, addhānaṃ ārabbha tathāgatassa satānusāri ñāṇaṃ hoti; so yāvatakaṃ ākaṅkhati tāvatakaṃ anussarati. Anāgatañca kho addhānaṃ ārabbha tathāgatassa bodhijaṃ ñāṇaṃ uppajjati – ‘ayamantimā jāti, natthidāni punabbhavo’ti. ‘Atītaṃ cepi, cunda, hoti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, na taṃ tathāgato byākaroti. Atītaṃ cepi, cunda, hoti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, tampi tathāgato na byākaroti. Atītaṃ cepi cunda, hoti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ, tatra kālaññū tathāgato hoti tassa pañhassa veyyākaraṇāya. Anāgataṃ cepi, cunda, hoti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, na taṃ tathāgato byākaroti…pe… tassa pañhassa veyyākaraṇāya. Paccuppannaṃ cepi, cunda, hoti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, na taṃ tathāgato byākaroti. Paccuppannaṃ cepi, cunda, hoti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, tampi tathāgato na byākaroti. Paccuppannaṃ cepi, cunda, hoti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ, tatra kālaññū tathāgato hoti tassa pañhassa veyyākaraṇāya.
188. ‘‘ඉති ඛො, චුන්‌ද, අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නෙසු ධම්‌මෙසු තථාගතො කාලවාදී 55 භූතවාදී අත්‌ථවාදී ධම්‌මවාදී විනයවාදී, තස්‌මා ‘තථාගතො’ති වුච්‌චති. යඤ්‌ච ඛො, චුන්‌ද, සදෙවකස්‌ස ලොකස්‌ස සමාරකස්‌ස සබ්‍රහ්‌මකස්‌ස සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණියා පජාය සදෙවමනුස්‌සාය දිට්‌ඨං සුතං මුතං විඤ්‌ඤාතං පත්‌තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, සබ්‌බං තථාගතෙන අභිසම්‌බුද්‌ධං, තස්‌මා ‘තථාගතො’ති වුච්‌චති. යඤ්‌ච, චුන්‌ද, රත්‌තිං තථාගතො අනුත්‌තරං සම්‌මාසම්‌බොධිං අභිසම්‌බුජ්‌ඣති, යඤ්‌ච රත්‌තිං අනුපාදිසෙසාය නිබ්‌බානධාතුයා පරිනිබ්‌බායති, යං එතස්‌මිං අන්‌තරෙ භාසති ලපති නිද්‌දිසති. සබ්‌බං තං තථෙව හොති නො අඤ්‌ඤථා, තස්‌මා ‘තථාගතො’ති වුච්‌චති. යථාවාදී, චුන්‌ද, තථාගතො තථාකාරී, යථාකාරී තථාවාදී. ඉති යථාවාදී තථාකාරී, යථාකාරී තථාවාදී, තස්‌මා ‘තථාගතො’ති වුච්‌චති. සදෙවකෙ ලොකෙ, චුන්‌ද, සමාරකෙ සබ්‍රහ්‌මකෙ සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණියා පජාය සදෙවමනුස්‌සාය තථාගතො අභිභූ අනභිභූතො අඤ්‌ඤදත්‌ථුදසො වසවත්‌තී, තස්‌මා ‘තථාගතො’ති වුච්‌චති.
188. ‘‘Iti kho, cunda, atītānāgatapaccuppannesu dhammesu tathāgato kālavādī 56 bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, tasmā ‘tathāgato’ti vuccati. Yañca kho, cunda, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, sabbaṃ tathāgatena abhisambuddhaṃ, tasmā ‘tathāgato’ti vuccati. Yañca, cunda, rattiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, yaṃ etasmiṃ antare bhāsati lapati niddisati. Sabbaṃ taṃ tatheva hoti no aññathā, tasmā ‘tathāgato’ti vuccati. Yathāvādī, cunda, tathāgato tathākārī, yathākārī tathāvādī. Iti yathāvādī tathākārī, yathākārī tathāvādī, tasmā ‘tathāgato’ti vuccati. Sadevake loke, cunda, samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya tathāgato abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī, tasmā ‘tathāgato’ti vuccati.
අබ්‍යාකතට්‌ඨානං
Abyākataṭṭhānaṃ
189. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කිං නු ඛො, ආවුසො, හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘අබ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො, භගවතා – ‘‘හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
189. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kiṃ nu kho, āvuso, hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘abyākataṃ kho, āvuso, bhagavatā – ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කිං පනාවුසො, න හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘එතම්‌පි ඛො, ආවුසො, භගවතා අබ්‍යාකතං – ‘‘න හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kiṃ panāvuso, na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘etampi kho, āvuso, bhagavatā abyākataṃ – ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කිං පනාවුසො, හොති ච න ච හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘අබ්‍යාකතං ඛො එතං, ආවුසො, භගවතා – ‘‘හොති ච න ච හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kiṃ panāvuso, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘abyākataṃ kho etaṃ, āvuso, bhagavatā – ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කිං පනාවුසො, නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘එතම්‌පි ඛො, ආවුසො, භගවතා අබ්‍යාකතං – ‘‘නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kiṃ panāvuso, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘etampi kho, āvuso, bhagavatā abyākataṃ – ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කස්‌මා පනෙතං, ආවුසො, සමණෙන ගොතමෙන අබ්‍යාකත’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘න හෙතං, ආවුසො, අත්‌ථසංහිතං න ධම්‌මසංහිතං න ආදිබ්‍රහ්‌මචරියකං න නිබ්‌බිදාය න විරාගාය න නිරොධාය න උපසමාය න අභිඤ්‌ඤාය න සම්‌බොධාය න නිබ්‌බානාය සංවත්‌තති, තස්‌මා තං භගවතා අබ්‍යාකත’න්‌ති.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kasmā panetaṃ, āvuso, samaṇena gotamena abyākata’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘na hetaṃ, āvuso, atthasaṃhitaṃ na dhammasaṃhitaṃ na ādibrahmacariyakaṃ na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, tasmā taṃ bhagavatā abyākata’nti.
බ්‍යාකතට්‌ඨානං
Byākataṭṭhānaṃ
190. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කිං පනාවුසො, සමණෙන ගොතමෙන බ්‍යාකත’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘ඉදං දුක්‌ඛන්‌ති ඛො, ආවුසො, භගවතා බ්‍යාකතං, අයං දුක්‌ඛසමුදයොති ඛො, ආවුසො, භගවතා බ්‍යාකතං, අයං දුක්‌ඛනිරොධොති ඛො, ආවුසො, භගවතා බ්‍යාකතං, අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදාති ඛො, ආවුසො, භගවතා බ්‍යාකත’න්‌ති.
190. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kiṃ panāvuso, samaṇena gotamena byākata’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘idaṃ dukkhanti kho, āvuso, bhagavatā byākataṃ, ayaṃ dukkhasamudayoti kho, āvuso, bhagavatā byākataṃ, ayaṃ dukkhanirodhoti kho, āvuso, bhagavatā byākataṃ, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti kho, āvuso, bhagavatā byākata’nti.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කස්‌මා පනෙතං, ආවුසො, සමණෙන ගොතමෙන බ්‍යාකත’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘එතඤ්‌හි, ආවුසො, අත්‌ථසංහිතං, එතං ධම්‌මසංහිතං, එතං ආදිබ්‍රහ්‌මචරියකං එකන්‌තනිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය උපසමාය අභිඤ්‌ඤාය සම්‌බොධාය නිබ්‌බානාය සංවත්‌තති. තස්‌මා තං භගවතා බ්‍යාකත’න්‌ති.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kasmā panetaṃ, āvuso, samaṇena gotamena byākata’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘etañhi, āvuso, atthasaṃhitaṃ, etaṃ dhammasaṃhitaṃ, etaṃ ādibrahmacariyakaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Tasmā taṃ bhagavatā byākata’nti.
පුබ්‌බන්‌තසහගතදිට්‌ඨිනිස්‌සයා
Pubbantasahagatadiṭṭhinissayā
191. ‘‘යෙපි තෙ, චුන්‌ද, පුබ්‌බන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, තෙපි වො මයා බ්‍යාකතා, යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා. යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා 57 බ්‍යාකරිස්‌සාමි? යෙපි තෙ, චුන්‌ද, අපරන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, තෙපි වො මයා බ්‍යාකතා, යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා. යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා බ්‍යාකරිස්‌සාමි? කතමෙ ච තෙ, චුන්‌ද, පුබ්‌බන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, යෙ වො මයා බ්‍යාකතා, යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා. (යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා බ්‍යාකරිස්‌සාමි) 58? සන්‌ති ඛො, චුන්‌ද, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. සන්‌ති පන, චුන්‌ද, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘අසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච…පෙ.… සස්‌සතො ච අසස්‌සතො ච අත්‌තා ච ලොකො ච… නෙව සස්‌සතො නාසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච… සයංකතො අත්‌තා ච ලොකො ච… පරංකතො අත්‌තා ච ලොකො ච… සයංකතො ච පරංකතො ච අත්‌තා ච ලොකො ච… අසයංකාරො අපරංකාරො අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. සස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… අසස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… සස්‌සතඤ්‌ච අසස්‌සතඤ්‌ච සුඛදුක්‌ඛං… නෙවසස්‌සතං නාසස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… සයංකතං සුඛදුක්‌ඛං… පරංකතං සුඛදුක්‌ඛං… සයංකතඤ්‌ච පරංකතඤ්‌ච සුඛදුක්‌ඛං… අසයංකාරං අපරංකාරං අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං සුඛදුක්‌ඛං, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති.
191. ‘‘Yepi te, cunda, pubbantasahagatā diṭṭhinissayā, tepi vo mayā byākatā, yathā te byākātabbā. Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā 59 byākarissāmi? Yepi te, cunda, aparantasahagatā diṭṭhinissayā, tepi vo mayā byākatā, yathā te byākātabbā. Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā byākarissāmi? Katame ca te, cunda, pubbantasahagatā diṭṭhinissayā, ye vo mayā byākatā, yathā te byākātabbā. (Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā byākarissāmi) 60? Santi kho, cunda, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Santi pana, cunda, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘asassato attā ca loko ca…pe… sassato ca asassato ca attā ca loko ca… neva sassato nāsassato attā ca loko ca… sayaṃkato attā ca loko ca… paraṃkato attā ca loko ca… sayaṃkato ca paraṃkato ca attā ca loko ca… asayaṃkāro aparaṃkāro adhiccasamuppanno attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Sassataṃ sukhadukkhaṃ… asassataṃ sukhadukkhaṃ… sassatañca asassatañca sukhadukkhaṃ… nevasassataṃ nāsassataṃ sukhadukkhaṃ… sayaṃkataṃ sukhadukkhaṃ… paraṃkataṃ sukhadukkhaṃ… sayaṃkatañca paraṃkatañca sukhadukkhaṃ… asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ sukhadukkhaṃ, idameva saccaṃ moghamañña’nti.
192. ‘‘තත්‍ර, චුන්‌ද, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. ත්‍යාහං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදාමි – ‘අත්‌ථි නු ඛො ඉදං, ආවුසො, වුච්‌චති – ‘‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො චා’’ති? යඤ්‌ච ඛො තෙ එවමාහංසු – ‘ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. තං තෙසං නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථාසඤ්‌ඤිනොපි හෙත්‌ථ, චුන්‌ද, සන්‌තෙකෙ සත්‌තා. ඉමායපි ඛො අහං, චුන්‌ද, පඤ්‌ඤත්‌තියා නෙව අත්‌තනා සමසමං සමනුපස්‌සාමි කුතො භිය්‍යො. අථ ඛො අහමෙව තත්‌ථ භිය්‍යො යදිදං අධිපඤ්‌ඤත්‌ති.
192. ‘‘Tatra, cunda, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘atthi nu kho idaṃ, āvuso, vuccati – ‘‘sassato attā ca loko cā’’ti? Yañca kho te evamāhaṃsu – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Taṃ tesaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathāsaññinopi hettha, cunda, santeke sattā. Imāyapi kho ahaṃ, cunda, paññattiyā neva attanā samasamaṃ samanupassāmi kuto bhiyyo. Atha kho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhipaññatti.
193. ‘‘තත්‍ර, චුන්‌ද, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘අසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච…පෙ.… සස්‌සතො ච අසස්‌සතො ච අත්‌තා ච ලොකො ච… නෙවසස්‌සතො නාසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච… සයංකතො අත්‌තා ච ලොකො ච… පරංකතො අත්‌තා ච ලොකො ච… සයංකතො ච පරංකතො ච අත්‌තා ච ලොකො ච… අසයංකාරො අපරංකාරො අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නො අත්‌තා ච ලොකො ච… සස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… අසස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… සස්‌සතඤ්‌ච අසස්‌සතඤ්‌ච සුඛදුක්‌ඛං… නෙවසස්‌සතං නාසස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… සයංකතං සුඛදුක්‌ඛං… පරංකතං සුඛදුක්‌ඛං… සයංකතඤ්‌ච පරංකතඤ්‌ච සුඛදුක්‌ඛං… අසයංකාරං අපරංකාරං අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං සුඛදුක්‌ඛං, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. ත්‍යාහං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදාමි – ‘අත්‌ථි නු ඛො ඉදං, ආවුසො, වුච්‌චති – ‘‘අසයංකාරං අපරංකාරං අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං සුඛදුක්‌ඛ’’’න්‌ති? යඤ්‌ච ඛො තෙ එවමාහංසු – ‘ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. තං තෙසං නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථාසඤ්‌ඤිනොපි හෙත්‌ථ, චුන්‌ද, සන්‌තෙකෙ සත්‌තා. ඉමායපි ඛො අහං, චුන්‌ද, පඤ්‌ඤත්‌තියා නෙව අත්‌තනා සමසමං සමනුපස්‌සාමි කුතො භිය්‍යො. අථ ඛො අහමෙව තත්‌ථ භිය්‍යො යදිදං අධිපඤ්‌ඤත්‌ති. ඉමෙ ඛො තෙ, චුන්‌ද, පුබ්‌බන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, යෙ වො මයා බ්‍යාකතා, යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා . යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා බ්‍යාකරිස්‌සාමීති 61?
193. ‘‘Tatra, cunda, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘asassato attā ca loko ca…pe… sassato ca asassato ca attā ca loko ca… nevasassato nāsassato attā ca loko ca… sayaṃkato attā ca loko ca… paraṃkato attā ca loko ca… sayaṃkato ca paraṃkato ca attā ca loko ca… asayaṃkāro aparaṃkāro adhiccasamuppanno attā ca loko ca… sassataṃ sukhadukkhaṃ… asassataṃ sukhadukkhaṃ… sassatañca asassatañca sukhadukkhaṃ… nevasassataṃ nāsassataṃ sukhadukkhaṃ… sayaṃkataṃ sukhadukkhaṃ… paraṃkataṃ sukhadukkhaṃ… sayaṃkatañca paraṃkatañca sukhadukkhaṃ… asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ sukhadukkhaṃ, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘atthi nu kho idaṃ, āvuso, vuccati – ‘‘asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ sukhadukkha’’’nti? Yañca kho te evamāhaṃsu – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Taṃ tesaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathāsaññinopi hettha, cunda, santeke sattā. Imāyapi kho ahaṃ, cunda, paññattiyā neva attanā samasamaṃ samanupassāmi kuto bhiyyo. Atha kho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhipaññatti. Ime kho te, cunda, pubbantasahagatā diṭṭhinissayā, ye vo mayā byākatā, yathā te byākātabbā . Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā byākarissāmīti 62?
අපරන්‌තසහගතදිට්‌ඨිනිස්‌සයා
Aparantasahagatadiṭṭhinissayā
194. ‘‘කතමෙ ච තෙ, චුන්‌ද, අපරන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, යෙ වො මයා බ්‍යාකතා, යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා. (යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා බ්‍යාකරිස්‌සාමී) 63? සන්‌ති, චුන්‌ද, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. සන්‌ති පන, චුන්‌ද, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘අරූපී අත්‌තා හොති…පෙ.… රූපී ච අරූපී ච අත්‌තා හොති… නෙවරූපී නාරූපී අත්‌තා හොති… සඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… අසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… අත්‌තා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති න හොති පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. තත්‍ර, චුන්‌ද, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. ත්‍යාහං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදාමි – ‘අත්‌ථි නු ඛො ඉදං, ආවුසො, වුච්‌චති – ‘‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා’’’ති? යඤ්‌ච ඛො තෙ එවමාහංසු – ‘ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. තං තෙසං නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථාසඤ්‌ඤිනොපි හෙත්‌ථ, චුන්‌ද, සන්‌තෙකෙ සත්‌තා. ඉමායපි ඛො අහං, චුන්‌ද, පඤ්‌ඤත්‌තියා නෙව අත්‌තනා සමසමං සමනුපස්‌සාමි කුතො භිය්‍යො. අථ ඛො අහමෙව තත්‌ථ භිය්‍යො යදිදං අධිපඤ්‌ඤත්‌ති.
194. ‘‘Katame ca te, cunda, aparantasahagatā diṭṭhinissayā, ye vo mayā byākatā, yathā te byākātabbā. (Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā byākarissāmī) 64? Santi, cunda, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Santi pana, cunda, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘arūpī attā hoti…pe… rūpī ca arūpī ca attā hoti… nevarūpī nārūpī attā hoti… saññī attā hoti… asaññī attā hoti… nevasaññīnāsaññī attā hoti… attā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tatra, cunda, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘atthi nu kho idaṃ, āvuso, vuccati – ‘‘rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’’ti? Yañca kho te evamāhaṃsu – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Taṃ tesaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathāsaññinopi hettha, cunda, santeke sattā. Imāyapi kho ahaṃ, cunda, paññattiyā neva attanā samasamaṃ samanupassāmi kuto bhiyyo. Atha kho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhipaññatti.
195. ‘‘තත්‍ර, චුන්‌ද, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘අරූපී අත්‌තා හොති…පෙ.… රූපී ච අරූපී ච අත්‌තා හොති… නෙවරූපීනාරූපී අත්‌තා හොති… සඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… අසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… අත්‌තා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති න හොති පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. ත්‍යාහං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදාමි – ‘අත්‌ථි නු ඛො ඉදං, ආවුසො, වුච්‌චති – ‘‘අත්‌තා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති න හොති පරං මරණා’’’ති? යඤ්‌ච ඛො තෙ, චුන්‌ද, එවමාහංසු – ‘ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. තං තෙසං නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථාසඤ්‌ඤිනොපි හෙත්‌ථ, චුන්‌ද, සන්‌තෙකෙ සත්‌තා. ඉමායපි ඛො අහං, චුන්‌ද, පඤ්‌ඤත්‌තියා නෙව අත්‌තනා සමසමං සමනුපස්‌සාමි, කුතො භිය්‍යො. අථ ඛො අහමෙව තත්‌ථ භිය්‍යො යදිදං අධිපඤ්‌ඤත්‌ති. ඉමෙ ඛො තෙ, චුන්‌ද, අපරන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, යෙ වො මයා බ්‍යාකතා , යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා. යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා බ්‍යාකරිස්‌සාමීති 65?
195. ‘‘Tatra, cunda, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘arūpī attā hoti…pe… rūpī ca arūpī ca attā hoti… nevarūpīnārūpī attā hoti… saññī attā hoti… asaññī attā hoti… nevasaññīnāsaññī attā hoti… attā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘atthi nu kho idaṃ, āvuso, vuccati – ‘‘attā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā’’’ti? Yañca kho te, cunda, evamāhaṃsu – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Taṃ tesaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathāsaññinopi hettha, cunda, santeke sattā. Imāyapi kho ahaṃ, cunda, paññattiyā neva attanā samasamaṃ samanupassāmi, kuto bhiyyo. Atha kho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhipaññatti. Ime kho te, cunda, aparantasahagatā diṭṭhinissayā, ye vo mayā byākatā , yathā te byākātabbā. Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā byākarissāmīti 66?
196. ‘‘ඉමෙසඤ්‌ච, චුන්‌ද, පුබ්‌බන්‌තසහගතානං දිට්‌ඨිනිස්‌සයානං ඉමෙසඤ්‌ච අපරන්‌තසහගතානං දිට්‌ඨිනිස්‌සයානං පහානාය සමතික්‌කමාය එවං මයා චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා දෙසිතා පඤ්‌ඤත්‌තා. කතමෙ චත්‌තාරො? ඉධ, චුන්‌ද, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී…පෙ.… චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී… ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. ඉමෙසඤ්‌ච චුන්‌ද, පුබ්‌බන්‌තසහගතානං දිට්‌ඨිනිස්‌සයානං ඉමෙසඤ්‌ච අපරන්‌තසහගතානං දිට්‌ඨිනිස්‌සයානං පහානාය සමතික්‌කමාය. එවං මයා ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා දෙසිතා පඤ්‌ඤත්‌තා’’ති.
196. ‘‘Imesañca, cunda, pubbantasahagatānaṃ diṭṭhinissayānaṃ imesañca aparantasahagatānaṃ diṭṭhinissayānaṃ pahānāya samatikkamāya evaṃ mayā cattāro satipaṭṭhānā desitā paññattā. Katame cattāro? Idha, cunda, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu vedanānupassī…pe… citte cittānupassī… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Imesañca cunda, pubbantasahagatānaṃ diṭṭhinissayānaṃ imesañca aparantasahagatānaṃ diṭṭhinissayānaṃ pahānāya samatikkamāya. Evaṃ mayā ime cattāro satipaṭṭhānā desitā paññattā’’ti.
197. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා උපවාණො භගවතො පිට්‌ඨිතො ඨිතො හොති භගවන්‌තං බීජයමානො. අථ ඛො ආයස්‌මා උපවාණො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අච්‌ඡරියං, භන්‌තෙ, අබ්‌භුතං, භන්‌තෙ! පාසාදිකො වතායං, භන්‌තෙ, ධම්‌මපරියායො; සුපාසාදිකො වතායං භන්‌තෙ, ධම්‌මපරියායො, කො නාමායං භන්‌තෙ ධම්‌මපරියායො’’ති? ‘‘තස්‌මාතිහ ත්‌වං, උපවාණ, ඉමං ධම්‌මපරියායං ‘පාසාදිකො’ ත්‌වෙව නං ධාරෙහී’’ති. ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා උපවාණො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
197. Tena kho pana samayena āyasmā upavāṇo bhagavato piṭṭhito ṭhito hoti bhagavantaṃ bījayamāno. Atha kho āyasmā upavāṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Pāsādiko vatāyaṃ, bhante, dhammapariyāyo; supāsādiko vatāyaṃ bhante, dhammapariyāyo, ko nāmāyaṃ bhante dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Tasmātiha tvaṃ, upavāṇa, imaṃ dhammapariyāyaṃ ‘pāsādiko’ tveva naṃ dhārehī’’ti. Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā upavāṇo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
පාසාදිකසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං ඡට්‌ඨං.
Pāsādikasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / දීඝ නිකාය (අට්‌ඨකථා) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / 6. පාසාදිකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Pāsādikasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / දීඝනිකාය (ටීකා) • Dīghanikāya (ṭīkā) / 6. පාසාදිකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Pāsādikasuttavaṇṇanā
