Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ദീഘനികായ • Dīghanikāya |
൬. പാസാദികസുത്തം
6. Pāsādikasuttaṃ
൧൬൪. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ സക്കേസു വിഹരതി വേധഞ്ഞാ നാമ സക്യാ, തേസം അമ്ബവനേ പാസാദേ.
164. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati vedhaññā nāma sakyā, tesaṃ ambavane pāsāde.
നിഗണ്ഠനാടപുത്തകാലങ്കിരിയാ
Nigaṇṭhanāṭaputtakālaṅkiriyā
തേന ഖോ പന സമയേന നിഗണ്ഠോ നാടപുത്തോ 1 പാവായം അധുനാകാലങ്കതോ ഹോതി. തസ്സ കാലങ്കിരിയായ ഭിന്നാ നിഗണ്ഠാ ദ്വേധികജാതാ ഭണ്ഡനജാതാ കലഹജാതാ വിവാദാപന്നാ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്താ വിഹരന്തി – ‘‘ന ത്വം ഇമം ധമ്മവിനയം ആജാനാസി, അഹം ഇമം ധമ്മവിനയം ആജാനാമി, കിം ത്വം ഇമം ധമ്മവിനയം ആജാനിസ്സസി? മിച്ഛാപടിപന്നോ ത്വമസി, അഹമസ്മി സമ്മാപടിപന്നോ. സഹിതം മേ, അസഹിതം തേ. പുരേവചനീയം പച്ഛാ അവച, പച്ഛാവചനീയം പുരേ അവച. അധിചിണ്ണം തേ വിപരാവത്തം, ആരോപിതോ തേ വാദോ, നിഗ്ഗഹിതോ ത്വമസി, ചര വാദപ്പമോക്ഖായ, നിബ്ബേഠേഹി വാ സചേ പഹോസീ’’തി. വധോയേവ ഖോ 2 മഞ്ഞേ നിഗണ്ഠേസു നാടപുത്തിയേസു വത്തതി 3. യേപി നിഗണ്ഠസ്സ നാടപുത്തസ്സ സാവകാ ഗിഹീ ഓദാതവസനാ , തേപി 4 നിഗണ്ഠേസു നാടപുത്തിയേസു നിബ്ബിന്നരൂപാ 5 വിരത്തരൂപാ പടിവാനരൂപാ, യഥാ തം ദുരക്ഖാതേ ധമ്മവിനയേ ദുപ്പവേദിതേ അനിയ്യാനികേ അനുപസമസംവത്തനികേ അസമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതേ ഭിന്നഥൂപേ അപ്പടിസരണേ.
Tena kho pana samayena nigaṇṭho nāṭaputto 6 pāvāyaṃ adhunākālaṅkato hoti. Tassa kālaṅkiriyāya bhinnā nigaṇṭhā dvedhikajātā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti – ‘‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi, ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi, kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi? Micchāpaṭipanno tvamasi, ahamasmi sammāpaṭipanno. Sahitaṃ me, asahitaṃ te. Purevacanīyaṃ pacchā avaca, pacchāvacanīyaṃ pure avaca. Adhiciṇṇaṃ te viparāvattaṃ, āropito te vādo, niggahito tvamasi, cara vādappamokkhāya, nibbeṭhehi vā sace pahosī’’ti. Vadhoyeva kho 7 maññe nigaṇṭhesu nāṭaputtiyesu vattati 8. Yepi nigaṇṭhassa nāṭaputtassa sāvakā gihī odātavasanā , tepi 9 nigaṇṭhesu nāṭaputtiyesu nibbinnarūpā 10 virattarūpā paṭivānarūpā, yathā taṃ durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite bhinnathūpe appaṭisaraṇe.
൧൬൫. അഥ ഖോ ചുന്ദോ സമണുദ്ദേസോ പാവായം വസ്സംവുട്ഠോ 11 യേന സാമഗാമോ, യേനായസ്മാ ആനന്ദോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ചുന്ദോ സമണുദ്ദേസോ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ഏതദവോച – ‘‘നിഗണ്ഠോ, ഭന്തേ, നാടപുത്തോ പാവായം അധുനാകാലങ്കതോ. തസ്സ കാലങ്കിരിയായ ഭിന്നാ നിഗണ്ഠാ ദ്വേധികജാതാ…പേ॰… ഭിന്നഥൂപേ അപ്പടിസരണേ’’തി.
165. Atha kho cundo samaṇuddeso pāvāyaṃ vassaṃvuṭṭho 12 yena sāmagāmo, yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho cundo samaṇuddeso āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘nigaṇṭho, bhante, nāṭaputto pāvāyaṃ adhunākālaṅkato. Tassa kālaṅkiriyāya bhinnā nigaṇṭhā dvedhikajātā…pe… bhinnathūpe appaṭisaraṇe’’ti.
ഏവം വുത്തേ, ആയസ്മാ ആനന്ദോ ചുന്ദം സമണുദ്ദേസം ഏതദവോച – ‘‘അത്ഥി ഖോ ഇദം, ആവുസോ ചുന്ദ, കഥാപാഭതം ഭഗവന്തം ദസ്സനായ. ആയാമാവുസോ ചുന്ദ, യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിസ്സാമ; ഉപസങ്കമിത്വാ ഏതമത്ഥം ഭഗവതോ ആരോചേസ്സാമാ’’തി 13. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ ചുന്ദോ സമണുദ്ദേസോ ആയസ്മതോ ആനന്ദസ്സ പച്ചസ്സോസി.
Evaṃ vutte, āyasmā ānando cundaṃ samaṇuddesaṃ etadavoca – ‘‘atthi kho idaṃ, āvuso cunda, kathāpābhataṃ bhagavantaṃ dassanāya. Āyāmāvuso cunda, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā etamatthaṃ bhagavato ārocessāmā’’ti 14. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo samaṇuddeso āyasmato ānandassa paccassosi.
അഥ ഖോ ആയസ്മാ ച ആനന്ദോ ചുന്ദോ ച സമണുദ്ദേസോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അയം, ഭന്തേ, ചുന്ദോ സമണുദ്ദേസോ ഏവമാഹ, ‘നിഗണ്ഠോ, ഭന്തേ, നാടപുത്തോ പാവായം അധുനാകാലങ്കതോ, തസ്സ കാലങ്കിരിയായ ഭിന്നാ നിഗണ്ഠാ…പേ॰… ഭിന്നഥൂപേ അപ്പടിസരണേ’’’തി.
Atha kho āyasmā ca ānando cundo ca samaṇuddeso yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, cundo samaṇuddeso evamāha, ‘nigaṇṭho, bhante, nāṭaputto pāvāyaṃ adhunākālaṅkato, tassa kālaṅkiriyāya bhinnā nigaṇṭhā…pe… bhinnathūpe appaṭisaraṇe’’’ti.
അസമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതധമ്മവിനയോ
Asammāsambuddhappaveditadhammavinayo
൧൬൬. ‘‘ഏവം ഹേതം, ചുന്ദ, ഹോതി ദുരക്ഖാതേ ധമ്മവിനയേ ദുപ്പവേദിതേ അനിയ്യാനികേ അനുപസമസംവത്തനികേ അസമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതേ. ഇധ, ചുന്ദ, സത്ഥാ ച ഹോതി അസമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മോ ച ദുരക്ഖാതോ ദുപ്പവേദിതോ അനിയ്യാനികോ അനുപസമസംവത്തനികോ അസമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ, സാവകോ ച തസ്മിം ധമ്മേ ന ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ വിഹരതി ന സാമീചിപ്പടിപന്നോ ന അനുധമ്മചാരീ, വോക്കമ്മ ച തമ്ഹാ ധമ്മാ വത്തതി. സോ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘തസ്സ തേ, ആവുസോ, ലാഭാ, തസ്സ തേ സുലദ്ധം, സത്ഥാ ച തേ അസമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മോ ച ദുരക്ഖാതോ ദുപ്പവേദിതോ അനിയ്യാനികോ അനുപസമസംവത്തനികോ അസമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ. ത്വഞ്ച തസ്മിം ധമ്മേ ന ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ വിഹരസി, ന സാമീചിപ്പടിപന്നോ, ന അനുധമ്മചാരീ, വോക്കമ്മ ച തമ്ഹാ ധമ്മാ വത്തസീ’തി. ഇതി ഖോ, ചുന്ദ, സത്ഥാപി തത്ഥ ഗാരയ്ഹോ, ധമ്മോപി തത്ഥ ഗാരയ്ഹോ, സാവകോ ച തത്ഥ ഏവം പാസംസോ. യോ ഖോ, ചുന്ദ, ഏവരൂപം സാവകം ഏവം വദേയ്യ – ‘ഏതായസ്മാ തഥാ പടിപജ്ജതു, യഥാ തേ സത്ഥാരാ ധമ്മോ ദേസിതോ പഞ്ഞത്തോ’തി. യോ ച സമാദപേതി 15, യഞ്ച സമാദപേതി, യോ ച സമാദപിതോ 16 തഥത്തായ പടിപജ്ജതി. സബ്ബേ തേ ബഹും അപുഞ്ഞം പസവന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഏവം ഹേതം, ചുന്ദ, ഹോതി ദുരക്ഖാതേ ധമ്മവിനയേ ദുപ്പവേദിതേ അനിയ്യാനികേ അനുപസമസംവത്തനികേ അസമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതേ.
166. ‘‘Evaṃ hetaṃ, cunda, hoti durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite. Idha, cunda, satthā ca hoti asammāsambuddho, dhammo ca durakkhāto duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito, sāvako ca tasmiṃ dhamme na dhammānudhammappaṭipanno viharati na sāmīcippaṭipanno na anudhammacārī, vokkamma ca tamhā dhammā vattati. So evamassa vacanīyo – ‘tassa te, āvuso, lābhā, tassa te suladdhaṃ, satthā ca te asammāsambuddho, dhammo ca durakkhāto duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito. Tvañca tasmiṃ dhamme na dhammānudhammappaṭipanno viharasi, na sāmīcippaṭipanno, na anudhammacārī, vokkamma ca tamhā dhammā vattasī’ti. Iti kho, cunda, satthāpi tattha gārayho, dhammopi tattha gārayho, sāvako ca tattha evaṃ pāsaṃso. Yo kho, cunda, evarūpaṃ sāvakaṃ evaṃ vadeyya – ‘etāyasmā tathā paṭipajjatu, yathā te satthārā dhammo desito paññatto’ti. Yo ca samādapeti 17, yañca samādapeti, yo ca samādapito 18 tathattāya paṭipajjati. Sabbe te bahuṃ apuññaṃ pasavanti. Taṃ kissa hetu? Evaṃ hetaṃ, cunda, hoti durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite.
൧൬൭. ‘‘ഇധ പന, ചുന്ദ, സത്ഥാ ച ഹോതി അസമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മോ ച ദുരക്ഖാതോ ദുപ്പവേദിതോ അനിയ്യാനികോ അനുപസമസംവത്തനികോ അസമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ, സാവകോ ച തസ്മിം ധമ്മേ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ വിഹരതി സാമീചിപ്പടിപന്നോ അനുധമ്മചാരീ, സമാദായ തം ധമ്മം വത്തതി. സോ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘തസ്സ തേ, ആവുസോ, അലാഭാ, തസ്സ തേ ദുല്ലദ്ധം, സത്ഥാ ച തേ അസമ്മാസമ്ബുദ്ധോ , ധമ്മോ ച ദുരക്ഖാതോ ദുപ്പവേദിതോ അനിയ്യാനികോ അനുപസമസംവത്തനികോ അസമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ. ത്വഞ്ച തസ്മിം ധമ്മേ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ വിഹരസി സാമീചിപ്പടിപന്നോ അനുധമ്മചാരീ, സമാദായ തം ധമ്മം വത്തസീ’തി. ഇതി ഖോ, ചുന്ദ, സത്ഥാപി തത്ഥ ഗാരയ്ഹോ, ധമ്മോപി തത്ഥ ഗാരയ്ഹോ, സാവകോപി തത്ഥ ഏവം ഗാരയ്ഹോ. യോ ഖോ, ചുന്ദ, ഏവരൂപം സാവകം ഏവം വദേയ്യ – ‘അദ്ധായസ്മാ ഞായപ്പടിപന്നോ ഞായമാരാധേസ്സതീ’തി. യോ ച പസംസതി, യഞ്ച പസംസതി, യോ ച പസംസിതോ ഭിയ്യോസോ മത്തായ വീരിയം ആരഭതി. സബ്ബേ തേ ബഹും അപുഞ്ഞം പസവന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഏവഞ്ഹേതം, ചുന്ദ, ഹോതി ദുരക്ഖാതേ ധമ്മവിനയേ ദുപ്പവേദിതേ അനിയ്യാനികേ അനുപസമസംവത്തനികേ അസമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതേ.
167. ‘‘Idha pana, cunda, satthā ca hoti asammāsambuddho, dhammo ca durakkhāto duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito, sāvako ca tasmiṃ dhamme dhammānudhammappaṭipanno viharati sāmīcippaṭipanno anudhammacārī, samādāya taṃ dhammaṃ vattati. So evamassa vacanīyo – ‘tassa te, āvuso, alābhā, tassa te dulladdhaṃ, satthā ca te asammāsambuddho , dhammo ca durakkhāto duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito. Tvañca tasmiṃ dhamme dhammānudhammappaṭipanno viharasi sāmīcippaṭipanno anudhammacārī, samādāya taṃ dhammaṃ vattasī’ti. Iti kho, cunda, satthāpi tattha gārayho, dhammopi tattha gārayho, sāvakopi tattha evaṃ gārayho. Yo kho, cunda, evarūpaṃ sāvakaṃ evaṃ vadeyya – ‘addhāyasmā ñāyappaṭipanno ñāyamārādhessatī’ti. Yo ca pasaṃsati, yañca pasaṃsati, yo ca pasaṃsito bhiyyoso mattāya vīriyaṃ ārabhati. Sabbe te bahuṃ apuññaṃ pasavanti. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, cunda, hoti durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite.
സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതധമ്മവിനയോ
Sammāsambuddhappaveditadhammavinayo
൧൬൮. ‘‘ഇധ പന, ചുന്ദ, സത്ഥാ ച ഹോതി സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മോ ച സ്വാക്ഖാതോ സുപ്പവേദിതോ നിയ്യാനികോ ഉപസമസംവത്തനികോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ, സാവകോ ച തസ്മിം ധമ്മേ ന ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ വിഹരതി, ന സാമീചിപ്പടിപന്നോ, ന അനുധമ്മചാരീ, വോക്കമ്മ ച തമ്ഹാ ധമ്മാ വത്തതി. സോ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘തസ്സ തേ, ആവുസോ, അലാഭാ, തസ്സ തേ ദുല്ലദ്ധം, സത്ഥാ ച തേ സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മോ ച സ്വാക്ഖാതോ സുപ്പവേദിതോ നിയ്യാനികോ ഉപസമസംവത്തനികോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ. ത്വഞ്ച തസ്മിം ധമ്മേ ന ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ വിഹരസി, ന സാമീചിപ്പടിപന്നോ, ന അനുധമ്മചാരീ, വോക്കമ്മ ച തമ്ഹാ ധമ്മാ വത്തസീ’തി. ഇതി ഖോ, ചുന്ദ, സത്ഥാപി തത്ഥ പാസംസോ, ധമ്മോപി തത്ഥ പാസംസോ, സാവകോ ച തത്ഥ ഏവം ഗാരയ്ഹോ. യോ ഖോ, ചുന്ദ, ഏവരൂപം സാവകം ഏവം വദേയ്യ – ‘ഏതായസ്മാ തഥാ പടിപജ്ജതു യഥാ തേ സത്ഥാരാ ധമ്മോ ദേസിതോ പഞ്ഞത്തോ’തി. യോ ച സമാദപേതി, യഞ്ച സമാദപേതി, യോ ച സമാദപിതോ തഥത്തായ പടിപജ്ജതി. സബ്ബേ തേ ബഹും പുഞ്ഞം പസവന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഏവഞ്ഹേതം , ചുന്ദ, ഹോതി സ്വാക്ഖാതേ ധമ്മവിനയേ സുപ്പവേദിതേ നിയ്യാനികേ ഉപസമസംവത്തനികേ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതേ.
168. ‘‘Idha pana, cunda, satthā ca hoti sammāsambuddho, dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito, sāvako ca tasmiṃ dhamme na dhammānudhammappaṭipanno viharati, na sāmīcippaṭipanno, na anudhammacārī, vokkamma ca tamhā dhammā vattati. So evamassa vacanīyo – ‘tassa te, āvuso, alābhā, tassa te dulladdhaṃ, satthā ca te sammāsambuddho, dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Tvañca tasmiṃ dhamme na dhammānudhammappaṭipanno viharasi, na sāmīcippaṭipanno, na anudhammacārī, vokkamma ca tamhā dhammā vattasī’ti. Iti kho, cunda, satthāpi tattha pāsaṃso, dhammopi tattha pāsaṃso, sāvako ca tattha evaṃ gārayho. Yo kho, cunda, evarūpaṃ sāvakaṃ evaṃ vadeyya – ‘etāyasmā tathā paṭipajjatu yathā te satthārā dhammo desito paññatto’ti. Yo ca samādapeti, yañca samādapeti, yo ca samādapito tathattāya paṭipajjati. Sabbe te bahuṃ puññaṃ pasavanti. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ , cunda, hoti svākkhāte dhammavinaye suppavedite niyyānike upasamasaṃvattanike sammāsambuddhappavedite.
൧൬൯. ‘‘ഇധ പന, ചുന്ദ, സത്ഥാ ച ഹോതി സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മോ ച സ്വാക്ഖാതോ സുപ്പവേദിതോ നിയ്യാനികോ ഉപസമസംവത്തനികോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ, സാവകോ ച തസ്മിം ധമ്മേ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ വിഹരതി സാമീചിപ്പടിപന്നോ അനുധമ്മചാരീ, സമാദായ തം ധമ്മം വത്തതി. സോ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘തസ്സ തേ, ആവുസോ, ലാഭാ, തസ്സ തേ സുലദ്ധം, സത്ഥാ ച തേ 19 സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ , ധമ്മോ ച സ്വാക്ഖാതോ സുപ്പവേദിതോ നിയ്യാനികോ ഉപസമസംവത്തനികോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ. ത്വഞ്ച തസ്മിം ധമ്മേ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ വിഹരസി സാമീചിപ്പടിപന്നോ അനുധമ്മചാരീ, സമാദായ തം ധമ്മം വത്തസീ’തി. ഇതി ഖോ, ചുന്ദ, സത്ഥാപി തത്ഥ പാസംസോ, ധമ്മോപി തത്ഥ പാസംസോ, സാവകോപി തത്ഥ ഏവം പാസംസോ. യോ ഖോ, ചുന്ദ, ഏവരൂപം സാവകം ഏവം വദേയ്യ – ‘അദ്ധായസ്മാ ഞായപ്പടിപന്നോ ഞായമാരാധേസ്സതീ’തി. യോ ച പസംസതി, യഞ്ച പസംസതി, യോ ച പസംസിതോ 20 ഭിയ്യോസോ മത്തായ വീരിയം ആരഭതി. സബ്ബേ തേ ബഹും പുഞ്ഞം പസവന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഏവഞ്ഹേതം, ചുന്ദ, ഹോതി സ്വാക്ഖാതേ ധമ്മവിനയേ സുപ്പവേദിതേ നിയ്യാനികേ ഉപസമസംവത്തനികേ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതേ.
169. ‘‘Idha pana, cunda, satthā ca hoti sammāsambuddho, dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito, sāvako ca tasmiṃ dhamme dhammānudhammappaṭipanno viharati sāmīcippaṭipanno anudhammacārī, samādāya taṃ dhammaṃ vattati. So evamassa vacanīyo – ‘tassa te, āvuso, lābhā, tassa te suladdhaṃ, satthā ca te 21 sammāsambuddho , dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Tvañca tasmiṃ dhamme dhammānudhammappaṭipanno viharasi sāmīcippaṭipanno anudhammacārī, samādāya taṃ dhammaṃ vattasī’ti. Iti kho, cunda, satthāpi tattha pāsaṃso, dhammopi tattha pāsaṃso, sāvakopi tattha evaṃ pāsaṃso. Yo kho, cunda, evarūpaṃ sāvakaṃ evaṃ vadeyya – ‘addhāyasmā ñāyappaṭipanno ñāyamārādhessatī’ti. Yo ca pasaṃsati, yañca pasaṃsati, yo ca pasaṃsito 22 bhiyyoso mattāya vīriyaṃ ārabhati. Sabbe te bahuṃ puññaṃ pasavanti. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, cunda, hoti svākkhāte dhammavinaye suppavedite niyyānike upasamasaṃvattanike sammāsambuddhappavedite.
സാവകാനുതപ്പസത്ഥു
Sāvakānutappasatthu
൧൭൦. ‘‘ഇധ പന, ചുന്ദ, സത്ഥാ ച ലോകേ ഉദപാദി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മോ ച സ്വാക്ഖാതോ സുപ്പവേദിതോ നിയ്യാനികോ ഉപസമസംവത്തനികോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ, അവിഞ്ഞാപിതത്ഥാ ചസ്സ ഹോന്തി സാവകാ സദ്ധമ്മേ, ന ച തേസം കേവലം പരിപൂരം ബ്രഹ്മചരിയം ആവികതം ഹോതി ഉത്താനീകതം സബ്ബസങ്ഗാഹപദകതം സപ്പാടിഹീരകതം യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിതം. അഥ നേസം സത്ഥുനോ അന്തരധാനം ഹോതി. ഏവരൂപോ ഖോ, ചുന്ദ, സത്ഥാ സാവകാനം കാലങ്കതോ അനുതപ്പോ ഹോതി. തം കിസ്സ ഹേതു? സത്ഥാ ച നോ ലോകേ ഉദപാദി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, ധമ്മോ ച സ്വാക്ഖാതോ സുപ്പവേദിതോ നിയ്യാനികോ ഉപസമസംവത്തനികോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ, അവിഞ്ഞാപിതത്ഥാ ചമ്ഹ സദ്ധമ്മേ, ന ച നോ കേവലം പരിപൂരം ബ്രഹ്മചരിയം ആവികതം ഹോതി ഉത്താനീകതം സബ്ബസങ്ഗാഹപദകതം സപ്പാടിഹീരകതം യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിതം. അഥ നോ സത്ഥുനോ അന്തരധാനം ഹോതീതി. ഏവരൂപോ ഖോ, ചുന്ദ, സത്ഥാ സാവകാനം കാലങ്കതോ അനുതപ്പോ ഹോതി.
170. ‘‘Idha pana, cunda, satthā ca loke udapādi arahaṃ sammāsambuddho, dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito, aviññāpitatthā cassa honti sāvakā saddhamme, na ca tesaṃ kevalaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ āvikataṃ hoti uttānīkataṃ sabbasaṅgāhapadakataṃ sappāṭihīrakataṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ. Atha nesaṃ satthuno antaradhānaṃ hoti. Evarūpo kho, cunda, satthā sāvakānaṃ kālaṅkato anutappo hoti. Taṃ kissa hetu? Satthā ca no loke udapādi arahaṃ sammāsambuddho, dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito, aviññāpitatthā camha saddhamme, na ca no kevalaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ āvikataṃ hoti uttānīkataṃ sabbasaṅgāhapadakataṃ sappāṭihīrakataṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ. Atha no satthuno antaradhānaṃ hotīti. Evarūpo kho, cunda, satthā sāvakānaṃ kālaṅkato anutappo hoti.
സാവകാനനുതപ്പസത്ഥു
Sāvakānanutappasatthu
൧൭൧. ‘‘ഇധ പന, ചുന്ദ, സത്ഥാ ച ലോകേ ഉദപാദി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ. ധമ്മോ ച സ്വാക്ഖാതോ സുപ്പവേദിതോ നിയ്യാനികോ ഉപസമസംവത്തനികോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ. വിഞ്ഞാപിതത്ഥാ ചസ്സ ഹോന്തി സാവകാ സദ്ധമ്മേ, കേവലഞ്ച തേസം പരിപൂരം ബ്രഹ്മചരിയം ആവികതം ഹോതി ഉത്താനീകതം സബ്ബസങ്ഗാഹപദകതം സപ്പാടിഹീരകതം യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിതം. അഥ നേസം സത്ഥുനോ അന്തരധാനം ഹോതി. ഏവരൂപോ ഖോ, ചുന്ദ, സത്ഥാ സാവകാനം കാലങ്കതോ അനനുതപ്പോ ഹോതി . തം കിസ്സ ഹേതു? സത്ഥാ ച നോ ലോകേ ഉദപാദി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ. ധമ്മോ ച സ്വാക്ഖാതോ സുപ്പവേദിതോ നിയ്യാനികോ ഉപസമസംവത്തനികോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ. വിഞ്ഞാപിതത്ഥാ ചമ്ഹ സദ്ധമ്മേ, കേവലഞ്ച നോ പരിപൂരം ബ്രഹ്മചരിയം ആവികതം ഹോതി ഉത്താനീകതം സബ്ബസങ്ഗാഹപദകതം സപ്പാടിഹീരകതം യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിതം . അഥ നോ സത്ഥുനോ അന്തരധാനം ഹോതീതി. ഏവരൂപോ ഖോ, ചുന്ദ, സത്ഥാ സാവകാനം കാലങ്കതോ അനനുതപ്പോ ഹോതി.
171. ‘‘Idha pana, cunda, satthā ca loke udapādi arahaṃ sammāsambuddho. Dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Viññāpitatthā cassa honti sāvakā saddhamme, kevalañca tesaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ āvikataṃ hoti uttānīkataṃ sabbasaṅgāhapadakataṃ sappāṭihīrakataṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ. Atha nesaṃ satthuno antaradhānaṃ hoti. Evarūpo kho, cunda, satthā sāvakānaṃ kālaṅkato ananutappo hoti . Taṃ kissa hetu? Satthā ca no loke udapādi arahaṃ sammāsambuddho. Dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Viññāpitatthā camha saddhamme, kevalañca no paripūraṃ brahmacariyaṃ āvikataṃ hoti uttānīkataṃ sabbasaṅgāhapadakataṃ sappāṭihīrakataṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ . Atha no satthuno antaradhānaṃ hotīti. Evarūpo kho, cunda, satthā sāvakānaṃ kālaṅkato ananutappo hoti.
ബ്രഹ്മചരിയഅപരിപൂരാദികഥാ
Brahmacariyaaparipūrādikathā
൧൭൨. ‘‘ഏതേഹി ചേപി, ചുന്ദ, അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രഹ്മചരിയം ഹോതി, നോ ച ഖോ സത്ഥാ ഹോതി ഥേരോ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ. ഏവം തം ബ്രഹ്മചരിയം അപരിപൂരം ഹോതി തേനങ്ഗേന.
172. ‘‘Etehi cepi, cunda, aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, no ca kho satthā hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ aparipūraṃ hoti tenaṅgena.
‘‘യതോ ച ഖോ, ചുന്ദ, ഏതേഹി ചേവ അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രഹ്മചരിയം ഹോതി, സത്ഥാ ച ഹോതി ഥേരോ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ. ഏവം തം ബ്രഹ്മചരിയം പരിപൂരം ഹോതി തേനങ്ഗേന.
‘‘Yato ca kho, cunda, etehi ceva aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, satthā ca hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ paripūraṃ hoti tenaṅgena.
൧൭൩. ‘‘ഏതേഹി ചേപി, ചുന്ദ, അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രഹ്മചരിയം ഹോതി, സത്ഥാ ച ഹോതി ഥേരോ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ , നോ ച ഖ്വസ്സ ഥേരാ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി വിയത്താ വിനീതാ വിസാരദാ പത്തയോഗക്ഖേമാ. അലം സമക്ഖാതും സദ്ധമ്മസ്സ, അലം ഉപ്പന്നം പരപ്പവാദം സഹധമ്മേഹി സുനിഗ്ഗഹിതം നിഗ്ഗഹേത്വാ സപ്പാടിഹാരിയം ധമ്മം ദേസേതും. ഏവം തം ബ്രഹ്മചരിയം അപരിപൂരം ഹോതി തേനങ്ഗേന.
173. ‘‘Etehi cepi, cunda, aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, satthā ca hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto , no ca khvassa therā bhikkhū sāvakā honti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā. Alaṃ samakkhātuṃ saddhammassa, alaṃ uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammehi suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desetuṃ. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ aparipūraṃ hoti tenaṅgena.
‘‘യതോ ച ഖോ, ചുന്ദ, ഏതേഹി ചേവ അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രഹ്മചരിയം ഹോതി, സത്ഥാ ച ഹോതി ഥേരോ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ, ഥേരാ ചസ്സ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി വിയത്താ വിനീതാ വിസാരദാ പത്തയോഗക്ഖേമാ. അലം സമക്ഖാതും സദ്ധമ്മസ്സ, അലം ഉപ്പന്നം പരപ്പവാദം സഹധമ്മേഹി സുനിഗ്ഗഹിതം നിഗ്ഗഹേത്വാ സപ്പാടിഹാരിയം ധമ്മം ദേസേതും. ഏവം തം ബ്രഹ്മചരിയം പരിപൂരം ഹോതി തേനങ്ഗേന.
‘‘Yato ca kho, cunda, etehi ceva aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, satthā ca hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto, therā cassa bhikkhū sāvakā honti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā. Alaṃ samakkhātuṃ saddhammassa, alaṃ uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammehi suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desetuṃ. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ paripūraṃ hoti tenaṅgena.
൧൭൪. ‘‘ഏതേഹി ചേപി, ചുന്ദ, അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രഹ്മചരിയം ഹോതി, സത്ഥാ ച ഹോതി ഥേരോ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ, ഥേരാ ചസ്സ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി വിയത്താ വിനീതാ വിസാരദാ പത്തയോഗക്ഖേമാ. അലം സമക്ഖാതും സദ്ധമ്മസ്സ, അലം ഉപ്പന്നം പരപ്പവാദം സഹധമ്മേഹി സുനിഗ്ഗഹിതം നിഗ്ഗഹേത്വാ സപ്പാടിഹാരിയം ധമ്മം ദേസേതും. നോ ച ഖ്വസ്സ മജ്ഝിമാ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി…പേ॰… മജ്ഝിമാ ചസ്സ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി, നോ ച ഖ്വസ്സ നവാ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി…പേ॰… നവാ ചസ്സ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി, നോ ച ഖ്വസ്സ ഥേരാ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ ഹോന്തി…പേ॰… ഥേരാ ചസ്സ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ ഹോന്തി, നോ ച ഖ്വസ്സ മജ്ഝിമാ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ ഹോന്തി…പേ॰… മജ്ഝിമാ ചസ്സ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ ഹോന്തി , നോ ച ഖ്വസ്സ നവാ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ ഹോന്തി…പേ॰… നവാ ചസ്സ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ ഹോന്തി, നോ ച ഖ്വസ്സ ഉപാസകാ സാവകാ ഹോന്തി ഗിഹീ ഓദാതവസനാ ബ്രഹ്മചാരിനോ…പേ॰… ഉപാസകാ ചസ്സ സാവകാ ഹോന്തി ഗിഹീ ഓദാതവസനാ ബ്രഹ്മചാരിനോ, നോ ച ഖ്വസ്സ ഉപാസകാ സാവകാ ഹോന്തി ഗിഹീ ഓദാതവസനാ കാമഭോഗിനോ…പേ॰… ഉപാസകാ ചസ്സ സാവകാ ഹോന്തി ഗിഹീ ഓദാതവസനാ കാമഭോഗിനോ, നോ ച ഖ്വസ്സ ഉപാസികാ സാവികാ ഹോന്തി ഗിഹിനിയോ ഓദാതവസനാ ബ്രഹ്മചാരിനിയോ…പേ॰… ഉപാസികാ ചസ്സ സാവികാ ഹോന്തി ഗിഹിനിയോ ഓദാതവസനാ ബ്രഹ്മചാരിനിയോ, നോ ച ഖ്വസ്സ ഉപാസികാ സാവികാ ഹോന്തി ഗിഹിനിയോ ഓദാതവസനാ കാമഭോഗിനിയോ…പേ॰… ഉപാസികാ ചസ്സ സാവികാ ഹോന്തി ഗിഹിനിയോ ഓദാതവസനാ കാമഭോഗിനിയോ, നോ ച ഖ്വസ്സ ബ്രഹ്മചരിയം ഹോതി ഇദ്ധഞ്ചേവ ഫീതഞ്ച വിത്ഥാരികം ബാഹുജഞ്ഞം പുഥുഭൂതം യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിതം…പേ॰… ബ്രഹ്മചരിയഞ്ചസ്സ ഹോതി ഇദ്ധഞ്ചേവ ഫീതഞ്ച വിത്ഥാരികം ബാഹുജഞ്ഞം പുഥുഭൂതം യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിതം, നോ ച ഖോ ലാഭഗ്ഗയസഗ്ഗപ്പത്തം. ഏവം തം ബ്രഹ്മചരിയം അപരിപൂരം ഹോതി തേനങ്ഗേന.
174. ‘‘Etehi cepi, cunda, aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, satthā ca hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto, therā cassa bhikkhū sāvakā honti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā. Alaṃ samakkhātuṃ saddhammassa, alaṃ uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammehi suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desetuṃ. No ca khvassa majjhimā bhikkhū sāvakā honti…pe… majjhimā cassa bhikkhū sāvakā honti, no ca khvassa navā bhikkhū sāvakā honti…pe… navā cassa bhikkhū sāvakā honti, no ca khvassa therā bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… therā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti, no ca khvassa majjhimā bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… majjhimā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti , no ca khvassa navā bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… navā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti, no ca khvassa upāsakā sāvakā honti gihī odātavasanā brahmacārino…pe… upāsakā cassa sāvakā honti gihī odātavasanā brahmacārino, no ca khvassa upāsakā sāvakā honti gihī odātavasanā kāmabhogino…pe… upāsakā cassa sāvakā honti gihī odātavasanā kāmabhogino, no ca khvassa upāsikā sāvikā honti gihiniyo odātavasanā brahmacāriniyo…pe… upāsikā cassa sāvikā honti gihiniyo odātavasanā brahmacāriniyo, no ca khvassa upāsikā sāvikā honti gihiniyo odātavasanā kāmabhoginiyo…pe… upāsikā cassa sāvikā honti gihiniyo odātavasanā kāmabhoginiyo, no ca khvassa brahmacariyaṃ hoti iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ…pe… brahmacariyañcassa hoti iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ, no ca kho lābhaggayasaggappattaṃ. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ aparipūraṃ hoti tenaṅgena.
‘‘യതോ ച ഖോ, ചുന്ദ, ഏതേഹി ചേവ അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം ബ്രഹ്മചരിയം ഹോതി, സത്ഥാ ച ഹോതി ഥേരോ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ, ഥേരാ ചസ്സ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി വിയത്താ വിനീതാ വിസാരദാ പത്തയോഗക്ഖേമാ. അലം സമക്ഖാതും സദ്ധമ്മസ്സ, അലം ഉപ്പന്നം പരപ്പവാദം സഹധമ്മേഹി സുനിഗ്ഗഹിതം നിഗ്ഗഹേത്വാ സപ്പാടിഹാരിയം ധമ്മം ദേസേതും. മജ്ഝിമാ ചസ്സ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി…പേ॰… നവാ ചസ്സ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി…പേ॰… ഥേരാ ചസ്സ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ ഹോന്തി…പേ॰… മജ്ഝിമാ ചസ്സ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ ഹോന്തി…പേ॰… നവാ ചസ്സ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ ഹോന്തി…പേ॰… ഉപാസകാ ചസ്സ സാവകാ ഹോന്തി…പേ॰… ഗിഹീ ഓദാതവസനാ ബ്രഹ്മചാരിനോ . ഉപാസകാ ചസ്സ സാവകാ ഹോന്തി ഗിഹീ ഓദാതവസനാ കാമഭോഗിനോ…പേ॰… ഉപാസികാ ചസ്സ സാവികാ ഹോന്തി ഗിഹിനിയോ ഓദാതവസനാ ബ്രഹ്മചാരിനിയോ…പേ॰… ഉപാസികാ ചസ്സ സാവികാ ഹോന്തി ഗിഹിനിയോ ഓദാതവസനാ കാമഭോഗിനിയോ…പേ॰… ബ്രഹ്മചരിയഞ്ചസ്സ ഹോതി ഇദ്ധഞ്ചേവ ഫീതഞ്ച വിത്ഥാരികം ബാഹുജഞ്ഞം പുഥുഭൂതം യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിതം, ലാഭഗ്ഗപ്പത്തഞ്ച യസഗ്ഗപ്പത്തഞ്ച. ഏവം തം ബ്രഹ്മചരിയം പരിപൂരം ഹോതി തേനങ്ഗേന.
‘‘Yato ca kho, cunda, etehi ceva aṅgehi samannāgataṃ brahmacariyaṃ hoti, satthā ca hoti thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto, therā cassa bhikkhū sāvakā honti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā. Alaṃ samakkhātuṃ saddhammassa, alaṃ uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammehi suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desetuṃ. Majjhimā cassa bhikkhū sāvakā honti…pe… navā cassa bhikkhū sāvakā honti…pe… therā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… majjhimā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… navā cassa bhikkhuniyo sāvikā honti…pe… upāsakā cassa sāvakā honti…pe… gihī odātavasanā brahmacārino . Upāsakā cassa sāvakā honti gihī odātavasanā kāmabhogino…pe… upāsikā cassa sāvikā honti gihiniyo odātavasanā brahmacāriniyo…pe… upāsikā cassa sāvikā honti gihiniyo odātavasanā kāmabhoginiyo…pe… brahmacariyañcassa hoti iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ, lābhaggappattañca yasaggappattañca. Evaṃ taṃ brahmacariyaṃ paripūraṃ hoti tenaṅgena.
൧൭൫. ‘‘അഹം ഖോ പന, ചുന്ദ, ഏതരഹി സത്ഥാ ലോകേ ഉപ്പന്നോ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ. ധമ്മോ ച സ്വാക്ഖാതോ സുപ്പവേദിതോ നിയ്യാനികോ ഉപസമസംവത്തനികോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പവേദിതോ. വിഞ്ഞാപിതത്ഥാ ച മേ സാവകാ സദ്ധമ്മേ, കേവലഞ്ച തേസം പരിപൂരം ബ്രഹ്മചരിയം ആവികതം ഉത്താനീകതം സബ്ബസങ്ഗാഹപദകതം സപ്പാടിഹീരകതം യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിതം. അഹം ഖോ പന, ചുന്ദ, ഏതരഹി സത്ഥാ ഥേരോ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ.
175. ‘‘Ahaṃ kho pana, cunda, etarahi satthā loke uppanno arahaṃ sammāsambuddho. Dhammo ca svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Viññāpitatthā ca me sāvakā saddhamme, kevalañca tesaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ āvikataṃ uttānīkataṃ sabbasaṅgāhapadakataṃ sappāṭihīrakataṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ. Ahaṃ kho pana, cunda, etarahi satthā thero rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto.
‘‘സന്തി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ, ഏതരഹി ഥേരാ ഭിക്ഖൂ സാവകാ ഹോന്തി വിയത്താ വിനീതാ വിസാരദാ പത്തയോഗക്ഖേമാ. അലം സമക്ഖാതും സദ്ധമ്മസ്സ, അലം ഉപ്പന്നം പരപ്പവാദം സഹധമ്മേഹി സുനിഗ്ഗഹിതം നിഗ്ഗഹേത്വാ സപ്പാടിഹാരിയം ധമ്മം ദേസേതും. സന്തി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ , ഏതരഹി മജ്ഝിമാ ഭിക്ഖൂ സാവകാ…പേ॰… സന്തി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ, ഏതരഹി നവാ ഭിക്ഖൂ സാവകാ…പേ॰… സന്തി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ, ഏതരഹി ഥേരാ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ…പേ॰… സന്തി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ, ഏതരഹി മജ്ഝിമാ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ…പേ॰… സന്തി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ, ഏതരഹി നവാ ഭിക്ഖുനിയോ സാവികാ…പേ॰… സന്തി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ, ഏതരഹി ഉപാസകാ സാവകാ ഗിഹീ ഓദാതവസനാ ബ്രഹ്മചാരിനോ…പേ॰… സന്തി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ, ഏതരഹി ഉപാസകാ സാവകാ ഗിഹീ ഓദാതവസനാ കാമഭോഗിനോ…പേ॰… സന്തി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ, ഏതരഹി ഉപാസികാ സാവികാ ഗിഹിനിയോ ഓദാതവസനാ ബ്രഹ്മചാരിനിയോ…പേ॰… സന്തി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ, ഏതരഹി ഉപാസികാ സാവികാ ഗിഹിനിയോ ഓദാതവസനാ കാമഭോഗിനിയോ…പേ॰… ഏതരഹി ഖോ പന മേ, ചുന്ദ, ബ്രഹ്മചരിയം ഇദ്ധഞ്ചേവ ഫീതഞ്ച വിത്ഥാരികം ബാഹുജഞ്ഞം പുഥുഭൂതം യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിതം.
‘‘Santi kho pana me, cunda, etarahi therā bhikkhū sāvakā honti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā. Alaṃ samakkhātuṃ saddhammassa, alaṃ uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammehi suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desetuṃ. Santi kho pana me, cunda , etarahi majjhimā bhikkhū sāvakā…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi navā bhikkhū sāvakā…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi therā bhikkhuniyo sāvikā…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi majjhimā bhikkhuniyo sāvikā…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi navā bhikkhuniyo sāvikā…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi upāsakā sāvakā gihī odātavasanā brahmacārino…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi upāsakā sāvakā gihī odātavasanā kāmabhogino…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi upāsikā sāvikā gihiniyo odātavasanā brahmacāriniyo…pe… santi kho pana me, cunda, etarahi upāsikā sāvikā gihiniyo odātavasanā kāmabhoginiyo…pe… etarahi kho pana me, cunda, brahmacariyaṃ iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsitaṃ.
൧൭൬. ‘‘യാവതാ ഖോ, ചുന്ദ, ഏതരഹി സത്ഥാരോ ലോകേ ഉപ്പന്നാ, നാഹം, ചുന്ദ, അഞ്ഞം ഏകസത്ഥാരമ്പി സമനുപസ്സാമി ഏവംലാഭഗ്ഗയസഗ്ഗപ്പത്തം യഥരിവാഹം. യാവതാ ഖോ പന, ചുന്ദ, ഏതരഹി സങ്ഘോ വാ ഗണോ വാ ലോകേ ഉപ്പന്നോ; നാഹം, ചുന്ദ, അഞ്ഞം ഏകം സംഘമ്പി സമനുപസ്സാമി ഏവംലാഭഗ്ഗയസഗ്ഗപ്പത്തം യഥരിവായം, ചുന്ദ, ഭിക്ഖുസങ്ഘോ. യം ഖോ തം, ചുന്ദ, സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘സബ്ബാകാരസമ്പന്നം സബ്ബാകാരപരിപൂരം അനൂനമനധികം സ്വാക്ഖാതം കേവലം പരിപൂരം ബ്രഹ്മചരിയം സുപ്പകാസിത’ന്തി. ഇദമേവ തം സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘സബ്ബാകാരസമ്പന്നം…പേ॰… സുപ്പകാസിത’ന്തി.
176. ‘‘Yāvatā kho, cunda, etarahi satthāro loke uppannā, nāhaṃ, cunda, aññaṃ ekasatthārampi samanupassāmi evaṃlābhaggayasaggappattaṃ yatharivāhaṃ. Yāvatā kho pana, cunda, etarahi saṅgho vā gaṇo vā loke uppanno; nāhaṃ, cunda, aññaṃ ekaṃ saṃghampi samanupassāmi evaṃlābhaggayasaggappattaṃ yatharivāyaṃ, cunda, bhikkhusaṅgho. Yaṃ kho taṃ, cunda, sammā vadamāno vadeyya – ‘sabbākārasampannaṃ sabbākāraparipūraṃ anūnamanadhikaṃ svākkhātaṃ kevalaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ suppakāsita’nti. Idameva taṃ sammā vadamāno vadeyya – ‘sabbākārasampannaṃ…pe… suppakāsita’nti.
‘‘ഉദകോ 23 സുദം, ചുന്ദ, രാമപുത്തോ ഏവം വാചം ഭാസതി – ‘പസ്സം ന പസ്സതീ’തി. കിഞ്ച പസ്സം ന പസ്സതീതി? ഖുരസ്സ സാധുനിസിതസ്സ തലമസ്സ പസ്സതി, ധാരഞ്ച ഖ്വസ്സ ന പസ്സതി. ഇദം വുച്ചതി – ‘പസ്സം ന പസ്സതീ’തി. യം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, ഉദകേന രാമപുത്തേന ഭാസിതം ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം ഖുരമേവ സന്ധായ. യഞ്ച തം 24, ചുന്ദ, സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘പസ്സം ന പസ്സതീ’തി, ഇദമേവ തം 25 സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘പസ്സം ന പസ്സതീ’തി. കിഞ്ച പസ്സം ന പസ്സതീതി? ഏവം സബ്ബാകാരസമ്പന്നം സബ്ബാകാരപരിപൂരം അനൂനമനധികം സ്വാക്ഖാതം കേവലം പരിപൂരം ബ്രഹ്മചരിയം സുപ്പകാസിതന്തി, ഇതി ഹേതം പസ്സതി 26. ഇദമേത്ഥ അപകഡ്ഢേയ്യ, ഏവം തം പരിസുദ്ധതരം അസ്സാതി, ഇതി ഹേതം ന പസ്സതി 27. ഇദമേത്ഥ ഉപകഡ്ഢേയ്യ, ഏവം തം പരിപൂരം 28 അസ്സാതി, ഇതി ഹേതം ന പസ്സതി. ഇദം വുച്ചതി ചുന്ദ – ‘പസ്സം ന പസ്സതീ’തി. യം ഖോ തം, ചുന്ദ, സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘സബ്ബാകാരസമ്പന്നം…പേ॰… ബ്രഹ്മചരിയം സുപ്പകാസിത’ന്തി. ഇദമേവ തം സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘സബ്ബാകാരസമ്പന്നം സബ്ബാകാരപരിപൂരം അനൂനമനധികം സ്വാക്ഖാതം കേവലം പരിപൂരം ബ്രഹ്മചരിയം സുപ്പകാസിത’ന്തി.
‘‘Udako 29 sudaṃ, cunda, rāmaputto evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘passaṃ na passatī’ti. Kiñca passaṃ na passatīti? Khurassa sādhunisitassa talamassa passati, dhārañca khvassa na passati. Idaṃ vuccati – ‘passaṃ na passatī’ti. Yaṃ kho panetaṃ, cunda, udakena rāmaputtena bhāsitaṃ hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ khurameva sandhāya. Yañca taṃ 30, cunda, sammā vadamāno vadeyya – ‘passaṃ na passatī’ti, idameva taṃ 31 sammā vadamāno vadeyya – ‘passaṃ na passatī’ti. Kiñca passaṃ na passatīti? Evaṃ sabbākārasampannaṃ sabbākāraparipūraṃ anūnamanadhikaṃ svākkhātaṃ kevalaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ suppakāsitanti, iti hetaṃ passati 32. Idamettha apakaḍḍheyya, evaṃ taṃ parisuddhataraṃ assāti, iti hetaṃ na passati 33. Idamettha upakaḍḍheyya, evaṃ taṃ paripūraṃ 34 assāti, iti hetaṃ na passati. Idaṃ vuccati cunda – ‘passaṃ na passatī’ti. Yaṃ kho taṃ, cunda, sammā vadamāno vadeyya – ‘sabbākārasampannaṃ…pe… brahmacariyaṃ suppakāsita’nti. Idameva taṃ sammā vadamāno vadeyya – ‘sabbākārasampannaṃ sabbākāraparipūraṃ anūnamanadhikaṃ svākkhātaṃ kevalaṃ paripūraṃ brahmacariyaṃ suppakāsita’nti.
സങ്ഗായിതബ്ബധമ്മോ
Saṅgāyitabbadhammo
൧൭൭. തസ്മാതിഹ, ചുന്ദ, യേ വോ മയാ ധമ്മാ അഭിഞ്ഞാ ദേസിതാ, തത്ഥ സബ്ബേഹേവ സങ്ഗമ്മ സമാഗമ്മ അത്ഥേന അത്ഥം ബ്യഞ്ജനേന ബ്യഞ്ജനം സങ്ഗായിതബ്ബം ന വിവദിതബ്ബം, യഥയിദം ബ്രഹ്മചരിയം അദ്ധനിയം അസ്സ ചിരട്ഠിതികം, തദസ്സ ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ ലോകാനുകമ്പായ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാനം. കതമേ ച തേ, ചുന്ദ , ധമ്മാ മയാ അഭിഞ്ഞാ ദേസിതാ, യത്ഥ സബ്ബേഹേവ സങ്ഗമ്മ സമാഗമ്മ അത്ഥേന അത്ഥം ബ്യഞ്ജനേന ബ്യഞ്ജനം സങ്ഗായിതബ്ബം ന വിവദിതബ്ബം, യഥയിദം ബ്രഹ്മചരിയം അദ്ധനിയം അസ്സ ചിരട്ഠിതികം, തദസ്സ ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ ലോകാനുകമ്പായ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാനം? സേയ്യഥിദം – ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ, ചത്താരോ സമ്മപ്പധാനാ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ, പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി, പഞ്ച ബലാനി, സത്ത ബോജ്ഝങ്ഗാ , അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ. ഇമേ ഖോ തേ, ചുന്ദ, ധമ്മാ മയാ അഭിഞ്ഞാ ദേസിതാ. യത്ഥ സബ്ബേഹേവ സങ്ഗമ്മ സമാഗമ്മ അത്ഥേന അത്ഥം ബ്യഞ്ജനേന ബ്യഞ്ജനം സങ്ഗായിതബ്ബം ന വിവദിതബ്ബം, യഥയിദം ബ്രഹ്മചരിയം അദ്ധനിയം അസ്സ ചിരട്ഠിതികം, തദസ്സ ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ ലോകാനുകമ്പായ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാനം.
177. Tasmātiha, cunda, ye vo mayā dhammā abhiññā desitā, tattha sabbeheva saṅgamma samāgamma atthena atthaṃ byañjanena byañjanaṃ saṅgāyitabbaṃ na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame ca te, cunda , dhammā mayā abhiññā desitā, yattha sabbeheva saṅgamma samāgamma atthena atthaṃ byañjanena byañjanaṃ saṅgāyitabbaṃ na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ? Seyyathidaṃ – cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā , ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Ime kho te, cunda, dhammā mayā abhiññā desitā. Yattha sabbeheva saṅgamma samāgamma atthena atthaṃ byañjanena byañjanaṃ saṅgāyitabbaṃ na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.
സഞ്ഞാപേതബ്ബവിധി
Saññāpetabbavidhi
൧൭൮. ‘‘തേസഞ്ച വോ, ചുന്ദ, സമഗ്ഗാനം സമ്മോദമാനാനം അവിവദമാനാനം സിക്ഖതം 35 അഞ്ഞതരോ സബ്രഹ്മചാരീ സങ്ഘേ ധമ്മം ഭാസേയ്യ. തത്ര ചേ തുമ്ഹാകം ഏവമസ്സ – ‘അയം ഖോ ആയസ്മാ അത്ഥഞ്ചേവ മിച്ഛാ ഗണ്ഹാതി, ബ്യഞ്ജനാനി ച മിച്ഛാ രോപേതീ’തി. തസ്സ നേവ അഭിനന്ദിതബ്ബം ന പടിക്കോസിതബ്ബം, അനഭിനന്ദിത്വാ അപ്പടിക്കോസിത്വാ സോ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘ഇമസ്സ നു ഖോ, ആവുസോ, അത്ഥസ്സ ഇമാനി വാ ബ്യഞ്ജനാനി ഏതാനി വാ ബ്യഞ്ജനാനി കതമാനി ഓപായികതരാനി, ഇമേസഞ്ച 36 ബ്യഞ്ജനാനം അയം വാ അത്ഥോ ഏസോ വാ അത്ഥോ കതമോ ഓപായികതരോ’തി ? സോ ചേ ഏവം വദേയ്യ – ‘ഇമസ്സ ഖോ, ആവുസോ, അത്ഥസ്സ ഇമാനേവ ബ്യഞ്ജനാനി ഓപായികതരാനി, യാ ചേവ 37 ഏതാനി; ഇമേസഞ്ച 38 ബ്യഞ്ജനാനം അയമേവ അത്ഥോ ഓപായികതരോ, യാ ചേവ 39 ഏസോ’തി. സോ നേവ ഉസ്സാദേതബ്ബോ ന അപസാദേതബ്ബോ, അനുസ്സാദേത്വാ അനപസാദേത്വാ സ്വേവ സാധുകം സഞ്ഞാപേതബ്ബോ തസ്സ ച അത്ഥസ്സ തേസഞ്ച ബ്യഞ്ജനാനം നിസന്തിയാ.
178. ‘‘Tesañca vo, cunda, samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ sikkhataṃ 40 aññataro sabrahmacārī saṅghe dhammaṃ bhāseyya. Tatra ce tumhākaṃ evamassa – ‘ayaṃ kho āyasmā atthañceva micchā gaṇhāti, byañjanāni ca micchā ropetī’ti. Tassa neva abhinanditabbaṃ na paṭikkositabbaṃ, anabhinanditvā appaṭikkositvā so evamassa vacanīyo – ‘imassa nu kho, āvuso, atthassa imāni vā byañjanāni etāni vā byañjanāni katamāni opāyikatarāni, imesañca 41 byañjanānaṃ ayaṃ vā attho eso vā attho katamo opāyikataro’ti ? So ce evaṃ vadeyya – ‘imassa kho, āvuso, atthassa imāneva byañjanāni opāyikatarāni, yā ceva 42 etāni; imesañca 43 byañjanānaṃ ayameva attho opāyikataro, yā ceva 44 eso’ti. So neva ussādetabbo na apasādetabbo, anussādetvā anapasādetvā sveva sādhukaṃ saññāpetabbo tassa ca atthassa tesañca byañjanānaṃ nisantiyā.
൧൭൯. ‘‘അപരോപി ചേ, ചുന്ദ, സബ്രഹ്മചാരീ സങ്ഘേ ധമ്മം ഭാസേയ്യ. തത്ര ചേ തുമ്ഹാകം ഏവമസ്സ – ‘അയം ഖോ ആയസ്മാ അത്ഥഞ്ഹി ഖോ മിച്ഛാ ഗണ്ഹാതി ബ്യഞ്ജനാനി സമ്മാ രോപേതീ’തി. തസ്സ നേവ അഭിനന്ദിതബ്ബം ന പടിക്കോസിതബ്ബം, അനഭിനന്ദിത്വാ അപ്പടിക്കോസിത്വാ സോ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘ഇമേസം നു ഖോ, ആവുസോ, ബ്യഞ്ജനാനം അയം വാ അത്ഥോ ഏസോ വാ അത്ഥോ കതമോ ഓപായികതരോ’തി? സോ ചേ ഏവം വദേയ്യ – ‘ഇമേസം ഖോ, ആവുസോ, ബ്യഞ്ജനാനം അയമേവ അത്ഥോ ഓപായികതരോ, യാ ചേവ ഏസോ’തി. സോ നേവ ഉസ്സാദേതബ്ബോ ന അപസാദേതബ്ബോ, അനുസ്സാദേത്വാ അനപസാദേത്വാ സ്വേവ സാധുകം സഞ്ഞാപേതബ്ബോ തസ്സേവ അത്ഥസ്സ നിസന്തിയാ.
179. ‘‘Aparopi ce, cunda, sabrahmacārī saṅghe dhammaṃ bhāseyya. Tatra ce tumhākaṃ evamassa – ‘ayaṃ kho āyasmā atthañhi kho micchā gaṇhāti byañjanāni sammā ropetī’ti. Tassa neva abhinanditabbaṃ na paṭikkositabbaṃ, anabhinanditvā appaṭikkositvā so evamassa vacanīyo – ‘imesaṃ nu kho, āvuso, byañjanānaṃ ayaṃ vā attho eso vā attho katamo opāyikataro’ti? So ce evaṃ vadeyya – ‘imesaṃ kho, āvuso, byañjanānaṃ ayameva attho opāyikataro, yā ceva eso’ti. So neva ussādetabbo na apasādetabbo, anussādetvā anapasādetvā sveva sādhukaṃ saññāpetabbo tasseva atthassa nisantiyā.
൧൮൦. ‘‘അപരോപി ചേ, ചുന്ദ, സബ്രഹ്മചാരീ സങ്ഘേ ധമ്മം ഭാസേയ്യ. തത്ര ചേ തുമ്ഹാകം ഏവമസ്സ – ‘അയം ഖോ ആയസ്മാ അത്ഥഞ്ഹി ഖോ സമ്മാ ഗണ്ഹാതി ബ്യഞ്ജനാനി മിച്ഛാ രോപേതീ’തി. തസ്സ നേവ അഭിനന്ദിതബ്ബം ന പടിക്കോസിതബ്ബം; അനഭിനന്ദിത്വാ അപ്പടിക്കോസിത്വാ സോ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘ഇമസ്സ നു ഖോ, ആവുസോ, അത്ഥസ്സ ഇമാനി വാ ബ്യഞ്ജനാനി ഏതാനി വാ ബ്യഞ്ജനാനി കതമാനി ഓപായികതരാനീ’തി? സോ ചേ ഏവം വദേയ്യ – ‘ഇമസ്സ ഖോ, ആവുസോ, അത്ഥസ്സ ഇമാനേവ ബ്യഞ്ജനാനി ഓപയികതരാനി, യാനി ചേവ ഏതാനീ’തി . സോ നേവ ഉസ്സാദേതബ്ബോ ന അപസാദേതബ്ബോ; അനുസ്സാദേത്വാ അനപസാദേത്വാ സ്വേവ സാധുകം സഞ്ഞാപേതബ്ബോ തേസഞ്ഞേവ ബ്യഞ്ജനാനം നിസന്തിയാ.
180. ‘‘Aparopi ce, cunda, sabrahmacārī saṅghe dhammaṃ bhāseyya. Tatra ce tumhākaṃ evamassa – ‘ayaṃ kho āyasmā atthañhi kho sammā gaṇhāti byañjanāni micchā ropetī’ti. Tassa neva abhinanditabbaṃ na paṭikkositabbaṃ; anabhinanditvā appaṭikkositvā so evamassa vacanīyo – ‘imassa nu kho, āvuso, atthassa imāni vā byañjanāni etāni vā byañjanāni katamāni opāyikatarānī’ti? So ce evaṃ vadeyya – ‘imassa kho, āvuso, atthassa imāneva byañjanāni opayikatarāni, yāni ceva etānī’ti . So neva ussādetabbo na apasādetabbo; anussādetvā anapasādetvā sveva sādhukaṃ saññāpetabbo tesaññeva byañjanānaṃ nisantiyā.
൧൮൧. ‘‘അപരോപി ചേ, ചുന്ദ, സബ്രഹ്മചാരീ സങ്ഘേ ധമ്മം ഭാസേയ്യ. തത്ര ചേ തുമ്ഹാകം ഏവമസ്സ – ‘അയം ഖോ ആയസ്മാ അത്ഥഞ്ചേവ സമ്മാ ഗണ്ഹാതി ബ്യഞ്ജനാനി ച സമ്മാ രോപേതീ’തി. തസ്സ ‘സാധൂ’തി ഭാസിതം അഭിനന്ദിതബ്ബം അനുമോദിതബ്ബം; തസ്സ ‘സാധൂ’തി ഭാസിതം അഭിനന്ദിത്വാ അനുമോദിത്വാ സോ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘ലാഭാ നോ ആവുസോ, സുലദ്ധം നോ ആവുസോ, യേ മയം ആയസ്മന്തം താദിസം സബ്രഹ്മചാരിം പസ്സാമ ഏവം അത്ഥുപേതം ബ്യഞ്ജനുപേത’ന്തി.
181. ‘‘Aparopi ce, cunda, sabrahmacārī saṅghe dhammaṃ bhāseyya. Tatra ce tumhākaṃ evamassa – ‘ayaṃ kho āyasmā atthañceva sammā gaṇhāti byañjanāni ca sammā ropetī’ti. Tassa ‘sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ anumoditabbaṃ; tassa ‘sādhū’ti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā so evamassa vacanīyo – ‘lābhā no āvuso, suladdhaṃ no āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma evaṃ atthupetaṃ byañjanupeta’nti.
പച്ചയാനുഞ്ഞാതകാരണം
Paccayānuññātakāraṇaṃ
൧൮൨. ‘‘ന വോ അഹം, ചുന്ദ, ദിട്ഠധമ്മികാനംയേവ ആസവാനം സംവരായ ധമ്മം ദേസേമി. ന പനാഹം, ചുന്ദ, സമ്പരായികാനംയേവ ആസവാനം പടിഘാതായ ധമ്മം ദേസേമി. ദിട്ഠധമ്മികാനം ചേവാഹം, ചുന്ദ, ആസവാനം സംവരായ ധമ്മം ദേസേമി; സമ്പരായികാനഞ്ച ആസവാനം പടിഘാതായ. തസ്മാതിഹ, ചുന്ദ, യം വോ മയാ ചീവരം അനുഞ്ഞാതം, അലം വോ തം – യാവദേവ സീതസ്സ പടിഘാതായ, ഉണ്ഹസ്സ പടിഘാതായ, ഡംസമകസവാതാതപസരീസപ 45 സമ്ഫസ്സാനം പടിഘാതായ, യാവദേവ ഹിരികോപീനപടിച്ഛാദനത്ഥം. യോ വോ മയാ പിണ്ഡപാതോ അനുഞ്ഞാതോ, അലം വോ സോ യാവദേവ ഇമസ്സ കായസ്സ ഠിതിയാ യാപനായ വിഹിംസൂപരതിയാ ബ്രഹ്മചരിയാനുഗ്ഗഹായ, ഇതി പുരാണഞ്ച വേദനം പടിഹങ്ഖാമി, നവഞ്ച വേദനം ന ഉപ്പാദേസ്സാമി, യാത്രാ ച മേ ഭവിസ്സതി അനവജ്ജതാ ച ഫാസുവിഹാരോ ച 46. യം വോ മയാ സേനാസനം അനുഞ്ഞാതം, അലം വോ തം യാവദേവ സീതസ്സ പടിഘാതായ, ഉണ്ഹസ്സ പടിഘാതായ, ഡംസമകസവാതാതപസരീസപസമ്ഫസ്സാനം പടിഘാതായ, യാവദേവ ഉതുപരിസ്സയവിനോദന പടിസല്ലാനാരാമത്ഥം. യോ വോ മയാ ഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജ പരിക്ഖാരോ അനുഞ്ഞാതോ, അലം വോ സോ യാവദേവ ഉപ്പന്നാനം വേയ്യാബാധികാനം വേദനാനം പടിഘാതായ അബ്യാപജ്ജപരമതായ 47.
182. ‘‘Na vo ahaṃ, cunda, diṭṭhadhammikānaṃyeva āsavānaṃ saṃvarāya dhammaṃ desemi. Na panāhaṃ, cunda, samparāyikānaṃyeva āsavānaṃ paṭighātāya dhammaṃ desemi. Diṭṭhadhammikānaṃ cevāhaṃ, cunda, āsavānaṃ saṃvarāya dhammaṃ desemi; samparāyikānañca āsavānaṃ paṭighātāya. Tasmātiha, cunda, yaṃ vo mayā cīvaraṃ anuññātaṃ, alaṃ vo taṃ – yāvadeva sītassa paṭighātāya, uṇhassa paṭighātāya, ḍaṃsamakasavātātapasarīsapa 48 samphassānaṃ paṭighātāya, yāvadeva hirikopīnapaṭicchādanatthaṃ. Yo vo mayā piṇḍapāto anuññāto, alaṃ vo so yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya, iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro ca 49. Yaṃ vo mayā senāsanaṃ anuññātaṃ, alaṃ vo taṃ yāvadeva sītassa paṭighātāya, uṇhassa paṭighātāya, ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassānaṃ paṭighātāya, yāvadeva utuparissayavinodana paṭisallānārāmatthaṃ. Yo vo mayā gilānapaccayabhesajja parikkhāro anuññāto, alaṃ vo so yāvadeva uppannānaṃ veyyābādhikānaṃ vedanānaṃ paṭighātāya abyāpajjaparamatāya 50.
സുഖല്ലികാനുയോഗോ
Sukhallikānuyogo
൧൮൩. ‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘സുഖല്ലികാനുയോഗമനുയുത്താ സമണാ സക്യപുത്തിയാ വിഹരന്തീ’തി. ഏവംവാദിനോ 51, ചുന്ദ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘കതമോ സോ , ആവുസോ, സുഖല്ലികാനുയോഗോ? സുഖല്ലികാനുയോഗാ ഹി ബഹൂ അനേകവിഹിതാ നാനപ്പകാരകാ’തി.
183. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘sukhallikānuyogamanuyuttā samaṇā sakyaputtiyā viharantī’ti. Evaṃvādino 52, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘katamo so , āvuso, sukhallikānuyogo? Sukhallikānuyogā hi bahū anekavihitā nānappakārakā’ti.
‘‘ചത്താരോമേ, ചുന്ദ, സുഖല്ലികാനുയോഗാ ഹീനാ ഗമ്മാ പോഥുജ്ജനികാ അനരിയാ അനത്ഥസംഹിതാ ന നിബ്ബിദായ ന വിരാഗായ ന നിരോധായ ന ഉപസമായ ന അഭിഞ്ഞായ ന സമ്ബോധായ ന നിബ്ബാനായ സംവത്തന്തി. കതമേ ചത്താരോ?
‘‘Cattārome, cunda, sukhallikānuyogā hīnā gammā pothujjanikā anariyā anatthasaṃhitā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattanti. Katame cattāro?
‘‘ഇധ, ചുന്ദ, ഏകച്ചോ ബാലോ പാണേ വധിത്വാ വധിത്വാ അത്താനം സുഖേതി പീണേതി. അയം പഠമോ സുഖല്ലികാനുയോഗോ.
‘‘Idha, cunda, ekacco bālo pāṇe vadhitvā vadhitvā attānaṃ sukheti pīṇeti. Ayaṃ paṭhamo sukhallikānuyogo.
‘‘പുന ചപരം, ചുന്ദ, ഇധേകച്ചോ അദിന്നം ആദിയിത്വാ ആദിയിത്വാ അത്താനം സുഖേതി പീണേതി. അയം ദുതിയോ സുഖല്ലികാനുയോഗോ.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, idhekacco adinnaṃ ādiyitvā ādiyitvā attānaṃ sukheti pīṇeti. Ayaṃ dutiyo sukhallikānuyogo.
‘‘പുന ചപരം, ചുന്ദ, ഇധേകച്ചോ മുസാ ഭണിത്വാ ഭണിത്വാ അത്താനം സുഖേതി പീണേതി. അയം തതിയോ സുഖല്ലികാനുയോഗോ.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, idhekacco musā bhaṇitvā bhaṇitvā attānaṃ sukheti pīṇeti. Ayaṃ tatiyo sukhallikānuyogo.
‘‘പുന ചപരം, ചുന്ദ, ഇധേകച്ചോ പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരേതി. അയം ചതുത്ഥോ സുഖല്ലികാനുയോഗോ.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, idhekacco pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Ayaṃ catuttho sukhallikānuyogo.
‘‘ഇമേ ഖോ, ചുന്ദ, ചത്താരോ സുഖല്ലികാനുയോഗാ ഹീനാ ഗമ്മാ പോഥുജ്ജനികാ അനരിയാ അനത്ഥസംഹിതാ ന നിബ്ബിദായ ന വിരാഗായ ന നിരോധായ ന ഉപസമായ ന അഭിഞ്ഞായ ന സമ്ബോധായ ന നിബ്ബാനായ സംവത്തന്തി.
‘‘Ime kho, cunda, cattāro sukhallikānuyogā hīnā gammā pothujjanikā anariyā anatthasaṃhitā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattanti.
‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘‘ഇമേ ചത്താരോ സുഖല്ലികാനുയോഗേ അനുയുത്താ സമണാ സക്യപുത്തിയാ വിഹരന്തീ’തി. തേ വോ 53 ‘മാഹേവം’ തിസ്സു വചനീയാ. ന തേ വോ സമ്മാ വദമാനാ വദേയ്യും, അബ്ഭാചിക്ഖേയ്യും അസതാ അഭൂതേന.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘‘ime cattāro sukhallikānuyoge anuyuttā samaṇā sakyaputtiyā viharantī’ti. Te vo 54 ‘māhevaṃ’ tissu vacanīyā. Na te vo sammā vadamānā vadeyyuṃ, abbhācikkheyyuṃ asatā abhūtena.
൧൮൪. ‘‘ചത്താരോമേ, ചുന്ദ, സുഖല്ലികാനുയോഗാ ഏകന്തനിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ ഉപസമായ അഭിഞ്ഞായ സമ്ബോധായ നിബ്ബാനായ സംവത്തന്തി. കതമേ ചത്താരോ?
184. ‘‘Cattārome, cunda, sukhallikānuyogā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti. Katame cattāro?
‘‘ഇധ , ചുന്ദ, ഭിക്ഖു വിവിച്ചേവ കാമേഹി വിവിച്ച അകുസലേഹി ധമ്മേഹി സവിതക്കം സവിചാരം വിവേകജം പീതിസുഖം പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം പഠമോ സുഖല്ലികാനുയോഗോ.
‘‘Idha , cunda, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ paṭhamo sukhallikānuyogo.
‘‘പുന ചപരം, ചുന്ദ, ഭിക്ഖു വിതക്കവിചാരാനം വൂപസമാ…പേ॰… ദുതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം ദുതിയോ സുഖല്ലികാനുയോഗോ.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ dutiyo sukhallikānuyogo.
‘‘പുന ചപരം, ചുന്ദ, ഭിക്ഖു പീതിയാ ച വിരാഗാ…പേ॰… തതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം തതിയോ സുഖല്ലികാനുയോഗോ.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ tatiyo sukhallikānuyogo.
‘‘പുന ചപരം, ചുന്ദ, ഭിക്ഖു സുഖസ്സ ച പഹാനാ ദുക്ഖസ്സ ച പഹാനാ…പേ॰… ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം ചതുത്ഥോ സുഖല്ലികാനുയോഗോ.
‘‘Puna caparaṃ, cunda, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ catuttho sukhallikānuyogo.
‘‘ഇമേ ഖോ, ചുന്ദ, ചത്താരോ സുഖല്ലികാനുയോഗാ ഏകന്തനിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ ഉപസമായ അഭിഞ്ഞായ സമ്ബോധായ നിബ്ബാനായ സംവത്തന്തി.
‘‘Ime kho, cunda, cattāro sukhallikānuyogā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti.
‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘‘ഇമേ ചത്താരോ സുഖല്ലികാനുയോഗേ അനുയുത്താ സമണാ സക്യപുത്തിയാ വിഹരന്തീ’തി. തേ വോ ‘ഏവം’ തിസ്സു വചനീയാ. സമ്മാ തേ വോ വദമാനാ വദേയ്യും, ന തേ വോ അബ്ഭാചിക്ഖേയ്യും അസതാ അഭൂതേന.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘‘ime cattāro sukhallikānuyoge anuyuttā samaṇā sakyaputtiyā viharantī’ti. Te vo ‘evaṃ’ tissu vacanīyā. Sammā te vo vadamānā vadeyyuṃ, na te vo abbhācikkheyyuṃ asatā abhūtena.
സുഖല്ലികാനുയോഗാനിസംസോ
Sukhallikānuyogānisaṃso
൧൮൫. ‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി, യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘ഇമേ പനാവുസോ, ചത്താരോ സുഖല്ലികാനുയോഗേ അനുയുത്താനം വിഹരതം കതി ഫലാനി കതാനിസംസാ പാടികങ്ഖാ’തി? ഏവംവാദിനോ, ചുന്ദ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘ഇമേ ഖോ, ആവുസോ, ചത്താരോ സുഖല്ലികാനുയോഗേ അനുയുത്താനം വിഹരതം ചത്താരി ഫലാനി ചത്താരോ ആനിസംസാ പാടികങ്ഖാ. കതമേ ചത്താരോ? ഇധാവുസോ, ഭിക്ഖു തിണ്ണം സംയോജനാനം പരിക്ഖയാ സോതാപന്നോ ഹോതി അവിനിപാതധമ്മോ നിയതോ സമ്ബോധിപരായണോ. ഇദം പഠമം ഫലം, പഠമോ ആനിസംസോ. പുന ചപരം, ആവുസോ, ഭിക്ഖു തിണ്ണം സംയോജനാനം പരിക്ഖയാ രാഗദോസമോഹാനം തനുത്താ സകദാഗാമീ ഹോതി, സകിദേവ ഇമം ലോകം ആഗന്ത്വാ ദുക്ഖസ്സന്തം കരോതി. ഇദം ദുതിയം ഫലം, ദുതിയോ ആനിസംസോ. പുന ചപരം, ആവുസോ, ഭിക്ഖു പഞ്ചന്നം ഓരമ്ഭാഗിയാനം സംയോജനാനം പരിക്ഖയാ ഓപപാതികോ ഹോതി, തത്ഥ പരിനിബ്ബായീ അനാവത്തിധമ്മോ തസ്മാ ലോകാ. ഇദം തതിയം ഫലം, തതിയോ ആനിസംസോ. പുന ചപരം, ആവുസോ, ഭിക്ഖു ആസവാനം ഖയാ അനാസവം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. ഇദം ചതുത്ഥം ഫലം ചതുത്ഥോ ആനിസംസോ. ഇമേ ഖോ, ആവുസോ, ചത്താരോ സുഖല്ലികാനുയോഗേ അനുയുത്താനം വിഹരതം ഇമാനി ചത്താരി ഫലാനി, ചത്താരോ ആനിസംസാ പാടികങ്ഖാ’’തി.
185. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘ime panāvuso, cattāro sukhallikānuyoge anuyuttānaṃ viharataṃ kati phalāni katānisaṃsā pāṭikaṅkhā’ti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘ime kho, āvuso, cattāro sukhallikānuyoge anuyuttānaṃ viharataṃ cattāri phalāni cattāro ānisaṃsā pāṭikaṅkhā. Katame cattāro? Idhāvuso, bhikkhu tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo. Idaṃ paṭhamaṃ phalaṃ, paṭhamo ānisaṃso. Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti. Idaṃ dutiyaṃ phalaṃ, dutiyo ānisaṃso. Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Idaṃ tatiyaṃ phalaṃ, tatiyo ānisaṃso. Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idaṃ catutthaṃ phalaṃ catuttho ānisaṃso. Ime kho, āvuso, cattāro sukhallikānuyoge anuyuttānaṃ viharataṃ imāni cattāri phalāni, cattāro ānisaṃsā pāṭikaṅkhā’’ti.
ഖീണാസവഅഭബ്ബഠാനം
Khīṇāsavaabhabbaṭhānaṃ
൧൮൬. ‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘അട്ഠിതധമ്മാ സമണാ സക്യപുത്തിയാ വിഹരന്തീ’തി. ഏവംവാദിനോ, ചുന്ദ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘അത്ഥി ഖോ, ആവുസോ, തേന ഭഗവതാ ജാനതാ പസ്സതാ അരഹതാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന സാവകാനം ധമ്മാ ദേസിതാ പഞ്ഞത്താ യാവജീവം അനതിക്കമനീയാ. സേയ്യഥാപി, ആവുസോ, ഇന്ദഖീലോ വാ അയോഖീലോ വാ ഗമ്ഭീരനേമോ സുനിഖാതോ അചലോ അസമ്പവേധീ. ഏവമേവ ഖോ, ആവുസോ, തേന ഭഗവതാ ജാനതാ പസ്സതാ അരഹതാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന സാവകാനം ധമ്മാ ദേസിതാ പഞ്ഞത്താ യാവജീവം അനതിക്കമനീയാ. യോ സോ, ആവുസോ, ഭിക്ഖു അരഹം ഖീണാസവോ വുസിതവാ കതകരണീയോ ഓഹിതഭാരോ അനുപ്പത്തസദത്ഥോ പരിക്ഖീണഭവസംയോജനോ സമ്മദഞ്ഞാ വിമുത്തോ, അഭബ്ബോ സോ നവ ഠാനാനി അജ്ഝാചരിതും. അഭബ്ബോ, ആവുസോ, ഖീണാസവോ ഭിക്ഖു സഞ്ചിച്ച പാണം ജീവിതാ വോരോപേതും; അഭബ്ബോ ഖീണാസവോ ഭിക്ഖു അദിന്നം ഥേയ്യസങ്ഖാതം ആദിയിതും; അഭബ്ബോ ഖീണാസവോ ഭിക്ഖു മേഥുനം ധമ്മം പടിസേവിതും; അഭബ്ബോ ഖീണാസവോ ഭിക്ഖു സമ്പജാനമുസാ ഭാസിതും; അഭബ്ബോ ഖീണാസവോ ഭിക്ഖു സന്നിധികാരകം കാമേ പരിഭുഞ്ജിതും സേയ്യഥാപി പുബ്ബേ ആഗാരികഭൂതോ; അഭബ്ബോ ഖീണാസവോ ഭിക്ഖു ഛന്ദാഗതിം ഗന്തും; അഭബ്ബോ ഖീണാസവോ ഭിക്ഖു ദോസാഗതിം ഗന്തും; അഭബ്ബോ ഖീണാസവോ ഭിക്ഖു മോഹാഗതിം ഗന്തും; അഭബ്ബോ ഖീണാസവോ ഭിക്ഖു ഭയാഗതിം ഗന്തും. യോ സോ, ആവുസോ, ഭിക്ഖു അരഹം ഖീണാസവോ വുസിതവാ കതകരണീയോ ഓഹിതഭാരോ അനുപ്പത്തസദത്ഥോ പരിക്ഖീണഭവസംയോജനോ സമ്മദഞ്ഞാ വിമുത്തോ, അഭബ്ബോ സോ ഇമാനി നവ ഠാനാനി അജ്ഝാചരിതു’’ന്തി.
186. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘aṭṭhitadhammā samaṇā sakyaputtiyā viharantī’ti. Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sāvakānaṃ dhammā desitā paññattā yāvajīvaṃ anatikkamanīyā. Seyyathāpi, āvuso, indakhīlo vā ayokhīlo vā gambhīranemo sunikhāto acalo asampavedhī. Evameva kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sāvakānaṃ dhammā desitā paññattā yāvajīvaṃ anatikkamanīyā. Yo so, āvuso, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto, abhabbo so nava ṭhānāni ajjhācarituṃ. Abhabbo, āvuso, khīṇāsavo bhikkhu sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropetuṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyituṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭisevituṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sampajānamusā bhāsituṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sannidhikārakaṃ kāme paribhuñjituṃ seyyathāpi pubbe āgārikabhūto; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu chandāgatiṃ gantuṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu dosāgatiṃ gantuṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu mohāgatiṃ gantuṃ; abhabbo khīṇāsavo bhikkhu bhayāgatiṃ gantuṃ. Yo so, āvuso, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto, abhabbo so imāni nava ṭhānāni ajjhācaritu’’nti.
പഞ്ഹാബ്യാകരണം
Pañhābyākaraṇaṃ
൧൮൭. ‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി, യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘അതീതം ഖോ അദ്ധാനം ആരബ്ഭ സമണോ ഗോതമോ അതീരകം ഞാണദസ്സനം പഞ്ഞപേതി, നോ ച ഖോ അനാഗതം അദ്ധാനം ആരബ്ഭ അതീരകം ഞാണദസ്സനം പഞ്ഞപേതി, തയിദം കിംസു തയിദം കഥംസൂ’തി? തേ ച അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ അഞ്ഞവിഹിതകേന ഞാണദസ്സനേന അഞ്ഞവിഹിതകം ഞാണദസ്സനം പഞ്ഞപേതബ്ബം മഞ്ഞന്തി യഥരിവ ബാലാ അബ്യത്താ. അതീതം ഖോ, ചുന്ദ, അദ്ധാനം ആരബ്ഭ തഥാഗതസ്സ സതാനുസാരി ഞാണം ഹോതി; സോ യാവതകം ആകങ്ഖതി താവതകം അനുസ്സരതി. അനാഗതഞ്ച ഖോ അദ്ധാനം ആരബ്ഭ തഥാഗതസ്സ ബോധിജം ഞാണം ഉപ്പജ്ജതി – ‘അയമന്തിമാ ജാതി, നത്ഥിദാനി പുനബ്ഭവോ’തി. ‘അതീതം ചേപി, ചുന്ദ, ഹോതി അഭൂതം അതച്ഛം അനത്ഥസംഹിതം, ന തം തഥാഗതോ ബ്യാകരോതി. അതീതം ചേപി, ചുന്ദ, ഹോതി ഭൂതം തച്ഛം അനത്ഥസംഹിതം, തമ്പി തഥാഗതോ ന ബ്യാകരോതി. അതീതം ചേപി ചുന്ദ, ഹോതി ഭൂതം തച്ഛം അത്ഥസംഹിതം, തത്ര കാലഞ്ഞൂ തഥാഗതോ ഹോതി തസ്സ പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണായ. അനാഗതം ചേപി, ചുന്ദ, ഹോതി അഭൂതം അതച്ഛം അനത്ഥസംഹിതം, ന തം തഥാഗതോ ബ്യാകരോതി…പേ॰… തസ്സ പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണായ. പച്ചുപ്പന്നം ചേപി, ചുന്ദ, ഹോതി അഭൂതം അതച്ഛം അനത്ഥസംഹിതം, ന തം തഥാഗതോ ബ്യാകരോതി. പച്ചുപ്പന്നം ചേപി, ചുന്ദ, ഹോതി ഭൂതം തച്ഛം അനത്ഥസംഹിതം, തമ്പി തഥാഗതോ ന ബ്യാകരോതി. പച്ചുപ്പന്നം ചേപി, ചുന്ദ, ഹോതി ഭൂതം തച്ഛം അത്ഥസംഹിതം, തത്ര കാലഞ്ഞൂ തഥാഗതോ ഹോതി തസ്സ പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണായ.
187. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘atītaṃ kho addhānaṃ ārabbha samaṇo gotamo atīrakaṃ ñāṇadassanaṃ paññapeti, no ca kho anāgataṃ addhānaṃ ārabbha atīrakaṃ ñāṇadassanaṃ paññapeti, tayidaṃ kiṃsu tayidaṃ kathaṃsū’ti? Te ca aññatitthiyā paribbājakā aññavihitakena ñāṇadassanena aññavihitakaṃ ñāṇadassanaṃ paññapetabbaṃ maññanti yathariva bālā abyattā. Atītaṃ kho, cunda, addhānaṃ ārabbha tathāgatassa satānusāri ñāṇaṃ hoti; so yāvatakaṃ ākaṅkhati tāvatakaṃ anussarati. Anāgatañca kho addhānaṃ ārabbha tathāgatassa bodhijaṃ ñāṇaṃ uppajjati – ‘ayamantimā jāti, natthidāni punabbhavo’ti. ‘Atītaṃ cepi, cunda, hoti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, na taṃ tathāgato byākaroti. Atītaṃ cepi, cunda, hoti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, tampi tathāgato na byākaroti. Atītaṃ cepi cunda, hoti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ, tatra kālaññū tathāgato hoti tassa pañhassa veyyākaraṇāya. Anāgataṃ cepi, cunda, hoti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, na taṃ tathāgato byākaroti…pe… tassa pañhassa veyyākaraṇāya. Paccuppannaṃ cepi, cunda, hoti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, na taṃ tathāgato byākaroti. Paccuppannaṃ cepi, cunda, hoti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, tampi tathāgato na byākaroti. Paccuppannaṃ cepi, cunda, hoti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ, tatra kālaññū tathāgato hoti tassa pañhassa veyyākaraṇāya.
൧൮൮. ‘‘ഇതി ഖോ, ചുന്ദ, അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നേസു ധമ്മേസു തഥാഗതോ കാലവാദീ 55 ഭൂതവാദീ അത്ഥവാദീ ധമ്മവാദീ വിനയവാദീ, തസ്മാ ‘തഥാഗതോ’തി വുച്ചതി. യഞ്ച ഖോ, ചുന്ദ, സദേവകസ്സ ലോകസ്സ സമാരകസ്സ സബ്രഹ്മകസ്സ സസ്സമണബ്രാഹ്മണിയാ പജായ സദേവമനുസ്സായ ദിട്ഠം സുതം മുതം വിഞ്ഞാതം പത്തം പരിയേസിതം അനുവിചരിതം മനസാ, സബ്ബം തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധം, തസ്മാ ‘തഥാഗതോ’തി വുച്ചതി. യഞ്ച, ചുന്ദ, രത്തിം തഥാഗതോ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുജ്ഝതി, യഞ്ച രത്തിം അനുപാദിസേസായ നിബ്ബാനധാതുയാ പരിനിബ്ബായതി, യം ഏതസ്മിം അന്തരേ ഭാസതി ലപതി നിദ്ദിസതി. സബ്ബം തം തഥേവ ഹോതി നോ അഞ്ഞഥാ, തസ്മാ ‘തഥാഗതോ’തി വുച്ചതി. യഥാവാദീ, ചുന്ദ, തഥാഗതോ തഥാകാരീ, യഥാകാരീ തഥാവാദീ. ഇതി യഥാവാദീ തഥാകാരീ, യഥാകാരീ തഥാവാദീ, തസ്മാ ‘തഥാഗതോ’തി വുച്ചതി. സദേവകേ ലോകേ, ചുന്ദ, സമാരകേ സബ്രഹ്മകേ സസ്സമണബ്രാഹ്മണിയാ പജായ സദേവമനുസ്സായ തഥാഗതോ അഭിഭൂ അനഭിഭൂതോ അഞ്ഞദത്ഥുദസോ വസവത്തീ, തസ്മാ ‘തഥാഗതോ’തി വുച്ചതി.
188. ‘‘Iti kho, cunda, atītānāgatapaccuppannesu dhammesu tathāgato kālavādī 56 bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, tasmā ‘tathāgato’ti vuccati. Yañca kho, cunda, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, sabbaṃ tathāgatena abhisambuddhaṃ, tasmā ‘tathāgato’ti vuccati. Yañca, cunda, rattiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, yaṃ etasmiṃ antare bhāsati lapati niddisati. Sabbaṃ taṃ tatheva hoti no aññathā, tasmā ‘tathāgato’ti vuccati. Yathāvādī, cunda, tathāgato tathākārī, yathākārī tathāvādī. Iti yathāvādī tathākārī, yathākārī tathāvādī, tasmā ‘tathāgato’ti vuccati. Sadevake loke, cunda, samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya tathāgato abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī, tasmā ‘tathāgato’ti vuccati.
അബ്യാകതട്ഠാനം
Abyākataṭṭhānaṃ
൧൮൯. ‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘കിം നു ഖോ, ആവുസോ, ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി? ഏവംവാദിനോ, ചുന്ദ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘അബ്യാകതം ഖോ, ആവുസോ, ഭഗവതാ – ‘‘ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’’ന്തി.
189. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kiṃ nu kho, āvuso, hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘abyākataṃ kho, āvuso, bhagavatā – ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി, യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘കിം പനാവുസോ, ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി? ഏവംവാദിനോ, ചുന്ദ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘ഏതമ്പി ഖോ, ആവുസോ, ഭഗവതാ അബ്യാകതം – ‘‘ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’’ന്തി.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kiṃ panāvuso, na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘etampi kho, āvuso, bhagavatā abyākataṃ – ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി, യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘കിം പനാവുസോ, ഹോതി ച ന ച ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി? ഏവംവാദിനോ, ചുന്ദ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘അബ്യാകതം ഖോ ഏതം, ആവുസോ, ഭഗവതാ – ‘‘ഹോതി ച ന ച ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’’ന്തി.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kiṃ panāvuso, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘abyākataṃ kho etaṃ, āvuso, bhagavatā – ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി, യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘കിം പനാവുസോ, നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി? ഏവംവാദിനോ, ചുന്ദ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘ഏതമ്പി ഖോ, ആവുസോ, ഭഗവതാ അബ്യാകതം – ‘‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’’ന്തി.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kiṃ panāvuso, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘etampi kho, āvuso, bhagavatā abyākataṃ – ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി, യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘കസ്മാ പനേതം, ആവുസോ, സമണേന ഗോതമേന അബ്യാകത’ന്തി? ഏവംവാദിനോ, ചുന്ദ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘ന ഹേതം, ആവുസോ, അത്ഥസംഹിതം ന ധമ്മസംഹിതം ന ആദിബ്രഹ്മചരിയകം ന നിബ്ബിദായ ന വിരാഗായ ന നിരോധായ ന ഉപസമായ ന അഭിഞ്ഞായ ന സമ്ബോധായ ന നിബ്ബാനായ സംവത്തതി, തസ്മാ തം ഭഗവതാ അബ്യാകത’ന്തി.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kasmā panetaṃ, āvuso, samaṇena gotamena abyākata’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘na hetaṃ, āvuso, atthasaṃhitaṃ na dhammasaṃhitaṃ na ādibrahmacariyakaṃ na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, tasmā taṃ bhagavatā abyākata’nti.
ബ്യാകതട്ഠാനം
Byākataṭṭhānaṃ
൧൯൦. ‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി, യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘കിം പനാവുസോ, സമണേന ഗോതമേന ബ്യാകത’ന്തി? ഏവംവാദിനോ, ചുന്ദ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘ഇദം ദുക്ഖന്തി ഖോ, ആവുസോ, ഭഗവതാ ബ്യാകതം, അയം ദുക്ഖസമുദയോതി ഖോ, ആവുസോ, ഭഗവതാ ബ്യാകതം, അയം ദുക്ഖനിരോധോതി ഖോ, ആവുസോ, ഭഗവതാ ബ്യാകതം, അയം ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാതി ഖോ, ആവുസോ, ഭഗവതാ ബ്യാകത’ന്തി.
190. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kiṃ panāvuso, samaṇena gotamena byākata’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘idaṃ dukkhanti kho, āvuso, bhagavatā byākataṃ, ayaṃ dukkhasamudayoti kho, āvuso, bhagavatā byākataṃ, ayaṃ dukkhanirodhoti kho, āvuso, bhagavatā byākataṃ, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti kho, āvuso, bhagavatā byākata’nti.
‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ചുന്ദ, വിജ്ജതി, യം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവം വദേയ്യും – ‘കസ്മാ പനേതം, ആവുസോ, സമണേന ഗോതമേന ബ്യാകത’ന്തി? ഏവംവാദിനോ, ചുന്ദ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘ഏതഞ്ഹി, ആവുസോ, അത്ഥസംഹിതം, ഏതം ധമ്മസംഹിതം, ഏതം ആദിബ്രഹ്മചരിയകം ഏകന്തനിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ ഉപസമായ അഭിഞ്ഞായ സമ്ബോധായ നിബ്ബാനായ സംവത്തതി. തസ്മാ തം ഭഗവതാ ബ്യാകത’ന്തി.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, cunda, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘kasmā panetaṃ, āvuso, samaṇena gotamena byākata’nti? Evaṃvādino, cunda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘etañhi, āvuso, atthasaṃhitaṃ, etaṃ dhammasaṃhitaṃ, etaṃ ādibrahmacariyakaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Tasmā taṃ bhagavatā byākata’nti.
പുബ്ബന്തസഹഗതദിട്ഠിനിസ്സയാ
Pubbantasahagatadiṭṭhinissayā
൧൯൧. ‘‘യേപി തേ, ചുന്ദ, പുബ്ബന്തസഹഗതാ ദിട്ഠിനിസ്സയാ, തേപി വോ മയാ ബ്യാകതാ, യഥാ തേ ബ്യാകാതബ്ബാ. യഥാ ച തേ ന ബ്യാകാതബ്ബാ, കിം വോ അഹം തേ തഥാ 57 ബ്യാകരിസ്സാമി? യേപി തേ, ചുന്ദ, അപരന്തസഹഗതാ ദിട്ഠിനിസ്സയാ, തേപി വോ മയാ ബ്യാകതാ, യഥാ തേ ബ്യാകാതബ്ബാ. യഥാ ച തേ ന ബ്യാകാതബ്ബാ, കിം വോ അഹം തേ തഥാ ബ്യാകരിസ്സാമി? കതമേ ച തേ, ചുന്ദ, പുബ്ബന്തസഹഗതാ ദിട്ഠിനിസ്സയാ, യേ വോ മയാ ബ്യാകതാ, യഥാ തേ ബ്യാകാതബ്ബാ. (യഥാ ച തേ ന ബ്യാകാതബ്ബാ, കിം വോ അഹം തേ തഥാ ബ്യാകരിസ്സാമി) 58? സന്തി ഖോ, ചുന്ദ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘സസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ച, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. സന്തി പന, ചുന്ദ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അസസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ച…പേ॰… സസ്സതോ ച അസസ്സതോ ച അത്താ ച ലോകോ ച… നേവ സസ്സതോ നാസസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ച… സയംകതോ അത്താ ച ലോകോ ച… പരംകതോ അത്താ ച ലോകോ ച… സയംകതോ ച പരംകതോ ച അത്താ ച ലോകോ ച… അസയംകാരോ അപരംകാരോ അധിച്ചസമുപ്പന്നോ അത്താ ച ലോകോ ച, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. സസ്സതം സുഖദുക്ഖം… അസസ്സതം സുഖദുക്ഖം… സസ്സതഞ്ച അസസ്സതഞ്ച സുഖദുക്ഖം… നേവസസ്സതം നാസസ്സതം സുഖദുക്ഖം… സയംകതം സുഖദുക്ഖം… പരംകതം സുഖദുക്ഖം… സയംകതഞ്ച പരംകതഞ്ച സുഖദുക്ഖം… അസയംകാരം അപരംകാരം അധിച്ചസമുപ്പന്നം സുഖദുക്ഖം, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി.
191. ‘‘Yepi te, cunda, pubbantasahagatā diṭṭhinissayā, tepi vo mayā byākatā, yathā te byākātabbā. Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā 59 byākarissāmi? Yepi te, cunda, aparantasahagatā diṭṭhinissayā, tepi vo mayā byākatā, yathā te byākātabbā. Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā byākarissāmi? Katame ca te, cunda, pubbantasahagatā diṭṭhinissayā, ye vo mayā byākatā, yathā te byākātabbā. (Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā byākarissāmi) 60? Santi kho, cunda, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Santi pana, cunda, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘asassato attā ca loko ca…pe… sassato ca asassato ca attā ca loko ca… neva sassato nāsassato attā ca loko ca… sayaṃkato attā ca loko ca… paraṃkato attā ca loko ca… sayaṃkato ca paraṃkato ca attā ca loko ca… asayaṃkāro aparaṃkāro adhiccasamuppanno attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Sassataṃ sukhadukkhaṃ… asassataṃ sukhadukkhaṃ… sassatañca asassatañca sukhadukkhaṃ… nevasassataṃ nāsassataṃ sukhadukkhaṃ… sayaṃkataṃ sukhadukkhaṃ… paraṃkataṃ sukhadukkhaṃ… sayaṃkatañca paraṃkatañca sukhadukkhaṃ… asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ sukhadukkhaṃ, idameva saccaṃ moghamañña’nti.
൧൯൨. ‘‘തത്ര, ചുന്ദ, യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘സസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ച, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. ത്യാഹം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവം വദാമി – ‘അത്ഥി നു ഖോ ഇദം, ആവുസോ, വുച്ചതി – ‘‘സസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ചാ’’തി? യഞ്ച ഖോ തേ ഏവമാഹംസു – ‘ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. തം തേസം നാനുജാനാമി. തം കിസ്സ ഹേതു? അഞ്ഞഥാസഞ്ഞിനോപി ഹേത്ഥ, ചുന്ദ, സന്തേകേ സത്താ. ഇമായപി ഖോ അഹം, ചുന്ദ, പഞ്ഞത്തിയാ നേവ അത്തനാ സമസമം സമനുപസ്സാമി കുതോ ഭിയ്യോ. അഥ ഖോ അഹമേവ തത്ഥ ഭിയ്യോ യദിദം അധിപഞ്ഞത്തി.
192. ‘‘Tatra, cunda, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘atthi nu kho idaṃ, āvuso, vuccati – ‘‘sassato attā ca loko cā’’ti? Yañca kho te evamāhaṃsu – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Taṃ tesaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathāsaññinopi hettha, cunda, santeke sattā. Imāyapi kho ahaṃ, cunda, paññattiyā neva attanā samasamaṃ samanupassāmi kuto bhiyyo. Atha kho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhipaññatti.
൧൯൩. ‘‘തത്ര, ചുന്ദ, യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അസസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ച…പേ॰… സസ്സതോ ച അസസ്സതോ ച അത്താ ച ലോകോ ച… നേവസസ്സതോ നാസസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ച… സയംകതോ അത്താ ച ലോകോ ച… പരംകതോ അത്താ ച ലോകോ ച… സയംകതോ ച പരംകതോ ച അത്താ ച ലോകോ ച… അസയംകാരോ അപരംകാരോ അധിച്ചസമുപ്പന്നോ അത്താ ച ലോകോ ച… സസ്സതം സുഖദുക്ഖം… അസസ്സതം സുഖദുക്ഖം… സസ്സതഞ്ച അസസ്സതഞ്ച സുഖദുക്ഖം… നേവസസ്സതം നാസസ്സതം സുഖദുക്ഖം… സയംകതം സുഖദുക്ഖം… പരംകതം സുഖദുക്ഖം… സയംകതഞ്ച പരംകതഞ്ച സുഖദുക്ഖം… അസയംകാരം അപരംകാരം അധിച്ചസമുപ്പന്നം സുഖദുക്ഖം, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. ത്യാഹം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവം വദാമി – ‘അത്ഥി നു ഖോ ഇദം, ആവുസോ, വുച്ചതി – ‘‘അസയംകാരം അപരംകാരം അധിച്ചസമുപ്പന്നം സുഖദുക്ഖ’’’ന്തി? യഞ്ച ഖോ തേ ഏവമാഹംസു – ‘ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. തം തേസം നാനുജാനാമി. തം കിസ്സ ഹേതു? അഞ്ഞഥാസഞ്ഞിനോപി ഹേത്ഥ, ചുന്ദ, സന്തേകേ സത്താ. ഇമായപി ഖോ അഹം, ചുന്ദ, പഞ്ഞത്തിയാ നേവ അത്തനാ സമസമം സമനുപസ്സാമി കുതോ ഭിയ്യോ. അഥ ഖോ അഹമേവ തത്ഥ ഭിയ്യോ യദിദം അധിപഞ്ഞത്തി. ഇമേ ഖോ തേ, ചുന്ദ, പുബ്ബന്തസഹഗതാ ദിട്ഠിനിസ്സയാ, യേ വോ മയാ ബ്യാകതാ, യഥാ തേ ബ്യാകാതബ്ബാ . യഥാ ച തേ ന ബ്യാകാതബ്ബാ, കിം വോ അഹം തേ തഥാ ബ്യാകരിസ്സാമീതി 61?
193. ‘‘Tatra, cunda, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘asassato attā ca loko ca…pe… sassato ca asassato ca attā ca loko ca… nevasassato nāsassato attā ca loko ca… sayaṃkato attā ca loko ca… paraṃkato attā ca loko ca… sayaṃkato ca paraṃkato ca attā ca loko ca… asayaṃkāro aparaṃkāro adhiccasamuppanno attā ca loko ca… sassataṃ sukhadukkhaṃ… asassataṃ sukhadukkhaṃ… sassatañca asassatañca sukhadukkhaṃ… nevasassataṃ nāsassataṃ sukhadukkhaṃ… sayaṃkataṃ sukhadukkhaṃ… paraṃkataṃ sukhadukkhaṃ… sayaṃkatañca paraṃkatañca sukhadukkhaṃ… asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ sukhadukkhaṃ, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘atthi nu kho idaṃ, āvuso, vuccati – ‘‘asayaṃkāraṃ aparaṃkāraṃ adhiccasamuppannaṃ sukhadukkha’’’nti? Yañca kho te evamāhaṃsu – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Taṃ tesaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathāsaññinopi hettha, cunda, santeke sattā. Imāyapi kho ahaṃ, cunda, paññattiyā neva attanā samasamaṃ samanupassāmi kuto bhiyyo. Atha kho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhipaññatti. Ime kho te, cunda, pubbantasahagatā diṭṭhinissayā, ye vo mayā byākatā, yathā te byākātabbā . Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā byākarissāmīti 62?
അപരന്തസഹഗതദിട്ഠിനിസ്സയാ
Aparantasahagatadiṭṭhinissayā
൧൯൪. ‘‘കതമേ ച തേ, ചുന്ദ, അപരന്തസഹഗതാ ദിട്ഠിനിസ്സയാ, യേ വോ മയാ ബ്യാകതാ, യഥാ തേ ബ്യാകാതബ്ബാ. (യഥാ ച തേ ന ബ്യാകാതബ്ബാ, കിം വോ അഹം തേ തഥാ ബ്യാകരിസ്സാമീ) 63? സന്തി, ചുന്ദ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘രൂപീ അത്താ ഹോതി അരോഗോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. സന്തി പന, ചുന്ദ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അരൂപീ അത്താ ഹോതി…പേ॰… രൂപീ ച അരൂപീ ച അത്താ ഹോതി… നേവരൂപീ നാരൂപീ അത്താ ഹോതി… സഞ്ഞീ അത്താ ഹോതി… അസഞ്ഞീ അത്താ ഹോതി… നേവസഞ്ഞീനാസഞ്ഞീ അത്താ ഹോതി… അത്താ ഉച്ഛിജ്ജതി വിനസ്സതി ന ഹോതി പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. തത്ര, ചുന്ദ, യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘രൂപീ അത്താ ഹോതി അരോഗോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. ത്യാഹം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവം വദാമി – ‘അത്ഥി നു ഖോ ഇദം, ആവുസോ, വുച്ചതി – ‘‘രൂപീ അത്താ ഹോതി അരോഗോ പരം മരണാ’’’തി? യഞ്ച ഖോ തേ ഏവമാഹംസു – ‘ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. തം തേസം നാനുജാനാമി. തം കിസ്സ ഹേതു? അഞ്ഞഥാസഞ്ഞിനോപി ഹേത്ഥ, ചുന്ദ, സന്തേകേ സത്താ. ഇമായപി ഖോ അഹം, ചുന്ദ, പഞ്ഞത്തിയാ നേവ അത്തനാ സമസമം സമനുപസ്സാമി കുതോ ഭിയ്യോ. അഥ ഖോ അഹമേവ തത്ഥ ഭിയ്യോ യദിദം അധിപഞ്ഞത്തി.
194. ‘‘Katame ca te, cunda, aparantasahagatā diṭṭhinissayā, ye vo mayā byākatā, yathā te byākātabbā. (Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā byākarissāmī) 64? Santi, cunda, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Santi pana, cunda, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘arūpī attā hoti…pe… rūpī ca arūpī ca attā hoti… nevarūpī nārūpī attā hoti… saññī attā hoti… asaññī attā hoti… nevasaññīnāsaññī attā hoti… attā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tatra, cunda, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘atthi nu kho idaṃ, āvuso, vuccati – ‘‘rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’’ti? Yañca kho te evamāhaṃsu – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Taṃ tesaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathāsaññinopi hettha, cunda, santeke sattā. Imāyapi kho ahaṃ, cunda, paññattiyā neva attanā samasamaṃ samanupassāmi kuto bhiyyo. Atha kho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhipaññatti.
൧൯൫. ‘‘തത്ര, ചുന്ദ, യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അരൂപീ അത്താ ഹോതി…പേ॰… രൂപീ ച അരൂപീ ച അത്താ ഹോതി… നേവരൂപീനാരൂപീ അത്താ ഹോതി… സഞ്ഞീ അത്താ ഹോതി… അസഞ്ഞീ അത്താ ഹോതി… നേവസഞ്ഞീനാസഞ്ഞീ അത്താ ഹോതി… അത്താ ഉച്ഛിജ്ജതി വിനസ്സതി ന ഹോതി പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. ത്യാഹം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവം വദാമി – ‘അത്ഥി നു ഖോ ഇദം, ആവുസോ, വുച്ചതി – ‘‘അത്താ ഉച്ഛിജ്ജതി വിനസ്സതി ന ഹോതി പരം മരണാ’’’തി? യഞ്ച ഖോ തേ, ചുന്ദ, ഏവമാഹംസു – ‘ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. തം തേസം നാനുജാനാമി. തം കിസ്സ ഹേതു? അഞ്ഞഥാസഞ്ഞിനോപി ഹേത്ഥ, ചുന്ദ, സന്തേകേ സത്താ. ഇമായപി ഖോ അഹം, ചുന്ദ, പഞ്ഞത്തിയാ നേവ അത്തനാ സമസമം സമനുപസ്സാമി, കുതോ ഭിയ്യോ. അഥ ഖോ അഹമേവ തത്ഥ ഭിയ്യോ യദിദം അധിപഞ്ഞത്തി. ഇമേ ഖോ തേ, ചുന്ദ, അപരന്തസഹഗതാ ദിട്ഠിനിസ്സയാ, യേ വോ മയാ ബ്യാകതാ , യഥാ തേ ബ്യാകാതബ്ബാ. യഥാ ച തേ ന ബ്യാകാതബ്ബാ, കിം വോ അഹം തേ തഥാ ബ്യാകരിസ്സാമീതി 65?
195. ‘‘Tatra, cunda, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘arūpī attā hoti…pe… rūpī ca arūpī ca attā hoti… nevarūpīnārūpī attā hoti… saññī attā hoti… asaññī attā hoti… nevasaññīnāsaññī attā hoti… attā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘atthi nu kho idaṃ, āvuso, vuccati – ‘‘attā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā’’’ti? Yañca kho te, cunda, evamāhaṃsu – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Taṃ tesaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathāsaññinopi hettha, cunda, santeke sattā. Imāyapi kho ahaṃ, cunda, paññattiyā neva attanā samasamaṃ samanupassāmi, kuto bhiyyo. Atha kho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhipaññatti. Ime kho te, cunda, aparantasahagatā diṭṭhinissayā, ye vo mayā byākatā , yathā te byākātabbā. Yathā ca te na byākātabbā, kiṃ vo ahaṃ te tathā byākarissāmīti 66?
൧൯൬. ‘‘ഇമേസഞ്ച, ചുന്ദ, പുബ്ബന്തസഹഗതാനം ദിട്ഠിനിസ്സയാനം ഇമേസഞ്ച അപരന്തസഹഗതാനം ദിട്ഠിനിസ്സയാനം പഹാനായ സമതിക്കമായ ഏവം മയാ ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ ദേസിതാ പഞ്ഞത്താ. കതമേ ചത്താരോ? ഇധ, ചുന്ദ, ഭിക്ഖു കായേ കായാനുപസ്സീ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം. വേദനാസു വേദനാനുപസ്സീ…പേ॰… ചിത്തേ ചിത്താനുപസ്സീ… ധമ്മേസു ധമ്മാനുപസ്സീ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനേയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം. ഇമേസഞ്ച ചുന്ദ, പുബ്ബന്തസഹഗതാനം ദിട്ഠിനിസ്സയാനം ഇമേസഞ്ച അപരന്തസഹഗതാനം ദിട്ഠിനിസ്സയാനം പഹാനായ സമതിക്കമായ. ഏവം മയാ ഇമേ ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ ദേസിതാ പഞ്ഞത്താ’’തി.
196. ‘‘Imesañca, cunda, pubbantasahagatānaṃ diṭṭhinissayānaṃ imesañca aparantasahagatānaṃ diṭṭhinissayānaṃ pahānāya samatikkamāya evaṃ mayā cattāro satipaṭṭhānā desitā paññattā. Katame cattāro? Idha, cunda, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu vedanānupassī…pe… citte cittānupassī… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Imesañca cunda, pubbantasahagatānaṃ diṭṭhinissayānaṃ imesañca aparantasahagatānaṃ diṭṭhinissayānaṃ pahānāya samatikkamāya. Evaṃ mayā ime cattāro satipaṭṭhānā desitā paññattā’’ti.
൧൯൭. തേന ഖോ പന സമയേന ആയസ്മാ ഉപവാണോ ഭഗവതോ പിട്ഠിതോ ഠിതോ ഹോതി ഭഗവന്തം ബീജയമാനോ. അഥ ഖോ ആയസ്മാ ഉപവാണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അച്ഛരിയം, ഭന്തേ, അബ്ഭുതം, ഭന്തേ! പാസാദികോ വതായം, ഭന്തേ, ധമ്മപരിയായോ; സുപാസാദികോ വതായം ഭന്തേ, ധമ്മപരിയായോ, കോ നാമായം ഭന്തേ ധമ്മപരിയായോ’’തി? ‘‘തസ്മാതിഹ ത്വം, ഉപവാണ, ഇമം ധമ്മപരിയായം ‘പാസാദികോ’ ത്വേവ നം ധാരേഹീ’’തി. ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനോ ആയസ്മാ ഉപവാണോ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദീതി.
197. Tena kho pana samayena āyasmā upavāṇo bhagavato piṭṭhito ṭhito hoti bhagavantaṃ bījayamāno. Atha kho āyasmā upavāṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Pāsādiko vatāyaṃ, bhante, dhammapariyāyo; supāsādiko vatāyaṃ bhante, dhammapariyāyo, ko nāmāyaṃ bhante dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Tasmātiha tvaṃ, upavāṇa, imaṃ dhammapariyāyaṃ ‘pāsādiko’ tveva naṃ dhārehī’’ti. Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā upavāṇo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
പാസാദികസുത്തം നിട്ഠിതം ഛട്ഠം.
Pāsādikasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ദീഘ നികായ (അട്ഠകഥാ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ൬. പാസാദികസുത്തവണ്ണനാ • 6. Pāsādikasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ദീഘനികായ (ടീകാ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ൬. പാസാദികസുത്തവണ്ണനാ • 6. Pāsādikasuttavaṇṇanā