| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
பஸன்னாகாரகதா²
Pasannākārakathā
பஸன்னாகாரந்தி பஸன்னேஹி காதப்³ப³ங் ஸக்காரங். ஸரணங் க³ச்சா²மீதி எத்த² இதி-ஸத்³தோ³ லுத்தனித்³தி³ட்டோ²தி ஆஹ ‘‘ஸரணந்தி க³ச்சா²மீ’’தி. எத்த² ஹி நாயங் க³மிஸத்³தோ³ நீஸத்³தா³த³யோ விய த்³விகம்மகோ, தஸ்மா யதா² அஜங் கா³மங் நேதீதி வுச்சதி, ஏவங் ‘‘கோ³தமங் ஸரணங் க³ச்சா²மீ’’தி வத்துங் ந ஸக்கா, ‘‘ஸரணந்தி க³ச்சா²மீ’’தி பன வத்தப்³ப³ங், தஸ்மா எத்த² இதி-ஸத்³தோ³ லுத்தனித்³தி³ட்டோ²தி வேதி³தப்³ப³ங். ஸரணந்தி படிஸரணங். தேனாஹ ‘‘பராயண’’ந்தி. பராயணபா⁴வோ ச அனத்த²னிஸேத⁴னேன அத்த²ஸம்படிபாத³னேன ச ஹோதீதி ஆஹ ‘‘அக⁴ஸ்ஸ தாதா ஹிதஸ்ஸ ச விதா⁴தா’’தி. அக⁴ஸ்ஸாதி து³க்க²தோதி வத³ந்தி, பாபதோதி பன அத்தோ² யுத்தோ, நிஸ்ஸக்கே சேதங் ஸாமிவசனங். ஸரணந்தி க³மனஞ்செத்த² தத³தி⁴ப்பாயேன ப⁴ஜனங் ததா² ஜானநங் வாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘இதி இமினா அதி⁴ப்பாயேனா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² க³ச்சா²மீதிஆதீ³ஸு புரிமஸ்ஸ புரிமஸ்ஸ பச்சி²மங் பச்சி²மங் அத்த²வசனங். ப⁴ஜனங் வா ஸரணாதி⁴ப்பாயேன உபஸங்கமனங், ஸேவனா ஸந்திகாவசரதா, பயிருபாஸனங் வத்தப்படிவத்தகரணேன உபட்டா²னந்தி ஏவங் ஸப்³ப³தா²பி அனஞ்ஞஸரணதங்யேவ தீ³பேதி. க³ச்சா²மீதி பத³ஸ்ஸ கத²ங் பு³ஜ்ஜா²மீதி அயமத்தோ² லப்³ப⁴தீதி ஆஹ ‘‘யேஸங் ஹீ’’திஆதி³.
Pasannākāranti pasannehi kātabbaṃ sakkāraṃ. Saraṇaṃ gacchāmīti ettha iti-saddo luttaniddiṭṭhoti āha ‘‘saraṇanti gacchāmī’’ti. Ettha hi nāyaṃ gamisaddo nīsaddādayo viya dvikammako, tasmā yathā ajaṃ gāmaṃ netīti vuccati, evaṃ ‘‘gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmī’’ti vattuṃ na sakkā, ‘‘saraṇanti gacchāmī’’ti pana vattabbaṃ, tasmā ettha iti-saddo luttaniddiṭṭhoti veditabbaṃ. Saraṇanti paṭisaraṇaṃ. Tenāha ‘‘parāyaṇa’’nti. Parāyaṇabhāvo ca anatthanisedhanena atthasampaṭipādanena ca hotīti āha ‘‘aghassa tātā hitassa ca vidhātā’’ti. Aghassāti dukkhatoti vadanti, pāpatoti pana attho yutto, nissakke cetaṃ sāmivacanaṃ. Saraṇanti gamanañcettha tadadhippāyena bhajanaṃ tathā jānanaṃ vāti dassento ‘‘iti iminā adhippāyenā’’tiādimāha. Tattha gacchāmītiādīsu purimassa purimassa pacchimaṃ pacchimaṃ atthavacanaṃ. Bhajanaṃ vā saraṇādhippāyena upasaṅkamanaṃ, sevanā santikāvacaratā, payirupāsanaṃ vattappaṭivattakaraṇena upaṭṭhānanti evaṃ sabbathāpi anaññasaraṇataṃyeva dīpeti. Gacchāmīti padassa kathaṃ bujjhāmīti ayamattho labbhatīti āha ‘‘yesaṃ hī’’tiādi.
அதி⁴க³தமக்³கே³ ஸச்சி²கதனிரோதே⁴தி பத³த்³வயேனபி ப²லட்டா² ஏவ த³ஸ்ஸிதா, ந மக்³க³ட்டா²தி தே த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யதா²னுஸிட்ட²ங் படிபஜ்ஜமானே சா’’தி ஆஹ. நனு ச கல்யாணபுது²ஜ்ஜனோபி யதா²னுஸிட்ட²ங் படிபஜ்ஜதீதி வுச்சதீதி? கிஞ்சாபி வுச்சதி, நிப்பரியாயேன பன மக்³க³ட்டா² ஏவ ததா² வத்தப்³பா³, ந இதரே நியாமோக்கமனாபா⁴வதோ. ததா² ஹி தே ஏவ ‘‘அபாயேஸு அபதமானே தா⁴ரேதீ’’தி வுத்தா. ஸம்மத்தனியாமோக்கமனேன ஹி அபாயவினிமுத்தஸம்ப⁴வோ. அக்கா²யதீதி எத்த² இதி-ஸத்³தோ³ ஆதி³அத்தோ², பகாரத்தோ² வா. தேன ‘‘யாவதா, பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மா ஸங்க²தா வா அஸங்க²தா வா, விராகோ³ தேஸங் அக்³க³மக்கா²யதீ’’தி (இதிவு॰ 90; அ॰ நி॰ 4.34) ஸுத்தபத³ங் ஸங்க³ண்ஹாதி, ‘‘வித்தா²ரோ’’தி வா இமினா. எத்த² ச அரியமக்³கோ³ நிய்யானிகதாய, நிப்³பா³னங் தஸ்ஸ தத³த்த²ஸித்³தி⁴ஹேதுதாயாதி உப⁴யமேவ நிப்பரியாயேன த⁴ம்மோதி வுத்தோ. நிப்³பா³னஞ்ஹி ஆரம்மணபச்சயபூ⁴தங் லபி⁴த்வா அரியமக்³க³ஸ்ஸ தத³த்த²ஸித்³தி⁴, ததா²பி அரியப²லானங் ‘‘யஸ்மா தாய ஸத்³தா⁴ய அவூபஸந்தாயா’’திஆதி³வசனதோ மக்³கே³ன ஸமுச்சி²ன்னானங் கிலேஸானங் படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴ப்பஹானகிச்சதாய நிய்யானானுகு³ணதாய நிய்யானபரியோஸானதாய ச. பரியத்தித⁴ம்மஸ்ஸ பன நிய்யானத⁴ம்மஸமதி⁴க³மஹேதுதாயாதி இமினா பரியாயேன வுத்தனயேன த⁴ம்மபா⁴வோ லப்³ப⁴தி ஏவ, ஸ்வாயமத்தோ² பாடா²ருள்ஹோ ஏவாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ந கேவல’’ந்திஆதி³மாஹ.
Adhigatamagge sacchikatanirodheti padadvayenapi phalaṭṭhā eva dassitā, na maggaṭṭhāti te dassento ‘‘yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamāne cā’’ti āha. Nanu ca kalyāṇaputhujjanopi yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjatīti vuccatīti? Kiñcāpi vuccati, nippariyāyena pana maggaṭṭhā eva tathā vattabbā, na itare niyāmokkamanābhāvato. Tathā hi te eva ‘‘apāyesu apatamāne dhāretī’’ti vuttā. Sammattaniyāmokkamanena hi apāyavinimuttasambhavo. Akkhāyatīti ettha iti-saddo ādiattho, pakārattho vā. Tena ‘‘yāvatā, bhikkhave, dhammā saṅkhatā vā asaṅkhatā vā, virāgo tesaṃ aggamakkhāyatī’’ti (itivu. 90; a. ni. 4.34) suttapadaṃ saṅgaṇhāti, ‘‘vitthāro’’ti vā iminā. Ettha ca ariyamaggo niyyānikatāya, nibbānaṃ tassa tadatthasiddhihetutāyāti ubhayameva nippariyāyena dhammoti vutto. Nibbānañhi ārammaṇapaccayabhūtaṃ labhitvā ariyamaggassa tadatthasiddhi, tathāpi ariyaphalānaṃ ‘‘yasmā tāya saddhāya avūpasantāyā’’tiādivacanato maggena samucchinnānaṃ kilesānaṃ paṭippassaddhippahānakiccatāya niyyānānuguṇatāya niyyānapariyosānatāya ca. Pariyattidhammassa pana niyyānadhammasamadhigamahetutāyāti iminā pariyāyena vuttanayena dhammabhāvo labbhati eva, svāyamattho pāṭhāruḷho evāti dassento ‘‘na kevala’’ntiādimāha.
ராக³விராகோ³தி மக்³கோ³ கதி²தோதி காமராகோ³ ப⁴வராகோ³தி ஏவமாதி³பே⁴தோ³ ஸப்³போ³பி ராகோ³ விரஜ்ஜதி பஹீயதி ஏதேனாதி ராக³விராகோ³தி மக்³கோ³ கதி²தோ. அனேஜமஸோகந்தி ப²லந்தி ஏஜாஸங்கா²தாய தண்ஹாய அந்தோனிஜ்ஜா²னலக்க²ணஸ்ஸ ஸோகஸ்ஸ ச தது³ப்பத்தியங் ஸப்³ப³ஸோ பரிக்கீ²ணத்தா அனேஜமஸோகந்தி ப²லங் கதி²தங். அப்படிகூலந்தி அவிரோத⁴தீ³பனதோ கேனசி அவிருத்³த⁴ங், இட்ட²ங் பணீதந்தி வா அத்தோ². பகு³ணரூபேன பவத்திதத்தா, பகட்ட²கு³ணவிபா⁴வனதோ வா பகு³ணங். யதா²ஹ ‘‘விஹிங்ஸஸஞ்ஞீ பகு³ணங் நபா⁴ஸிங், த⁴ம்மங் பணீதங் மனுஜேஸு ப்³ரஹ்மே’’தி (ம॰ நி॰ 1.283; மஹாவ॰ 9). ஸப்³ப³த⁴ம்மக்க²ந்தா⁴ கதி²தாதி யோஜனா. தி³ட்டி²ஸீலஸங்கா⁴தேனாதி ‘‘யாயங் தி³ட்டி² அரியா நிய்யானிகா நிய்யாதி தக்கரஸ்ஸ ஸம்மா து³க்க²க்க²யாய, ததா²ரூபாய தி³ட்டி²யா தி³ட்டி²ஸாமஞ்ஞக³தோ விஹரதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.324, 356; ம॰ நி॰ 1.492; 3.54) ஏவங் வுத்தாய தி³ட்டி²யா ‘‘யானி தானி ஸீலானி அக²ண்டா³னி அச்சி²த்³தா³னி அஸப³லானி அகம்மாஸானி பு⁴ஜிஸ்ஸானி விஞ்ஞுப்பஸத்தா²னி அபராமட்டா²னி ஸமாதி⁴ஸங்வத்தனிகானி, ததா²ரூபேஹி ஸீலேஹி ஸீலஸாமஞ்ஞக³தோ விஹரதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.324, 356; ம॰ நி॰ 1.492; 3.54; அ॰ நி॰ 6.12) ஏவங் வுத்தானங் ஸீலானஞ்ச ஸங்ஹதபா⁴வேன, தி³ட்டி²ஸீலஸாமஞ்ஞேனாதி அத்தோ². ஸங்ஹதோதி க⁴டிதோ, ஸமேதோதி அத்தோ². அரியபுக்³க³லா ஹி யத்த² கத்த²சி தூ³ரே டி²தாபி அத்தனோ கு³ணஸாமக்³கி³யா ஸங்ஹதா ஏவ. அட்ட² ச புக்³க³லா த⁴ம்மத³ஸா தேதி புரிஸயுக³ளவஸேன சத்தாரோபி புக்³க³லவஸேன அட்டே²வ அரியத⁴ம்மஸ்ஸ பச்சக்க²த³ஸ்ஸாவிதாய த⁴ம்மத³ஸா. தீணி வத்தூ²னி ஸரணந்தி க³மனேன திக்க²த்துங் க³மனேன ச தீணி ஸரணக³மனானி. படிவேதே³ஸீதி அத்தனோ ஹத³யங்க³தங் வாசாய பவேதே³ஸி.
Rāgavirāgoti maggo kathitoti kāmarāgo bhavarāgoti evamādibhedo sabbopi rāgo virajjati pahīyati etenāti rāgavirāgoti maggo kathito. Anejamasokanti phalanti ejāsaṅkhātāya taṇhāya antonijjhānalakkhaṇassa sokassa ca taduppattiyaṃ sabbaso parikkhīṇattā anejamasokanti phalaṃ kathitaṃ. Appaṭikūlanti avirodhadīpanato kenaci aviruddhaṃ, iṭṭhaṃ paṇītanti vā attho. Paguṇarūpena pavattitattā, pakaṭṭhaguṇavibhāvanato vā paguṇaṃ. Yathāha ‘‘vihiṃsasaññī paguṇaṃ nabhāsiṃ, dhammaṃ paṇītaṃ manujesu brahme’’ti (ma. ni. 1.283; mahāva. 9). Sabbadhammakkhandhā kathitāti yojanā. Diṭṭhisīlasaṅghātenāti ‘‘yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya, tathārūpāya diṭṭhiyā diṭṭhisāmaññagato viharatī’’ti (dī. ni. 3.324, 356; ma. ni. 1.492; 3.54) evaṃ vuttāya diṭṭhiyā ‘‘yāni tāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni, tathārūpehi sīlehi sīlasāmaññagato viharatī’’ti (dī. ni. 3.324, 356; ma. ni. 1.492; 3.54; a. ni. 6.12) evaṃ vuttānaṃ sīlānañca saṃhatabhāvena, diṭṭhisīlasāmaññenāti attho. Saṃhatoti ghaṭito, sametoti attho. Ariyapuggalā hi yattha katthaci dūre ṭhitāpi attano guṇasāmaggiyā saṃhatā eva. Aṭṭha ca puggalā dhammadasā teti purisayugaḷavasena cattāropi puggalavasena aṭṭheva ariyadhammassa paccakkhadassāvitāya dhammadasā. Tīṇi vatthūni saraṇanti gamanena tikkhattuṃ gamanena ca tīṇi saraṇagamanāni. Paṭivedesīti attano hadayaṅgataṃ vācāya pavedesi.
பஸன்னாகாரகதா² நிட்டி²தா.
Pasannākārakathā niṭṭhitā.
