Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
ပသန္နာကာရကထာ
Pasannākārakathā
ဧဝံ ဒေသနံ ထောမေတ္ဝာ ဣမာယ ဒေသနာယ ရတနတ္တယေ ပသန္နစိတ္တော ပသန္နာကာရံ ကရောန္တော ‘‘ဧသာဟ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဧသာဟန္တိ ဧသော အဟံ။ ဘဝန္တံ ဂောတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီတိ ဘဝန္တံ ဂောတမံ သရဏန္တိ ဂစ္ဆာမိ; ဘဝံ မေ ဂောတမော သရဏံ, ပရာယဏံ, အဃသ္သ တာတာ, ဟိတသ္သ စ ဝိဓာတာတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ဘဝန္တံ ဂောတမံ ဂစ္ဆာမိ ဘဇာမိ သေဝာမိ ပယိရုပာသာမိ , ဧဝံ ဝာ ဇာနာမိ ဗုဇ္ဈာမီတိ။ ယေသဉ္ဟိ ဓာတူနံ ဂတိအတ္ထော, ဗုဒ္ဓိပိ တေသံ အတ္ထော; တသ္မာ ‘‘ဂစ္ဆာမီ’’တိ ဣမသ္သ ဇာနာမိ ဗုဇ္ဈာမီတိ အယမ္ပိ အတ္ထော ဝုတ္တော။ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စာတိ ဧတ္ထ ပန အဓိဂတမဂ္ဂေ သစ္ဆိကတနိရောဓေ ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဇ္ဇမာနေ စ စတူသု အပာယေသု အပတမာနေ ဓာရေတီတိ ဓမ္မော; သော အတ္ထတော အရိယမဂ္ဂော စေဝ နိဗ္ဗာနဉ္စ။ ဝုတ္တံ ဟေတံ – ‘‘ယာဝတာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သင္ခတာ, အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’’တိ (အ. နိ. ၄.၃၄) ဝိတ္ထာရော။ န ကေဝလဉ္စ အရိယမဂ္ဂော စေဝ နိဗ္ဗာနဉ္စ, အပိ စ ခော အရိယဖလေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိယတ္တိဓမ္မောပိ။ ဝုတ္တမ္ပိ ဟေတံ ဆတ္တမာဏဝကဝိမာနေ –
Evaṃ desanaṃ thometvā imāya desanāya ratanattaye pasannacitto pasannākāraṃ karonto ‘‘esāha’’ntiādimāha. Tattha esāhanti eso ahaṃ. Bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmīti bhavantaṃ gotamaṃ saraṇanti gacchāmi; bhavaṃ me gotamo saraṇaṃ, parāyaṇaṃ, aghassa tātā, hitassa ca vidhātāti iminā adhippāyena bhavantaṃ gotamaṃ gacchāmi bhajāmi sevāmi payirupāsāmi , evaṃ vā jānāmi bujjhāmīti. Yesañhi dhātūnaṃ gatiattho, buddhipi tesaṃ attho; tasmā ‘‘gacchāmī’’ti imassa jānāmi bujjhāmīti ayampi attho vutto. Dhammañca bhikkhusaṅghañcāti ettha pana adhigatamagge sacchikatanirodhe yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamāne ca catūsu apāyesu apatamāne dhāretīti dhammo; so atthato ariyamaggo ceva nibbānañca. Vuttaṃ hetaṃ – ‘‘yāvatā, bhikkhave, dhammā saṅkhatā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo tesaṃ aggamakkhāyatī’’ti (a. ni. 4.34) vitthāro. Na kevalañca ariyamaggo ceva nibbānañca, api ca kho ariyaphalehi saddhiṃ pariyattidhammopi. Vuttampi hetaṃ chattamāṇavakavimāne –
‘‘ရာဂဝိရာဂမနေဇမသောကံ၊ ဓမ္မမသင္ခတမပ္ပဋိကူလံ။
‘‘Rāgavirāgamanejamasokaṃ, dhammamasaṅkhatamappaṭikūlaṃ;
မဓုရမိမံ ပဂုဏံ သုဝိဘတ္တံ၊ ဓမ္မမိမံ သရဏတ္ထမုပေဟီ’’တိ။ (ဝိ. ဝ. ၈၈၇)။
Madhuramimaṃ paguṇaṃ suvibhattaṃ, dhammamimaṃ saraṇatthamupehī’’ti. (vi. va. 887);
ဧတ္ထ ဟိ ရာဂဝိရာဂောတိ မဂ္ဂော ကထိတော။ အနေဇမသောကန္တိ ဖလံ။ ဓမ္မမသင္ခတန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ အပ္ပဋိကူလံ မဓုရမိမံ ပဂုဏံ သုဝိဘတ္တန္တိ ပိဋကတ္တယေန ဝိဘတ္တာ သဗ္ဗဓမ္မက္ခန္ဓာတိ။ ဒိဋ္ဌိသီလသင္ဃာတေန သံဟတောတိ သင္ဃော, သော အတ္ထတော အဋ္ဌအရိယပုဂ္ဂလသမူဟော။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ တသ္မိံယေဝ ဝိမာနေ –
Ettha hi rāgavirāgoti maggo kathito. Anejamasokanti phalaṃ. Dhammamasaṅkhatanti nibbānaṃ. Appaṭikūlaṃ madhuramimaṃ paguṇaṃ suvibhattanti piṭakattayena vibhattā sabbadhammakkhandhāti. Diṭṭhisīlasaṅghātena saṃhatoti saṅgho, so atthato aṭṭhaariyapuggalasamūho. Vuttañhetaṃ tasmiṃyeva vimāne –
‘‘ယတ္ထ စ ဒိန္နမဟပ္ဖလမာဟု၊ စတူသု သုစီသု ပုရိသယုဂေသု။
‘‘Yattha ca dinnamahapphalamāhu, catūsu sucīsu purisayugesu;
အဋ္ဌ စ ပုဂ္ဂလဓမ္မဒသာ တေ၊ သင္ဃမိမံ သရဏတ္ထမုပေဟီ’’တိ။ (ဝိ. ဝ. ၈၈၈)။
Aṭṭha ca puggaladhammadasā te, saṅghamimaṃ saraṇatthamupehī’’ti. (vi. va. 888);
ဘိက္ခူနံ သင္ဃော ဘိက္ခုသင္ဃော။ ဧတ္တာဝတာ စ ဗ္ရာဟ္မဏော တီဏိ သရဏဂမနာနိ ပဋိဝေဒေသိ။
Bhikkhūnaṃ saṅgho bhikkhusaṅgho. Ettāvatā ca brāhmaṇo tīṇi saraṇagamanāni paṭivedesi.
ပသန္နာကာရကထာ နိဋ္ဌိတာ။
Pasannākārakathā niṭṭhitā.