Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
මජ්ඣිම නිකාය 26
The Middle-Length Suttas Collection 26
පාසරාසිසුත්ත
The Noble Search
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
අථ ඛෝ භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසේත්වා පත්තචීවරමාදාය සාවත්ථිං පිණ්ඩාය පාවිසි. අථ ඛෝ සම්බහුලා භික්ඛූ යේනායස්මා ආනන්දෝ තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං ආනන්දං ඒතදවෝචුං: “චිරස්සුතා නෝ, ආවුසෝ ආනන්ද, භගවතෝ සම්මුඛා ධම්මී කථා. සාධු මයං, ආවුසෝ ආනන්ද, ලභේය්යාම භගවතෝ සම්මුඛා ධම්මිං කථං සවනායා”ති.
Then the Buddha robed up in the morning and, taking his bowl and robe, entered Sāvatthī for alms. Then several bhikkhus went up to Venerable Ānanda and said to him, “Friend, it’s been a long time since we’ve heard a Dhamma talk from the Buddha. It would be good if we got to hear a Dhamma talk from the Buddha.”
“තේන හායස්මන්තෝ යේන රම්මකස්ස බ්රාහ්මණස්ස අස්සමෝ තේනුපසඞ්කමථ; අප්පේව නාම ලභේය්යාථ භගවතෝ සම්මුඛා ධම්මිං කථං සවනායා”ති.
“Well then, friends, go to the brahmin Rammaka’s hermitage. Hopefully you’ll get to hear a Dhamma talk from the Buddha.”
“ඒවමාවුසෝ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ ආයස්මතෝ ආනන්දස්ස පච්චස්සෝසුං.
“Yes, friend,” they replied.
අථ ඛෝ භගවා සාවත්ථියං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තේසි: “ආයාමානන්ද, යේන පුබ්බාරාමෝ මිගාරමාතුපාසාදෝ තේනුපසඞ්කමිස්සාම දිවාවිහාරායා”ති.
Then, after the meal, on his return from almsround, the Buddha addressed Ānanda, “Come, Ānanda, let’s go to the Eastern Monastery, the stilt longhouse of Migāra’s mother for the day’s meditation.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවතෝ පච්චස්සෝසි. අථ ඛෝ භගවා ආයස්මතා ආනන්දේන සද්ධිං යේන පුබ්බාරාමෝ මිගාරමාතුපාසාදෝ තේනුපසඞ්කමි දිවාවිහාරාය. අථ ඛෝ භගවා සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතෝ ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තේසි: “ආයාමානන්ද, යේන පුබ්බකෝට්ඨකෝ තේනුපසඞ්කමිස්සාම ගත්තානි පරිසිඤ්චිතුන්”ති.
“Yes, sir,” Ānanda replied. So the Buddha went with Ānanda to the Eastern Monastery. In the late afternoon the Buddha came out of retreat and addressed Ānanda, “Come, Ānanda, let’s go to the eastern gate to bathe.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවතෝ පච්චස්සෝසි.
“Yes, sir,” Ānanda replied.
අථ ඛෝ භගවා ආයස්මතා ආනන්දේන සද්ධිං යේන පුබ්බකෝට්ඨකෝ තේනුපසඞ්කමි ගත්තානි පරිසිඤ්චිතුං. පුබ්බකෝට්ඨකේ ගත්තානි පරිසිඤ්චිත්වා පච්චුත්තරිත්වා ඒකචීවරෝ අට්ඨාසි ගත්තානි පුබ්බාපයමානෝ. අථ ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “අයං, භන්තේ, රම්මකස්ස බ්රාහ්මණස්ස අස්සමෝ අවිදූරේ. රමණීයෝ, භන්තේ, රම්මකස්ස බ්රාහ්මණස්ස අස්සමෝ; පාසාදිකෝ, භන්තේ, රම්මකස්ස බ්රාහ්මණස්ස අස්සමෝ. සාධු, භන්තේ, භගවා යේන රම්මකස්ස බ්රාහ්මණස්ස අස්සමෝ තේනුපසඞ්කමතු අනුකම්පං උපාදායා”ති. අධිවාසේසි භගවා තුණ්හීභාවේන.
So the Buddha went with Ānanda to the eastern gate to bathe. When he had bathed and emerged from the water he stood in one robe drying himself. Then Ānanda said to the Buddha, “Sir, the hermitage of the brahmin Rammaka is nearby. It’s so delightful, so lovely. Please visit it out of compassion.” The Buddha consented with silence.
අථ ඛෝ භගවා යේන රම්මකස්ස බ්රාහ්මණස්ස අස්සමෝ තේනුපසඞ්කමි. තේන ඛෝ පන සමයේන සම්බහුලා භික්ඛූ රම්මකස්ස බ්රාහ්මණස්ස අස්සමේ ධම්මියා කථාය සන්නිසින්නා හෝන්ති. අථ ඛෝ භගවා බහිද්වාරකෝට්ඨකේ අට්ඨාසි කථාපරියෝසානං ආගමයමානෝ. අථ ඛෝ භගවා කථාපරියෝසානං විදිත්වා උක්කාසිත්වා අග්ගළං ආකෝටේසි. විවරිංසු ඛෝ තේ භික්ඛූ භගවතෝ ද්වාරං. අථ ඛෝ භගවා රම්මකස්ස බ්රාහ්මණස්ස අස්සමං පවිසිත්වා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ නිසීදි. නිසජ්ජ ඛෝ භගවා භික්ඛූ ආමන්තේසි: “කාය නුත්ථ, භික්ඛවේ, ඒතරහි කථාය සන්නිසින්නා? කා ච පන වෝ අන්තරාකථා විප්පකතා”ති?
He went to the brahmin Rammaka’s hermitage. Now at that time several bhikkhus were sitting together in the hermitage talking about the teaching. The Buddha stood outside the door waiting for the talk to end. When he knew the talk had ended he cleared his throat and knocked with the latch. The bhikkhus opened the door for the Buddha, and he entered the hermitage, where he sat on the seat spread out and addressed the bhikkhus, “Bhikkhus, what were you sitting talking about just now? What conversation was left unfinished?”
“භගවන්තමේව ඛෝ නෝ, භන්තේ, ආරබ්භ ධම්මී කථා විප්පකතා, අථ භගවා අනුප්පත්තෝ”ති.
“Sir, our unfinished discussion on the teaching was about the Buddha himself when the Buddha arrived.”
“සාධු, භික්ඛවේ. ඒතං ඛෝ, භික්ඛවේ, තුම්හාකං පතිරූපං කුලපුත්තානං සද්ධා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතානං යං තුම්හේ ධම්මියා කථාය සන්නිසීදේය්යාථ. සන්නිපතිතානං වෝ, භික්ඛවේ, ද්වයං කරණීයං—ධම්මී වා කථා, අරියෝ වා තුණ්හීභාවෝ.
“Good, bhikkhus! It’s appropriate for gentlemen like you, who have gone forth in faith from the lay life to homelessness, to sit together and talk about the teaching. When you’re sitting together you should do one of two things: discuss the teachings or keep noble silence.
ද්වේමා, භික්ඛවේ, පරියේසනා—අරියා ච පරියේසනා, අනරියා ච පරියේසනා.
Bhikkhus, there are these two searches: the noble search and the ignoble search.
කතමා ච, භික්ඛවේ, අනරියා පරියේසනා? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ අත්තනා ජාතිධම්මෝ සමානෝ ජාතිධම්මංයේව පරියේසති, අත්තනා ජරාධම්මෝ සමානෝ ජරාධම්මංයේව පරියේසති, අත්තනා බ්යාධිධම්මෝ සමානෝ බ්යාධිධම්මංයේව පරියේසති, අත්තනා මරණධම්මෝ සමානෝ මරණධම්මංයේව පරියේසති, අත්තනා සෝකධම්මෝ සමානෝ සෝකධම්මංයේව පරියේසති, අත්තනා සඞ්කිලේසධම්මෝ සමානෝ සඞ්කිලේසධම්මංයේව පරියේසති.
And what is the ignoble search? It’s when someone who is themselves liable to be reborn seeks what is also liable to be reborn. Themselves liable to grow old, fall sick, die, sorrow, and become corrupted, they seek what is also liable to these things.
කිඤ්ච, භික්ඛවේ, ජාතිධම්මං වදේථ? පුත්තභරියං, භික්ඛවේ, ජාතිධම්මං, දාසිදාසං ජාතිධම්මං, අජේළකං ජාතිධම්මං, කුක්කුටසූකරං ජාතිධම්මං, හත්ථිගවාස්සවළවං ජාතිධම්මං, ජාතරූපරජතං ජාතිධම්මං. ජාතිධම්මා හේතේ, භික්ඛවේ, උපධයෝ. ඒත්ථායං ගථිතෝ මුච්ඡිතෝ අජ්ඣාපන්නෝ අත්තනා ජාතිධම්මෝ සමානෝ ජාතිධම්මංයේව පරියේසති.
And what should be described as liable to be reborn? Partners and children, male and female bondservants, goats and sheep, chickens and pigs, and elephants and cattle are liable to be reborn. These attachments are liable to be reborn. Someone who is tied, infatuated, and attached to such things, themselves liable to being reborn, seeks what is also liable to be reborn.
කිඤ්ච, භික්ඛවේ, ජරාධම්මං වදේථ? පුත්තභරියං, භික්ඛවේ, ජරාධම්මං, දාසිදාසං ජරාධම්මං, අජේළකං ජරාධම්මං, කුක්කුටසූකරං ජරාධම්මං, හත්ථිගවාස්සවළවං ජරාධම්මං, ජාතරූපරජතං ජරාධම්මං. ජරාධම්මා හේතේ, භික්ඛවේ, උපධයෝ. ඒත්ථායං ගථිතෝ මුච්ඡිතෝ අජ්ඣාපන්නෝ අත්තනා ජරාධම්මෝ සමානෝ ජරාධම්මංයේව පරියේසති.
And what should be described as liable to grow old? Partners and children, male and female bondservants, goats and sheep, chickens and pigs, and elephants and cattle are liable to grow old. These attachments are liable to grow old. Someone who is tied, infatuated, and attached to such things, themselves liable to grow old, seeks what is also liable to grow old.
කිඤ්ච, භික්ඛවේ, බ්යාධිධම්මං වදේථ? පුත්තභරියං, භික්ඛවේ, බ්යාධිධම්මං, දාසිදාසං බ්යාධිධම්මං, අජේළකං බ්යාධිධම්මං, කුක්කුටසූකරං බ්යාධිධම්මං, හත්ථිගවාස්සවළවං බ්යාධිධම්මං. බ්යාධිධම්මා හේතේ, භික්ඛවේ, උපධයෝ. ඒත්ථායං ගථිතෝ මුච්ඡිතෝ අජ්ඣාපන්නෝ අත්තනා බ්යාධිධම්මෝ සමානෝ බ්යාධිධම්මංයේව පරියේසති.
And what should be described as liable to fall sick? Partners and children, male and female bondservants, goats and sheep, chickens and pigs, and elephants and cattle are liable to fall sick. These attachments are liable to fall sick. Someone who is tied, infatuated, and attached to such things, themselves liable to falling sick, seeks what is also liable to fall sick.
කිඤ්ච, භික්ඛවේ, මරණධම්මං වදේථ? පුත්තභරියං, භික්ඛවේ, මරණධම්මං, දාසිදාසං මරණධම්මං, අජේළකං මරණධම්මං, කුක්කුටසූකරං මරණධම්මං, හත්ථිගවාස්සවළවං මරණධම්මං. මරණධම්මා හේතේ, භික්ඛවේ, උපධයෝ. ඒත්ථායං ගථිතෝ මුච්ඡිතෝ අජ්ඣාපන්නෝ අත්තනා මරණධම්මෝ සමානෝ මරණධම්මංයේව පරියේසති.
And what should be described as liable to die? Partners and children, male and female bondservants, goats and sheep, chickens and pigs, and elephants and cattle are liable to die. These attachments are liable to die. Someone who is tied, infatuated, and attached to such things, themselves liable to die, seeks what is also liable to die.
කිඤ්ච, භික්ඛවේ, සෝකධම්මං වදේථ? පුත්තභරියං, භික්ඛවේ, සෝකධම්මං, දාසිදාසං සෝකධම්මං, අජේළකං සෝකධම්මං, කුක්කුටසූකරං සෝකධම්මං, හත්ථිගවාස්සවළවං සෝකධම්මං. සෝකධම්මා හේතේ, භික්ඛවේ, උපධයෝ. ඒත්ථායං ගථිතෝ මුච්ඡිතෝ අජ්ඣාපන්නෝ අත්තනා සෝකධම්මෝ සමානෝ සෝකධම්මංයේව පරියේසති.
And what should be described as liable to sorrow? Partners and children, male and female bondservants, goats and sheep, chickens and pigs, and elephants and cattle are liable to sorrow. These attachments are liable to sorrow. Someone who is tied, infatuated, and attached to such things, themselves liable to sorrow, seeks what is also liable to sorrow.
කිඤ්ච, භික්ඛවේ, සඞ්කිලේසධම්මං වදේථ? පුත්තභරියං, භික්ඛවේ, සඞ්කිලේසධම්මං, දාසිදාසං සඞ්කිලේසධම්මං, අජේළකං සඞ්කිලේසධම්මං, කුක්කුටසූකරං සඞ්කිලේසධම්මං, හත්ථිගවාස්සවළවං සඞ්කිලේසධම්මං, ජාතරූපරජතං සඞ්කිලේසධම්මං. සඞ්කිලේසධම්මා හේතේ, භික්ඛවේ, උපධයෝ. ඒත්ථායං ගථිතෝ මුච්ඡිතෝ අජ්ඣාපන්නෝ අත්තනා සඞ්කිලේසධම්මෝ සමානෝ සඞ්කිලේසධම්මංයේව පරියේසති. අයං, භික්ඛවේ, අනරියා පරියේසනා.
And what should be described as liable to corruption? Partners and children, male and female bondservants, goats and sheep, chickens and pigs, elephants and cattle, and gold and money are liable to corruption. These attachments are liable to corruption. Someone who is tied, infatuated, and attached to such things, themselves liable to corruption, seeks what is also liable to corruption. This is the ignoble search.
කතමා ච, භික්ඛවේ, අරියා පරියේසනා? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ අත්තනා ජාතිධම්මෝ සමානෝ ජාතිධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අජාතං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසති, අත්තනා ජරාධම්මෝ සමානෝ ජරාධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අජරං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසති, අත්තනා බ්යාධිධම්මෝ සමානෝ බ්යාධිධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අබ්යාධිං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසති, අත්තනා මරණධම්මෝ සමානෝ මරණධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අමතං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසති, අත්තනා සෝකධම්මෝ සමානෝ සෝකධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අසෝකං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසති, අත්තනා සඞ්කිලේසධම්මෝ සමානෝ සඞ්කිලේසධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අසඞ්කිලිට්ඨං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසති. අයං, භික්ඛවේ, අරියා පරියේසනා.
And what is the noble search? It’s when someone who is themselves liable to be reborn, understanding the drawbacks in being liable to be reborn, seeks the unborn supreme sanctuary from the yoke, Nibbana. Themselves liable to grow old, fall sick, die, sorrow, and become corrupted, understanding the drawbacks in these things, they seek the unaging, unailing, undying, sorrowless, uncorrupted supreme sanctuary from the yoke, Nibbana. This is the noble search.
අහම්පි සුදං, භික්ඛවේ, පුබ්බේව සම්බෝධා අනභිසම්බුද්ධෝ බෝධිසත්තෝව සමානෝ අත්තනා ජාතිධම්මෝ සමානෝ ජාතිධම්මංයේව පරියේසාමි, අත්තනා ජරාධම්මෝ සමානෝ ජරාධම්මංයේව පරියේසාමි, අත්තනා බ්යාධිධම්මෝ සමානෝ බ්යාධිධම්මංයේව පරියේසාමි, අත්තනා මරණධම්මෝ සමානෝ මරණධම්මංයේව පරියේසාමි, අත්තනා සෝකධම්මෝ සමානෝ සෝකධම්මංයේව පරියේසාමි, අත්තනා සඞ්කිලේසධම්මෝ සමානෝ සඞ්කිලේසධම්මංයේව පරියේසාමි. තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘කිං නු ඛෝ අහං අත්තනා ජාතිධම්මෝ සමානෝ ජාතිධම්මංයේව පරියේසාමි, අත්තනා ජරාධම්මෝ සමානෝ …පේ… බ්යාධිධම්මෝ සමානෝ … මරණධම්මෝ සමානෝ … සෝකධම්මෝ සමානෝ … අත්තනා සඞ්කිලේසධම්මෝ සමානෝ සඞ්කිලේසධම්මංයේව පරියේසාමි? යන්නූනාහං අත්තනා ජාතිධම්මෝ සමානෝ ජාතිධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අජාතං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසේය්යං, අත්තනා ජරාධම්මෝ සමානෝ ජරාධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අජරං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසේය්යං, අත්තනා බ්යාධිධම්මෝ සමානෝ බ්යාධිධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අබ්යාධිං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසේය්යං, අත්තනා මරණධම්මෝ සමානෝ මරණධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අමතං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසේය්යං, අත්තනා සෝකධම්මෝ සමානෝ සෝකධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අසෝකං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසේය්යං, අත්තනා සඞ්කිලේසධම්මෝ සමානෝ සඞ්කිලේසධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අසඞ්කිලිට්ඨං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසේය්යන්(අ)ති.
Bhikkhus, before my awakening—when I was still unawakened but intent on awakening—I too, being liable to be reborn, sought what is also liable to be reborn. Myself liable to grow old, fall sick, die, sorrow, and become corrupted, I sought what is also liable to these things. Then it occurred to me: ‘Why do I, being liable to be reborn, grow old, fall sick, sorrow, die, and become corrupted, seek things that have the same nature? Why don’t I seek the unborn, unaging, unailing, undying, sorrowless, uncorrupted supreme sanctuary from the yoke, Nibbana?’
සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, අපරේන සමයේන දහරෝව සමානෝ සුසුකාළකේසෝ, භද්රේන යෝබ්බනේන සමන්නාගතෝ පඨමේන වයසා අකාමකානං මාතාපිතූනං අස්සුමුඛානං රුදන්තානං කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදේත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිං.
Some time later, while still black-haired, blessed with youth, in the prime of life—though my mother and father wished otherwise, weeping with tearful faces—I shaved off my hair and beard, dressed in ocher robes, and went forth from the lay life to homelessness.
සෝ ඒවං පබ්බජිතෝ සමානෝ කිඞ්කුසලගවේසී අනුත්තරං සන්තිවරපදං පරියේසමානෝ යේන ආළාරෝ කාලාමෝ තේනුපසඞ්කමිං. උපසඞ්කමිත්වා ආළාරං කාලාමං ඒතදවෝචං: ‘ඉච්ඡාමහං, ආවුසෝ කාලාම, ඉමස්මිං ධම්මවිනයේ බ්රහ්මචරියං චරිතුන්(අ)ති.
Once I had gone forth I set out to discover what is skillful, seeking the supreme state of sublime peace. I approached Āḷāra Kālāma and said to him, ‘Friend Kālāma, I wish to lead the spiritual life in this teaching and training.’
ඒවං වුත්තේ, භික්ඛවේ, ආළාරෝ කාලාමෝ මං ඒතදවෝච: ‘විහරතායස්මා; තාදිසෝ අයං ධම්මෝ යත්ථ විඤ්ඤූ පුරිසෝ නචිරස්සේව සකං ආචරියකං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරේය්යා(අ)ති.
Āḷāra Kālāma replied, ‘Stay, venerable. This teaching is such that a sensible person can soon realize their own tradition with their own insight and live having achieved it.’
සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, නචිරස්සේව ඛිප්පමේව තං ධම්මං පරියාපුණිං. සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, තාවතකේනේව ඕට්ඨපහතමත්තේන ලපිතලාපනමත්තේන ඤාණවාදඤ්ච වදාමි ථේරවාදඤ්ච, ‘ජානාමි පස්සාමී(අ)ති ච පටිජානාමි අහඤ්චේව අඤ්ඤේ ච.
I quickly memorized that teaching. So far as lip-recital and oral recitation were concerned, I spoke with knowledge and the authority of the elders. I claimed to know and see, and so did others.
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ ආළාරෝ කාලාමෝ ඉමං ධම්මං කේවලං සද්ධාමත්තකේන සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේති; අද්ධා ආළාරෝ කාලාමෝ ඉමං ධම්මං ජානං පස්සං විහරතී(අ)ති.
Then it occurred to me, ‘It is not solely by mere faith that Āḷāra Kālāma declares: “I realize this teaching with my own insight, and live having achieved it.” Surely he meditates knowing and seeing this teaching.’
අථ ඛ්වාහං, භික්ඛවේ, යේන ආළාරෝ කාලාමෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා ආළාරං කාලාමං ඒතදවෝචං: ‘කිත්තාවතා නෝ, ආවුසෝ කාලාම, ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේසී(අ)ති? ඒවං වුත්තේ, භික්ඛවේ, ආළාරෝ කාලාමෝ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං පවේදේසි.
So I approached Āḷāra Kālāma and said to him, ‘Friend Kālāma, to what extent do you say you’ve realized this teaching with your own insight?’ When I said this, he declared the dimension of nothingness.
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ ආළාරස්සේව කාලාමස්ස අත්ථි සද්ධා, මය්හම්පත්ථි සද්ධා; න ඛෝ ආළාරස්සේව කාලාමස්ස අත්ථි වීරියං, මය්හම්පත්ථි වීරියං; න ඛෝ ආළාරස්සේව කාලාමස්ස අත්ථි සති, මය්හම්පත්ථි සති; න ඛෝ ආළාරස්සේව කාලාමස්ස අත්ථි සමාධි, මය්හම්පත්ථි සමාධි; න ඛෝ ආළාරස්සේව කාලාමස්ස අත්ථි පඤ්ඤා, මය්හම්පත්ථි පඤ්ඤා. යන්නූනාහං යං ධම්මං ආළාරෝ කාලාමෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේති, තස්ස ධම්මස්ස සච්ඡිකිරියාය පදහේය්යන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, නචිරස්සේව ඛිප්පමේව තං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහාසිං.
Then it occurred to me, ‘It’s not just Āḷāra Kālāma who has faith, energy, mindfulness, immersion, and wisdom; I too have these things. Why don’t I make an effort to realize the same teaching that Āḷāra Kālāma says he has realized with his own insight?’ I quickly realized that teaching with my own insight, and lived having achieved it.
අථ ඛ්වාහං, භික්ඛවේ, යේන ආළාරෝ කාලාමෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා ආළාරං කාලාමං ඒතදවෝචං: ‘ඒත්තාවතා නෝ, ආවුසෝ කාලාම, ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේසී(අ)ති?
So I approached Āḷāra Kālāma and said to him, ‘Friend Kālāma, have you realized this teaching with your own insight up to this point, and declare having achieved it?’
‘ඒත්තාවතා ඛෝ අහං, ආවුසෝ, ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේමී(අ)ති.
‘I have, friend.’
‘අහම්පි ඛෝ, ආවුසෝ, ඒත්තාවතා ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමී(අ)ති.
‘I too, friend, have realized this teaching with my own insight up to this point, and live having achieved it.’
‘ලාභා නෝ, ආවුසෝ, සුලද්ධං නෝ, ආවුසෝ, යේ මයං ආයස්මන්තං තාදිසං සබ්රහ්මචාරිං පස්සාම. ඉති යාහං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේමි තං ත්වං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරසි. යං ත්වං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරසි තමහං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේමි. ඉති යාහං ධම්මං ජානාමි තං ත්වං ධම්මං ජානාසි, යං ත්වං ධම්මං ජානාසි තමහං ධම්මං ජානාමි. ඉති යාදිසෝ අහං තාදිසෝ තුවං, යාදිසෝ තුවං තාදිසෝ අහං. ඒහි දානි, ආවුසෝ, උභෝව සන්තා ඉමං ගණං පරිහරාමා(අ)ති.
‘We are fortunate, friend, so very fortunate to see a venerable such as yourself as one of our spiritual companions! So the teaching that I’ve realized with my own insight, and declare having achieved it, you’ve realized with your own insight, and live having achieved it. The teaching that you’ve realized with your own insight, and live having achieved it, I’ve realized with my own insight, and declare having achieved it. So the teaching that I know, you know, and the teaching that you know, I know. I am like you and you are like me. Come now, friend! We should both lead this community together.’
ඉති ඛෝ, භික්ඛවේ, ආළාරෝ කාලාමෝ ආචරියෝ මේ සමානෝ අත්තනෝ අන්තේවාසිං මං සමානං අත්තනා සමසමං ඨපේසි, උළාරාය ච මං පූජාය පූජේසි.
And that is how my teacher Āḷāra Kālāma placed me, his student, on the same position as him, and honored me with lofty praise.
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘නායං ධම්මෝ නිබ්බිදාය න විරාගාය න නිරෝධාය න උපසමාය න අභිඤ්ඤාය න සම්බෝධාය න නිබ්බානාය සංවත්තති, යාවදේව ආකිඤ්චඤ්ඤායතනූපපත්තියා(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, තං ධම්මං අනලඞ්කරිත්වා තස්මා ධම්මා නිබ්බිජ්ජ අපක්කමිං.
Then it occurred to me, ‘This teaching doesn’t lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. It only leads as far as rebirth in the dimension of nothingness.’ Realizing that this teaching was inadequate, I left disappointed.
සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, කිං කුසලගවේසී අනුත්තරං සන්තිවරපදං පරියේසමානෝ යේන උදකෝ රාමපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා උදකං රාමපුත්තං ඒතදවෝචං: ‘ඉච්ඡාමහං, ආවුසෝ, ඉමස්මිං ධම්මවිනයේ බ්රහ්මචරියං චරිතුන්(අ)ති.
I set out to discover what is skillful, seeking the supreme state of sublime peace. I approached Uddaka, son of Rāma, and said to him, ‘Friend, I wish to lead the spiritual life in this teaching and training.’
ඒවං වුත්තේ, භික්ඛවේ, උදකෝ රාමපුත්තෝ මං ඒතදවෝච: ‘විහරතායස්මා; තාදිසෝ අයං ධම්මෝ යත්ථ විඤ්ඤූ පුරිසෝ නචිරස්සේව සකං ආචරියකං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරේය්යා(අ)ති.
Uddaka replied, ‘Stay, venerable. This teaching is such that a sensible person can soon realize their own tradition with their own insight and live having achieved it.’
සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, නචිරස්සේව ඛිප්පමේව තං ධම්මං පරියාපුණිං. සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, තාවතකේනේව ඕට්ඨපහතමත්තේන ලපිතලාපනමත්තේන ඤාණවාදඤ්ච වදාමි ථේරවාදඤ්ච, ‘ජානාමි පස්සාමී(අ)ති ච පටිජානාමි අහඤ්චේව අඤ්ඤේ ච.
I quickly memorized that teaching. So far as lip-recital and oral recitation were concerned, I spoke with knowledge and the authority of the elders. I claimed to know and see, and so did others.
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ රාමෝ ඉමං ධම්මං කේවලං සද්ධාමත්තකේන සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේසි; අද්ධා රාමෝ ඉමං ධම්මං ජානං පස්සං විහාසී(අ)ති.
Then it occurred to me, ‘It is not solely by mere faith that Rāma declared: “I realize this teaching with my own insight, and live having achieved it.” Surely he meditated knowing and seeing this teaching.’
අථ ඛ්වාහං, භික්ඛවේ, යේන උදකෝ රාමපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා උදකං රාමපුත්තං ඒතදවෝචං: ‘කිත්තාවතා නෝ, ආවුසෝ, රාමෝ ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේසී(අ)ති?
So I approached Uddaka, son of Rāma, and said to him, ‘Friend, to what extent did Rāma say he’d realized this teaching with his own insight?’
ඒවං වුත්තේ, භික්ඛවේ, උදකෝ රාමපුත්තෝ නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං පවේදේසි.
When I said this, Uddaka, son of Rāma, declared the dimension of neither perception nor non-perception.
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ රාමස්සේව අහෝසි සද්ධා, මය්හම්පත්ථි සද්ධා; න ඛෝ රාමස්සේව අහෝසි වීරියං, මය්හම්පත්ථි වීරියං; න ඛෝ රාමස්සේව අහෝසි සති, මය්හම්පත්ථි සති; න ඛෝ රාමස්සේව අහෝසි සමාධි, මය්හම්පත්ථි සමාධි, න ඛෝ රාමස්සේව අහෝසි පඤ්ඤා, මය්හම්පත්ථි පඤ්ඤා. යන්නූනාහං යං ධම්මං රාමෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේසි, තස්ස ධම්මස්ස සච්ඡිකිරියාය පදහේය්යන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, නචිරස්සේව ඛිප්පමේව තං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහාසිං.
Then it occurred to me, ‘It’s not just Rāma who had faith, energy, mindfulness, immersion, and wisdom; I too have these things. Why don’t I make an effort to realize the same teaching that Rāma said he had realized with his own insight?’ I quickly realized that teaching with my own insight, and lived having achieved it.
අථ ඛ්වාහං, භික්ඛවේ, යේන උදකෝ රාමපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා උදකං රාමපුත්තං ඒතදවෝචං: ‘ඒත්තාවතා නෝ, ආවුසෝ, රාමෝ ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේසී(අ)ති?
So I approached Uddaka, son of Rāma, and said to him, ‘Friend, had Rāma realized this teaching with his own insight up to this point, and declared having achieved it?’
‘ඒත්තාවතා ඛෝ, ආවුසෝ, රාමෝ ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේසී(අ)ති.
‘He had, friend.’
‘අහම්පි ඛෝ, ආවුසෝ, ඒත්තාවතා ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමී(අ)ති.
‘I too have realized this teaching with my own insight up to this point, and live having achieved it.’
‘ලාභා නෝ, ආවුසෝ, සුලද්ධං නෝ, ආවුසෝ, යේ මයං ආයස්මන්තං තාදිසං සබ්රහ්මචාරිං පස්සාම. ඉති යං ධම්මං රාමෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේසි, තං ත්වං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරසි. යං ත්වං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරසි, තං ධම්මං රාමෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේසි. ඉති යං ධම්මං රාමෝ අභිඤ්ඤාසි තං ත්වං ධම්මං ජානාසි, යං ත්වං ධම්මං ජානාසි, තං ධම්මං රාමෝ අභිඤ්ඤාසි. ඉති යාදිසෝ රාමෝ අහෝසි තාදිසෝ තුවං, යාදිසෝ තුවං තාදිසෝ රාමෝ අහෝසි. ඒහි දානි, ආවුසෝ, තුවං ඉමං ගණං පරිහරා(අ)ති.
‘We are fortunate, friend, so very fortunate to see a venerable such as yourself as one of our spiritual companions! So the teaching that Rāma had realized with his own insight, and declared having achieved it, you’ve realized with your own insight, and live having achieved it. The teaching that you’ve realized with your own insight, and live having achieved it, Rāma had realized with his own insight, and declared having achieved it. So the teaching that Rāma directly knew, you know, and the teaching you know, Rāma directly knew. Rāma was like you and you are like Rāma. Come now, friend! You should lead this community.’
ඉති ඛෝ, භික්ඛවේ, උදකෝ රාමපුත්තෝ සබ්රහ්මචාරී මේ සමානෝ ආචරියට්ඨානේ මං ඨපේසි, උළාරාය ච මං පූජාය පූජේසි.
And that is how my spiritual companion Uddaka, son of Rāma, placed me in the position of a teacher, and honored me with lofty praise.
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘නායං ධම්මෝ නිබ්බිදාය න විරාගාය න නිරෝධාය න උපසමාය න අභිඤ්ඤාය න සම්බෝධාය න නිබ්බානාය සංවත්තති, යාවදේව නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනූපපත්තියා(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, තං ධම්මං අනලඞ්කරිත්වා තස්මා ධම්මා නිබ්බිජ්ජ අපක්කමිං.
Then it occurred to me, ‘This teaching doesn’t lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. It only leads as far as rebirth in the dimension of neither perception nor non-perception.’ Realizing that this teaching was inadequate, I left disappointed.
සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, කිං කුසලගවේසී අනුත්තරං සන්තිවරපදං පරියේසමානෝ මගධේසු අනුපුබ්බේන චාරිකං චරමානෝ යේන උරුවේලා සේනානිගමෝ තදවසරිං. තත්ථද්දසං රමණීයං භූමිභාගං, පාසාදිකඤ්ච වනසණ්ඩං, නදිඤ්ච සන්දන්තිං සේතකං සුපතිත්ථං රමණීයං, සමන්තා ච ගෝචරගාමං.
I set out to discover what is skillful, seeking the supreme state of sublime peace. Traveling stage by stage in the Magadhan lands, I arrived at Senānigama near Uruvelā. There I saw a delightful park, a lovely grove with a flowing river that was clean and charming, with smooth banks. And nearby was a village for alms.
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘රමණීයෝ වත භෝ භූමිභාගෝ, පාසාදිකෝ ච වනසණ්ඩෝ, නදී ච සන්දති සේතකා සුපතිත්ථා රමණීයා, සමන්තා ච ගෝචරගාමෝ. අලං වතිදං කුලපුත්තස්ස පධානත්ථිකස්ස පධානායා(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, තත්ථේව නිසීදිං—අලමිදං පධානායාති.
Then it occurred to me, ‘This park is truly delightful, a lovely grove with a flowing river that’s clean and charming, with smooth banks. And nearby there’s a village to go for alms. This is good enough for a gentleman who wishes to put forth effort in meditation.’ So I sat down right there, thinking, ‘This is good enough for meditation.’
සෝ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, අත්තනා ජාතිධම්මෝ සමානෝ ජාතිධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අජාතං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසමානෝ අජාතං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං අජ්ඣගමං, අත්තනා ජරාධම්මෝ සමානෝ ජරාධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අජරං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසමානෝ අජරං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං අජ්ඣගමං, අත්තනා බ්යාධිධම්මෝ සමානෝ බ්යාධිධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අබ්යාධිං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසමානෝ අබ්යාධිං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං අජ්ඣගමං, අත්තනා මරණධම්මෝ සමානෝ මරණධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අමතං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං අජ්ඣගමං, අත්තනා සෝකධම්මෝ සමානෝ සෝකධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අසෝකං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං අජ්ඣගමං, අත්තනා සඞ්කිලේසධම්මෝ සමානෝ සඞ්කිලේසධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අසඞ්කිලිට්ඨං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසමානෝ අසඞ්කිලිට්ඨං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං අජ්ඣගමං.
And so, being myself liable to be reborn, understanding the drawbacks in being liable to be reborn, I sought the unborn supreme sanctuary from the yoke, Nibbana—and I found it. Being myself liable to grow old, fall sick, die, sorrow, and become corrupted, understanding the drawbacks in these things, I sought the unaging, unailing, undying, sorrowless, uncorrupted supreme sanctuary from the yoke, Nibbana—and I found it.
ඤාණඤ්ච පන මේ දස්සනං උදපාදි: ‘අකුප්පා මේ විමුත්ති, අයමන්තිමා ජාති, නත්ථි දානි පුනබ්භවෝ(අ)ති.
Knowledge and vision arose in me: ‘My freedom is unshakable; this is my last rebirth; now there are no more future lives.’
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘අධිගතෝ ඛෝ ම්යායං ධම්මෝ ගම්භීරෝ දුද්දසෝ දුරනුබෝධෝ සන්තෝ පණීතෝ අතක්කාවචරෝ නිපුණෝ පණ්ඩිතවේදනීයෝ. ආලයරාමා ඛෝ පනායං පජා ආලයරතා ආලයසම්මුදිතා. ආලයරාමාය ඛෝ පන පජාය ආලයරතාය ආලයසම්මුදිතාය දුද්දසං ඉදං ඨානං යදිදං—ඉදප්පච්චයතා පටිච්චසමුප්පාදෝ. ඉදම්පි ඛෝ ඨානං දුද්දසං යදිදං—සබ්බසඞ්ඛාරසමථෝ සබ්බූපධිපටිනිස්සග්ගෝ තණ්හාක්ඛයෝ විරාගෝ නිරෝධෝ නිබ්බානං. අහඤ්චේව ඛෝ පන ධම්මං දේසේය්යං, පරේ ච මේ න ආජානේය්යුං, සෝ මමස්ස කිලමථෝ, සා මමස්ස විහේසා(අ)ති.
Then it occurred to me, ‘This principle I have discovered is deep, hard to see, hard to understand, peaceful, sublime, beyond the scope of logic, subtle, comprehensible to the astute. But people like clinging, they love it and enjoy it. It’s hard for them to see this thing; that is, specific conditionality, dependent origination. It’s also hard for them to see this thing; that is, the stilling of all activities, the letting go of all attachments, the ending of craving, fading away, cessation, Nibbana. And if I were to teach the Dhamma, others might not understand me, which would be wearying and troublesome for me.’
අපිස්සු මං, භික්ඛවේ, ඉමා අනච්ඡරියා ගාථායෝ පටිභංසු පුබ්බේ අස්සුතපුබ්බා:
And then these verses, which were neither supernaturally inspired, nor learned before in the past, occurred to me:
‘කිච්ඡේන මේ අධිගතං, හලං දානි පකාසිතුං; රාගදෝසපරේතේහි, නායං ධම්මෝ සුසම්බුධෝ.
‘I’ve struggled hard to realize this, enough with trying to explain it! Those mired in greed and hate can’t really understand this teaching.
පටිසෝතගාමිං නිපුණං, ගම්භීරං දුද්දසං අණුං; රාගරත්තා න දක්ඛන්ති, තමෝඛන්ධේන ආවුටා(අ)ති.
It goes against the stream, subtle, deep, obscure, and very fine. Those besotted by greed cannot see, for they’re shrouded in a mass of darkness.’
ඉතිහ මේ, භික්ඛවේ, පටිසඤ්චික්ඛතෝ අප්පෝස්සුක්කතාය චිත්තං නමති, නෝ ධම්මදේසනාය.
So, as I reflected like this, my mind inclined to remaining passive, not to teaching the Dhamma.
අථ ඛෝ, භික්ඛවේ, බ්රහ්මුනෝ සහම්පතිස්ස මම චේතසා චේතෝපරිවිතක්කමඤ්ඤාය ඒතදහෝසි: ‘නස්සති වත භෝ ලෝකෝ, විනස්සති වත භෝ ලෝකෝ, යත්ර හි නාම තථාගතස්ස අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස අප්පෝස්සුක්කතාය චිත්තං නමති, නෝ ධම්මදේසනායා(අ)ති.
Then Brahmā Sahampati, knowing what I was thinking, thought, ‘Alas! The world will be lost, the world will perish! For the mind of the Realized One, the perfected one, the fully awakened Buddha, inclines to remaining passive, not to teaching the Dhamma.’
අථ ඛෝ, භික්ඛවේ, බ්රහ්මා සහම්පති—සේය්යථාපි නාම බලවා පුරිසෝ සමිඤ්ජිතං වා බාහං පසාරේය්ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්ජේය්ය; ඒවමේව—බ්රහ්මලෝකේ අන්තරහිතෝ මම පුරතෝ පාතුරහෝසි. අථ ඛෝ, භික්ඛවේ, බ්රහ්මා සහම්පති ඒකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා යේනාහං තේනඤ්ජලිං පණාමේත්වා මං ඒතදවෝච: ‘දේසේතු, භන්තේ, භගවා ධම්මං, දේසේතු සුගතෝ ධම්මං. සන්ති සත්තා අප්පරජක්ඛජාතිකා, අස්සවනතා ධම්මස්ස පරිහායන්ති. භවිස්සන්ති ධම්මස්ස අඤ්ඤාතාරෝ(අ)ති.
Then, as easily as a strong person would extend or contract their arm, he vanished from the Brahmā realm and reappeared in front of the Buddha. He arranged his robe over one shoulder, raised his joined palms toward the Buddha, and said, ‘Sir, let the Blessed One teach the Dhamma! Let the Holy One teach the Dhamma! There are beings with little dust in their eyes. They’re in decline because they haven’t heard the teaching. There will be those who understand the teaching!’
ඉදමවෝච, භික්ඛවේ, බ්රහ්මා සහම්පති. ඉදං වත්වා අථාපරං ඒතදවෝච:
That’s what Brahmā Sahampati said. Then he went on to say:
‘පාතුරහෝසි මගධේසු පුබ්බේ, ධම්මෝ අසුද්ධෝ සමලේහි චින්තිතෝ; අපාපුරේතං අමතස්ස ද්වාරං, සුණන්තු ධම්මං විමලේනානුබුද්ධං.
‘Among the Magadhans there appeared in the past an impure teaching thought up by those still stained. Fling open the door to the deathless! Let them hear the teaching
the immaculate one discovered.
සේලේ යථා පබ්බතමුද්ධනිට්ඨිතෝ, යථාපි පස්සේ ජනතං සමන්තතෝ; තථූපමං ධම්මමයං සුමේධ, පාසාදමාරුය්හ සමන්තචක්ඛු; සෝකාවතිණ්ණං ජනතමපේතසෝකෝ, අවේක්ඛස්සු ජාතිජරාභිභූතං.
Standing high on a rocky mountain, you can see the people all around. In just the same way, All-seer, so intelligent, having ascended the Temple of Truth, rid of sorrow, look upon the people swamped with sorrow,
උට්ඨේහි වීර විජිතසඞ්ගාම, සත්ථවාහ අණණ විචර ලෝකේ; දේසස්සු භගවා ධම්මං, අඤ්ඤාතාරෝ භවිස්සන්තී(අ)ති.
Rise, hero! Victor in battle, leader of the caravan, wander the world free of debt. Let the Blessed One teach the Dhamma! There will be those who understand!’
අථ ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, බ්රහ්මුනෝ ච අජ්ඣේසනං විදිත්වා සත්තේසු ච කාරුඤ්ඤතං පටිච්ච බුද්ධචක්ඛුනා ලෝකං වෝලෝකේසිං. අද්දසං ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, බුද්ධචක්ඛුනා ලෝකං වෝලෝකේන්තෝ සත්තේ අප්පරජක්ඛේ මහාරජක්ඛේ, තික්ඛින්ද්රියේ මුදින්ද්රියේ, ස්වාකාරේ ද්වාකාරේ, සුවිඤ්ඤාපයේ දුවිඤ්ඤාපයේ, අප්පේකච්චේ පරලෝකවජ්ජභයදස්සාවිනේ විහරන්තේ, අප්පේකච්චේ න පරලෝකවජ්ජභයදස්සාවිනේ විහරන්තේ. සේය්යථාපි නාම උප්පලිනියං වා පදුමිනියං වා පුණ්ඩරීකිනියං වා අප්පේකච්චානි උප්පලානි වා පදුමානි වා පුණ්ඩරීකානි වා උදකේ ජාතානි උදකේ සංවඩ්ඪානි උදකානුග්ගතානි අන්තෝනිමුග්ගපෝසීනි, අප්පේකච්චානි උප්පලානි වා පදුමානි වා පුණ්ඩරීකානි වා උදකේ ජාතානි උදකේ සංවඩ්ඪානි උදකානුග්ගතානි සමෝදකං ඨිතානි, අප්පේකච්චානි උප්පලානි වා පදුමානි වා පුණ්ඩරීකානි වා උදකේ ජාතානි උදකේ සංවඩ්ඪානි උදකං අච්චුග්ගම්ම ඨිතානි අනුපලිත්තානි උදකේන; ඒවමේව ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, බුද්ධචක්ඛුනා ලෝකං වෝලෝකේන්තෝ අද්දසං සත්තේ අප්පරජක්ඛේ මහාරජක්ඛේ, තික්ඛින්ද්රියේ මුදින්ද්රියේ, ස්වාකාරේ ද්වාකාරේ, සුවිඤ්ඤාපයේ දුවිඤ්ඤාපයේ, අප්පේකච්චේ පරලෝකවජ්ජභයදස්සාවිනේ විහරන්තේ, අප්පේකච්චේ න පරලෝකවජ්ජභයදස්සාවිනේ විහරන්තේ.
Then, understanding Brahmā’s invitation, I surveyed the world with the eye of a Buddha, because of my compassion for sentient beings. And I saw sentient beings with little dust in their eyes, and some with much dust in their eyes; with keen faculties and with weak faculties, with good qualities and with bad qualities, easy to teach and hard to teach. And some of them lived seeing the danger in the fault to do with the next world, while others did not. It’s like a pool with blue water lilies, or pink or white lotuses. Some of them sprout and grow in the water without rising above it, thriving underwater. Some of them sprout and grow in the water reaching the water’s surface. And some of them sprout and grow in the water but rise up above the water and stand with no water clinging to them. In the same way, I saw sentient beings with little dust in their eyes, and some with much dust in their eyes.
අථ ඛ්වාහං, භික්ඛවේ, බ්රහ්මානං සහම්පතිං ගාථාය පච්චභාසිං:
Then I replied in verse to Brahmā Sahampati:
‘අපාරුතා තේසං අමතස්ස ද්වාරා, යේ සෝතවන්තෝ පමුඤ්චන්තු සද්ධං; විහිංසසඤ්ඤී පගුණං න භාසිං, ධම්මං පණීතං මනුජේසු බ්රහ්මේ(අ)ති.
‘Flung open are the doors to the deathless! Let those with ears to hear commit to faith. Thinking it would be troublesome, Brahmā,
I did not teach the sophisticated, sublime Dhamma among humans.’
අථ ඛෝ, භික්ඛවේ, බ්රහ්මා සහම්පති ‘කතාවකාසෝ ඛෝම්හි භගවතා ධම්මදේසනායා(අ)ති මං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථේවන්තරධායි.
Then Brahmā Sahampati, knowing that his request for me to teach the Dhamma had been granted, bowed and respectfully circled me, keeping me on his right, before vanishing right there.
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘කස්ස නු ඛෝ අහං පඨමං ධම්මං දේසේය්යං; කෝ ඉමං ධම්මං ඛිප්පමේව ආජානිස්සතී(අ)ති?
Then I thought, ‘Who should I teach first of all? Who will quickly understand this teaching?’
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘අයං ඛෝ ආළාරෝ කාලාමෝ පණ්ඩිතෝ වියත්තෝ මේධාවී දීඝරත්තං අප්පරජක්ඛජාතිකෝ. යන්නූනාහං ආළාරස්ස කාලාමස්ස පඨමං ධම්මං දේසේය්යං. සෝ ඉමං ධම්මං ඛිප්පමේව ආජානිස්සතී(අ)ති.
Then it occurred to me, ‘That Āḷāra Kālāma is astute, competent, clever, and has long had little dust in his eyes. Why don’t I teach him first of all? He’ll quickly understand the teaching.’
අථ ඛෝ මං, භික්ඛවේ, දේවතා උපසඞ්කමිත්වා ඒතදවෝච: ‘සත්තාහකාලඞ්කතෝ, භන්තේ, ආළාරෝ කාලාමෝ(අ)ති.
But a deity came to me and said, ‘Sir, Āḷāra Kālāma passed away seven days ago.’
ඤාණඤ්ච පන මේ දස්සනං උදපාදි: ‘සත්තාහකාලඞ්කතෝ ආළාරෝ කාලාමෝ(අ)ති.
And knowledge and vision arose in me, ‘Āḷāra Kālāma passed away seven days ago.’
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘මහාජානියෝ ඛෝ ආළාරෝ කාලාමෝ. සචේ හි සෝ ඉමං ධම්මං සුණේය්ය, ඛිප්පමේව ආජානේය්යා(අ)ති.
I thought, ‘This is a great loss for Āḷāra Kālāma. If he had heard the teaching, he would have understood it quickly.’
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘කස්ස නු ඛෝ අහං පඨමං ධම්මං දේසේය්යං; කෝ ඉමං ධම්මං ඛිප්පමේව ආජානිස්සතී(අ)ති?
Then I thought, ‘Who should I teach first of all? Who will quickly understand this teaching?’
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘අයං ඛෝ උදකෝ රාමපුත්තෝ පණ්ඩිතෝ වියත්තෝ මේධාවී දීඝරත්තං අප්පරජක්ඛජාතිකෝ. යන්නූනාහං උදකස්ස රාමපුත්තස්ස පඨමං ධම්මං දේසේය්යං. සෝ ඉමං ධම්මං ඛිප්පමේව ආජානිස්සතී(අ)ති.
Then it occurred to me, ‘That Uddaka, son of Rāma, is astute, competent, clever, and has long had little dust in his eyes. Why don’t I teach him first of all? He’ll quickly understand the teaching.’
අථ ඛෝ මං, භික්ඛවේ, දේවතා උපසඞ්කමිත්වා ඒතදවෝච: ‘අභිදෝසකාලඞ්කතෝ, භන්තේ, උදකෝ රාමපුත්තෝ(අ)ති.
But a deity came to me and said, ‘Sir, Uddaka, son of Rāma, passed away just last night.’
ඤාණඤ්ච පන මේ දස්සනං උදපාදි: ‘අභිදෝසකාලඞ්කතෝ උදකෝ රාමපුත්තෝ(අ)ති.
And knowledge and vision arose in me, ‘Uddaka, son of Rāma, passed away just last night.’
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘මහාජානියෝ ඛෝ උදකෝ රාමපුත්තෝ. සචේ හි සෝ ඉමං ධම්මං සුණේය්ය, ඛිප්පමේව ආජානේය්යා(අ)ති.
I thought, ‘This is a great loss for Uddaka. If he had heard the teaching, he would have understood it quickly.’
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘කස්ස නු ඛෝ අහං පඨමං ධම්මං දේසේය්යං; කෝ ඉමං ධම්මං ඛිප්පමේව ආජානිස්සතී(අ)ති?
Then I thought, ‘Who should I teach first of all? Who will quickly understand this teaching?’
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘බහුකාරා ඛෝ මේ පඤ්චවග්ගියා භික්ඛූ, යේ මං පධානපහිතත්තං උපට්ඨහිංසු. යන්නූනාහං පඤ්චවග්ගියානං භික්ඛූනං පඨමං ධම්මං දේසේය්යන්(අ)ති.
Then it occurred to me, ‘The group of five bhikkhus were very helpful to me. They looked after me during my time of resolute striving. Why don’t I teach them first of all?’
තස්ස මය්හං, භික්ඛවේ, ඒතදහෝසි: ‘කහං නු ඛෝ ඒතරහි පඤ්චවග්ගියා භික්ඛූ විහරන්තී(අ)ති? අද්දසං ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන පඤ්චවග්ගියේ භික්ඛූ බාරාණසියං විහරන්තේ ඉසිපතනේ මිගදායේ. අථ ඛ්වාහං, භික්ඛවේ, උරුවේලායං යථාභිරන්තං විහරිත්වා යේන බාරාණසී තේන චාරිකං පක්කමිං.
Then I thought, ‘Where are the group of five bhikkhus staying these days?’ With clairvoyance that is purified and superhuman I saw that the group of five bhikkhus were staying near Varanasi, in the deer park at Isipatana. So, when I had stayed in Uruvelā as long as I pleased, I set out for Varanasi.
අද්දසා ඛෝ මං, භික්ඛවේ, උපකෝ ආජීවකෝ අන්තරා ච ගයං අන්තරා ච බෝධිං අද්ධානමග්ගප්පටිපන්නං. දිස්වාන මං ඒතදවෝච: ‘විප්පසන්නානි ඛෝ තේ, ආවුසෝ, ඉන්ද්රියානි, පරිසුද්ධෝ ඡවිවණ්ණෝ පරියෝදාතෝ. කංසි ත්වං, ආවුසෝ, උද්දිස්ස පබ්බජිතෝ, කෝ වා තේ සත්ථා, කස්ස වා ත්වං ධම්මං රෝචේසී(අ)ති?
While I was traveling along the road between Gayā and Bodhgaya, the Ājīvaka ascetic Upaka saw me and said, ‘Friend, your faculties are so very clear, and your complexion is pure and bright. In whose name have you gone forth, friend? Who is your Teacher? Whose teaching do you believe in?’
ඒවං වුත්තේ, අහං, භික්ඛවේ, උපකං ආජීවකං ගාථාහි අජ්ඣභාසිං:
I replied to Upaka in verse:
‘සබ්බාභිභූ සබ්බවිදූහමස්මි, සබ්බේසු ධම්මේසු අනූපලිත්තෝ; සබ්බඤ්ජහෝ තණ්හාක්ඛයේ විමුත්තෝ, සයං අභිඤ්ඤාය කමුද්දිසේය්යං.
‘I am the champion, the knower of all, unsullied in the midst of all things. I’ve given up all, freed through the ending of craving. Since I know for myself, whose follower should I be?
න මේ ආචරියෝ අත්ථි, සදිසෝ මේ න විජ්ජති; සදේවකස්මිං ලෝකස්මිං, නත්ථි මේ පටිපුග්ගලෝ.
I have no teacher. There is no-one like me. In the world with its gods, I have no rival.
අහඤ්හි අරහා ලෝකේ, අහං සත්ථා අනුත්තරෝ; ඒකෝම්හි සම්මාසම්බුද්ධෝ, සීතිභූතෝස්මි නිබ්බුතෝ.
For in this world, I am the perfected one; I am the supreme Teacher. I alone am fully awakened, cooled, extinguished.
ධම්මචක්කං පවත්තේතුං, ගච්ඡාමි කාසිනං පුරං; අන්ධීභූතස්මිං ලෝකස්මිං, ආහඤ්ඡං අමතදුන්දුභින්(අ)ති.
I am going to the city of Kāsi to roll forth the Wheel of Dhamma. In this world that is so blind, I’ll beat the deathless drum!’
‘යථා ඛෝ ත්වං, ආවුසෝ, පටිජානාසි, අරහසි අනන්තජිනෝ(අ)ති.
‘According to what you claim, friend, you ought to be the Infinite Victor.’
‘මාදිසා වේ ජිනා හෝන්ති, යේ පත්තා ආසවක්ඛයං; ජිතා මේ පාපකා ධම්මා, තස්මාහමුපක ජිනෝ(අ)ති.
‘The victors are those who, like me, have reached the ending of defilements. I have conquered bad qualities, Upaka—that’s why I’m a victor.’
ඒවං වුත්තේ, භික්ඛවේ, උපකෝ ආජීවකෝ ‘හුපේය්යපාවුසෝ(අ)ති වත්වා සීසං ඕකම්පේත්වා උම්මග්ගං ගහේත්වා පක්කාමි.
When I had spoken, Upaka said: ‘If you say so, friend.’ Shaking his head, he took a wrong turn and left.
අථ ඛ්වාහං, භික්ඛවේ, අනුපුබ්බේන චාරිකං චරමානෝ යේන බාරාණසී ඉසිපතනං මිගදායෝ යේන පඤ්චවග්ගියා භික්ඛූ තේනුපසඞ්කමිං. අද්දසංසු ඛෝ මං, භික්ඛවේ, පඤ්චවග්ගියා භික්ඛූ දූරතෝ ආගච්ඡන්තං. දිස්වාන අඤ්ඤමඤ්ඤං සණ්ඨපේසුං: ‘අයං ඛෝ, ආවුසෝ, සමණෝ ගෝතමෝ ආගච්ඡති බාහුල්ලිකෝ පධානවිබ්භන්තෝ ආවත්තෝ බාහුල්ලාය. සෝ නේව අභිවාදේතබ්බෝ, න පච්චුට්ඨාතබ්බෝ; නාස්ස පත්තචීවරං පටිග්ගහේතබ්බං. අපි ච ඛෝ ආසනං ඨපේතබ්බං, සචේ ආකඞ්ඛිස්සති නිසීදිස්සතී(අ)ති. යථා යථා ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, උපසඞ්කමිං තථා තථා පඤ්චවග්ගියා භික්ඛූ නාසක්ඛිංසු සකාය කතිකාය සණ්ඨාතුං. අප්පේකච්චේ මං පච්චුග්ගන්ත්වා පත්තචීවරං පටිග්ගහේසුං, අප්පේකච්චේ ආසනං පඤ්ඤපේසුං, අප්පේකච්චේ පාදෝදකං උපට්ඨපේසුං. අපි ච ඛෝ මං නාමේන ච ආවුසෝවාදේන ච සමුදාචරන්ති.
Traveling stage by stage, I arrived at Varanasi, and went to see the group of five bhikkhus in the deer park at Isipatana. The group of five bhikkhus saw me coming off in the distance and stopped each other, saying, ‘Here comes the ascetic Gotama. He’s so indulgent; he strayed from the struggle and returned to indulgence. We shouldn’t bow to him or rise for him or receive his bowl and robe. But we can set out a seat; he can sit if he likes.’ Yet as I drew closer, the group of five bhikkhus were unable to stop themselves as they had agreed. Some came out to greet me and receive my bowl and robe, some spread out a seat, while others set out water for washing my feet. But they still addressed me by name and as ‘friend’.
ඒවං වුත්තේ, අහං, භික්ඛවේ, පඤ්චවග්ගියේ භික්ඛූ ඒතදවෝචං: ‘මා, භික්ඛවේ, තථාගතං නාමේන ච ආවුසෝවාදේන ච සමුදාචරථ. අරහං, භික්ඛවේ, තථාගතෝ සම්මාසම්බුද්ධෝ. ඕදහථ, භික්ඛවේ, සෝතං, අමතමධිගතං, අහමනුසාසාමි, අහං ධම්මං දේසේමි. යථානුසිට්ඨං තථා පටිපජ්ජමානා නචිරස්සේව—යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදේව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං—බ්රහ්මචරියපරියෝසානං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරිස්සථා(අ)ති.
So I said to them, ‘Bhikkhus, don’t address me by name and as ‘friend’. The Realized One is perfected, a fully awakened Buddha. Listen up, bhikkhus: I have achieved the Deathless! I shall instruct you, I will teach you the Dhamma. By practicing as instructed you will soon realize the supreme end of the spiritual path in this very life. You will live having achieved with your own insight the goal for which gentlemen rightly go forth from the lay life to homelessness.’
ඒවං වුත්තේ, භික්ඛවේ, පඤ්චවග්ගියා භික්ඛූ මං ඒතදවෝචුං: ‘තායපි ඛෝ ත්වං, ආවුසෝ ගෝතම, ඉරියාය තාය පටිපදාය තාය දුක්කරකාරිකාය නාජ්ඣගමා උත්තරි මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසේසං, කිං පන ත්වං ඒතරහි බාහුල්ලිකෝ පධානවිබ්භන්තෝ ආවත්තෝ බාහුල්ලාය අධිගමිස්සසි උත්තරි මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසේසන්(අ)ති?
But they said to me, ‘Friend Gotama, even by that conduct, that practice, that grueling work you did not achieve any superhuman distinction in knowledge and vision worthy of the noble ones. How could you have achieved such a state now that you’ve become indulgent, strayed from the struggle and returned to indulgence?’
ඒවං වුත්තේ, අහං, භික්ඛවේ, පඤ්චවග්ගියේ භික්ඛූ ඒතදවෝචං: ‘න, භික්ඛවේ, තථාගතෝ බාහුල්ලිකෝ, න පධානවිබ්භන්තෝ, න ආවත්තෝ බාහුල්ලාය. අරහං, භික්ඛවේ, තථාගතෝ සම්මාසම්බුද්ධෝ. ඕදහථ, භික්ඛවේ, සෝතං, අමතමධිගතං, අහමනුසාසාමි, අහං ධම්මං දේසේමි. යථානුසිට්ඨං තථා පටිපජ්ජමානා නචිරස්සේව—යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදේව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං—බ්රහ්මචරියපරියෝසානං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරිස්සථා(අ)ති.
So I said to them, ‘The Realized One has not become indulgent, strayed from the struggle and returned to indulgence. The Realized One is perfected, a fully awakened Buddha. Listen up, bhikkhus: I have achieved the Deathless! I shall instruct you, I will teach you the Dhamma. By practicing as instructed you will soon realize the supreme end of the spiritual path in this very life.’
දුතියම්පි ඛෝ, භික්ඛවේ, පඤ්චවග්ගියා භික්ඛූ මං ඒතදවෝචුං: ‘තායපි ඛෝ ත්වං, ආවුසෝ ගෝතම, ඉරියාය තාය පටිපදාය තාය දුක්කරකාරිකාය නාජ්ඣගමා උත්තරි මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසේසං, කිං පන ත්වං ඒතරහි බාහුල්ලිකෝ පධානවිබ්භන්තෝ ආවත්තෝ බාහුල්ලාය අධිගමිස්සසි උත්තරි මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසේසන්(අ)ති?
But for a second time they said to me, ‘Friend Gotama … you’ve returned to indulgence.’
දුතියම්පි ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, පඤ්චවග්ගියේ භික්ඛූ ඒතදවෝචං: ‘න, භික්ඛවේ, තථාගතෝ බාහුල්ලිකෝ …පේ… උපසම්පජ්ජ විහරිස්සථා(අ)ති.
So for a second time I said to them, ‘The Realized One has not become indulgent …’
තතියම්පි ඛෝ, භික්ඛවේ, පඤ්චවග්ගියා භික්ඛූ මං ඒතදවෝචුං: ‘තායපි ඛෝ ත්වං, ආවුසෝ ගෝතම, ඉරියාය තාය පටිපදාය තාය දුක්කරකාරිකාය නාජ්ඣගමා උත්තරි මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසේසං, කිං පන ත්වං ඒතරහි බාහුල්ලිකෝ පධානවිබ්භන්තෝ ආවත්තෝ බාහුල්ලාය අධිගමිස්සසි උත්තරි මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසේසන්(අ)ති?
But for a third time they said to me, ‘Friend Gotama, even by that conduct, that practice, that grueling work you did not achieve any superhuman distinction in knowledge and vision worthy of the noble ones. How could you have achieved such a state now that you’ve become indulgent, strayed from the struggle and returned to indulgence?’
ඒවං වුත්තේ, අහං, භික්ඛවේ, පඤ්චවග්ගියේ භික්ඛූ ඒතදවෝචං: ‘අභිජානාථ මේ නෝ තුම්හේ, භික්ඛවේ, ඉතෝ පුබ්බේ ඒවරූපං පභාවිතමේතන්(අ)ති?
So I said to them, ‘Bhikkhus, have you ever known me to speak like this before?’
‘නෝ හේතං, භන්තේ(අ).
‘No sir, we have not.’
‘අරහං, භික්ඛවේ, තථාගතෝ සම්මාසම්බුද්ධෝ. ඕදහථ, භික්ඛවේ, සෝතං, අමතමධිගතං, අහමනුසාසාමි, අහං ධම්මං දේසේමි. යථානුසිට්ඨං තථා පටිපජ්ජමානා නචිරස්සේව—යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදේව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං—බ්රහ්මචරියපරියෝසානං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරිස්සථා(අ)ති.
‘The Realized One is perfected, a fully awakened Buddha. Listen up, bhikkhus: I have achieved the Deathless! I shall instruct you, I will teach you the Dhamma. By practicing as instructed you will soon realize the supreme end of the spiritual path in this very life. You will live having achieved with your own insight the goal for which gentlemen rightly go forth from the lay life to homelessness.’
අසක්ඛිං ඛෝ අහං, භික්ඛවේ, පඤ්චවග්ගියේ භික්ඛූ සඤ්ඤාපේතුං. ද්වේපි සුදං, භික්ඛවේ, භික්ඛූ ඕවදාමි, තයෝ භික්ඛූ පිණ්ඩාය චරන්ති. යං තයෝ භික්ඛූ පිණ්ඩාය චරිත්වා ආහරන්ති තේන ඡබ්බග්ගියා යාපේම. තයෝපි සුදං, භික්ඛවේ, භික්ඛූ ඕවදාමි, ද්වේ භික්ඛූ පිණ්ඩාය චරන්ති. යං ද්වේ භික්ඛූ පිණ්ඩාය චරිත්වා ආහරන්ති තේන ඡබ්බග්ගියා යාපේම.
I was able to persuade the group of five bhikkhus. Then sometimes I advised two bhikkhus, while the other three went for alms. Then those three would feed all six of us with what they brought back. Sometimes I advised three bhikkhus, while the other two went for alms. Then those two would feed all six of us with what they brought back.
අථ ඛෝ, භික්ඛවේ, පඤ්චවග්ගියා භික්ඛූ මයා ඒවං ඕවදියමානා ඒවං අනුසාසියමානා අත්තනා ජාතිධම්මා සමානා ජාතිධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අජාතං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසමානා අජාතං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං අජ්ඣගමංසු, අත්තනා ජරාධම්මා සමානා ජරාධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අජරං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසමානා අජරං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං අජ්ඣගමංසු, අත්තනා බ්යාධිධම්මා සමානා …පේ… අත්තනා මරණධම්මා සමානා … අත්තනා සෝකධම්මා සමානා … අත්තනා සඞ්කිලේසධම්මා සමානා සඞ්කිලේසධම්මේ ආදීනවං විදිත්වා අසඞ්කිලිට්ඨං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං පරියේසමානා අසඞ්කිලිට්ඨං අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං නිබ්බානං අජ්ඣගමංසු. ඤාණඤ්ච පන නේසං දස්සනං උදපාදි: ‘අකුප්පා නෝ විමුත්ති, අයමන්තිමා ජාති, නත්ථි දානි පුනබ්භවෝ(අ)ති.
As the group of five bhikkhus were being advised and instructed by me like this, being themselves liable to be reborn, understanding the drawbacks in being liable to be reborn, they sought the unborn supreme sanctuary from the yoke, Nibbana—and they found it. Being themselves liable to grow old, fall sick, die, sorrow, and become corrupted, understanding the drawbacks in these things, they sought the unaging, unailing, undying, sorrowless, uncorrupted supreme sanctuary from the yoke, Nibbana—and they found it. Knowledge and vision arose in them: ‘Our freedom is unshakable; this is our last rebirth; now there are no more future lives.’
පඤ්චිමේ, භික්ඛවේ, කාමගුණා. කතමේ පඤ්ච? චක්ඛුවිඤ්ඤේය්යා රූපා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා, සෝතවිඤ්ඤේය්යා සද්දා …පේ… ඝානවිඤ්ඤේය්යා ගන්ධා … ජිව්හාවිඤ්ඤේය්යා රසා … කායවිඤ්ඤේය්යා ඵෝට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා. ඉමේ ඛෝ, භික්ඛවේ, පඤ්ච කාමගුණා.
Bhikkhus, there are these five kinds of sensual stimulation. What five? Sights known by the eye that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing. Sounds known by the ear … Smells known by the nose … Tastes known by the tongue … Touches known by the body that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing. These are the five kinds of sensual stimulation.
යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්රාහ්මණා වා ඉමේ පඤ්ච කාමගුණේ ගථිතා මුච්ඡිතා අජ්ඣෝපන්නා අනාදීනවදස්සාවිනෝ අනිස්සරණපඤ්ඤා පරිභුඤ්ජන්ති, තේ ඒවමස්සු වේදිතබ්බා: ‘අනයමාපන්නා බ්යසනමාපන්නා යථාකාමකරණීයා පාපිමතෝ(අ).
There are ascetics and brahmins who enjoy these five kinds of sensual stimulation tied, infatuated, attached, blind to the drawbacks, and not understanding the escape. You should understand that they have met with calamity and disaster, and the Wicked One can do with them what he wants.
සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, ආරඤ්ඤකෝ මගෝ බද්ධෝ පාසරාසිං අධිසයේය්ය. සෝ ඒවමස්ස වේදිතබ්බෝ: ‘අනයමාපන්නෝ බ්යසනමාපන්නෝ යථාකාමකරණීයෝ ලුද්දස්ස. ආගච්ඡන්තේ ච පන ලුද්දේ යේන කාමං න පක්කමිස්සතී(අ)ති.
Suppose a deer in the wilderness was lying caught on a pile of snares. You’d know that it has met with calamity and disaster, and the hunter can do with them what he wants. And when the hunter comes, it cannot flee where it wants.
ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, යේ හි කේචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා ඉමේ පඤ්ච කාමගුණේ ගථිතා මුච්ඡිතා අජ්ඣෝපන්නා අනාදීනවදස්සාවිනෝ අනිස්සරණපඤ්ඤා පරිභුඤ්ජන්ති, තේ ඒවමස්සු වේදිතබ්බා: ‘අනයමාපන්නා බ්යසනමාපන්නා යථාකාමකරණීයා පාපිමතෝ(අ).
In the same way, there are ascetics and brahmins who enjoy these five kinds of sensual stimulation tied, infatuated, attached, blind to the drawbacks, and not understanding the escape. You should understand that they have met with calamity and disaster, and the Wicked One can do with them what he wants.
යේ ච ඛෝ කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්රාහ්මණා වා ඉමේ පඤ්ච කාමගුණේ අගථිතා අමුච්ඡිතා අනජ්ඣෝපන්නා ආදීනවදස්සාවිනෝ නිස්සරණපඤ්ඤා පරිභුඤ්ජන්ති, තේ ඒවමස්සු වේදිතබ්බා: ‘න අනයමාපන්නා න බ්යසනමාපන්නා න යථාකාමකරණීයා පාපිමතෝ(අ).
There are ascetics and brahmins who enjoy these five kinds of sensual stimulation without being tied, infatuated, or attached, seeing the drawbacks, and understanding the escape. You should understand that they haven’t met with calamity and disaster, and the Wicked One cannot do what he wants with them.
සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, ආරඤ්ඤකෝ මගෝ අබද්ධෝ පාසරාසිං අධිසයේය්ය. සෝ ඒවමස්ස වේදිතබ්බෝ: ‘න අනයමාපන්නෝ න බ්යසනමාපන්නෝ න යථාකාමකරණීයෝ ලුද්දස්ස. ආගච්ඡන්තේ ච පන ලුද්දේ යේන කාමං පක්කමිස්සතී(අ)ති.
Suppose a deer in the wilderness was lying on a pile of snares without being caught. You’d know that it hasn’t met with calamity and disaster, and the hunter cannot do what he wants with them. And when the hunter comes, it can flee where it wants.
ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, යේ හි කේචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා ඉමේ පඤ්ච කාමගුණේ අගථිතා අමුච්ඡිතා අනජ්ඣෝපන්නා ආදීනවදස්සාවිනෝ නිස්සරණපඤ්ඤා පරිභුඤ්ජන්ති, තේ ඒවමස්සු වේදිතබ්බා: ‘න අනයමාපන්නා න බ්යසනමාපන්නා න යථාකාමකරණීයා පාපිමතෝ(අ).
In the same way, there are ascetics and brahmins who enjoy these five kinds of sensual stimulation without being tied, infatuated, or attached, seeing the drawbacks, and understanding the escape. You should understand that they haven’t met with calamity and disaster, and the Wicked One cannot do what he wants with them.
සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, ආරඤ්ඤකෝ මගෝ අරඤ්ඤේ පවනේ චරමානෝ විස්සත්ථෝ ගච්ඡති, විස්සත්ථෝ තිට්ඨති, විස්සත්ථෝ නිසීදති, විස්සත්ථෝ සේය්යං කප්පේති. තං කිස්ස හේතු? අනාපාථගතෝ, භික්ඛවේ, ලුද්දස්ස.
Suppose there was a wild deer wandering in the forest that walked, stood, sat, and laid down in confidence. Why is that? Because it’s out of the hunter’s range.
ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, භික්ඛු අන්ධමකාසි මාරං අපදං, වධිත්වා මාරචක්ඛුං අදස්සනං ගතෝ පාපිමතෝ.
In the same way, a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. This is called a bhikkhu who has blinded Māra, put out his eyes without a trace, and gone where the Wicked One cannot see.
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චේතසෝ ඒකෝදිභාවං අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ …පේ… පාපිමතෝ.
Furthermore, as the placing of the mind and keeping it connected are stilled, a bhikkhu enters and remains in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. This is called a bhikkhu who has blinded Māra …
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු පීතියා ච විරාගා උපේක්ඛකෝ ච විහරති, සතෝ ච සම්පජානෝ, සුඛඤ්ච කායේන පටිසංවේදේති යං තං අරියා ආචික්ඛන්ති ‘උපේක්ඛකෝ සතිමා සුඛවිහාරී(අ)ති තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ …පේ… පාපිමතෝ.
Furthermore, with the fading away of rapture, a bhikkhu enters and remains in the third jhāna, where they meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ This is called a bhikkhu who has blinded Māra …
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා පුබ්බේව සෝමනස්සදෝමනස්සානං අත්ථඞ්ගමා අදුක්ඛමසුඛං උපේක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ …පේ… පාපිමතෝ.
Furthermore, giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, a bhikkhu enters and remains in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. This is called a bhikkhu who has blinded Māra …
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු සබ්බසෝ රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා පටිඝසඤ්ඤානං අත්ථඞ්ගමා නානත්තසඤ්ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්තෝ ආකාසෝ(අ)ති ආකාසානඤ්චායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ …පේ… පාපිමතෝ.
Furthermore, a bhikkhu, going totally beyond perceptions of form, with the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, enters and remains in the dimension of infinite space. This is called a bhikkhu who has blinded Māra …
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු සබ්බසෝ ආකාසානඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ‘අනන්තං විඤ්ඤාණන්(අ)ති විඤ්ඤාණඤ්චායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ …පේ… පාපිමතෝ.
Furthermore, a bhikkhu, going totally beyond the dimension of infinite space, aware that ‘consciousness is infinite’, enters and remains in the dimension of infinite consciousness. This is called a bhikkhu who has blinded Māra …
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු සබ්බසෝ විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ‘නත්ථි කිඤ්චී(අ)ති ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ …පේ… පාපිමතෝ.
Furthermore, a bhikkhu, going totally beyond the dimension of infinite consciousness, aware that ‘there is nothing at all’, enters and remains in the dimension of nothingness. This is called a bhikkhu who has blinded Māra …
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු සබ්බසෝ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ …පේ… පාපිමතෝ.
Furthermore, a bhikkhu, going totally beyond the dimension of nothingness, enters and remains in the dimension of neither perception nor non-perception. This is called a bhikkhu who has blinded Māra …
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු සබ්බසෝ නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං උපසම්පජ්ජ විහරති, පඤ්ඤාය චස්ස දිස්වා ආසවා පරික්ඛීණා හෝන්ති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, භික්ඛු අන්ධමකාසි මාරං අපදං, වධිත්වා මාරචක්ඛුං අදස්සනං ගතෝ පාපිමතෝ. තිණ්ණෝ ලෝකේ විසත්තිකං විස්සත්ථෝ ගච්ඡති, විස්සත්ථෝ තිට්ඨති, විස්සත්ථෝ නිසීදති, විස්සත්ථෝ සේය්යං කප්පේති. තං කිස්ස හේතු? අනාපාථගතෝ, භික්ඛවේ, පාපිමතෝ”ති.
Furthermore, a bhikkhu, going totally beyond the dimension of neither perception nor non-perception, enters and remains in the cessation of perception and feeling. And, having seen with wisdom, their defilements come to an end. This is called a bhikkhu who has blinded Māra, put out his eyes without a trace, and gone where the Wicked One cannot see. They’ve crossed over clinging to the world. And they walk, stand, sit, and lie down in confidence. Why is that? Because they’re out of the Wicked One’s range.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනා තේ භික්ඛූ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති.
That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said.
පාසරාසිසුත්තං නිට්ඨිතං ඡට්ඨං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]