Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya

    ၆. ပာသရာသိသုတ္တံ

    6. Pāsarāsisuttaṃ

    ၂၇၂. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပာဝိသိ။ အထ ခော သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင္ကမိံသု; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘စိရသ္သုတာ နော, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဘဂဝတော သမ္မုခာ ဓမ္မီ ကထာ။ သာဓု မယံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, လဘေယ္ယာမ ဘဂဝတော သမ္မုခာ ဓမ္မိံ ကထံ သဝနာယာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟာယသ္မန္တော ယေန ရမ္မကသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ အသ္သမော တေနုပသင္ကမထ; အပ္ပေဝ နာမ လဘေယ္ယာထ ဘဂဝတော သမ္မုခာ ဓမ္မိံ ကထံ သဝနာယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော အာနန္ဒသ္သ ပစ္စသ္သောသုံ။

    272. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi. Atha kho sambahulā bhikkhū yenāyasmā ānando tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocuṃ – ‘‘cirassutā no, āvuso ānanda, bhagavato sammukhā dhammī kathā. Sādhu mayaṃ, āvuso ānanda, labheyyāma bhagavato sammukhā dhammiṃ kathaṃ savanāyā’’ti. ‘‘Tena hāyasmanto yena rammakassa brāhmaṇassa assamo tenupasaṅkamatha; appeva nāma labheyyātha bhagavato sammukhā dhammiṃ kathaṃ savanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa paccassosuṃ.

    အထ ခော ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယာမာနန္ဒ, ယေန ပုဗ္ဗာရာမော မိဂာရမာတုပာသာဒော တေနုပသင္ကမိသ္သာမ ဒိဝာဝိဟာရာယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ ယေန ပုဗ္ဗာရာမော မိဂာရမာတုပာသာဒော တေနုပသင္ကမိ ဒိဝာဝိဟာရာယ။ အထ ခော ဘဂဝာ သာယန္ဟသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယာမာနန္ဒ, ယေန ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကော တေနုပသင္ကမိသ္သာမ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတု’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။

    Atha kho bhagavā sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena pubbārāmo migāramātupāsādo tenupasaṅkamissāma divāvihārāyā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā āyasmatā ānandena saddhiṃ yena pubbārāmo migāramātupāsādo tenupasaṅkami divāvihārāya. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena pubbakoṭṭhako tenupasaṅkamissāma gattāni parisiñcitu’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi.

    ၂၇၃. အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ ယေန ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကော တေနုပသင္ကမိ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတုံ။ ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကေ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတ္ဝာ ပစ္စုတ္တရိတ္ဝာ ဧကစီဝရော အဋ္ဌာသိ ဂတ္တာနိ ပုဗ္ဗာပယမာနော။ အထ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, ရမ္မကသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ အသ္သမော အဝိဒူရေ။ ရမဏီယော, ဘန္တေ, ရမ္မကသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ အသ္သမော; ပာသာဒိကော, ဘန္တေ, ရမ္မကသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ အသ္သမော။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ယေန ရမ္မကသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ အသ္သမော တေနုပသင္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။ အဓိဝာသေသိ ဘဂဝာ တုဏ္ဟီဘာဝေန။

    273. Atha kho bhagavā āyasmatā ānandena saddhiṃ yena pubbakoṭṭhako tenupasaṅkami gattāni parisiñcituṃ. Pubbakoṭṭhake gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsi gattāni pubbāpayamāno. Atha kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, rammakassa brāhmaṇassa assamo avidūre. Ramaṇīyo, bhante, rammakassa brāhmaṇassa assamo; pāsādiko, bhante, rammakassa brāhmaṇassa assamo. Sādhu, bhante, bhagavā yena rammakassa brāhmaṇassa assamo tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.

    အထ ခော ဘဂဝာ ယေန ရမ္မကသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ အသ္သမော တေနုပသင္ကမိ။ တေန ခော ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ရမ္မကသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ အသ္သမေ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္နိသိန္နာ ဟောန္တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဗဟိဒ္ဝာရကောဋ္ဌကေ အဋ္ဌာသိ ကထာပရိယောသာနံ အာဂမယမာနော။ အထ ခော ဘဂဝာ ကထာပရိယောသာနံ ဝိဒိတ္ဝာ ဥက္ကာသိတ္ဝာ အဂ္ဂဠံ အာကောဋေသိ။ ဝိဝရိံသု ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဒ္ဝာရံ။ အထ ခော ဘဂဝာ ရမ္မကသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ အသ္သမံ ပဝိသိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ကာယနုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ? ကာ စ ပန ဝော အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ ? ‘‘ဘဂဝန္တမေဝ ခော နော, ဘန္တေ, အာရဗ္ဘ ဓမ္မီ ကထာ ဝိပ္ပကတာ, အထ ဘဂဝာ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ! ဧတံ ခော, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ပတိရူပံ ကုလပုတ္တာနံ သဒ္ဓာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိတာနံ ယံ တုမ္ဟေ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္နိသီဒေယ္ယာထ။ သန္နိပတိတာနံ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝယံ ကရဏီယံ – ဓမ္မီ ဝာ ကထာ, အရိယော ဝာ တုဏ္ဟီဘာဝော’’။

    Atha kho bhagavā yena rammakassa brāhmaṇassa assamo tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū rammakassa brāhmaṇassa assame dhammiyā kathāya sannisinnā honti. Atha kho bhagavā bahidvārakoṭṭhake aṭṭhāsi kathāpariyosānaṃ āgamayamāno. Atha kho bhagavā kathāpariyosānaṃ viditvā ukkāsitvā aggaḷaṃ ākoṭesi. Vivariṃsu kho te bhikkhū bhagavato dvāraṃ. Atha kho bhagavā rammakassa brāhmaṇassa assamaṃ pavisitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘kāyanuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā? Kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti ? ‘‘Bhagavantameva kho no, bhante, ārabbha dhammī kathā vippakatā, atha bhagavā anuppatto’’ti. ‘‘Sādhu, bhikkhave! Etaṃ kho, bhikkhave, tumhākaṃ patirūpaṃ kulaputtānaṃ saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitānaṃ yaṃ tumhe dhammiyā kathāya sannisīdeyyātha. Sannipatitānaṃ vo, bhikkhave, dvayaṃ karaṇīyaṃ – dhammī vā kathā, ariyo vā tuṇhībhāvo’’.

    ၂၇၄. ‘‘ဒ္ဝေမာ, ဘိက္ခဝေ, ပရိယေသနာ – အရိယာ စ ပရိယေသနာ, အနရိယာ စ ပရိယေသနာ။

    274. ‘‘Dvemā, bhikkhave, pariyesanā – ariyā ca pariyesanā, anariyā ca pariyesanā.

    ‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, အနရိယာ ပရိယေသနာ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အတ္တနာ ဇာတိဓမ္မော သမာနော ဇာတိဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ, အတ္တနာ ဇရာဓမ္မော သမာနော ဇရာဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ, အတ္တနာ ဗ္ယာဓိဓမ္မော သမာနော ဗ္ယာဓိဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ, အတ္တနာ မရဏဓမ္မော သမာနော မရဏဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ, အတ္တနာ သောကဓမ္မော သမာနော သောကဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ, အတ္တနာ သံကိလေသဓမ္မော သမာနော သံကိလေသဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ။

    ‘‘Katamā ca, bhikkhave, anariyā pariyesanā? Idha, bhikkhave, ekacco attanā jātidhammo samāno jātidhammaṃyeva pariyesati, attanā jarādhammo samāno jarādhammaṃyeva pariyesati, attanā byādhidhammo samāno byādhidhammaṃyeva pariyesati, attanā maraṇadhammo samāno maraṇadhammaṃyeva pariyesati, attanā sokadhammo samāno sokadhammaṃyeva pariyesati, attanā saṃkilesadhammo samāno saṃkilesadhammaṃyeva pariyesati.

    ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဇာတိဓမ္မံ ဝဒေထ? ပုတ္တဘရိယံ, ဘိက္ခဝေ, ဇာတိဓမ္မံ, ဒာသိဒာသံ ဇာတိဓမ္မံ, အဇေဠကံ ဇာတိဓမ္မံ, ကုက္ကုဋသူကရံ ဇာတိဓမ္မံ, ဟတ္ထိဂဝာသ္သဝဠဝံ ဇာတိဓမ္မံ, ဇာတရူပရဇတံ ဇာတိဓမ္မံ။ ဇာတိဓမ္မာ ဟေတေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပဓယော။ ဧတ္ထာယံ ဂထိတော 1 မုစ္ဆိတော အဇ္ဈာပန္နော အတ္တနာ ဇာတိဓမ္မော သမာနော ဇာတိဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ။

    ‘‘Kiñca, bhikkhave, jātidhammaṃ vadetha? Puttabhariyaṃ, bhikkhave, jātidhammaṃ, dāsidāsaṃ jātidhammaṃ, ajeḷakaṃ jātidhammaṃ, kukkuṭasūkaraṃ jātidhammaṃ, hatthigavāssavaḷavaṃ jātidhammaṃ, jātarūparajataṃ jātidhammaṃ. Jātidhammā hete, bhikkhave, upadhayo. Etthāyaṃ gathito 2 mucchito ajjhāpanno attanā jātidhammo samāno jātidhammaṃyeva pariyesati.

    ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဇရာဓမ္မံ ဝဒေထ? ပုတ္တဘရိယံ, ဘိက္ခဝေ, ဇရာဓမ္မံ, ဒာသိဒာသံ ဇရာဓမ္မံ, အဇေဠကံ ဇရာဓမ္မံ, ကုက္ကုဋသူကရံ ဇရာဓမ္မံ, ဟတ္ထိဂဝာသ္သဝဠဝံ ဇရာဓမ္မံ , ဇာတရူပရဇတံ ဇရာဓမ္မံ။ ဇရာဓမ္မာ ဟေတေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပဓယော။ ဧတ္ထာယံ ဂထိတော မုစ္ဆိတော အဇ္ဈာပန္နော အတ္တနာ ဇရာဓမ္မော သမာနော ဇရာဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ။

    ‘‘Kiñca, bhikkhave, jarādhammaṃ vadetha? Puttabhariyaṃ, bhikkhave, jarādhammaṃ, dāsidāsaṃ jarādhammaṃ, ajeḷakaṃ jarādhammaṃ, kukkuṭasūkaraṃ jarādhammaṃ, hatthigavāssavaḷavaṃ jarādhammaṃ , jātarūparajataṃ jarādhammaṃ. Jarādhammā hete, bhikkhave, upadhayo. Etthāyaṃ gathito mucchito ajjhāpanno attanā jarādhammo samāno jarādhammaṃyeva pariyesati.

    ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ယာဓိဓမ္မံ ဝဒေထ? ပုတ္တဘရိယံ, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ယာဓိဓမ္မံ, ဒာသိဒာသံ ဗ္ယာဓိဓမ္မံ, အဇေဠကံ ဗ္ယာဓိဓမ္မံ, ကုက္ကုဋသူကရံ ဗ္ယာဓိဓမ္မံ, ဟတ္ထိဂဝာသ္သဝဠဝံ ဗ္ယာဓိဓမ္မံ။ ဗ္ယာဓိဓမ္မာ ဟေတေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပဓယော။ ဧတ္ထာယံ ဂထိတော မုစ္ဆိတော အဇ္ဈာပန္နော အတ္တနာ ဗ္ယာဓိဓမ္မော သမာနော ဗ္ယာဓိဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ။

    ‘‘Kiñca, bhikkhave, byādhidhammaṃ vadetha? Puttabhariyaṃ, bhikkhave, byādhidhammaṃ, dāsidāsaṃ byādhidhammaṃ, ajeḷakaṃ byādhidhammaṃ, kukkuṭasūkaraṃ byādhidhammaṃ, hatthigavāssavaḷavaṃ byādhidhammaṃ. Byādhidhammā hete, bhikkhave, upadhayo. Etthāyaṃ gathito mucchito ajjhāpanno attanā byādhidhammo samāno byādhidhammaṃyeva pariyesati.

    ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, မရဏဓမ္မံ ဝဒေထ? ပုတ္တဘရိယံ, ဘိက္ခဝေ, မရဏဓမ္မံ, ဒာသိဒာသံ မရဏဓမ္မံ, အဇေဠကံ မရဏဓမ္မံ, ကုက္ကုဋသူကရံ မရဏဓမ္မံ, ဟတ္ထိဂဝာသ္သဝဠဝံ မရဏဓမ္မံ။ မရဏဓမ္မာ ဟေတေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပဓယော။ ဧတ္ထာယံ ဂထိတော မုစ္ဆိတော အဇ္ဈာပန္နော အတ္တနာ မရဏဓမ္မော သမာနော မရဏဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ။

    ‘‘Kiñca, bhikkhave, maraṇadhammaṃ vadetha? Puttabhariyaṃ, bhikkhave, maraṇadhammaṃ, dāsidāsaṃ maraṇadhammaṃ, ajeḷakaṃ maraṇadhammaṃ, kukkuṭasūkaraṃ maraṇadhammaṃ, hatthigavāssavaḷavaṃ maraṇadhammaṃ. Maraṇadhammā hete, bhikkhave, upadhayo. Etthāyaṃ gathito mucchito ajjhāpanno attanā maraṇadhammo samāno maraṇadhammaṃyeva pariyesati.

    ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သောကဓမ္မံ ဝဒေထ? ပုတ္တဘရိယံ, ဘိက္ခဝေ, သောကဓမ္မံ, ဒာသိဒာသံ သောကဓမ္မံ, အဇေဠကံ သောကဓမ္မံ, ကုက္ကုဋသူကရံ သောကဓမ္မံ, ဟတ္ထိဂဝာသ္သဝဠဝံ သောကဓမ္မံ။ သောကဓမ္မာ ဟေတေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပဓယော။ ဧတ္ထာယံ ဂထိတော မုစ္ဆိတော အဇ္ဈာပန္နော အတ္တနာ သောကဓမ္မော သမာနော သောကဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ။

    ‘‘Kiñca, bhikkhave, sokadhammaṃ vadetha? Puttabhariyaṃ, bhikkhave, sokadhammaṃ, dāsidāsaṃ sokadhammaṃ, ajeḷakaṃ sokadhammaṃ, kukkuṭasūkaraṃ sokadhammaṃ, hatthigavāssavaḷavaṃ sokadhammaṃ. Sokadhammā hete, bhikkhave, upadhayo. Etthāyaṃ gathito mucchito ajjhāpanno attanā sokadhammo samāno sokadhammaṃyeva pariyesati.

    ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သံကိလေသဓမ္မံ ဝဒေထ? ပုတ္တဘရိယံ, ဘိက္ခဝေ, သံကိလေသဓမ္မံ, ဒာသိဒာသံ သံကိလေသဓမ္မံ, အဇေဠကံ သံကိလေသဓမ္မံ , ကုက္ကုဋသူကရံ သံကိလေသဓမ္မံ, ဟတ္ထိဂဝာသ္သဝဠဝံ သံကိလေသဓမ္မံ, ဇာတရူပရဇတံ သံကိလေသဓမ္မံ။ သံကိလေသဓမ္မာ ဟေတေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပဓယော။ ဧတ္ထာယံ ဂထိတော မုစ္ဆိတော အဇ္ဈာပန္နော အတ္တနာ သံကိလေသဓမ္မော သမာနော သံကိလေသဓမ္မံယေဝ ပရိယေသတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, အနရိယာ ပရိယေသနာ။

    ‘‘Kiñca, bhikkhave, saṃkilesadhammaṃ vadetha? Puttabhariyaṃ, bhikkhave, saṃkilesadhammaṃ, dāsidāsaṃ saṃkilesadhammaṃ, ajeḷakaṃ saṃkilesadhammaṃ , kukkuṭasūkaraṃ saṃkilesadhammaṃ, hatthigavāssavaḷavaṃ saṃkilesadhammaṃ, jātarūparajataṃ saṃkilesadhammaṃ. Saṃkilesadhammā hete, bhikkhave, upadhayo. Etthāyaṃ gathito mucchito ajjhāpanno attanā saṃkilesadhammo samāno saṃkilesadhammaṃyeva pariyesati. Ayaṃ, bhikkhave, anariyā pariyesanā.

    ၂၇၅. ‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, အရိယာ ပရိယေသနာ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော အတ္တနာ ဇာတိဓမ္မော သမာနော ဇာတိဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဇာတံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသတိ, အတ္တနာ ဇရာဓမ္မော သမာနော ဇရာဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဇရံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသတိ, အတ္တနာ ဗ္ယာဓိဓမ္မော သမာနော ဗ္ယာဓိဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဗ္ယာဓိံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသတိ, အတ္တနာ မရဏဓမ္မော သမာနော မရဏဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အမတံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသတိ, အတ္တနာ သောကဓမ္မော သမာနော သောကဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အသောကံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသတိ, အတ္တနာ သံကိလေသဓမ္မော သမာနော သံကိလေသဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အသံကိလိဋ္ဌံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယာ ပရိယေသနာ။

    275. ‘‘Katamā ca, bhikkhave, ariyā pariyesanā? Idha, bhikkhave, ekacco attanā jātidhammo samāno jātidhamme ādīnavaṃ viditvā ajātaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesati, attanā jarādhammo samāno jarādhamme ādīnavaṃ viditvā ajaraṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesati, attanā byādhidhammo samāno byādhidhamme ādīnavaṃ viditvā abyādhiṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesati, attanā maraṇadhammo samāno maraṇadhamme ādīnavaṃ viditvā amataṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesati, attanā sokadhammo samāno sokadhamme ādīnavaṃ viditvā asokaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesati, attanā saṃkilesadhammo samāno saṃkilesadhamme ādīnavaṃ viditvā asaṃkiliṭṭhaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesati. Ayaṃ, bhikkhave, ariyā pariyesanā.

    ၂၇၆. ‘‘အဟမ္ပိ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓော ဗောဓိသတ္တောဝ သမာနော အတ္တနာ ဇာတိဓမ္မော သမာနော ဇာတိဓမ္မံယေဝ ပရိယေသာမိ, အတ္တနာ ဇရာဓမ္မော သမာနော ဇရာဓမ္မံယေဝ ပရိယေသာမိ, အတ္တနာ ဗ္ယာဓိဓမ္မော သမာနော ဗ္ယာဓိဓမ္မံယေဝ ပရိယေသာမိ, အတ္တနာ မရဏဓမ္မော သမာနော မရဏဓမ္မံယေဝ ပရိယေသာမိ, အတ္တနာ သောကဓမ္မော သမာနော သောကဓမ္မံယေဝ ပရိယေသာမိ, အတ္တနာ သံကိလေသဓမ္မော သမာနော သံကိလေသဓမ္မံယေဝ ပရိယေသာမိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကိံ နု ခော အဟံ အတ္တနာ ဇာတိဓမ္မော သမာနော ဇာတိဓမ္မံယေဝ ပရိယေသာမိ, အတ္တနာ ဇရာဓမ္မော သမာနော။ပေ.။ ဗ္ယာဓိဓမ္မော သမာနော။ မရဏဓမ္မော သမာနော။ သောကဓမ္မော သမာနော။ အတ္တနာ သံကိလေသဓမ္မော သမာနော သံကိလေသဓမ္မံယေဝ ပရိယေသာမိ? ယံနူနာဟံ အတ္တနာ ဇာတိဓမ္မော သမာနော ဇာတိဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဇာတံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသေယ္ယံ, အတ္တနာ ဇရာဓမ္မော သမာနော ဇရာဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဇရံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသေယ္ယံ, အတ္တနာ ဗ္ယာဓိဓမ္မော သမာနော ဗ္ယာဓိဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဗ္ယာဓိံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသေယ္ယံ, အတ္တနာ မရဏဓမ္မော သမာနော မရဏဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အမတံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသေယ္ယံ, အတ္တနာ သောကဓမ္မော သမာနော သောကဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အသောကံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသေယ္ယံ, အတ္တနာ သံကိလေသဓမ္မော သမာနော သံကိလေသဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အသံကိလိဋ္ဌံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသေယ္ယ’န္တိ။

    276. ‘‘Ahampi sudaṃ, bhikkhave, pubbeva sambodhā anabhisambuddho bodhisattova samāno attanā jātidhammo samāno jātidhammaṃyeva pariyesāmi, attanā jarādhammo samāno jarādhammaṃyeva pariyesāmi, attanā byādhidhammo samāno byādhidhammaṃyeva pariyesāmi, attanā maraṇadhammo samāno maraṇadhammaṃyeva pariyesāmi, attanā sokadhammo samāno sokadhammaṃyeva pariyesāmi, attanā saṃkilesadhammo samāno saṃkilesadhammaṃyeva pariyesāmi. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘kiṃ nu kho ahaṃ attanā jātidhammo samāno jātidhammaṃyeva pariyesāmi, attanā jarādhammo samāno…pe… byādhidhammo samāno… maraṇadhammo samāno… sokadhammo samāno… attanā saṃkilesadhammo samāno saṃkilesadhammaṃyeva pariyesāmi? Yaṃnūnāhaṃ attanā jātidhammo samāno jātidhamme ādīnavaṃ viditvā ajātaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyeseyyaṃ, attanā jarādhammo samāno jarādhamme ādīnavaṃ viditvā ajaraṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyeseyyaṃ, attanā byādhidhammo samāno byādhidhamme ādīnavaṃ viditvā abyādhiṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyeseyyaṃ, attanā maraṇadhammo samāno maraṇadhamme ādīnavaṃ viditvā amataṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyeseyyaṃ, attanā sokadhammo samāno sokadhamme ādīnavaṃ viditvā asokaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyeseyyaṃ, attanā saṃkilesadhammo samāno saṃkilesadhamme ādīnavaṃ viditvā asaṃkiliṭṭhaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyeseyya’nti.

    ၂၇၇. ‘‘သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, အပရေန သမယေန ဒဟရောဝ သမာနော သုသုကာဠကေသော , ဘဒ္ရေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ အကာမကာနံ မာတာပိတူနံ အသ္သုမုခာနံ ရုဒန္တာနံ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇိံ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ကိံ ကုသလဂဝေသီ 3 အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင္ကမိံ။ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝောစံ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတု’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, အာဠာရော ကာလာမော မံ ဧတဒဝောစ – ‘ဝိဟရတာယသ္မာ; တာဒိသော အယံ ဓမ္မော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော နစိရသ္သေဝ သကံ အာစရိယကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယ္ယာ’တိ။ သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, နစိရသ္သေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိံ။ သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, တာဝတကေနေဝ ဩဋ္ဌပဟတမတ္တေန လပိတလာပနမတ္တေန ဉာဏဝာဒဉ္စ ဝဒာမိ ထေရဝာဒဉ္စ, ‘ဇာနာမိ ပသ္သာမီ’တိ စ ပဋိဇာနာမိ အဟဉ္စေဝ အညေ စ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခော အာဠာရော ကာလာမော ဣမံ ဓမ္မံ ကေဝလံ သဒ္ဓာမတ္တကေန သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေတိ; အဒ္ဓာ အာဠာရော ကာလာမော ဣမံ ဓမ္မံ ဇာနံ ပသ္သံ ဝိဟရတီ’တိ။

    277. ‘‘So kho ahaṃ, bhikkhave, aparena samayena daharova samāno susukāḷakeso , bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ. So evaṃ pabbajito samāno kiṃ kusalagavesī 4 anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ. Upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso kālāma, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, bhikkhave, āḷāro kālāmo maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā; tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, bhikkhave, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi theravādañca, ‘jānāmi passāmī’ti ca paṭijānāmi ahañceva aññe ca. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘na kho āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti; addhā āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ viharatī’ti.

    ‘‘အထ ခ္ဝာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝောစံ – ‘ကိတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသီ’တိ 5? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, အာဠာရော ကာလာမော အာကိဉ္စညာယတနံ ပဝေဒေသိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခော အာဠာရသ္သေဝ ကာလာမသ္သ အတ္ထိ သဒ္ဓာ, မယ္ဟံပတ္ထိ သဒ္ဓာ; န ခော အာဠာရသ္သေဝ ကာလာမသ္သ အတ္ထိ ဝီရိယံ, မယ္ဟံပတ္ထိ ဝီရိယံ; န ခော အာဠာရသ္သေဝ ကာလာမသ္သ အတ္ထိ သတိ, မယ္ဟံပတ္ထိ သတိ; န ခော အာဠာရသ္သေဝ ကာလာမသ္သ အတ္ထိ သမာဓိ, မယ္ဟံပတ္ထိ သမာဓိ; န ခော အာဠာရသ္သေဝ ကာလာမသ္သ အတ္ထိ ပညာ, မယ္ဟံပတ္ထိ ပညာ။ ယံနူနာဟံ ယံ ဓမ္မံ အာဠာရော ကာလာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေတိ, တသ္သ ဓမ္မသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယ ပဒဟေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, နစိရသ္သေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။

    ‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti 6? Evaṃ vutte, bhikkhave, āḷāro kālāmo ākiñcaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘na kho āḷārasseva kālāmassa atthi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi vīriyaṃ, mayhaṃpatthi vīriyaṃ; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi sati, mayhaṃpatthi sati; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi samādhi, mayhaṃpatthi samādhi; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi paññā, mayhaṃpatthi paññā. Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ āḷāro kālāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti, tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ.

    ‘‘အထ ခ္ဝာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝောစံ –

    ‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ –

    ‘ဧတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ?

    ‘Ettāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti?

    ‘ဧတ္တာဝတာ ခော အဟံ, အာဝုသော, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမီ’တိ။

    ‘Ettāvatā kho ahaṃ, āvuso, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemī’ti.

    ‘အဟမ္ပိ ခော, အာဝုသော, ဧတ္တာဝတာ ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီ’တိ။

    ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti.

    ‘လာဘာ နော, အာဝုသော, သုလဒ္ဓံ နော, အာဝုသော, ယေ မယံ အာယသ္မန္တံ တာဒိသံ သဗ္ရဟ္မစာရိံ ပသ္သာမ။ ဣတိ ယာဟံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမိ တံ တ္ဝံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ။ ယံ တ္ဝံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ တမဟံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမိ။ ဣတိ ယာဟံ ဓမ္မံ ဇာနာမိ တံ တ္ဝံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ, ယံ တ္ဝံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ တမဟံ ဓမ္မံ ဇာနာမိ။ ဣတိ ယာဒိသော အဟံ တာဒိသော တုဝံ, ယာဒိသော တုဝံ တာဒိသော အဟံ။ ဧဟိ ဒာနိ, အာဝုသော, ဥဘောဝ သန္တာ ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရာမာ’တိ။ ဣတိ ခော, ဘိက္ခဝေ, အာဠာရော ကာလာမော အာစရိယော မေ သမာနော (အတ္တနော) 7 အန္တေဝာသိံ မံ သမာနံ အတ္တနာ 8 သမသမံ ဌပေသိ, ဥဠာရာယ စ မံ ပူဇာယ ပူဇေသိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘နာယံ ဓမ္မော နိဗ္ဗိဒာယ န ဝိရာဂာယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယာဝဒေဝ အာကိဉ္စညာယတနူပပတ္တိယာ’တိ။ သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, တံ ဓမ္မံ အနလင္ကရိတ္ဝာ တသ္မာ ဓမ္မာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ အပက္ကမိံ။

    ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yāhaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi. Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi tamahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi. Iti yāhaṃ dhammaṃ jānāmi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi, yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi tamahaṃ dhammaṃ jānāmi. Iti yādiso ahaṃ tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso ahaṃ. Ehi dāni, āvuso, ubhova santā imaṃ gaṇaṃ pariharāmā’ti. Iti kho, bhikkhave, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno (attano) 9 antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā 10 samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva ākiñcaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, bhikkhave, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.

    ၂၇၈. ‘‘သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ကိံ ကုသလဂဝေသီ အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော ယေန ဥဒကော 11 ရာမပုတ္တော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝောစံ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာဝုသော 12, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတု’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော မံ ဧတဒဝောစ – ‘ဝိဟရတာယသ္မာ; တာဒိသော အယံ ဓမ္မော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော နစိရသ္သေဝ သကံ အာစရိယကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယ္ယာ’တိ။ သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, နစိရသ္သေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိံ။ သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, တာဝတကေနေဝ ဩဋ္ဌပဟတမတ္တေန လပိတလာပနမတ္တေန ဉာဏဝာဒဉ္စ ဝဒာမိ ထေရဝာဒဉ္စ, ‘ဇာနာမိ ပသ္သာမီ’တိ စ ပဋိဇာနာမိ အဟဉ္စေဝ အညေ စ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခော ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ ကေဝလံ သဒ္ဓာမတ္တကေန သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသိ; အဒ္ဓာ ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ ဇာနံ ပသ္သံ ဝိဟာသီ’တိ။

    278. ‘‘So kho ahaṃ, bhikkhave, kiṃ kusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena udako 13 rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso 14, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, bhikkhave, udako rāmaputto maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā; tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, bhikkhave, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi theravādañca, ‘jānāmi passāmī’ti ca paṭijānāmi ahañceva aññe ca. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi; addhā rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī’ti.

    ‘‘အထ ခ္ဝာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဥဒကော ရာမပုတ္တော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝောစံ – ‘ကိတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသီ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော နေဝသညာနာသညာယတနံ ပဝေဒေသိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခော ရာမသ္သေဝ အဟောသိ သဒ္ဓာ, မယ္ဟံပတ္ထိ သဒ္ဓာ; န ခော ရာမသ္သေဝ အဟောသိ ဝီရိယံ , မယ္ဟံပတ္ထိ ဝီရိယံ; န ခော ရာမသ္သေဝ အဟောသိ သတိ, မယ္ဟံပတ္ထိ သတိ; န ခော ရာမသ္သေဝ အဟောသိ သမာဓိ, မယ္ဟံပတ္ထိ သမာဓိ, န ခော ရာမသ္သေဝ အဟောသိ ပညာ, မယ္ဟံပတ္ထိ ပညာ။ ယံနူနာဟံ ယံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသိ, တသ္သ ဓမ္မသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယ ပဒဟေယ္ယ’န္တိ။ သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, နစိရသ္သေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။

    ‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? Evaṃ vutte, bhikkhave, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘na kho rāmasseva ahosi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho rāmasseva ahosi vīriyaṃ , mayhaṃpatthi vīriyaṃ; na kho rāmasseva ahosi sati, mayhaṃpatthi sati; na kho rāmasseva ahosi samādhi, mayhaṃpatthi samādhi, na kho rāmasseva ahosi paññā, mayhaṃpatthi paññā. Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi, tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ.

    ‘‘အထ ခ္ဝာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဥဒကော ရာမပုတ္တော တေနုပသင္ကမိံ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝောစံ –

    ‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ –

    ‘ဧတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ?

    ‘Ettāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti?

    ‘ဧတ္တာဝတာ ခော, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ။

    ‘Ettāvatā kho, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti.

    ‘အဟမ္ပိ ခော, အာဝုသော, ဧတ္တာဝတာ ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီ’တိ။

    ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti.

    ‘လာဘာ နော, အာဝုသော, သုလဒ္ဓံ နော, အာဝုသော, ယေ မယံ အာယသ္မန္တံ တာဒိသံ သဗ္ရဟ္မစာရိံ ပသ္သာမ။ ဣတိ ယံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသိ, တံ တ္ဝံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ။ ယံ တ္ဝံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ, တံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသိ။ ဣတိ ယံ ဓမ္မံ ရာမော အဘိညာသိ တံ တ္ဝံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ, ယံ တ္ဝံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ, တံ ဓမ္မံ ရာမော အဘိညာသိ။ ဣတိ ယာဒိသော ရာမော အဟောသိ တာဒိသော တုဝံ, ယာဒိသော တုဝံ တာဒိသော ရာမော အဟောသိ။ ဧဟိ ဒာနိ, အာဝုသော, တုဝံ ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရာ’တိ ။ ဣတိ ခော, ဘိက္ခဝေ , ဥဒကော ရာမပုတ္တော သဗ္ရဟ္မစာရီ မေ သမာနော အာစရိယဋ္ဌာနေ မံ ဌပေသိ, ဥဠာရာယ စ မံ ပူဇာယ ပူဇေသိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘နာယံ ဓမ္မော နိဗ္ဗိဒာယ န ဝိရာဂာယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယာဝဒေဝ နေဝသညာနာသညာယတနူပပတ္တိယာ’တိ။ သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, တံ ဓမ္မံ အနလင္ကရိတ္ဝာ တသ္မာ ဓမ္မာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ အပက္ကမိံ။

    ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi, taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi. Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi, taṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi, yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi, taṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi. Iti yādiso rāmo ahosi tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso rāmo ahosi. Ehi dāni, āvuso, tuvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’ti . Iti kho, bhikkhave , udako rāmaputto sabrahmacārī me samāno ācariyaṭṭhāne maṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva nevasaññānāsaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, bhikkhave, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.

    ၂၇၉. ‘‘သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ကိံ ကုသလဂဝေသီ အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော မဂဓေသု အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဥရုဝေလာ သေနာနိဂမော တဒဝသရိံ။ တတ္ထဒ္ဒသံ ရမဏီယံ ဘူမိဘာဂံ, ပာသာဒိကဉ္စ ဝနသဏ္ဍံ, နဒိဉ္စ သန္ဒန္တိံ သေတကံ သုပတိတ္ထံ ရမဏီယံ, သမန္တာ 15 စ ဂောစရဂာမံ ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ရမဏီယော ဝတ, ဘော, ဘူမိဘာဂော, ပာသာဒိကော စ ဝနသဏ္ဍော, နဒီ စ သန္ဒတိ သေတကာ သုပတိတ္ထာ ရမဏီယာ, သမန္တာ စ ဂောစရဂာမော။ အလံ ဝတိဒံ ကုလပုတ္တသ္သ ပဓာနတ္ထိကသ္သ ပဓာနာယာ’တိ။ သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, တတ္ထေဝ နိသီဒိံ – အလမိဒံ ပဓာနာယာတိ။

    279. ‘‘So kho ahaṃ, bhikkhave, kiṃ kusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno magadhesu anupubbena cārikaṃ caramāno yena uruvelā senānigamo tadavasariṃ. Tatthaddasaṃ ramaṇīyaṃ bhūmibhāgaṃ, pāsādikañca vanasaṇḍaṃ, nadiñca sandantiṃ setakaṃ supatitthaṃ ramaṇīyaṃ, samantā 16 ca gocaragāmaṃ . Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘ramaṇīyo vata, bho, bhūmibhāgo, pāsādiko ca vanasaṇḍo, nadī ca sandati setakā supatitthā ramaṇīyā, samantā ca gocaragāmo. Alaṃ vatidaṃ kulaputtassa padhānatthikassa padhānāyā’ti. So kho ahaṃ, bhikkhave, tattheva nisīdiṃ – alamidaṃ padhānāyāti.

    ၂၈၀. ‘‘သော ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တနာ ဇာတိဓမ္မော သမာနော ဇာတိဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဇာတံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသမာနော အဇာတံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ အဇ္ဈဂမံ, အတ္တနာ ဇရာဓမ္မော သမာနော ဇရာဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဇရံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသမာနော အဇရံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ အဇ္ဈဂမံ, အတ္တနာ ဗ္ယာဓိဓမ္မော သမာနော ဗ္ယာဓိဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဗ္ယာဓိံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသမာနော အဗ္ယာဓိံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ အဇ္ဈဂမံ, အတ္တနာ မရဏဓမ္မော သမာနော မရဏဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အမတံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ အဇ္ဈဂမံ, အတ္တနာ သောကဓမ္မော သမာနော သောကဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အသောကံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ အဇ္ဈဂမံ, အတ္တနာ သံကိလေသဓမ္မော သမာနော သံကိလေသဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အသံကိလိဋ္ဌံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသမာနော အသံကိလိဋ္ဌံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ အဇ္ဈဂမံ။ ဉာဏဉ္စ ပန မေ ဒသ္သနံ ဥဒပာဒိ – ‘အကုပ္ပာ မေ ဝိမုတ္တိ, အယမန္တိမာ ဇာတိ, နတ္ထိ ဒာနိ ပုနဗ္ဘဝော’တိ။

    280. ‘‘So kho ahaṃ, bhikkhave, attanā jātidhammo samāno jātidhamme ādīnavaṃ viditvā ajātaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesamāno ajātaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ ajjhagamaṃ, attanā jarādhammo samāno jarādhamme ādīnavaṃ viditvā ajaraṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesamāno ajaraṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ ajjhagamaṃ, attanā byādhidhammo samāno byādhidhamme ādīnavaṃ viditvā abyādhiṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesamāno abyādhiṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ ajjhagamaṃ, attanā maraṇadhammo samāno maraṇadhamme ādīnavaṃ viditvā amataṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ ajjhagamaṃ, attanā sokadhammo samāno sokadhamme ādīnavaṃ viditvā asokaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ ajjhagamaṃ, attanā saṃkilesadhammo samāno saṃkilesadhamme ādīnavaṃ viditvā asaṃkiliṭṭhaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesamāno asaṃkiliṭṭhaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ ajjhagamaṃ. Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘akuppā me vimutti, ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’ti.

    ၂၈၁. ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဓိဂတော ခော မ္ယာယံ ဓမ္မော ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော။ အာလယရာမာ ခော ပနာယံ ပဇာ အာလယရတာ အာလယသမ္မုဒိတာ။ အာလယရာမာ ခော ပနာယံ ပဇာ အာလယရတာယ အာလယသမ္မုဒိတာယ ဒုဒ္ဒသံ ဣဒံ ဌာနံ ယဒိဒံ – ဣဒပ္ပစ္စယတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒော။ ဣဒမ္ပိ ခော ဌာနံ ဒုဒ္ဒသံ ယဒိဒံ – သဗ္ဗသင္ခာရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂော တဏ္ဟာက္ခယော ဝိရာဂော နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။ အဟဉ္စေဝ ခော ပန ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယံ, ပရေ စ မေ န အာဇာနေယ္ယုံ, သော မမသ္သ ကိလမထော, သာ မမသ္သ ဝိဟေသာ’တိ။ အပိသ္သု မံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမာ အနစ္ဆရိယာ ဂာထာယော ပဋိဘံသု ပုဗ္ဗေ အသ္သုတပုဗ္ဗာ –

    281. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘adhigato kho myāyaṃ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo. Ālayarāmā kho panāyaṃ pajā ālayaratā ālayasammuditā. Ālayarāmā kho panāyaṃ pajā ālayaratāya ālayasammuditāya duddasaṃ idaṃ ṭhānaṃ yadidaṃ – idappaccayatā paṭiccasamuppādo. Idampi kho ṭhānaṃ duddasaṃ yadidaṃ – sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Ahañceva kho pana dhammaṃ deseyyaṃ, pare ca me na ājāneyyuṃ, so mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’ti. Apissu maṃ, bhikkhave, imā anacchariyā gāthāyo paṭibhaṃsu pubbe assutapubbā –

    ‘ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတံ၊ ဟလံ ဒာနိ ပကာသိတုံ။

    ‘Kicchena me adhigataṃ, halaṃ dāni pakāsituṃ;

    ရာဂဒောသပရေတေဟိ၊ နာယံ ဓမ္မော သုသမ္ဗုဓော။

    Rāgadosaparetehi, nāyaṃ dhammo susambudho.

    ‘ပဋိသောတဂာမိံ နိပုဏံ၊ ဂမ္ဘီရံ ဒုဒ္ဒသံ အဏုံ။

    ‘Paṭisotagāmiṃ nipuṇaṃ, gambhīraṃ duddasaṃ aṇuṃ;

    ရာဂရတ္တာ န ဒက္ခန္တိ၊ တမောခန္ဓေန အာဝုဋာ’’’တိ 17

    Rāgarattā na dakkhanti, tamokhandhena āvuṭā’’’ti 18.

    ၂၈၂. ‘‘ဣတိဟ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အပ္ပောသ္သုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ, နော ဓမ္မဒေသနာယ။ အထ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မုနော သဟမ္ပတိသ္သ မမ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဧတဒဟောသိ – ‘နသ္သတိ ဝတ ဘော လောကော, ဝိနသ္သတိ ဝတ ဘော လောကော, ယတ္ရ ဟိ နာမ တထာဂတသ္သ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ အပ္ပောသ္သုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ 19, နော ဓမ္မဒေသနာယာ’တိ။ အထ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မာ သဟမ္ပတိ – သေယ္ယထာပိ နာမ ဗလဝာ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝာ ဗာဟံ ပသာရေယ္ယ, ပသာရိတံ ဝာ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယ္ယ, ဧဝမေဝ – ဗ္ရဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော မမ ပုရတော ပာတုရဟောသိ။ အထ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင္ဂံ ကရိတ္ဝာ ယေနာဟံ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတ္ဝာ မံ ဧတဒဝောစ – ‘ဒေသေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဓမ္မံ, ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မံ။ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အသ္သဝနတာ ဓမ္မသ္သ ပရိဟာယန္တိ။ ဘဝိသ္သန္တိ ဓမ္မသ္သ အညာတာရော’တိ။ ဣဒမဝောစ, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မာ သဟမ္ပတိ။ ဣဒံ ဝတ္ဝာ အထာပရံ ဧတဒဝောစ –

    282. ‘‘Itiha me, bhikkhave, paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaṃ namati, no dhammadesanāya. Atha kho, bhikkhave, brahmuno sahampatissa mama cetasā cetoparivitakkamaññāya etadahosi – ‘nassati vata bho loko, vinassati vata bho loko, yatra hi nāma tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa appossukkatāya cittaṃ namati 20, no dhammadesanāyā’ti. Atha kho, bhikkhave, brahmā sahampati – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – brahmaloke antarahito mama purato pāturahosi. Atha kho, bhikkhave, brahmā sahampati ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā maṃ etadavoca – ‘desetu, bhante, bhagavā dhammaṃ, desetu sugato dhammaṃ. Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti. Bhavissanti dhammassa aññātāro’ti. Idamavoca, bhikkhave, brahmā sahampati. Idaṃ vatvā athāparaṃ etadavoca –

    ‘ပာတုရဟောသိ မဂဓေသု ပုဗ္ဗေ၊

    ‘Pāturahosi magadhesu pubbe,

    ဓမ္မော အသုဒ္ဓော သမလေဟိ စိန္တိတော။

    Dhammo asuddho samalehi cintito;

    အပာပုရေတံ 21 အမတသ္သ ဒ္ဝာရံ၊

    Apāpuretaṃ 22 amatassa dvāraṃ,

    သုဏန္တု ဓမ္မံ ဝိမလေနာနုဗုဒ္ဓံ။

    Suṇantu dhammaṃ vimalenānubuddhaṃ.

    ‘သေလေ ယထာ ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိဋ္ဌိတော၊

    ‘Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito,

    ယထာပိ ပသ္သေ ဇနတံ သမန္တတော။

    Yathāpi passe janataṃ samantato;

    တထူပမံ ဓမ္မမယံ သုမေဓ၊

    Tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedha,

    ပာသာဒမာရုယ္ဟ သမန္တစက္ခု။

    Pāsādamāruyha samantacakkhu;

    သောကာဝတိဏ္ဏံ 23 ဇနတမပေတသောကော၊

    Sokāvatiṇṇaṃ 24 janatamapetasoko,

    အဝေက္ခသ္သု ဇာတိဇရာဘိဘူတံ။

    Avekkhassu jātijarābhibhūtaṃ.

    ‘ဥဋ္ဌေဟိ ဝီရ ဝိဇိတသင္ဂာမ၊

    ‘Uṭṭhehi vīra vijitasaṅgāma,

    သတ္ထဝာဟ အဏဏ ဝိစရ လောကေ။

    Satthavāha aṇaṇa vicara loke;

    ဒေသသ္သု 25 ဘဂဝာ ဓမ္မံ၊

    Desassu 26 bhagavā dhammaṃ,

    အညာတာရော ဘဝိသ္သန္တီ’’’တိ။

    Aññātāro bhavissantī’’’ti.

    ၂၈၃. ‘‘အထ ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မုနော စ အဇ္ဈေသနံ ဝိဒိတ္ဝာ သတ္တေသု စ ကာရုညတံ ပဋိစ္စ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝောလောကေသိံ။ အဒ္ဒသံ ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝောလောကေန္တော သတ္တေ အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ, တိက္ခိန္ဒ္ရိယေ မုဒိန္ဒ္ရိယေ, သ္ဝာကာရေ ဒ္ဝာကာရေ, သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ, အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒသ္သာဝိနေ 27 ဝိဟရန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ န ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒသ္သာဝိနေ 28 ဝိဟရန္တေ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဥပ္ပလိနိယံ ဝာ ပဒုမိနိယံ ဝာ ပုဏ္ဍရီကိနိယံ ဝာ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝာ ပဒုမာနိ ဝာ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝာ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ အန္တောနိမုဂ္ဂပောသီနိ, အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝာ ပဒုမာနိ ဝာ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝာ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ သမောဒကံ ဌိတာနိ, အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝာ ပဒုမာနိ ဝာ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝာ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကံ အစ္စုဂ္ဂမ္မ ဌိတာနိ 29 အနုပလိတ္တာနိ ဥဒကေန; ဧဝမေဝ ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝောလောကေန္တော အဒ္ဒသံ သတ္တေ အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ, တိက္ခိန္ဒ္ရိယေ မုဒိန္ဒ္ရိယေ, သ္ဝာကာရေ ဒ္ဝာကာရေ, သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ, အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒသ္သာဝိနေ ဝိဟရန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ န ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒသ္သာဝိနေ ဝိဟရန္တေ။ အထ ခ္ဝာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မာနံ သဟမ္ပတိံ ဂာထာယ ပစ္စဘာသိံ –

    283. ‘‘Atha kho ahaṃ, bhikkhave, brahmuno ca ajjhesanaṃ viditvā sattesu ca kāruññataṃ paṭicca buddhacakkhunā lokaṃ volokesiṃ. Addasaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, buddhacakkhunā lokaṃ volokento satte apparajakkhe mahārajakkhe, tikkhindriye mudindriye, svākāre dvākāre, suviññāpaye duviññāpaye, appekacce paralokavajjabhayadassāvine 30 viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine 31 viharante. Seyyathāpi nāma uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni antonimuggaposīni, appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni samodakaṃ ṭhitāni, appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakaṃ accuggamma ṭhitāni 32 anupalittāni udakena; evameva kho ahaṃ, bhikkhave, buddhacakkhunā lokaṃ volokento addasaṃ satte apparajakkhe mahārajakkhe, tikkhindriye mudindriye, svākāre dvākāre, suviññāpaye duviññāpaye, appekacce paralokavajjabhayadassāvine viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine viharante. Atha khvāhaṃ, bhikkhave, brahmānaṃ sahampatiṃ gāthāya paccabhāsiṃ –

    ‘အပာရုတာ တေသံ အမတသ္သ ဒ္ဝာရာ၊

    ‘Apārutā tesaṃ amatassa dvārā,

    ယေ သောတဝန္တော ပမုဉ္စန္တု သဒ္ဓံ။

    Ye sotavanto pamuñcantu saddhaṃ;

    ဝိဟိံသသညီ ပဂုဏံ န ဘာသိံ၊

    Vihiṃsasaññī paguṇaṃ na bhāsiṃ,

    ဓမ္မံ ပဏီတံ မနုဇေသု ဗ္ရဟ္မေ’’’တိ။

    Dhammaṃ paṇītaṃ manujesu brahme’’’ti.

    ‘‘အထ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မာ သဟမ္ပတိ ‘ကတာဝကာသော ခောမ္ဟိ ဘဂဝတာ ဓမ္မဒေသနာယာ’တိ မံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, brahmā sahampati ‘katāvakāso khomhi bhagavatā dhammadesanāyā’ti maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi.

    ၂၈၄. ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကသ္သ နု ခော အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယံ; ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိသ္သတီ’တိ? တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အယံ ခော အာဠာရော ကာလာမော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓာဝီ ဒီဃရတ္တံ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကော။ ယံနူနာဟံ အာဠာရသ္သ ကာလာမသ္သ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယံ။ သော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိသ္သတီ’တိ။ အထ ခော မံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝတာ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဧတဒဝောစ – ‘သတ္တာဟကာလင္ကတော, ဘန္တေ, အာဠာရော ကာလာမော’တိ။ ဉာဏဉ္စ ပန မေ ဒသ္သနံ ဥဒပာဒိ – ‘သတ္တာဟကာလင္ကတော အာဠာရော ကာလာမော’တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘မဟာဇာနိယော ခော အာဠာရော ကာလာမော။ သစေ ဟိ သော ဣမံ ဓမ္မံ သုဏေယ္ယ, ခိပ္ပမေဝ အာဇာနေယ္ယာ’တိ။

    284. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ; ko imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘ayaṃ kho āḷāro kālāmo paṇḍito viyatto medhāvī dīgharattaṃ apparajakkhajātiko. Yaṃnūnāhaṃ āḷārassa kālāmassa paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ. So imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti. Atha kho maṃ, bhikkhave, devatā upasaṅkamitvā etadavoca – ‘sattāhakālaṅkato, bhante, āḷāro kālāmo’ti. Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘sattāhakālaṅkato āḷāro kālāmo’ti. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘mahājāniyo kho āḷāro kālāmo. Sace hi so imaṃ dhammaṃ suṇeyya, khippameva ājāneyyā’ti.

    ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကသ္သ နု ခော အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယံ; ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိသ္သတီ’တိ? တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အယံ ခော ဥဒကော ရာမပုတ္တော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓာဝီ ဒီဃရတ္တံ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကော။ ယံနူနာဟံ ဥဒကသ္သ ရာမပုတ္တသ္သ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယံ။ သော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိသ္သတီ’တိ။ အထ ခော မံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝတာ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဧတဒဝောစ – ‘အဘိဒောသကာလင္ကတော, ဘန္တေ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော’တိ။ ဉာဏဉ္စ ပန မေ ဒသ္သနံ ဥဒပာဒိ – ‘အဘိဒောသကာလင္ကတော ဥဒကော ရာမပုတ္တော’တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘မဟာဇာနိယော ခော ဥဒကော ရာမပုတ္တော။ သစေ ဟိ သော ဣမံ ဓမ္မံ သုဏေယ္ယ , ခိပ္ပမေဝ အာဇာနေယ္ယာ’တိ။

    ‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ; ko imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘ayaṃ kho udako rāmaputto paṇḍito viyatto medhāvī dīgharattaṃ apparajakkhajātiko. Yaṃnūnāhaṃ udakassa rāmaputtassa paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ. So imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti. Atha kho maṃ, bhikkhave, devatā upasaṅkamitvā etadavoca – ‘abhidosakālaṅkato, bhante, udako rāmaputto’ti. Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘abhidosakālaṅkato udako rāmaputto’ti. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘mahājāniyo kho udako rāmaputto. Sace hi so imaṃ dhammaṃ suṇeyya , khippameva ājāneyyā’ti.

    ‘‘တသ္သ မယ္ဟံ , ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကသ္သ နု ခော အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယံ; ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိသ္သတီ’တိ? တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ဗဟုကာရာ ခော မေ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ, ယေ မံ ပဓာနပဟိတတ္တံ ဥပဋ္ဌဟိံသု။ ယံနူနာဟံ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယ’န္တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကဟံ နု ခော ဧတရဟိ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တီ’တိ? အဒ္ဒသံ ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တေ ဣသိပတနေ မိဂဒာယေ။ အထ ခ္ဝာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဥရုဝေလာယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတ္ဝာ ယေန ဗာရာဏသီ တေန စာရိကံ ပက္ကမိံ 33

    ‘‘Tassa mayhaṃ , bhikkhave, etadahosi – ‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ; ko imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti? Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘bahukārā kho me pañcavaggiyā bhikkhū, ye maṃ padhānapahitattaṃ upaṭṭhahiṃsu. Yaṃnūnāhaṃ pañcavaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyya’nti. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘kahaṃ nu kho etarahi pañcavaggiyā bhikkhū viharantī’ti? Addasaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena pañcavaggiye bhikkhū bārāṇasiyaṃ viharante isipatane migadāye. Atha khvāhaṃ, bhikkhave, uruvelāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena bārāṇasī tena cārikaṃ pakkamiṃ 34.

    ၂၈၅. ‘‘အဒ္ဒသာ ခော မံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပကော အာဇီဝကော အန္တရာ 35 စ ဂယံ အန္တရာ စ ဗောဓိံ အဒ္ဓာနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နံ။ ဒိသ္ဝာန မံ ဧတဒဝောစ – ‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခော တေ, အာဝုသော, ဣန္ဒ္ရိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓော ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒာတော! ကံသိ တ္ဝံ, အာဝုသော, ဥဒ္ဒိသ္သ ပဗ္ဗဇိတော, ကော ဝာ တေ သတ္ထာ, ကသ္သ ဝာ တ္ဝံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’တိ ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပကံ အာဇီဝကံ ဂာထာဟိ အဇ္ဈဘာသိံ –

    285. ‘‘Addasā kho maṃ, bhikkhave, upako ājīvako antarā 36 ca gayaṃ antarā ca bodhiṃ addhānamaggappaṭipannaṃ. Disvāna maṃ etadavoca – ‘vippasannāni kho te, āvuso, indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto! Kaṃsi tvaṃ, āvuso, uddissa pabbajito, ko vā te satthā, kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesī’ti ? Evaṃ vutte, ahaṃ, bhikkhave, upakaṃ ājīvakaṃ gāthāhi ajjhabhāsiṃ –

    ‘သဗ္ဗာဘိဘူ သဗ္ဗဝိဒူဟမသ္မိ၊ သဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု အနူပလိတ္တော။

    ‘Sabbābhibhū sabbavidūhamasmi, sabbesu dhammesu anūpalitto;

    သဗ္ဗဉ္ဇဟော တဏ္ဟာက္ခယေ ဝိမုတ္တော၊ သယံ အဘိညာယ ကမုဒ္ဒိသေယ္ယံ။

    Sabbañjaho taṇhākkhaye vimutto, sayaṃ abhiññāya kamuddiseyyaṃ.

    ‘န မေ အာစရိယော အတ္ထိ၊ သဒိသော မေ န ဝိဇ္ဇတိ။

    ‘Na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati;

    သဒေဝကသ္မိံ လောကသ္မိံ၊ နတ္ထိ မေ ပဋိပုဂ္ဂလော။

    Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo.

    ‘အဟဉ္ဟိ အရဟာ လောကေ၊ အဟံ သတ္ထာ အနုတ္တရော။

    ‘Ahañhi arahā loke, ahaṃ satthā anuttaro;

    ဧကောမ္ဟိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော၊ သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော။

    Ekomhi sammāsambuddho, sītibhūtosmi nibbuto.

    ‘ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတုံ၊ ဂစ္ဆာမိ ကာသိနံ ပုရံ။

    ‘Dhammacakkaṃ pavattetuṃ, gacchāmi kāsinaṃ puraṃ;

    အန္ဓီဘူတသ္မိံ 37 လောကသ္မိံ၊ အာဟဉ္ဆံ အမတဒုန္ဒုဘိ’န္တိ။

    Andhībhūtasmiṃ 38 lokasmiṃ, āhañchaṃ amatadundubhi’nti.

    ‘ယထာ ခော တ္ဝံ, အာဝုသော, ပဋိဇာနာသိ, အရဟသိ အနန္တဇိနော’တိ!

    ‘Yathā kho tvaṃ, āvuso, paṭijānāsi, arahasi anantajino’ti!

    ‘မာဒိသာ ဝေ ဇိနာ ဟောန္တိ၊ ယေ ပတ္တာ အာသဝက္ခယံ။

    ‘Mādisā ve jinā honti, ye pattā āsavakkhayaṃ;

    ဇိတာ မေ ပာပကာ ဓမ္မာ၊ တသ္မာဟမုပက ဇိနော’တိ။

    Jitā me pāpakā dhammā, tasmāhamupaka jino’ti.

    ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပကော အာဇီဝကော ‘ဟုပေယ္ယပာဝုသော’တိ 39 ဝတ္ဝာ သီသံ ဩကမ္ပေတ္ဝာ ဥမ္မဂ္ဂံ ဂဟေတ္ဝာ ပက္ကာမိ။

    ‘‘Evaṃ vutte, bhikkhave, upako ājīvako ‘hupeyyapāvuso’ti 40 vatvā sīsaṃ okampetvā ummaggaṃ gahetvā pakkāmi.

    ၂၈၆. ‘‘အထ ခ္ဝာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဗာရာဏသီ ဣသိပတနံ မိဂဒာယော ယေန ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေနုပသင္ကမိံ။ အဒ္ဒသံသု ခော မံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဒူရတော အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန အညမညံ သဏ္ဌပေသုံ 41 – ‘အယံ ခော, အာဝုသော, သမဏော ဂောတမော အာဂစ္ဆတိ ဗာဟုလ္လိကော 42 ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ။ သော နေဝ အဘိဝာဒေတဗ္ဗော, န ပစ္စုဋ္ဌာတဗ္ဗော; နာသ္သ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ အပိ စ ခော အာသနံ ဌပေတဗ္ဗံ, သစေ အာကင္ခိသ္သတိ နိသီဒိသ္သတီ’တိ။ ယထာ ယထာ ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပသင္ကမိံ တထာ တထာ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု သကာယ ကတိကာယ သဏ္ဌာတုံ။ အပ္ပေကစ္စေ မံ ပစ္စုဂ္ဂန္တ္ဝာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသုံ, အပ္ပေကစ္စေ အာသနံ ပညပေသုံ, အပ္ပေကစ္စေ ပာဒောဒကံ ဥပဋ္ဌပေသုံ။ အပိ စ ခော မံ နာမေန စ အာဝုသောဝာဒေန စ သမုဒာစရန္တိ။

    286. ‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, anupubbena cārikaṃ caramāno yena bārāṇasī isipatanaṃ migadāyo yena pañcavaggiyā bhikkhū tenupasaṅkamiṃ. Addasaṃsu kho maṃ, bhikkhave, pañcavaggiyā bhikkhū dūrato āgacchantaṃ. Disvāna aññamaññaṃ saṇṭhapesuṃ 43 – ‘ayaṃ kho, āvuso, samaṇo gotamo āgacchati bāhulliko 44 padhānavibbhanto āvatto bāhullāya. So neva abhivādetabbo, na paccuṭṭhātabbo; nāssa pattacīvaraṃ paṭiggahetabbaṃ. Api ca kho āsanaṃ ṭhapetabbaṃ, sace ākaṅkhissati nisīdissatī’ti. Yathā yathā kho ahaṃ, bhikkhave, upasaṅkamiṃ tathā tathā pañcavaggiyā bhikkhū nāsakkhiṃsu sakāya katikāya saṇṭhātuṃ. Appekacce maṃ paccuggantvā pattacīvaraṃ paṭiggahesuṃ, appekacce āsanaṃ paññapesuṃ, appekacce pādodakaṃ upaṭṭhapesuṃ. Api ca kho maṃ nāmena ca āvusovādena ca samudācaranti.

    ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစံ – ‘မာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတံ နာမေန စ အာဝုသောဝာဒေန စ သမုဒာစရထ 45။ အရဟံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ။ ဩဒဟထ, ဘိက္ခဝေ, သောတံ, အမတမဓိဂတံ, အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ နစိရသ္သေဝ – ယသ္သတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗ္ရဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိသ္သထာ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မံ ဧတဒဝောစုံ – ‘တာယပိ ခော တ္ဝံ, အာဝုသော ဂောတမ, ဣရိယာယ တာယ ပဋိပဒာယ တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နာဇ္ဈဂမာ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသံ, ကိံ ပန တ္ဝံ ဧတရဟိ ဗာဟုလ္လိကော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ အဓိဂမိသ္သသိ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသ’န္တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစံ – ‘န, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဗာဟုလ္လိကော, န ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော, န အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ ။ အရဟံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ ဩဒဟထ, ဘိက္ခဝေ, သောတံ, အမတမဓိဂတံ, အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ နစိရသ္သေဝ – ယသ္သတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗ္ရဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိသ္သထာ’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မံ ဧတဒဝောစုံ – ‘တာယပိ ခော တ္ဝံ, အာဝုသော ဂောတမ, ဣရိယာယ တာယ ပဋိပဒာယ တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နာဇ္ဈဂမာ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသံ, ကိံ ပန တ္ဝံ ဧတရဟိ ဗာဟုလ္လိကော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ အဓိဂမိသ္သသိ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသ’န္တိ? ဒုတိယမ္ပိ ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစံ – ‘န, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဗာဟုလ္လိကော။ပေ.။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိသ္သထာ’တိ။ တတိယမ္ပိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မံ ဧတဒဝောစုံ – ‘တာယပိ ခော တ္ဝံ, အာဝုသော ဂောတမ, ဣရိယာယ တာယ ပဋိပဒာယ တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နာဇ္ဈဂမာ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသံ, ကိံ ပန တ္ဝံ ဧတရဟိ ဗာဟုလ္လိကော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ အဓိဂမိသ္သသိ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသ’န္တိ?

    ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhikkhave, pañcavaggiye bhikkhū etadavocaṃ – ‘mā, bhikkhave, tathāgataṃ nāmena ca āvusovādena ca samudācaratha 46. Arahaṃ, bhikkhave, tathāgato sammāsambuddho . Odahatha, bhikkhave, sotaṃ, amatamadhigataṃ, ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’ti. Evaṃ vutte, bhikkhave, pañcavaggiyā bhikkhū maṃ etadavocuṃ – ‘tāyapi kho tvaṃ, āvuso gotama, iriyāya tāya paṭipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamā uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ, kiṃ pana tvaṃ etarahi bāhulliko padhānavibbhanto āvatto bāhullāya adhigamissasi uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesa’nti? Evaṃ vutte, ahaṃ, bhikkhave, pañcavaggiye bhikkhū etadavocaṃ – ‘na, bhikkhave, tathāgato bāhulliko, na padhānavibbhanto, na āvatto bāhullāya . Arahaṃ, bhikkhave, tathāgato sammāsambuddho. Odahatha, bhikkhave, sotaṃ, amatamadhigataṃ, ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’ti. Dutiyampi kho, bhikkhave, pañcavaggiyā bhikkhū maṃ etadavocuṃ – ‘tāyapi kho tvaṃ, āvuso gotama, iriyāya tāya paṭipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamā uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ, kiṃ pana tvaṃ etarahi bāhulliko padhānavibbhanto āvatto bāhullāya adhigamissasi uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesa’nti? Dutiyampi kho ahaṃ, bhikkhave, pañcavaggiye bhikkhū etadavocaṃ – ‘na, bhikkhave, tathāgato bāhulliko…pe… upasampajja viharissathā’ti. Tatiyampi kho, bhikkhave, pañcavaggiyā bhikkhū maṃ etadavocuṃ – ‘tāyapi kho tvaṃ, āvuso gotama, iriyāya tāya paṭipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamā uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ, kiṃ pana tvaṃ etarahi bāhulliko padhānavibbhanto āvatto bāhullāya adhigamissasi uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesa’nti?

    ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစံ – ‘အဘိဇာနာထ မေ နော တုမ္ဟေ, ဘိက္ခဝေ, ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ပဘာဝိတမေတ’န္တိ 47? ‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’။ ‘အရဟံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ ဩဒဟထ, ဘိက္ခဝေ, သောတံ, အမတမဓိဂတံ, အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ နစိရသ္သေဝ – ယသ္သတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗ္ရဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိသ္သထာ’တိ။

    ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhikkhave, pañcavaggiye bhikkhū etadavocaṃ – ‘abhijānātha me no tumhe, bhikkhave, ito pubbe evarūpaṃ pabhāvitameta’nti 48? ‘No hetaṃ, bhante’. ‘Arahaṃ, bhikkhave, tathāgato sammāsambuddho. Odahatha, bhikkhave, sotaṃ, amatamadhigataṃ, ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’ti.

    ‘‘အသက္ခိံ ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ သညာပေတုံ။ ဒ္ဝေပိ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဩဝဒာမိ, တယော ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ ယံ တယော ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ အာဟရန္တိ တေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ 49 ယာပေမ။ တယောပိ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဩဝဒာမိ, ဒ္ဝေ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ ယံ ဒ္ဝေ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ အာဟရန္တိ တေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ယာပေမ။ အထ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မယာ ဧဝံ ဩဝဒိယမာနာ ဧဝံ အနုသာသိယမာနာ အတ္တနာ ဇာတိဓမ္မာ သမာနာ ဇာတိဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဇာတံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသမာနာ အဇာတံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ အဇ္ဈဂမံသု, အတ္တနာ ဇရာဓမ္မာ သမာနာ ဇရာဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အဇရံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသမာနာ အဇရံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ အဇ္ဈဂမံသု, အတ္တနာ ဗ္ယာဓိဓမ္မာ သမာနာ။ပေ.။ အတ္တနာ မရဏဓမ္မာ သမာနာ။ အတ္တနာ သောကဓမ္မာ သမာနာ။ အတ္တနာ သံကိလေသဓမ္မာ သမာနာ သံကိလေသဓမ္မေ အာဒီနဝံ ဝိဒိတ္ဝာ အသံကိလိဋ္ဌံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ ပရိယေသမာနာ အသံကိလိဋ္ဌံ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဗာနံ အဇ္ဈဂမံသု။ ဉာဏဉ္စ ပန နေသံ ဒသ္သနံ ဥဒပာဒိ – ‘အကုပ္ပာ နော ဝိမုတ္တိ 50, အယမန္တိမာ ဇာတိ, နတ္ထိ ဒာနိ ပုနဗ္ဘဝော’တိ။

    ‘‘Asakkhiṃ kho ahaṃ, bhikkhave, pañcavaggiye bhikkhū saññāpetuṃ. Dvepi sudaṃ, bhikkhave, bhikkhū ovadāmi, tayo bhikkhū piṇḍāya caranti. Yaṃ tayo bhikkhū piṇḍāya caritvā āharanti tena chabbaggiyā 51 yāpema. Tayopi sudaṃ, bhikkhave, bhikkhū ovadāmi, dve bhikkhū piṇḍāya caranti. Yaṃ dve bhikkhū piṇḍāya caritvā āharanti tena chabbaggiyā yāpema. Atha kho, bhikkhave, pañcavaggiyā bhikkhū mayā evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā attanā jātidhammā samānā jātidhamme ādīnavaṃ viditvā ajātaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesamānā ajātaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ ajjhagamaṃsu, attanā jarādhammā samānā jarādhamme ādīnavaṃ viditvā ajaraṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesamānā ajaraṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ ajjhagamaṃsu, attanā byādhidhammā samānā…pe… attanā maraṇadhammā samānā… attanā sokadhammā samānā… attanā saṃkilesadhammā samānā saṃkilesadhamme ādīnavaṃ viditvā asaṃkiliṭṭhaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ pariyesamānā asaṃkiliṭṭhaṃ anuttaraṃ yogakkhemaṃ nibbānaṃ ajjhagamaṃsu. Ñāṇañca pana nesaṃ dassanaṃ udapādi – ‘akuppā no vimutti 52, ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’ti.

    ၂၈၇. ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဂုဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယ္ယာ ရူပာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပာ ပိယရူပာ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယ္ယာ သဒ္ဒာ။ပေ.။ ဃာနဝိညေယ္ယာ ဂန္ဓာ။ ဇိဝ္ဟာဝိညေယ္ယာ ရသာ။ ကာယဝိညေယ္ယာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပာ ပိယရူပာ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ။ ဣမေ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ဂထိတာ မုစ္ဆိတာ အဇ္ဈောပန္နာ အနာဒီနဝဒသ္သာဝိနော အနိသ္သရဏပညာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, တေ ဧဝမသ္သု ဝေဒိတဗ္ဗာ – ‘အနယမာပန္နာ ဗ္ယသနမာပန္နာ ယထာကာမကရဏီယာ ပာပိမတော’ 53။ ‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အာရညကော မဂော ဗဒ္ဓော ပာသရာသိံ အဓိသယေယ္ယ။ သော ဧဝမသ္သ ဝေဒိတဗ္ဗော – အနယမာပန္နော ဗ္ယသနမာပန္နော ယထာကာမကရဏီယော လုဒ္ဒသ္သ။ အာဂစ္ဆန္တေ စ ပန လုဒ္ဒေ ယေန ကာမံ န ပက္ကမိသ္သတီ’တိ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ဂထိတာ မုစ္ဆိတာ အဇ္ဈောပန္နာ အနာဒီနဝဒသ္သာဝိနော အနိသ္သရဏပညာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, တေ ဧဝမသ္သု ဝေဒိတဗ္ဗာ – ‘အနယမာပန္နာ ဗ္ယသနမာပန္နာ ယထာကာမကရဏီယာ ပာပိမတော’။ ယေ စ ခော ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ အဂထိတာ အမုစ္ဆိတာ အနဇ္ဈောပန္နာ အာဒီနဝဒသ္သာဝိနော နိသ္သရဏပညာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, တေ ဧဝမသ္သု ဝေဒိတဗ္ဗာ – ‘န အနယမာပန္နာ န ဗ္ယသနမာပန္နာ န ယထာကာမကရဏီယာ ပာပိမတော’။

    287. ‘‘Pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā. Ime kho, bhikkhave, pañca kāmaguṇā. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā ime pañca kāmaguṇe gathitā mucchitā ajjhopannā anādīnavadassāvino anissaraṇapaññā paribhuñjanti, te evamassu veditabbā – ‘anayamāpannā byasanamāpannā yathākāmakaraṇīyā pāpimato’ 54. ‘Seyyathāpi, bhikkhave, āraññako mago baddho pāsarāsiṃ adhisayeyya. So evamassa veditabbo – anayamāpanno byasanamāpanno yathākāmakaraṇīyo luddassa. Āgacchante ca pana ludde yena kāmaṃ na pakkamissatī’ti. Evameva kho, bhikkhave, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā ime pañca kāmaguṇe gathitā mucchitā ajjhopannā anādīnavadassāvino anissaraṇapaññā paribhuñjanti, te evamassu veditabbā – ‘anayamāpannā byasanamāpannā yathākāmakaraṇīyā pāpimato’. Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā ime pañca kāmaguṇe agathitā amucchitā anajjhopannā ādīnavadassāvino nissaraṇapaññā paribhuñjanti, te evamassu veditabbā – ‘na anayamāpannā na byasanamāpannā na yathākāmakaraṇīyā pāpimato’.

    ‘‘သေယ္ယထာပိ , ဘိက္ခဝေ, အာရညကော မဂော အဗဒ္ဓော ပာသရာသိံ အဓိသယေယ္ယ။ သော ဧဝမသ္သ ဝေဒိတဗ္ဗော – ‘န အနယမာပန္နော န ဗ္ယသနမာပန္နော န ယထာကာမကရဏီယော လုဒ္ဒသ္သ။ အာဂစ္ဆန္တေ စ ပန လုဒ္ဒေ ယေန ကာမံ ပက္ကမိသ္သတီ’တိ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ အဂထိတာ အမုစ္ဆိတာ အနဇ္ဈောပန္နာ အာဒီနဝဒသ္သာဝိနော နိသ္သရဏပညာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, တေ ဧဝမသ္သု ဝေဒိတဗ္ဗာ – ‘န အနယမာပန္နာ န ဗ္ယသနမာပန္နာ န ယထာကာမကရဏီယာ ပာပိမတော’။

    ‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, āraññako mago abaddho pāsarāsiṃ adhisayeyya. So evamassa veditabbo – ‘na anayamāpanno na byasanamāpanno na yathākāmakaraṇīyo luddassa. Āgacchante ca pana ludde yena kāmaṃ pakkamissatī’ti. Evameva kho, bhikkhave, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā ime pañca kāmaguṇe agathitā amucchitā anajjhopannā ādīnavadassāvino nissaraṇapaññā paribhuñjanti, te evamassu veditabbā – ‘na anayamāpannā na byasanamāpannā na yathākāmakaraṇīyā pāpimato’.

    ‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အာရညကော မဂော အရညေ ပဝနေ စရမာနော ဝိသ္သတ္ထော ဂစ္ဆတိ, ဝိသ္သတ္ထော တိဋ္ဌတိ, ဝိသ္သတ္ထော နိသီဒတိ, ဝိသ္သတ္ထော သေယ္ယံ ကပ္ပေတိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? အနာပာထဂတော, ဘိက္ခဝေ, လုဒ္ဒသ္သ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အန္ဓမကာသိ မာရံ အပဒံ, ဝဓိတ္ဝာ မာရစက္ခုံ အဒသ္သနံ ဂတော ပာပိမတော။

    ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, āraññako mago araññe pavane caramāno vissattho gacchati, vissattho tiṭṭhati, vissattho nisīdati, vissattho seyyaṃ kappeti. Taṃ kissa hetu? Anāpāthagato, bhikkhave, luddassa. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu andhamakāsi māraṃ apadaṃ, vadhitvā māracakkhuṃ adassanaṃ gato pāpimato.

    ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ပာပိမတော။

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave…pe… pāpimato.

    ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ, သတော စ သမ္ပဇာနော, သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ပာပိမတော။

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati, sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave…pe… pāpimato.

    ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သုခသ္သ စ ပဟာနာ ဒုက္ခသ္သ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနသ္သဒောမနသ္သာနံ အတ္ထင္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ပာပိမတော။

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave…pe… pāpimato.

    ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ပာပိမတော။

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave…pe… pāpimato.

    ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ပာပိမတော။

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave…pe… pāpimato.

    ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ပာပိမတော။

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave…pe… pāpimato.

    ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ပာပိမတော။

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave…pe… pāpimato.

    ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ပညာယ စသ္သ ဒိသ္ဝာ အာသဝာ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အန္ဓမကာသိ မာရံ အပဒံ, ဝဓိတ္ဝာ မာရစက္ခုံ အဒသ္သနံ ဂတော ပာပိမတော။ တိဏ္ဏော လောကေ ဝိသတ္တိကံ ဝိသ္သတ္ထော ဂစ္ဆတိ, ဝိသ္သတ္ထော တိဋ္ဌတိ, ဝိသ္သတ္ထော နိသီဒတိ, ဝိသ္သတ္ထော သေယ္ယံ ကပ္ပေတိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? အနာပာထဂတော, ဘိက္ခဝေ, ပာပိမတော’’တိ။

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu andhamakāsi māraṃ apadaṃ, vadhitvā māracakkhuṃ adassanaṃ gato pāpimato. Tiṇṇo loke visattikaṃ vissattho gacchati, vissattho tiṭṭhati, vissattho nisīdati, vissattho seyyaṃ kappeti. Taṃ kissa hetu? Anāpāthagato, bhikkhave, pāpimato’’ti.

    ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

    ပာသရာသိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

    Pāsarāsisuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. ဂဓီတော (သ္ယာ. က.)
    2. gadhīto (syā. ka.)
    3. ကိံကုသလံဂဝေသီ (က.)
    4. kiṃkusalaṃgavesī (ka.)
    5. ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီတိ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    6. upasampajja pavedesīti (sī. syā. pī.)
    7. ( ) နတ္ထိ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    8. အတ္တနော (သီ. ပီ.)
    9. ( ) natthi (sī. syā. pī.)
    10. attano (sī. pī.)
    11. ဥဒ္ဒကော (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    12. အာဝုသော ရာမ (သီ. သ္ယာ. က.) မဟာသတ္တော ရာမပုတ္တမေဝ အဝောစ, န ရာမံ, ရာမော ဟိ တတ္ထ ဂဏာစရိယော ဘဝေယ္ယ, တဒာ စ ကာလင္ကတော အသန္တော။ တေနေဝေတ္ထ ရာမာယတ္တာနိ က္ရိယပဒာနိ အတီတကာလဝသေန အာဂတာနိ, ဥဒကော စ ရာမပုတ္တော မဟာသတ္တသ္သ သဗ္ရဟ္မစာရီတ္ဝေဝ ဝုတ္တော, န အာစရိယောတိ။ ဋီကာယံ စ ‘‘ပာဠိယံ ရာမသ္သေဝ သမာပတ္တိလာဘိတာ အာဂတာ န ဥဒကသ္သာ’’တိ အာဒိ ပစ္ဆာဘာဂေ ပကာသိတာ
    13. uddako (sī. syā. pī.)
    14. āvuso rāma (sī. syā. ka.) mahāsatto rāmaputtameva avoca, na rāmaṃ, rāmo hi tattha gaṇācariyo bhaveyya, tadā ca kālaṅkato asanto. tenevettha rāmāyattāni kriyapadāni atītakālavasena āgatāni, udako ca rāmaputto mahāsattassa sabrahmacārītveva vutto, na ācariyoti. ṭīkāyaṃ ca ‘‘pāḷiyaṃ rāmasseva samāpattilābhitā āgatā na udakassā’’ti ādi pacchābhāge pakāsitā
    15. သာမန္တာ (?)
    16. sāmantā (?)
    17. အာဝဋာတိ (သီ.)၊ အာဝုတာ (သ္ယာ.)
    18. āvaṭāti (sī.), āvutā (syā.)
    19. နမိသ္သတိ (?)
    20. namissati (?)
    21. အဝာပုရေတံ (သီ.)
    22. avāpuretaṃ (sī.)
    23. သောကာဝကိဏ္ဏံ (သ္ယာ.)
    24. sokāvakiṇṇaṃ (syā.)
    25. ဒေသေတု (သ္ယာ. က.)
    26. desetu (syā. ka.)
    27. ဒသ္သာဝိနော (သ္ယာ. ကံ. က.)
    28. ဒသ္သာဝိနော (သ္ယာ. ကံ. က.)
    29. တိဋ္ဌန္တိ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    30. dassāvino (syā. kaṃ. ka.)
    31. dassāvino (syā. kaṃ. ka.)
    32. tiṭṭhanti (sī. syā. pī.)
    33. ပက္ကာမိံ (သ္ယာ. ပီ. က.)
    34. pakkāmiṃ (syā. pī. ka.)
    35. အာဇီဝိကော (သီ. ပီ. က.)
    36. ājīviko (sī. pī. ka.)
    37. အန္ဓဘူတသ္မိံ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    38. andhabhūtasmiṃ (sī. syā. pī.)
    39. ဟုဝေယ္ယပာဝုသော (သီ. ပီ.), ဟုဝေယ္ယာဝုသော (သ္ယာ.)
    40. huveyyapāvuso (sī. pī.), huveyyāvuso (syā.)
    41. အညမညံ ကတိကံ သဏ္ဌပေသုံ (ဝိနယပိဋကေ မဟာဝဂ္ဂေ)
    42. ဗာဟုလိကော (သီ. ပီ.) သာရတ္ထဒီပနီဋီကာယ သမေတိ
    43. aññamaññaṃ katikaṃ saṇṭhapesuṃ (vinayapiṭake mahāvagge)
    44. bāhuliko (sī. pī.) sāratthadīpanīṭīkāya sameti
    45. သမုဒာစရိတ္ထ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    46. samudācarittha (sī. syā. pī.)
    47. ဘာသိတမေတန္တိ (သီ. သ္ယာ. ဝိနယေပိ)
    48. bhāsitametanti (sī. syā. vinayepi)
    49. ဆဗ္ဗဂ္ဂာ (သီ. သ္ယာ.)
    50. အကုပ္ပာ နေသံ ဝိမုတ္တိ (က.)
    51. chabbaggā (sī. syā.)
    52. akuppā nesaṃ vimutti (ka.)
    53. ပာပိမတော’’တိ (?)
    54. pāpimato’’ti (?)



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၆. ပာသရာသိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Pāsarāsisuttavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၆. ပာသရာသိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Pāsarāsisuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact