Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీ-మూలటీకా • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
పస్సద్ధాదియుగలవణ్ణనా
Passaddhādiyugalavaṇṇanā
దరథో సారమ్భో, దుక్ఖదోమనస్సపచ్చయానం ఉద్ధచ్చాదికానం కిలేసానం చతున్నం వా ఖన్ధానం ఏతం అధివచనం. ఉద్ధచ్చప్పధానా కిలేసా ఉద్ధచ్చాదికిలేసా, ఉద్ధచ్చం వా ఆదిం కత్వా సబ్బకిలేసే సఙ్గణ్హాతి. సువణ్ణవిసుద్ధి వియాతి యథా సువణ్ణవిసుద్ధి అలఙ్కారవికతివినియోగక్ఖమా, ఏవం అయమ్పి హితకిరియావినియోగక్ఖమా.
Daratho sārambho, dukkhadomanassapaccayānaṃ uddhaccādikānaṃ kilesānaṃ catunnaṃ vā khandhānaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Uddhaccappadhānā kilesā uddhaccādikilesā, uddhaccaṃ vā ādiṃ katvā sabbakilese saṅgaṇhāti. Suvaṇṇavisuddhi viyāti yathā suvaṇṇavisuddhi alaṅkāravikativiniyogakkhamā, evaṃ ayampi hitakiriyāviniyogakkhamā.
సమం , సమన్తతో వా పకారేహి జాననం సమ్పజఞ్ఞం. చేతియవన్దనాదిఅత్థం అభిక్కమాదీసు అత్థానత్థపరిగ్గణ్హనం సాత్థకసమ్పజఞ్ఞం. సతి చ అత్థే సప్పాయాసప్పాయరూపాదిపరిగ్గణ్హనం సప్పాయసమ్పజఞ్ఞం. గోచరగామాభిక్కమనాదీసు కమ్మట్ఠానావిజహనం గోచరసమ్పజఞ్ఞం. అభిక్కమనాదీనం ధాతుఆదివసేన పవిచయో అసమ్మోహసమ్పజఞ్ఞం. సబ్బకమ్మట్ఠానభావనానుయుత్తానం సబ్బయోగీనం సబ్బదా ఉపకారకా ఇమే ద్వే ధమ్మా పారిపన్థకహరణతో భావనావడ్ఢనతో చ. యథాహ ‘‘ద్వే ధమ్మా బహుకారా సతి చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చా’’తి (దీ॰ ని॰ ౩.౩౫౨). యుగే నద్ధా వియాతి యుగనద్ధా, అఞ్ఞమఞ్ఞం నిమిత్తభావేన సమం పవత్తాతి అత్థో. ‘‘పున చపరం, ఆవుసో, భిక్ఖు సమథవిపస్సనం యుగనద్ధం భావేతీ’’తి (అ॰ ని॰ ౪.౧౭౦; పటి॰ మ॰ ౨.౧) హి సుత్తే ఏతేసం యుగనద్ధతా వుత్తా. సబ్బకుసలధమ్మేసు లీనుద్ధచ్చాభావో ఏతేహి ద్వీహి సమం యుత్తేహీతి ‘‘వీరియసమాధియోజనత్థాయా’’తి ఆహ, యోగవచనత్థాయాతి అత్థో.
Samaṃ , samantato vā pakārehi jānanaṃ sampajaññaṃ. Cetiyavandanādiatthaṃ abhikkamādīsu atthānatthapariggaṇhanaṃ sātthakasampajaññaṃ. Sati ca atthe sappāyāsappāyarūpādipariggaṇhanaṃ sappāyasampajaññaṃ. Gocaragāmābhikkamanādīsu kammaṭṭhānāvijahanaṃ gocarasampajaññaṃ. Abhikkamanādīnaṃ dhātuādivasena pavicayo asammohasampajaññaṃ. Sabbakammaṭṭhānabhāvanānuyuttānaṃ sabbayogīnaṃ sabbadā upakārakā ime dve dhammā pāripanthakaharaṇato bhāvanāvaḍḍhanato ca. Yathāha ‘‘dve dhammā bahukārā sati ca sampajaññañcā’’ti (dī. ni. 3.352). Yuge naddhā viyāti yuganaddhā, aññamaññaṃ nimittabhāvena samaṃ pavattāti attho. ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāvetī’’ti (a. ni. 4.170; paṭi. ma. 2.1) hi sutte etesaṃ yuganaddhatā vuttā. Sabbakusaladhammesu līnuddhaccābhāvo etehi dvīhi samaṃ yuttehīti ‘‘vīriyasamādhiyojanatthāyā’’ti āha, yogavacanatthāyāti attho.
Related texts:
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-అనుటీకా • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / పస్సద్ధాదియుగలవణ్ణనా • Passaddhādiyugalavaṇṇanā