| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
បស្សទ្ធាទិយុគលវណ្ណនា
Passaddhādiyugalavaṇṇanā
សមន្តិ សម្មា។ ចេតិយវន្ទនាទិអត្ថន្តិ ចេតិយវន្ទនាទិហេតុ។ សមថចតុសច្ចកម្មដ្ឋានវសេន តព្ភេទវសេន ច សព្ពកម្មដ្ឋានភាវនាភិយុត្តានំ មុទុមជ្ឈិមតិក្ខិន្ទ្រិយតាទិភេទវសេន សព្ពយោគីនំ ចិត្តស្ស លីនុទ្ធច្ចាទិកាលវសេន សព្ពទា ហិតាហិតធម្មូបលក្ខណភាវតោ យថាសភាវំ បដិវេធភាវតោ ច សតិសម្បជញ្ញានំ បារិពន្ធកហរណភាវនាវឌ្ឍនានិ អវិសេសតោ ទដ្ឋព្ពានិ។ យថា អប្បនាកោសល្លេន វិនា សមថោ សមថមន្តរេន យថាភូតាវពោធោ ច នត្ថីតិ នានាក្ខណិកា សមាធិបញ្ញា អញ្ញមញ្ញស្ស វិសេសការណំ, ឯវំ បដិវេធេ ឯកក្ខណិកាបីតិ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘អញ្ញមញ្ញំ និមិត្តភាវេនា’’តិ។ បញ្ញាយ ហិ សាតិសយំ អវភាសិយមានេ វិសយេ សមាធិ ឯកត្តវសេន អប្បេតុំ សក្កោតិ, សមាធិម្ហិ ច មជ្ឈិមំ សមថនិមិត្តំ បដិបន្នេ បញ្ញា អារម្មណេសុ វិសទា វហតីតិ។ សមំ បវត្តាតិ អញ្ញមញ្ញានតិវត្តនេន សមំ អវិសមំ ឯករសភាវេន បវត្តា។ អញ្ញមញ្ញសហាយភាវូបគមនេន យោគិនោ មនោរថធុរាកឌ្ឍនេ រថធុរាកឌ្ឍនេ វិយ អាជានេយ្យយុគោ យុគលកោ ហុត្វា អញ្ញមញ្ញានតិវត្តមានេន នទ្ធា ពទ្ធា វិយាតិ វា យុគនទ្ធា។ អធិចិត្តមនុយុត្តេហិ វីរិយសមាធយោ សមំ យោជេតព្ពាតិ ឥមស្ស វិសេសស្ស ទស្សនត្ថំ បុព្ពេ គហិតាបិ តេ បុន គហិតាតិ ទស្សេតុំ វីរិយសមាធិយោជនត្ថាយាតិ អដ្ឋកថាយំ វុត្តំ។ តំ បន សមាធិវីរិយយោគស្ស វិភាវនំ ហោតីតិ ‘‘យោគវចនត្ថាយាតិ អត្ថោ’’តិ អាហ។
Samanti sammā. Cetiyavandanādiatthanti cetiyavandanādihetu. Samathacatusaccakammaṭṭhānavasena tabbhedavasena ca sabbakammaṭṭhānabhāvanābhiyuttānaṃ mudumajjhimatikkhindriyatādibhedavasena sabbayogīnaṃ cittassa līnuddhaccādikālavasena sabbadā hitāhitadhammūpalakkhaṇabhāvato yathāsabhāvaṃ paṭivedhabhāvato ca satisampajaññānaṃ pāribandhakaharaṇabhāvanāvaḍḍhanāni avisesato daṭṭhabbāni. Yathā appanākosallena vinā samatho samathamantarena yathābhūtāvabodho ca natthīti nānākkhaṇikā samādhipaññā aññamaññassa visesakāraṇaṃ, evaṃ paṭivedhe ekakkhaṇikāpīti dassento āha ‘‘aññamaññaṃ nimittabhāvenā’’ti. Paññāya hi sātisayaṃ avabhāsiyamāne visaye samādhi ekattavasena appetuṃ sakkoti, samādhimhi ca majjhimaṃ samathanimittaṃ paṭipanne paññā ārammaṇesu visadā vahatīti. Samaṃ pavattāti aññamaññānativattanena samaṃ avisamaṃ ekarasabhāvena pavattā. Aññamaññasahāyabhāvūpagamanena yogino manorathadhurākaḍḍhane rathadhurākaḍḍhane viya ājāneyyayugo yugalako hutvā aññamaññānativattamānena naddhā baddhā viyāti vā yuganaddhā. Adhicittamanuyuttehi vīriyasamādhayo samaṃ yojetabbāti imassa visesassa dassanatthaṃ pubbe gahitāpi te puna gahitāti dassetuṃ vīriyasamādhiyojanatthāyāti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Taṃ pana samādhivīriyayogassa vibhāvanaṃ hotīti ‘‘yogavacanatthāyāti attho’’ti āha.
Related texts:
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / បស្សទ្ធាទិយុគលវណ្ណនា • Passaddhādiyugalavaṇṇanā
