| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi |
๑๐. ปฎาจาราเถรีอปทานํ
10. Paṭācārātherīapadānaṃ
๔๖๘.
468.
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammāna pāragū;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กเปฺป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ
Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.
๔๖๙.
469.
‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, ชาตา เสฎฺฐิกุเล อหุํ;
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, jātā seṭṭhikule ahuṃ;
นานารตนปโชฺชเต, มหาสุขสมปฺปิตาฯ
Nānāratanapajjote, mahāsukhasamappitā.
๔๗๐.
470.
‘‘อุเปตฺวา ตํ มหาวีรํ, อโสฺสสิํ ธมฺมเทสนํ;
‘‘Upetvā taṃ mahāvīraṃ, assosiṃ dhammadesanaṃ;
ตโต ชาตปสาทาหํ, อุเปสิํ สรณํ ชินํฯ
Tato jātapasādāhaṃ, upesiṃ saraṇaṃ jinaṃ.
๔๗๑.
471.
‘‘ตโต วินยธารีนํ, อคฺคํ วเณฺณสิ นายโก;
‘‘Tato vinayadhārīnaṃ, aggaṃ vaṇṇesi nāyako;
ภิกฺขุนิํ ลชฺชินิํ ตาทิํ, กปฺปากปฺปวิสารทํฯ
Bhikkhuniṃ lajjiniṃ tādiṃ, kappākappavisāradaṃ.
๔๗๒.
472.
‘‘ตทา มุทิตจิตฺตาหํ, ตํ ฐานมภิกงฺขินี;
‘‘Tadā muditacittāhaṃ, taṃ ṭhānamabhikaṅkhinī;
นิมเนฺตตฺวา ทสพลํ, สสงฺฆํ โลกนายกํฯ
Nimantetvā dasabalaṃ, sasaṅghaṃ lokanāyakaṃ.
๔๗๓.
473.
นิปจฺจ สิรสา ปาเท, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ
Nipacca sirasā pāde, idaṃ vacanamabraviṃ.
๔๗๔.
474.
‘‘‘ยา ตยา วณฺณิตา วีร, อิโต อฎฺฐมเก มุนิ;
‘‘‘Yā tayā vaṇṇitā vīra, ito aṭṭhamake muni;
ตาทิสาหํ ภวิสฺสามิ, ยทิ สิชฺฌติ นายก’ฯ
Tādisāhaṃ bhavissāmi, yadi sijjhati nāyaka’.
๔๗๕.
475.
‘‘ตทา อโวจ มํ สตฺถา, ‘ภเทฺท มา ภายิ อสฺสส;
‘‘Tadā avoca maṃ satthā, ‘bhadde mā bhāyi assasa;
อนาคตมฺหิ อทฺธาเน, ลจฺฉเส ตํ มโนรถํฯ
Anāgatamhi addhāne, lacchase taṃ manorathaṃ.
๔๗๖.
476.
‘‘‘สตสหสฺสิโต กเปฺป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
‘‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
โคตโม นาม โคเตฺตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
๔๗๗.
477.
‘‘‘ตสฺส ธเมฺมสุ ทายาทา, โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา;
‘‘‘Tassa dhammesu dāyādā, orasā dhammanimmitā;
ปฎาจาราติ นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวิกา’ฯ
Paṭācārāti nāmena, hessati satthu sāvikā’.
๔๗๘.
478.
เมตฺตจิตฺตา ปริจริํ, สสงฺฆํ โลกนายกํฯ
Mettacittā paricariṃ, sasaṅghaṃ lokanāyakaṃ.
๔๗๙.
479.
‘‘เตน กเมฺมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
๔๘๐.
480.
‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กเปฺป, พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;
‘‘Imamhi bhaddake kappe, brahmabandhu mahāyaso;
กสฺสโป นาม โคเตฺตน, อุปฺปชฺชิ วทตํ วโรฯ
Kassapo nāma gottena, uppajji vadataṃ varo.
๔๘๑.
481.
‘‘อุปฎฺฐาโก มเหสิสฺส, ตทา อาสิ นริสฺสโร;
‘‘Upaṭṭhāko mahesissa, tadā āsi narissaro;
กาสิราชา กิกี นาม, พาราณสิปุรุตฺตเมฯ
Kāsirājā kikī nāma, bārāṇasipuruttame.
๔๘๒.
482.
‘‘ตสฺสาสิํ ตติยา ธีตา, ภิกฺขุนี อิติ วิสฺสุตา;
‘‘Tassāsiṃ tatiyā dhītā, bhikkhunī iti vissutā;
ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส, ปพฺพชฺชํ สมโรจยิํฯ
Dhammaṃ sutvā jinaggassa, pabbajjaṃ samarocayiṃ.
๔๘๓.
483.
‘‘อนุชานิ น โน ตาโต, อคาเรว ตทา มยํ;
‘‘Anujāni na no tāto, agāreva tadā mayaṃ;
วีสวสฺสสหสฺสานิ, วิจริมฺห อตนฺทิตาฯ
Vīsavassasahassāni, vicarimha atanditā.
๔๘๔.
484.
‘‘โกมาริพฺรหฺมจริยํ, ราชกญฺญา สุเขธิตา;
‘‘Komāribrahmacariyaṃ, rājakaññā sukhedhitā;
พุโทฺธปฎฺฐานนิรตา, มุทิตา สตฺตธีตโรฯ
Buddhopaṭṭhānaniratā, muditā sattadhītaro.
๔๘๕.
485.
‘‘สมณี สมณคุตฺตา จ, ภิกฺขุนี ภิกฺขุทายิกา;
‘‘Samaṇī samaṇaguttā ca, bhikkhunī bhikkhudāyikā;
ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ, สตฺตมี สงฺฆทายิกาฯ
Dhammā ceva sudhammā ca, sattamī saṅghadāyikā.
๔๘๖.
486.
‘‘อหํ อุปฺปลวณฺณา จ, เขมา ภทฺทา จ ภิกฺขุนี;
‘‘Ahaṃ uppalavaṇṇā ca, khemā bhaddā ca bhikkhunī;
กิสาโคตมี ธมฺมทินฺนา, วิสาขา โหติ สตฺตมีฯ
Kisāgotamī dhammadinnā, visākhā hoti sattamī.
๔๘๗.
487.
‘‘เตหิ กเมฺมหิ สุกเตหิ, เจตนาปณิธีหิ จ;
‘‘Tehi kammehi sukatehi, cetanāpaṇidhīhi ca;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
๔๘๘.
488.
‘‘ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ, ชาตา เสฎฺฐิกุเล อหํ;
‘‘Pacchime ca bhave dāni, jātā seṭṭhikule ahaṃ;
สาวตฺถิยํ ปุรวเร, อิเทฺธ ผีเต มหทฺธเนฯ
Sāvatthiyaṃ puravare, iddhe phīte mahaddhane.
๔๘๙.
489.
‘‘ยทา จ โยพฺพนูเปตา, วิตกฺกวสคา อหํ;
‘‘Yadā ca yobbanūpetā, vitakkavasagā ahaṃ;
นรํ ชารปติํ ทิสฺวา, เตน สทฺธิํ อคจฺฉหํฯ
Naraṃ jārapatiṃ disvā, tena saddhiṃ agacchahaṃ.
๔๙๐.
490.
‘‘เอกปุตฺตปสูตาหํ , ทุติโย กุจฺฉิยา มมํ;
‘‘Ekaputtapasūtāhaṃ , dutiyo kucchiyā mamaṃ;
๔๙๑.
491.
‘‘นาโรเจสิํ ปติํ มยฺหํ, ตทา ตมฺหิ ปวาสิเต;
‘‘Nārocesiṃ patiṃ mayhaṃ, tadā tamhi pavāsite;
เอกิกา นิคฺคตา เคหา, คนฺตุํ สาวตฺถิมุตฺตมํฯ
Ekikā niggatā gehā, gantuṃ sāvatthimuttamaṃ.
๔๙๒.
492.
‘‘ตโต เม สามิ อาคนฺตฺวา, สมฺภาเวสิ ปเถ มมํ;
‘‘Tato me sāmi āgantvā, sambhāvesi pathe mamaṃ;
ตทา เม กมฺมชา วาตา, อุปฺปนฺนา อติทารุณาฯ
Tadā me kammajā vātā, uppannā atidāruṇā.
๔๙๓.
493.
‘‘อุฎฺฐิโต จ มหาเมโฆ, ปสูติสมเย มม;
‘‘Uṭṭhito ca mahāmegho, pasūtisamaye mama;
ทพฺพตฺถาย ตทา คนฺตฺวา, สามิ สเปฺปน มาริโตฯ
Dabbatthāya tadā gantvā, sāmi sappena mārito.
๔๙๔.
494.
‘‘ตทา วิชาตทุเกฺขน, อนาถา กปณา อหํ;
‘‘Tadā vijātadukkhena, anāthā kapaṇā ahaṃ;
กุนฺนทิํ ปูริตํ ทิสฺวา, คจฺฉนฺตี สกุลาลยํฯ
Kunnadiṃ pūritaṃ disvā, gacchantī sakulālayaṃ.
๔๙๕.
495.
‘‘พาลํ อาทาย อตริํ, ปารกูเล จ เอกกํ;
‘‘Bālaṃ ādāya atariṃ, pārakūle ca ekakaṃ;
๔๙๖.
496.
‘‘นิวตฺตา อุกฺกุโส หาสิ, ตรุณํ วิลปนฺตกํ;
‘‘Nivattā ukkuso hāsi, taruṇaṃ vilapantakaṃ;
อิตรญฺจ วหี โสโต, สาหํ โสกสมปฺปิตาฯ
Itarañca vahī soto, sāhaṃ sokasamappitā.
๔๙๗.
497.
‘‘สาวตฺถินครํ คนฺตฺวา, อโสฺสสิํ สชเน มเต;
‘‘Sāvatthinagaraṃ gantvā, assosiṃ sajane mate;
ตทา อโวจํ โสกฎฺฎา, มหาโสกสมปฺปิตาฯ
Tadā avocaṃ sokaṭṭā, mahāsokasamappitā.
๔๙๘.
498.
‘‘อุโภ ปุตฺตา กาลงฺกตา, ปเนฺถ มยฺหํ ปตี มโต;
‘‘Ubho puttā kālaṅkatā, panthe mayhaṃ patī mato;
มาตา ปิตา จ ภาตา จ, เอกจิตมฺหิ ฑยฺหเรฯ
Mātā pitā ca bhātā ca, ekacitamhi ḍayhare.
๔๙๙.
499.
‘‘ตทา กิสา จ ปณฺฑุ จ, อนาถา ทีนมานสา;
‘‘Tadā kisā ca paṇḍu ca, anāthā dīnamānasā;
๕๐๐.
500.
‘‘ตโต อโวจ มํ สตฺถา, ‘ปุเตฺต มา โสจิ อสฺสส;
‘‘Tato avoca maṃ satthā, ‘putte mā soci assasa;
อตฺตานํ เต คเวสสฺสุ, กิํ นิรตฺถํ วิหญฺญสิฯ
Attānaṃ te gavesassu, kiṃ niratthaṃ vihaññasi.
๕๐๑.
501.
‘‘‘น สนฺติ ปุตฺตา ตาณาย, น ญาตี นปิ พนฺธวา;
‘‘‘Na santi puttā tāṇāya, na ñātī napi bandhavā;
อนฺตเกนาธิปนฺนสฺส, นตฺถิ ญาตีสุ ตาณตา’ฯ
Antakenādhipannassa, natthi ñātīsu tāṇatā’.
๕๐๒.
502.
‘‘ตํ สุตฺวา มุนิโน วากฺยํ, ปฐมํ ผลมชฺฌคํ;
‘‘Taṃ sutvā munino vākyaṃ, paṭhamaṃ phalamajjhagaṃ;
ปพฺพชิตฺวาน นจิรํ, อรหตฺตมปาปุณิํฯ
Pabbajitvāna naciraṃ, arahattamapāpuṇiṃ.
๕๐๓.
503.
‘‘อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา;
‘‘Iddhīsu ca vasī homi, dibbāya sotadhātuyā;
ปรจิตฺตานิ ชานามิ, สตฺถุสาสนการิกาฯ
Paracittāni jānāmi, satthusāsanakārikā.
๕๐๔.
504.
‘‘ปุเพฺพนิวาสํ ชานามิ, ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ;
‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ;
เขเปตฺวา อาสเว สเพฺพ, วิสุทฺธาสิํ สุนิมฺมลาฯ
Khepetvā āsave sabbe, visuddhāsiṃ sunimmalā.
๕๐๕.
505.
‘‘ตโตหํ วินยํ สพฺพํ, สนฺติเก สพฺพทสฺสิโน;
‘‘Tatohaṃ vinayaṃ sabbaṃ, santike sabbadassino;
อุคฺคหิํ สพฺพวิตฺถารํ, พฺยาหริญฺจ ยถาตถํฯ
Uggahiṃ sabbavitthāraṃ, byāhariñca yathātathaṃ.
๕๐๖.
506.
‘‘ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุโฎฺฐ, เอตทเคฺค ฐเปสิ มํ;
‘‘Jino tasmiṃ guṇe tuṭṭho, etadagge ṭhapesi maṃ;
อคฺคา วินยธารีนํ, ปฎาจาราว เอกิกาฯ
Aggā vinayadhārīnaṃ, paṭācārāva ekikā.
๕๐๗.
507.
‘‘ปริจิโณฺณ มยา สตฺถา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ;
‘‘Pariciṇṇo mayā satthā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;
โอหิโต ครุโก ภาโร, ภวเนตฺติ สมูหตาฯ
Ohito garuko bhāro, bhavanetti samūhatā.
๕๐๘.
508.
‘‘ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา, อคารสฺมานคาริยํ;
‘‘Yassatthāya pabbajitā, agārasmānagāriyaṃ;
โส เม อโตฺถ อนุปฺปโตฺต, สพฺพสํโยชนกฺขโยฯ
So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo.
๕๐๙.
509.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสวาฯ
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavā.
๕๑๐.
510.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
๕๑๑.
511.
‘‘ปฎิสมฺภิทา จตโสฺส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
อิตฺถํ สุทํ ปฎาจารา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
Itthaṃ sudaṃ paṭācārā bhikkhunī imā gāthāyo abhāsitthāti.
ปฎาจาราเถริยาปทานํ ทสมํฯ
Paṭācārātheriyāpadānaṃ dasamaṃ.
เอกูโปสถิกวโคฺค ทุติโยฯ
Ekūposathikavaggo dutiyo.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
เอกูโปสถิกา เจว, สฬลา จาถ โมทกา;
Ekūposathikā ceva, saḷalā cātha modakā;
เอกาสนา ปญฺจทีปา, นฬมาลี จ โคตมีฯ
Ekāsanā pañcadīpā, naḷamālī ca gotamī.
เขมา อุปฺปลวณฺณา จ, ปฎาจารา จ ภิกฺขุนี;
Khemā uppalavaṇṇā ca, paṭācārā ca bhikkhunī;
คาถา สตานิ ปเญฺจว, นว จาปิ ตทุตฺตริฯ
Gāthā satāni pañceva, nava cāpi taduttari.
Footnotes:
