| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi |
173. පාටලිගාමවත්‌ථු
173. Pāṭaligāmavatthu
285. 1 අථ ඛො භගවා රාජගහෙ යථාභිරන්‌තං විහරිත්‌වා යෙන පාටලිගාමො තෙන චාරිකං පක්‌කාමි, මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං, අඩ්‌ඪතෙලසෙහි භික්‌ඛුසතෙහි. අථ ඛො භගවා අනුපුබ්‌බෙන චාරිකං චරමානො යෙන පාටලිගාමො තදවසරි. අස්‌සොසුං ඛො පාටලිගාමිකා උපාසකා – ‘‘භගවා කිර පාටලිගාමං අනුප්‌පත්‌තො’’ති. අථ ඛො පාටලිගාමිකා උපාසකා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු, උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නෙ ඛො පාටලිගාමිකෙ උපාසකෙ භගවා ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙසි, සමාදපෙසි, සමුත්‌තෙජෙසි, සම්‌පහංසෙසි. අථ ඛො පාටලිගාමිකා උපාසකා භගවතා ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සිතා සමාදපිතා සමුත්‌තෙජිතා සම්‌පහංසිතා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘අධිවාසෙතු නො, භන්‌තෙ, භගවා ආවසථාගාරං සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙනා’’ති. අධිවාසෙසි භගවා තුණ්‌හීභාවෙන. අථ ඛො පාටලිගාමිකා උපාසකා භගවතො අධිවාසනං විදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා යෙන ආවසථාගාරං තෙනුපසඞ්‌කමිංසු, උපසඞ්‌කමිත්‌වා සබ්‌බසන්‌ථරිං ආවසථාගාරං සන්‌ථරිත්‌වා, ආසනානි පඤ්‌ඤපෙත්‌වා, උදකමණිකං පතිට්‌ඨාපෙත්‌වා, තෙලපදීපං ආරොපෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු, උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨංසු. එකමන්‌තං ඨිතා ඛො පාටලිගාමිකා උපාසකා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘සබ්‌බසන්‌ථරිසන්‌ථතං, භන්‌තෙ, ආවසථාගාරං. ආසනානි පඤ්‌ඤත්‌තානි. උදකමණිකො පතිට්‌ඨාපිතො. තෙලපදීපො ආරොපිතො. යස්‌සදානි, භන්‌තෙ, භගවා කාලං මඤ්‌ඤතී’’ති.
285.2 Atha kho bhagavā rājagahe yathābhirantaṃ viharitvā yena pāṭaligāmo tena cārikaṃ pakkāmi, mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ, aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi. Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena pāṭaligāmo tadavasari. Assosuṃ kho pāṭaligāmikā upāsakā – ‘‘bhagavā kira pāṭaligāmaṃ anuppatto’’ti. Atha kho pāṭaligāmikā upāsakā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho pāṭaligāmike upāsake bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi, samādapesi, samuttejesi, sampahaṃsesi. Atha kho pāṭaligāmikā upāsakā bhagavatā dhammiyā kathāya sandassitā samādapitā samuttejitā sampahaṃsitā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘adhivāsetu no, bhante, bhagavā āvasathāgāraṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho pāṭaligāmikā upāsakā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena āvasathāgāraṃ tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā sabbasanthariṃ āvasathāgāraṃ santharitvā, āsanāni paññapetvā, udakamaṇikaṃ patiṭṭhāpetvā, telapadīpaṃ āropetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho pāṭaligāmikā upāsakā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘sabbasantharisanthataṃ, bhante, āvasathāgāraṃ. Āsanāni paññattāni. Udakamaṇiko patiṭṭhāpito. Telapadīpo āropito. Yassadāni, bhante, bhagavā kālaṃ maññatī’’ti.
අථ ඛො භගවා නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන යෙන ආවසථාගාරං තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා පාදෙ පක්‌ඛාලෙත්‌වා ආවසථාගාරං පවිසිත්‌වා මජ්‌ඣිමං ථම්‌භං නිස්‌සාය පුරත්‌ථාභිමුඛො නිසීදි. භික්‌ඛුසඞ්‌ඝොපි ඛො පාදෙ පක්‌ඛාලෙත්‌වා ආවසථාගාරං පවිසිත්‌වා පච්‌ඡිමං භිත්‌තිං නිස්‌සාය පුරත්‌ථාභිමුඛො නිසීදි, භගවන්‌තංයෙව පුරක්‌ඛත්‌වා. පාටලිගාමිකාපි ඛො උපාසකා පාදෙ පක්‌ඛාලෙත්‌වා ආවසථාගාරං පවිසිත්‌වා පුරත්‌ථිමං භිත්‌තිං නිස්‌සාය පච්‌ඡිමාභිමුඛා නිසීදිංසු, භගවන්‌තංයෙව පුරක්‌ඛත්‌වා. අථ ඛො භගවා පාටලිගාමිකෙ උපාසකෙ ආමන්‌තෙසි –
Atha kho bhagavā nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena āvasathāgāraṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā pāde pakkhāletvā āvasathāgāraṃ pavisitvā majjhimaṃ thambhaṃ nissāya puratthābhimukho nisīdi. Bhikkhusaṅghopi kho pāde pakkhāletvā āvasathāgāraṃ pavisitvā pacchimaṃ bhittiṃ nissāya puratthābhimukho nisīdi, bhagavantaṃyeva purakkhatvā. Pāṭaligāmikāpi kho upāsakā pāde pakkhāletvā āvasathāgāraṃ pavisitvā puratthimaṃ bhittiṃ nissāya pacchimābhimukhā nisīdiṃsu, bhagavantaṃyeva purakkhatvā. Atha kho bhagavā pāṭaligāmike upāsake āmantesi –
3, ගහපතයො, ආදීනවා දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. කතමෙ පඤ්‌ච? ඉධ, ගහපතයො, දුස්‌සීලො සීලවිපන්‌නො පමාදාධිකරණං මහතිං භොගජානිං නිගච්‌ඡති. අයං පඨමො ආදීනවො දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. පුන චපරං, ගහපතයො, දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපන්‌නස්‌ස පාපකො කිත්‌තිසද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගච්‌ඡති. අයං දුතියො ආදීනවො දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. පුන චපරං, ගහපතයො, දුස්‌සීලො සීලවිපන්‌නො යඤ්‌ඤදෙව පරිසං උපසඞ්‌කමති, යදි ඛත්‌තියපරිසං, යදි බ්‍රාහ්‌මණපරිසං, යදි ගහපතිපරිසං, යදි සමණපරිසං, අවිසාරදො උපසඞ්‌කමති මඞ්‌කුභූතො. අයං තතියො ආදීනවො දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. පුන චපරං, ගහපතයො, දුස්‌සීලො සීලවිපන්‌නො සම්‌මූළ්‌හො කාලංකරොති. අයං චතුත්‌ථො ආදීනවො දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. පුන චපරං, ගහපතයො, දුස්‌සීලො සීලවිපන්‌නො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති. අයං පඤ්‌චමො ආදීනවො දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. ඉමෙ ඛො, ගහපතයො, පඤ්‌ච ආදීනවා දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා.
4, Gahapatayo, ādīnavā dussīlassa sīlavipattiyā. Katame pañca? Idha, gahapatayo, dussīlo sīlavipanno pamādādhikaraṇaṃ mahatiṃ bhogajāniṃ nigacchati. Ayaṃ paṭhamo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. Puna caparaṃ, gahapatayo, dussīlassa sīlavipannassa pāpako kittisaddo abbhuggacchati. Ayaṃ dutiyo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. Puna caparaṃ, gahapatayo, dussīlo sīlavipanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati, yadi khattiyaparisaṃ, yadi brāhmaṇaparisaṃ, yadi gahapatiparisaṃ, yadi samaṇaparisaṃ, avisārado upasaṅkamati maṅkubhūto. Ayaṃ tatiyo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. Puna caparaṃ, gahapatayo, dussīlo sīlavipanno sammūḷho kālaṃkaroti. Ayaṃ catuttho ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. Puna caparaṃ, gahapatayo, dussīlo sīlavipanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Ayaṃ pañcamo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. Ime kho, gahapatayo, pañca ādīnavā dussīlassa sīlavipattiyā.
5 ‘‘පඤ්‌චිමෙ, ගහපතයො, ආනිසංසා සීලවතො සීලසම්‌පදාය. කතමෙ පඤ්‌ච? ඉධ, ගහපතයො, සීලවා සීලසම්‌පන්‌නො අප්‌පමාදාධිකරණං මහන්‌තං භොගක්‌ඛන්‌ධං අධිගච්‌ඡති. අයං පඨමො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්‌පදාය . පුන චපරං, ගහපතයො, සීලවතො සීලසම්‌පන්‌නස්‌ස කල්‍යාණො කිත්‌තිසද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගච්‌ඡති. අයං දුතියො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්‌පදාය. පුන චපරං, ගහපතයො, සීලවා සීලසම්‌පන්‌නො යඤ්‌ඤදෙව පරිසං උපසඞ්‌කමති, යදි ඛත්‌තියපරිසං, යදි බ්‍රාහ්‌මණපරිසං, යදි ගහපතිපරිසං, යදි සමණපරිසං, විසාරදො උපසඞ්‌කමති අමඞ්‌කුභූතො. අයං තතියො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්‌පදාය. පුන චපරං, ගහපතයො, සීලවා සීලසම්‌පන්‌නො අසම්‌මූළ්‌හො කාලංකරොති. අයං චතුත්‌ථො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්‌පදාය. පුන චපරං, ගහපතයො, සීලවා සීලසම්‌පන්‌නො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති. අයං පඤ්‌චමො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්‌පදාය. ඉමෙ ඛො, ගහපතයො, පඤ්‌ච ආනිසංසා සීලවතො සීලසම්‌පදායාති.
6 ‘‘Pañcime, gahapatayo, ānisaṃsā sīlavato sīlasampadāya. Katame pañca? Idha, gahapatayo, sīlavā sīlasampanno appamādādhikaraṇaṃ mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigacchati. Ayaṃ paṭhamo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya . Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavato sīlasampannassa kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati. Ayaṃ dutiyo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya. Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavā sīlasampanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati, yadi khattiyaparisaṃ, yadi brāhmaṇaparisaṃ, yadi gahapatiparisaṃ, yadi samaṇaparisaṃ, visārado upasaṅkamati amaṅkubhūto. Ayaṃ tatiyo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya. Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavā sīlasampanno asammūḷho kālaṃkaroti. Ayaṃ catuttho ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya. Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavā sīlasampanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Ayaṃ pañcamo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya. Ime kho, gahapatayo, pañca ānisaṃsā sīlavato sīlasampadāyāti.
අථ ඛො භගවා පාටලිගාමිකෙ උපාසකෙ බහුදෙව රත්‌තිං ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙත්‌වා සමාදපෙත්‌වා සමුත්‌තෙජෙත්‌වා සම්‌පහංසෙත්‌වා උය්‍යොජෙසි – ‘‘අභික්‌කන්‌තා ඛො, ගහපතයො, රත්‌ති. යස්‌සදානි තුම්‌හෙ කාලං මඤ්‌ඤථා’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති, ඛො පාටලිගාමිකා උපාසකා භගවතො පටිස්‌සුණිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කමිංසු. අථ ඛො භගවා අචිරපක්‌කන්‌තෙසු පාටලිගාමිකෙසු උපාසකෙසු සුඤ්‌ඤාගාරං පාවිසි.
Atha kho bhagavā pāṭaligāmike upāsake bahudeva rattiṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uyyojesi – ‘‘abhikkantā kho, gahapatayo, ratti. Yassadāni tumhe kālaṃ maññathā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti, kho pāṭaligāmikā upāsakā bhagavato paṭissuṇitvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu. Atha kho bhagavā acirapakkantesu pāṭaligāmikesu upāsakesu suññāgāraṃ pāvisi.
පාටලිගාමවත්‌ථු නිට්‌ඨිතං.
Pāṭaligāmavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / පාටලිගාමවත්‌ථුකථා • Pāṭaligāmavatthukathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / පාටලිගාමවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Pāṭaligāmavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / යාගුමධුගොළකාදිකථාවණ්‌ණනා • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 173. පාටලිගාමවත්‌ථුකථා • 173. Pāṭaligāmavatthukathā
